2012-09-08 14:55:41
by Paul Krugman
Η ομιλία του Μπιλ Κλίντον στο συνέδριο των Δημοκρατικών ήταν ένας αξιοσημείωτος συνδυασμός σοβαρής σχολαστικότητας - έχει άραγε υπάρξει ομιλία σε συνέδριο για το προεδρικό χρίσμα με τόσες πολλές λεπτομέρειες; - και αξιομνημόνευτων καυστικών σχολίων. Ίσως το καλύτερο σχόλιο ήταν η σαρκαστική περίληψη των ρεπουμπλικανικών επιχειρημάτων του γιατί δεν πρέπει να επανεκλεγεί ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα: «Εμείς του κληροδοτήσαμε το απόλυτο χάος. Δεν έβαλε τάξη αρκετά γρήγορα. Γι' αυτό απολύστε τον και προτιμήστε και πάλι εμάς».
Καταπληκτική ατάκα. Αλλά γίνεται να μπει τάξη σε αυτό το χάος; Η απάντηση, θα έλεγα, είναι ναι. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα είναι πιθανώς καλύτερα από τα τελευταία τέσσερα - εκτός και αν ασύνετες πολιτικές δημιουργήσουν κι άλλο χάος. Με το να υποστηρίζω κάτι τέτοιο, δεν δικαιολογώ τα λάθη του παρελθόντος. Η δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ ήταν πολύ αργή και η ανεργία πολύ πιο υψηλή από όσο θα έπρεπε, ακόμη και δεδομένου του χάους που κληρονόμησε ο Ομπάμα. Αλλά ας δούμε τί επιτεύχθηκε.
Την ημέρα που ο Ομπάμα ορκίστηκε πρόεδρος, τον Ιανουάριο του 2009, η οικονομία αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα. Το πρώτο και πιο πιεστικό, ήταν η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με πολλά από τα σημαντικά κανάλια ρευστότητας να έχουν παγώσει. Ζούσαμε την 21ου αιώνα εκδοχή της αποσταθεροποίησης των τραπεζών που οδήγησε στη Μεγάλη Ύφεση. Δεύτερον, η οικονομία δεχόταν ένα ισχυρό πλήγμα από την κατάρρευση του στεγαστικού τομέα.
Τρίτον, η καταναλωτική ζήτηση ήταν χαμηλή εξαιτίας των υψηλών επιπέδων του χρέους των νοικοκυριών, που είχε συσσωρευτεί κυρίως την εποχή της φούσκας του Μπους. Το πρώτο από αυτά τα προβλήματα λύθηκε σχετικά γρήγορα, τόσο εξαιτίας του έκτακτου δανεισμού από τη Fed, όσο και της κακοήθους, ναι, διάσωσης των τραπεζών. Αυτή η επιστροφή στην χρηματοπιστωτική κανονικότητα δεν επέφερε, ωστόσο, μία ισχυρή ανάκαμψη. Οι γρήγορες ανακάμψεις σχεδόν πάντα ακολουθούνται από ανάκαμψη στη στέγαση - και δεδομένης της αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας την εποχή της στεγαστικής φούσκας κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.
Στο μεταξύ τα νοικοκυριά προσπαθούσαν ή υποχρεώνονταν από τους δανειστές να ξεπληρώσουν τα χρέη τους, κάτι που σήμαινε μειωμένη ζήτηση. Έτσι, η ελεύθερη πτώση της οικονομίας σταμάτησε αλλά η ανάκαμψη παρέμεινε νωθρή. Τώρα μπορεί να παρατηρήσατε ότι λέγοντας την ιστορία για την απογοητευτική ανάκαμψη δεν ανέφερα τίποτε από όσα οι Ρεπουμπλικάνοι είπαν την περασμένη εβδομάδα στην Τάμπα - για τις επιπτώσεις της υψηλής φορολογίας και της ρύθμισης και την έλλειψη εμπιστοσύνης που, όπως λένε, επήλθε από την αποτυχία του Ομπάμα να εγκωμιάσει αφειδώς στους «δημιουργούς θέσεων εργασίας».
Γιατί αυτή η παράλειψη; Επειδή δεν υπάρχει ούτε ίχνος στοιχείου που να υποστηρίζει τη θεωρία των Ρεπουμπλικάνων για το τί είναι αυτό που γονατίζει την οικονομία μας, ενώ υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι η μειωμένη ζήτηση, κυρίως εξαιτίας του υπερβολικού χρέους των νοικοκυριών, είναι το πραγματικό πρόβλημα. Και τώρα τα καλά νέα: Οι δυνάμεις που κρατούν πίσω την οικονομία μάλλον θα αρχίσουν να εξασθενούν μέσα στα επόμενα χρόνια.
Hανέγερση νέων οικοδομών κινήθηκε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια, εξισορροπώντας την υπερβολική οικοδόμηση των χρόνων της φούσκας - και φαίνεται ότι συντελείται ήδη μία ανάκαμψη στον στεγαστικό τομέα. Το χρέος των νοικοκυριών παραμένει υψηλό, αλλά η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ έχει μειωθεί, προετοιμάζοντας το έδαφος για αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης. Και τί γίνεται με τις επενδύσεις; Στην πραγματικότητα δείχνουν να ανακάμπτουν από το τέλος του 2009 και υπάρχει κάθε λόγος να συνεχίσει αυτή η ανοδική πορεία, καθώς οι επιχειρήσεις παρατηρούν αυξημένη ζήτηση για τα προϊόντα τους.
