2012-08-29 15:52:03
Κάθε ένας από εμάς έχει 1 πιθανότητα στις 50 να εκδηλώσει μελάνωμα κάποια στιγμή στη ζωή του, όταν το 1935 οι αντίστοιχες πιθανότητες ήταν μόλις 1 στις 1.500.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι ειδικοί μάς θυμίζουν σε κάθε ευκαιρία πόσο επικίνδυνος μπορεί να αποδειχθεί ο ήλιος.
Το μελάνωμα δεν είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος, αλλά είναι ο πιο επιθετικός και σε αυτό οφείλεται το 80% των θανάτων από δερματικό καρκίνο σε όλο τον κόσμο (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι θάνατοι αυτοί ανέρχονται σε 66.000 κάθε χρόνο).
Όπως εξηγεί η παθολόγος-ογκολόγος Ελένη Γκόγκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Α’ Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο, το μελάνωμα αντιπροσωπεύει το 5% των κακοηθών όγκων στους άνδρες και το 4% στις γυναίκες.
Οι συνηθέστερες θέσεις εμφάνισής του στους άνδρες είναι η ράχη και τα άνω άκρα, ενώ στις γυναίκες η ράχη και τα κάτω άκρα (κυρίως οι κνήμες). Παρότι, εξάλλου, θεωρείται ένας κατεξοχήν δερματικός καρκίνος, μπορεί να παρουσιασθεί και αλλού, όπως στο μάτι ή στους βλεννογόνους του σώματος (λ.χ. έντερο, ουρήθρα).
«Με την έγκαιρη διάγνωση το μελάνωμα θεωρείται θεραπεύσιμη νόσος σε μεγάλο ποσοστό. Η πρόγνωση, όμως, για τους ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα παραμένει ιδιαίτερα φτωχή, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που εμφανίζουν μεταστάσεις να πεθαίνουν εντός 18 μηνών», τονίζει.
Η έγκαιρη διάγνωση, λοιπόν, είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί μείωση των δεικτών θνησιμότητας – και αυτή βασίζεται στον συστηματικό έλεγχο του δέρματος για ύποπτες αλλοιώσεις. «Η διαπίστωση ότι ένας σπίλος, μια ελιά δηλαδή, αλλάζει μορφολογία, ματώνει ή εμφανίζει κνησμό, είναι λόγοι για να οδηγήσουν κάποιον στο γιατρό του χωρίς καθυστέρηση», υπογραμμίζει η κυρία Γκόγκα.
Ποιοι κινδυνεύουν
Οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες συγκλίνουν στο ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανάπτυξη μελανώματος είναι τα ηλιακά εγκαύματα – και μάλιστα όταν συμβαίνουν σε άτομα με ανοιχτόχρωμα χαρακτηριστικά (ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά, μάτια), όταν είναι συχνά και όταν τα υφίσταται κάποιος σε νεαρή ηλικία (έως 18 ετών).
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, η παρουσία δυσπλαστικών σπίλων (ένα είδος ελιών που είναι επιρρεπείς στο να εξελιχθούν σε μελάνωμα), προηγούμενη διάγνωση μελανώματος και το να διαθέτει κανείς μεγάλο αριθμό ακανόνιστων και αυξημένου μεγέθους σπίλων.
Στην πραγματικότητα, εάν ένας άνθρωπος έχει 50 έως 99 μικρές ελιές ή περισσότερες από δέκα ελιές μεγάλου μεγέθους, διατρέχει διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσει μελάνωμα κάποια στιγμή στη ζωή του και γι’ αυτό πρέπει να είναι εξαιρετικά φειδωλός με τον ήλιο.
Οι νέες θεραπείες
Αν και το μελάνωμα είναι σχεδόν πλήρως ιάσιμο όταν ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, όταν γίνει αντιληπτό σε προχωρημένο η αντιμετώπισή του είναι πολύ δύσκολη. Σε γενικές γραμμές, η πρώτη κίνηση μετά τη διάγνωση είναι η χειρουργική αφαίρεσή του. Από κει και πέρα, η θεραπεία καθορίζεται με βάση το στάδιο της νόσου.
Μέχρι πρόσφατα, η ανοσοθεραπεία και η κλασική χημειοθεραπεία αποτελούσαν τα βασικά θεραπευτικά μέσα στην αντιμετώπιση του μελανώματος. Η ανοσοθεραπεία έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπισή του και αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην μάχη εναντίον του, κατά την κυρία Γκόγκα.
Οι ασθενείς που είναι σε καλή κλινική κατάσταση και έχουν καλό προσδόκιμο επιβίωσης θεωρούνται κατάλληλοι για τη χορήγηση ανοσοθεραπείας, ενώ για τους πάσχοντες από μεταστατικό μελάνωμα τα τελευταία χρόνια εγκρίθηκαν δύο εξελιγμένες θεραπείες, ενώ πολλά υποσχόμενες είναι δύο άλλες, οι οποίες δεν έχουν ακόμα εγκριθεί.
