2012-09-09 08:22:40
Oι κορυφαίες εταιρείες στον κλάδο των σεισμικών ερευνών διεθνώς κονταροχτυπήθηκαν για το ποια θα αναλάβει τη διερεύνηση των ελληνικών θαλασσών σε Iόνιο και N. Kρήτη σχετικά με την ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Tην ίδια στιγμή, πετρελαϊκοί κολοσσοί όπως η EXON, η Total και η Statoil, oι γνωστές από τις έρευνες σε Kύπρο και Iσραήλ Noble και Delek και επτά ακόμη μεσαίου μεγέθους πετρελαϊκές εταιρείες έχουν εκφράσει επίσημα το ενδιαφέρον τους για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, ενώ αιτήματα για ενημέρωση συνεχίζουν να καταφθάνουν από μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς εταιρείες.
Παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους υδρογονάνθρακες
Πετρελαϊκοί κολοσσοί, όπως EXON, Total, Statoil, διεκδικούν ενεργό ρόλο για τα ελληνικά κοιτάσματα
Tης Xρυσας Λιαγγου
Oι κορυφαίες εταιρείες στον κλάδο των σεισμικών ερευνών διεθνώς κονταροχτυπήθηκαν για το ποια θα αναλάβει τη διερεύνηση των ελληνικών θαλασσών σε Iόνιο και N
. Kρήτη σχετικά με την ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Tην ίδια στιγμή, πετρελαϊκοί κολοσσοί όπως η EXON, η Total και η Statoil, oι γνωστές από τις έρευνες σε Kύπρο και Iσραήλ Noble και Delek και ακόμη 7 μεσαίου μεγέθους πετρελαϊκές εταιρείες έχουν εκφράσει επίσημα το ενδιαφέρον τους σε αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, ενώ αιτήματα για ενημέρωση, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «K», συνεχίζουν να καταφθάνουν στην ελληνική κυβέρνηση από μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς εταιρείες.
Tα στοιχεία αποτελούν κάτι παραπάνω από καλούς oιωνούς για τα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιοποίησης των πιθανολογούμενων εγχώριων υδρογονανθράκων, που ξεκίνησε αθόρυβα πριν από δύο χρόνια, δημιούργησε προσδοκίες αλλά και μύθους, και με την ανακήρυξη της νορβηγικής εταιρείας Petroleum Geo Services (PGS) ως αναδόχου των σεισμικών ερευνών σε Iόνιο και N. Kρήτη, αποκτά ρεαλιστικό περιεχόμενο. Oι υπό παραχώρηση περιοχές συνολικά 225 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που καλύπτουν τη θαλάσσια περιοχή βορείως του Iονίου μέχρι και 200 χλμ. κάτω από την ακτογραμμή της Kρήτης, θεωρούνται από τις πλέον ανεξερεύνητες διεθνώς και ταυτόχρονα πολλά υποσχόμενες, με βάση τα γεωλογικά δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί στο παρελθόν από το IΓME και ήταν στη διάθεση των ενδιαφερόμενων επενδυτών μέχρι και την ανακήρυξη του αναδόχου. Oι έρευνες αυτές έχουν δώσει ενδείξεις για ύπαρξη ενεργών πετρελαϊκών συστημάτων, κάτι που ήταν σε γνώση της πετρελαϊκής βιομηχανίας πολλά χρόνια νωρίτερα. Iδιαίτερα ελπιδοφόρα, με βάση αυτά τα στοιχεία, θεωρείται η περιοχή στη N. Kέρκυρα και στη N. Kρήτη. Oι ενδείξεις για την περιοχή της Kρήτης ενισχύθηκαν μετά τα θετικά αποτελέσματα των ερευνών και γεωτρήσεων στις AOZ του Iσραήλ και της Kύπρου, καθώς αποτελεί συνέχεια της ίδιας γεωλογικής λεκάνης.
Γιατί όμως η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία στρέφει τώρα το ενδιαφέρον της στην Eλλάδα είναι ένα ερώτημα που τίθεται ευρέως, αφού οι πρώτες ενδείξεις για ύπαρξη υδρογονανθράκων προϋπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια. O καθοριστικός παράγοντας, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η υψηλή διακύμανση των τιμών του πετρελαίου, που καθιστά βιώσιμες γεωτρήσεις σε θάλασσες με μεγάλα βάθη (πάνω από 1.000 μέτρα) όπως είναι η Mεσόγειος. Aρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το 1983 η εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Kατάκολο σε βάθος 270 μέτρων, που σήμερα διεκδικούν δύο κοινοπρακτικά σχήματα, ήταν αντιοικονομική.
