Τα όρια μιας παρέμβασης

2012-08-16 14:27:16

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

[email protected]

Το 2003, όταν ο Ερντογάν συγκυβερνούσε μαζί με τη στρατιωτική ηγεσία την Τουρκία, οι ΗΠΑ εισέπραξαν την άρνηση της Αγκυρας να διέλθουν τα στρατεύματά τους από την τουρκική επικράτεια και να ανοίξουν βόρειο μέτωπο στο Ιράκ. Ο λόγος απλός και κατανοητός, ο φόβος de iure χειραφέτησης της αυτόνομης κουρδικής οντότητας στο Βορρά, που από το 1991 λειτουργούσε σαν de facto ανεξάρτητη κρατική οντότητα.

Την ίδια αλλεργία σε κάθε ενδεχόμενη αλλαγή συνόρων είχαν δείξει και οι προηγούμενες κυβερνήσεις στη διάρκεια της σύγκρουσης στη Γιουγκοσλαβία. Αν και ρητορικά η Aγκυρα στήριζε τους μουσουλμάνους Κοσοβάρους, έβλεπε τον κίνδυνο νομιμοποίησης μελλοντικής δυτικής επέμβασης στο Κουρδιστάν, ένα σενάριο που διατυπώθηκε γλαφυρά στο μυθιστόρημα πολιτικής φαντασίας Metal Storm.

Τα παραπάνω εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα και προσδιορίζουν και οροθετούν την πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν απέναντι στη Συρία: Δεν θέλει μόνο μετριοπαθή σουνιτική κυβέρνηση στη Δαμασκό, αλλά με κάθε τρόπο να αποφύγει τη διάσπαση της Συρίας και του Λιβάνου, που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν διάλυση του Ιράκ.

Ετσι, ο τουρκικός παρεμβατισμός στη Συρία αναδεικνύεται σε μια οριακή εξάσκηση ισορροπιών:

Πρώτον, κατοχύρωση περιφερειακής επιρροής αλλά και χρησιμότητας ως προς τη Δύση, κατοχύρωση δηλαδή του ρόλου του αναγκαίου ενδιάμεσου.

Δεύτερον, διατήρηση της ενότητας της Συρίας κυρίως για να μην χειραφετηθεί από τη Δαμασκό η κουρδική περιοχή της χώρας και ενωθεί με την αυτόνομη κουρδική οντότητα στο Βόρειο Ιράκ.

Ο Ερντογάν προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, να συνδυάσει δηλαδή έναν ελεγχόμενο παρεμβατισμό στη Μέση Ανατολή με την αποφυγή παρενεργειών στο εσωτερικό της χώρας, πρόκληση πρώτου μεγέθους, καθώς μπροστά στους κινδύνους που εμπεριέχει αναδιπλώθηκε και ο ίδιος ο Κεμάλ:

Το 1925-26, η Βρετανία, που είχε υπό τον έλεγχό της τότε το Ιράκ, παρ' ολίγον να έλθει σε πολεμική σύγκρουση με την Τουρκία, που διεκδικούσε την πλούσια και τότε και σήμερα σε πετρέλαιο υψηλής ποιότητας περιοχή της Μοσούλης. Ο Κεμάλ τελικά υποχώρησε καθώς κατάλαβε ότι κινδύνευε με γενική ανάφλεξη του Κουρδικού και με απρόβλεπτες στρατιωτικοπολιτικές εμπλοκές, που θα βραχυκύκλωναν το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα.

Τότε διατύπωσε το δόγμα «Ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο», που σημαίνει ότι η εσωτερική σταθερότητα είναι ασύμβατη με περιφερειακές διενέξεις, ένα δόγμα που τηρήθηκε μέχρι σήμερα, με εξαίρεση την αρπαγή από τη Συρία της περιοχής της Αλεξανδρέτας το 1938, που έγινε με τη συναίνεση της τότε αποικιακής δύναμης Γαλλίας, που πίστευε ότι διασφαλίζει ως σύμμαχό της την Αγκυρα στην επερχόμενη παγκόσμια σύγκρουση.

Η παρέμβαση του Ερντογάν στη Συρία εμπεριέχει και έναν επιπρόσθετο κίνδυνο: Να δώσει ρόλο στη χάραξη πολιτικής στη στρατιωτική ηγεσία σε μια στιγμή που οι αλλεπάλληλες δικαστικές διώξεις και συνεχείς αποκαλύψεις την είχαν απαξιώσει στα μάτια της κοινής γνώμης. Μια ταυτόχρονη πολεμική ανάφλεξη στα σύνορα με τη Συρία αλλά και με το Ιράκ θα καταστήσει εκ νέου τον στρατό διαμορφωτή της πολιτικής στο Κουρδικό και θα νομιμοποιήσει την εμπλοκή του σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας.

Από την πολιτική της Αγκυρας απέναντι στη Συρία λείπει η πολιτική ευκρίνεια, αλλά κυρίως οι εγγυήσεις για τον σεβασμό του σημερινού συνοριακού status quo.

Το 2003, η Τουρκία συγκρούστηκε με τον τυχοδιωκτικό αναθεωρητισμό των Νεοσυντηρητικών των ΗΠΑ, σήμερα κινδυνεύει να επαναφέρει την ατζέντα τους

Δώρο στους στρατηγούς

Η παρέμβαση του Ερντογάν στη Συρία εμπεριέχει και έναν επιπρόσθετο κίνδυνο: Να δώσει ρόλο στη χάραξη πολιτικής στη στρατιωτική ηγεσία... Μια ταυτόχρονη πολεμική ανάφλεξη στα σύνορα με τη Συρία αλλά και με το Ιράκ θα καταστήσει εκ νέου τον στρατό διαμορφωτή της πολιτικής στο Κουρδικό και θα νομιμοποιήσει την εμπλοκή του σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας.
InfoGnomon

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