«Οι εγκεκριμένες είναι τα φάρμακα ipilimumab και vemurafenib, που δρουν με αρκετά διαφορετικό τρόπο αλλά έχουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα», λέει η κυρία Γκόγκα.
«Το πρώτο είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που δρα διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ το δεύτερο είναι κατά κάποιο τρόπο η πρώτη γονιδιακή θεραπεία για το μελάνωμα, καθώς είναι κατάλληλο για όσους ασθενείς φέρουν μια συγκεκριμένη γονιδιακή μεταλλαγή – αφορά ένα γονίδιο που λέγεται BRAF».
Και τα δύο νέα φάρμακα αποτελούν σημαντικά επιτεύγματα στην αντιμετώπιση του μεταστατικού μελανώματος, εκτιμά η κυρία Γκόγκα, προσθέτοντας ότι η συμβολή τους στη μείωση της θνησιμότητας του μελανώματος δεν έχει ακόμα φανεί, αλλά οι τρέχουσες μελέτες είναι ενθαρρυντικές.
Τα σκευάσματα που ακόμα δεν έχουν εγκριθεί, αλλά έκαναν αίσθηση την περασμένη εβδομάδα στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO), είναι τα anti-PD1 (είναι μια μορφή ανοσοθεραπείας για το μεταστατικό μελάνωμα) και trametinib (μορφή γονιδιακής θεραπείας).
Σύμφωνα με κλινικές μελέτες που παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο, τα νέα φάρμακα αναχαιτίζουν το μελάνωμα και μπορεί να παρατείνουν τη ζωή των ασθενών.
Οι ύποπτες αλλαγές
Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια, εάν μία ελιά στο δέρμα σας παρουσιάσει:
* Αλλαγή στο σχήμα ή στο μέγεθος
* Αλλαγή στο χρώμα (αν γίνει λιγότερο ομοιόμορφος και, κυρίως, αν αποκτήσει μαύρη, μπλε ή γκρι χροιά)
* Μέγεθος μεγαλύτερο από αυτό της «μύτης» ενός μολυβιού (διάμετρος πάνω από 8 χιλιοστά)
* Όρια ασαφή και οδοντωτά
* Επιφάνεια τραχεία ή που αιμορραγεί ή αρχίζει να προκαλεί κνησμό
Tip
Καλύτερη ώρα για να ελέγχει κανείς το δέρμα του είναι μετά το ντους ή το μπάνιο. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε καλά φωτισμένο δωμάτιο, μπροστά σε έναν ολόσωμο καθρέφτη και με ένα καθρεφτάκι.
ygeia.tanea.gr
Αυτός είναι και ο λόγος που οι ειδικοί μάς θυμίζουν σε κάθε ευκαιρία πόσο επικίνδυνος μπορεί να αποδειχθεί ο ήλιος.
Το μελάνωμα δεν είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος, αλλά είναι ο πιο επιθετικός και σε αυτό οφείλεται το 80% των θανάτων από δερματικό καρκίνο σε όλο τον κόσμο (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι θάνατοι αυτοί ανέρχονται σε 66.000 κάθε χρόνο).
Όπως εξηγεί η παθολόγος-ογκολόγος Ελένη Γκόγκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Α’ Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο, το μελάνωμα αντιπροσωπεύει το 5% των κακοηθών όγκων στους άνδρες και το 4% στις γυναίκες.
Οι συνηθέστερες θέσεις εμφάνισής του στους άνδρες είναι η ράχη και τα άνω άκρα, ενώ στις γυναίκες η ράχη και τα κάτω άκρα (κυρίως οι κνήμες). Παρότι, εξάλλου, θεωρείται ένας κατεξοχήν δερματικός καρκίνος, μπορεί να παρουσιασθεί και αλλού, όπως στο μάτι ή στους βλεννογόνους του σώματος (λ.χ. έντερο, ουρήθρα).
«Με την έγκαιρη διάγνωση το μελάνωμα θεωρείται θεραπεύσιμη νόσος σε μεγάλο ποσοστό. Η πρόγνωση, όμως, για τους ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα παραμένει ιδιαίτερα φτωχή, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που εμφανίζουν μεταστάσεις να πεθαίνουν εντός 18 μηνών», τονίζει.
Η έγκαιρη διάγνωση, λοιπόν, είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί μείωση των δεικτών θνησιμότητας – και αυτή βασίζεται στον συστηματικό έλεγχο του δέρματος για ύποπτες αλλοιώσεις. «Η διαπίστωση ότι ένας σπίλος, μια ελιά δηλαδή, αλλάζει μορφολογία, ματώνει ή εμφανίζει κνησμό, είναι λόγοι για να οδηγήσουν κάποιον στο γιατρό του χωρίς καθυστέρηση», υπογραμμίζει η κυρία Γκόγκα.
Ποιοι κινδυνεύουν
Οι περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες συγκλίνουν στο ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανάπτυξη μελανώματος είναι τα ηλιακά εγκαύματα – και μάλιστα όταν συμβαίνουν σε άτομα με ανοιχτόχρωμα χαρακτηριστικά (ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά, μάτια), όταν είναι συχνά και όταν τα υφίσταται κάποιος σε νεαρή ηλικία (έως 18 ετών).