Έτσι, όπως ήδη είπα, αν δεν γίνουν σημαντικά λάθη, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες τα επόμενα τέσσερα χρόνια να είναι καλύτερα από τα προηγούμενα τέσσερα. Σημαίνει αυτό ότι η οικονομική πολιτική των ΗΠΑ ήταν καλή; Καθόλου. Ο Μπιλ Κλίντον είπε για τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Ομπάμα όταν ανέλαβε καθήκοντα: «Κανείς δεν θα μπορούσε να είχε διορθώσει πλήρως τη ζημιά που προκλήθηκε σε μόλις τέσσερα χρόνια». Αλλά θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει πολιτικές που θα απάλυναν το πρόβλημα του χρέους και πάνω απ' όλα θα προσέφεραν ανακούφιση στους «πνιγμένους» ιδιοκτήτες ακινήτων.
Οι πολιτικές για την ανακούφιση από το χρέος δεν λειτούργησαν - και μπορούμε να πούμε ότι αυτό συνέβη σε μεγάλο βαθμό επειδή η κυβέρνηση Ομπάμα δεν τις πήρε ποτέ στα σοβαρά. Αλλά ο Ομπάμα κατάφερε να περάσει πολιτικές, όπως η διάσωση της αυτοκινητοβιομηχανίας, που βελτίωσαν την κατάσταση. Και παρά τις προσπάθειες τουΜιτ Ρόμνεϊ να ξαναγράψει την ιστορία της διάσωσης, η πραγματικότητα είναι ότι οι Ρεπουμπλικάνοι αντιτάχθηκαν σε όλα όσα πρότεινε ο πρόεδρος. Ο Μπιλ Κλίντον είχε λοιπόν δίκιο: Παρά τον πόνο που υπέμεινε η Αμερική αυτό το διάστημα, ο Ομπάμα μπορεί δικαίως να υποστηρίξει ότι βοήθησε τη χώρα σε μία δύσκολη περίοδο, από την οποία έχει ήδη αρχίσει να εξέρχεται.
Το Βήμα, The New York Times
liberals10
Η ομιλία του Μπιλ Κλίντον στο συνέδριο των Δημοκρατικών ήταν ένας αξιοσημείωτος συνδυασμός σοβαρής σχολαστικότητας - έχει άραγε υπάρξει ομιλία σε συνέδριο για το προεδρικό χρίσμα με τόσες πολλές λεπτομέρειες; - και αξιομνημόνευτων καυστικών σχολίων. Ίσως το καλύτερο σχόλιο ήταν η σαρκαστική περίληψη των ρεπουμπλικανικών επιχειρημάτων του γιατί δεν πρέπει να επανεκλεγεί ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα: «Εμείς του κληροδοτήσαμε το απόλυτο χάος. Δεν έβαλε τάξη αρκετά γρήγορα. Γι' αυτό απολύστε τον και προτιμήστε και πάλι εμάς».
Καταπληκτική ατάκα. Αλλά γίνεται να μπει τάξη σε αυτό το χάος; Η απάντηση, θα έλεγα, είναι ναι. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα είναι πιθανώς καλύτερα από τα τελευταία τέσσερα - εκτός και αν ασύνετες πολιτικές δημιουργήσουν κι άλλο χάος. Με το να υποστηρίζω κάτι τέτοιο, δεν δικαιολογώ τα λάθη του παρελθόντος. Η δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ ήταν πολύ αργή και η ανεργία πολύ πιο υψηλή από όσο θα έπρεπε, ακόμη και δεδομένου του χάους που κληρονόμησε ο Ομπάμα. Αλλά ας δούμε τί επιτεύχθηκε.
Την ημέρα που ο Ομπάμα ορκίστηκε πρόεδρος, τον Ιανουάριο του 2009, η οικονομία αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα. Το πρώτο και πιο πιεστικό, ήταν η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με πολλά από τα σημαντικά κανάλια ρευστότητας να έχουν παγώσει. Ζούσαμε την 21ου αιώνα εκδοχή της αποσταθεροποίησης των τραπεζών που οδήγησε στη Μεγάλη Ύφεση. Δεύτερον, η οικονομία δεχόταν ένα ισχυρό πλήγμα από την κατάρρευση του στεγαστικού τομέα.
Τρίτον, η καταναλωτική ζήτηση ήταν χαμηλή εξαιτίας των υψηλών επιπέδων του χρέους των νοικοκυριών, που είχε συσσωρευτεί κυρίως την εποχή της φούσκας του Μπους. Το πρώτο από αυτά τα προβλήματα λύθηκε σχετικά γρήγορα, τόσο εξαιτίας του έκτακτου δανεισμού από τη Fed, όσο και της κακοήθους, ναι, διάσωσης των τραπεζών. Αυτή η επιστροφή στην χρηματοπιστωτική κανονικότητα δεν επέφερε, ωστόσο, μία ισχυρή ανάκαμψη. Οι γρήγορες ανακάμψεις σχεδόν πάντα ακολουθούνται από ανάκαμψη στη στέγαση - και δεδομένης της αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας την εποχή της στεγαστικής φούσκας κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.