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό της νόσου, η παρουσία δυσπλαστικών σπίλων (ένα είδος ελιών που είναι επιρρεπείς στο να εξελιχθούν σε μελάνωμα), προηγούμενη διάγνωση μελανώματος και το να διαθέτει κανείς μεγάλο αριθμό ακανόνιστων και αυξημένου μεγέθους σπίλων.
Στην πραγματικότητα, εάν ένας άνθρωπος έχει 50 έως 99 μικρές ελιές ή περισσότερες από δέκα ελιές μεγάλου μεγέθους, διατρέχει διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσει μελάνωμα κάποια στιγμή στη ζωή του και γι’ αυτό πρέπει να είναι εξαιρετικά φειδωλός με τον ήλιο.
Οι νέες θεραπείες
Αν και το μελάνωμα είναι σχεδόν πλήρως ιάσιμο όταν ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, όταν γίνει αντιληπτό σε προχωρημένο η αντιμετώπισή του είναι πολύ δύσκολη. Σε γενικές γραμμές, η πρώτη κίνηση μετά τη διάγνωση είναι η χειρουργική αφαίρεσή του. Από κει και πέρα, η θεραπεία καθορίζεται με βάση το στάδιο της νόσου.
Μέχρι πρόσφατα, η ανοσοθεραπεία και η κλασική χημειοθεραπεία αποτελούσαν τα βασικά θεραπευτικά μέσα στην αντιμετώπιση του μελανώματος. Η ανοσοθεραπεία έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπισή του και αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην μάχη εναντίον του, κατά την κυρία Γκόγκα.
Οι ασθενείς που είναι σε καλή κλινική κατάσταση και έχουν καλό προσδόκιμο επιβίωσης θεωρούνται κατάλληλοι για τη χορήγηση ανοσοθεραπείας, ενώ για τους πάσχοντες από μεταστατικό μελάνωμα τα τελευταία χρόνια εγκρίθηκαν δύο εξελιγμένες θεραπείες, ενώ πολλά υποσχόμενες είναι δύο άλλες, οι οποίες δεν έχουν ακόμα εγκριθεί.
«Οι εγκεκριμένες είναι τα φάρμακα ipilimumab και vemurafenib, που δρουν με αρκετά διαφορετικό τρόπο αλλά έχουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα», λέει η κυρία Γκόγκα.
«Το πρώτο είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που δρα διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ το δεύτερο είναι κατά κάποιο τρόπο η πρώτη γονιδιακή θεραπεία για το μελάνωμα, καθώς είναι κατάλληλο για όσους ασθενείς φέρουν μια συγκεκριμένη γονιδιακή μεταλλαγή – αφορά ένα γονίδιο που λέγεται BRAF».
Και τα δύο νέα φάρμακα αποτελούν σημαντικά επιτεύγματα στην αντιμετώπιση του μεταστατικού μελανώματος, εκτιμά η κυρία Γκόγκα, προσθέτοντας ότι η συμβολή τους στη μείωση της θνησιμότητας του μελανώματος δεν έχει ακόμα φανεί, αλλά οι τρέχουσες μελέτες είναι ενθαρρυντικές.
Τα σκευάσματα που ακόμα δεν έχουν εγκριθεί, αλλά έκαναν αίσθηση την περασμένη εβδομάδα στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO), είναι τα anti-PD1 (είναι μια μορφή ανοσοθεραπείας για το μεταστατικό μελάνωμα) και trametinib (μορφή γονιδιακής θεραπείας).
Σύμφωνα με κλινικές μελέτες που παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο, τα νέα φάρμακα αναχαιτίζουν το μελάνωμα και μπορεί να παρατείνουν τη ζωή των ασθενών.
Οι ύποπτες αλλαγές
Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια, εάν μία ελιά στο δέρμα σας παρουσιάσει:
* Αλλαγή στο σχήμα ή στο μέγεθος
* Αλλαγή στο χρώμα (αν γίνει λιγότερο ομοιόμορφος και, κυρίως, αν αποκτήσει μαύρη, μπλε ή γκρι χροιά)
* Μέγεθος μεγαλύτερο από αυτό της «μύτης» ενός μολυβιού (διάμετρος πάνω από 8 χιλιοστά)
* Όρια ασαφή και οδοντωτά
* Επιφάνεια τραχεία ή που αιμορραγεί ή αρχίζει να προκαλεί κνησμό
Tip
Καλύτερη ώρα για να ελέγχει κανείς το δέρμα του είναι μετά το ντους ή το μπάνιο. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε καλά φωτισμένο δωμάτιο, μπροστά σε έναν ολόσωμο καθρέφτη και με ένα καθρεφτάκι.
ygeia.tanea.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Tο βασικό σενάριο έχει οριστικοποιηθεί»
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αγρίνιο: Συνελήφθη 61χρονος για χρέη στο Δημόσιο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