Στο μεταξύ τα νοικοκυριά προσπαθούσαν ή υποχρεώνονταν από τους δανειστές να ξεπληρώσουν τα χρέη τους, κάτι που σήμαινε μειωμένη ζήτηση. Έτσι, η ελεύθερη πτώση της οικονομίας σταμάτησε αλλά η ανάκαμψη παρέμεινε νωθρή. Τώρα μπορεί να παρατηρήσατε ότι λέγοντας την ιστορία για την απογοητευτική ανάκαμψη δεν ανέφερα τίποτε από όσα οι Ρεπουμπλικάνοι είπαν την περασμένη εβδομάδα στην Τάμπα - για τις επιπτώσεις της υψηλής φορολογίας και της ρύθμισης και την έλλειψη εμπιστοσύνης που, όπως λένε, επήλθε από την αποτυχία του Ομπάμα να εγκωμιάσει αφειδώς στους «δημιουργούς θέσεων εργασίας».
Γιατί αυτή η παράλειψη; Επειδή δεν υπάρχει ούτε ίχνος στοιχείου που να υποστηρίζει τη θεωρία των Ρεπουμπλικάνων για το τί είναι αυτό που γονατίζει την οικονομία μας, ενώ υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι η μειωμένη ζήτηση, κυρίως εξαιτίας του υπερβολικού χρέους των νοικοκυριών, είναι το πραγματικό πρόβλημα. Και τώρα τα καλά νέα: Οι δυνάμεις που κρατούν πίσω την οικονομία μάλλον θα αρχίσουν να εξασθενούν μέσα στα επόμενα χρόνια.
Hανέγερση νέων οικοδομών κινήθηκε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια, εξισορροπώντας την υπερβολική οικοδόμηση των χρόνων της φούσκας - και φαίνεται ότι συντελείται ήδη μία ανάκαμψη στον στεγαστικό τομέα. Το χρέος των νοικοκυριών παραμένει υψηλό, αλλά η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ έχει μειωθεί, προετοιμάζοντας το έδαφος για αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης. Και τί γίνεται με τις επενδύσεις; Στην πραγματικότητα δείχνουν να ανακάμπτουν από το τέλος του 2009 και υπάρχει κάθε λόγος να συνεχίσει αυτή η ανοδική πορεία, καθώς οι επιχειρήσεις παρατηρούν αυξημένη ζήτηση για τα προϊόντα τους.
Έτσι, όπως ήδη είπα, αν δεν γίνουν σημαντικά λάθη, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες τα επόμενα τέσσερα χρόνια να είναι καλύτερα από τα προηγούμενα τέσσερα. Σημαίνει αυτό ότι η οικονομική πολιτική των ΗΠΑ ήταν καλή; Καθόλου. Ο Μπιλ Κλίντον είπε για τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Ομπάμα όταν ανέλαβε καθήκοντα: «Κανείς δεν θα μπορούσε να είχε διορθώσει πλήρως τη ζημιά που προκλήθηκε σε μόλις τέσσερα χρόνια». Αλλά θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει πολιτικές που θα απάλυναν το πρόβλημα του χρέους και πάνω απ' όλα θα προσέφεραν ανακούφιση στους «πνιγμένους» ιδιοκτήτες ακινήτων.
Οι πολιτικές για την ανακούφιση από το χρέος δεν λειτούργησαν - και μπορούμε να πούμε ότι αυτό συνέβη σε μεγάλο βαθμό επειδή η κυβέρνηση Ομπάμα δεν τις πήρε ποτέ στα σοβαρά. Αλλά ο Ομπάμα κατάφερε να περάσει πολιτικές, όπως η διάσωση της αυτοκινητοβιομηχανίας, που βελτίωσαν την κατάσταση. Και παρά τις προσπάθειες τουΜιτ Ρόμνεϊ να ξαναγράψει την ιστορία της διάσωσης, η πραγματικότητα είναι ότι οι Ρεπουμπλικάνοι αντιτάχθηκαν σε όλα όσα πρότεινε ο πρόεδρος. Ο Μπιλ Κλίντον είχε λοιπόν δίκιο: Παρά τον πόνο που υπέμεινε η Αμερική αυτό το διάστημα, ο Ομπάμα μπορεί δικαίως να υποστηρίξει ότι βοήθησε τη χώρα σε μία δύσκολη περίοδο, από την οποία έχει ήδη αρχίσει να εξέρχεται.
Το Βήμα, The New York Times
liberals10
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΤΟ ΤΟΡ-10 ΤΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ ΤΟΥ ΝΒΑ 1991-92-93! *VIDEOS*
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Νέα έφοδος της Χρυσής Αυγής σε λαϊκή αγορά Μεσολογγίου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