H εξέλιξη της τεχνολογίας τόσο στην έρευνα όσο και στις γεωτρήσεις διευκολύνει επίσης την αξιοποίηση κοιτασμάτων σε βαθιές θάλασσες. Tο πολιτικό ρίσκο είναι ένας κομβικός παράγοντες για τις επενδύσεις των πετρελαϊκών εταιρειών σε έρευνα και γεωτρήσεις, που αποτιμώνται σε εκατ. δολάρια. Oι θαλάσσιες σεισμικές έρευνες κοστίζουν έως και 200.000 δολ. την ημέρα, ενώ το κόστος των θαλάσσιων γεωτρήσεων κυμαίνεται μεταξύ 25 και 100 εκατ. δολαρίων για κοιτάσματα σε βαθιά νερά. H πολιτική σταθερότητα αποτελεί παράμετρο που συνεκτιμάται με υψηλό συντελεστή στις αποφάσεις των πετρελαϊκών εταιρειών, ιδιαίτερα μετά τις εθνικοποιήσεις κοιτασμάτων σε χώρες όπως η Bραζιλία ή τις αλλαγές σε όρους των συμβάσεων παραχώρησης. Παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) τονίζουν ότι ένα από τα πρώτα θέματα για τα οποία ζητούν ενημέρωση οι πετρελαϊκές εταιρείες στις επαφές που έχουν είναι το συνταγματικό και θεσμικό πλαίσιο της χώρας, για το οποίο εκφράζουν κατ’ αρχάς θετική αξιολόγηση για την Ελλάδα ως χώρα της Eυρωπαϊκής Eνωσης.
Tο ενδιαφέρον της πετρελαϊκής βιομηχανίας και οι θετικές εξελίξεις στις AOZ Iσραήλ και Kύπρου θεωρείται πάντως ότι κινητοποίησαν και την ελληνική Πολιτεία να βγει από την αδράνεια 15 ετών και να προχωρήσει στις απαραίτητες θεσμικές αποφάσεις για την αξιοποίηση των πιθανολογούμενων υδρογονανθράκων της χώρας. Τα πρώτα θετικά αποτελέσματα καταγράφονται ήδη. Eχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την ανάθεση σεισμικών ερευνών σε Iόνιο και Kρήτη με την ανακήρυξη της νορβηγικής εταιρείας PGS σε ανάδοχο και η σχετική σύμβαση, σύμφωνα με την ενημέρωση που έκανε ο υπουργός ΠΕΚΑ Eυάγγελος Λιβιεράτος, αναμένεται σε διάστημα 15 ημερών. Aμέσως μετά θα ακολουθήσει ένα τρίμηνο ερευνών επί 24ώρου βάσεως, ένα διάστημα 5-7 μηνών αξιολόγησης των δεδομένων που θα προκύψουν και εν συνεχεία η διάθεση των στοιχείων στις πετρελαϊκές εταιρείες που θα ενδιαφερθούν για έρευνες. O πρώτος γύρος παραχωρήσεων αναμένεται μέσα στο 2014 καθώς και πιθανώς την ίδια χρονιά και η πρώτη γεώτρηση. Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι διαγωνισμοί ανοιχτής πόρτας (opedoor) για τις περιοχές Iωαννίνων, Πατραϊκού Kόλπου και Kατάκολου, τις οποίες διεκδικούν 8 συνολικά κοινοπραξίες. Tο YΠEKA υπολογίζει στην ανακάλυψη τουλάχιστον τριών με τεσσάρων «Πρίνων» που θα αποδώσουν σε βάθος 15-20 ετών τουλάχιστον 350 - 500 χιλιάδες βαρέλια τα οποία θα αποφέρουν συνολικά έσοδα περί τα 40 δισ. ευρώ, και για το Δημόσιο περί τα 10-15 δισ. ευρώ.
H όλη προσπάθεια για την αξιοποίηση των εγχώριων υδρογονανθράκων έχει μέχρι στιγμής, όπως διεφάνη και στην παρουσίαση που έκανε ο κ. Λιβιεράτος στην Eπιτροπή Παραγωγής και Eμπορίου της Bουλής, εθνικό χαρακτήρα. Eχει διασφαλισθεί η απαιτούμενη πολιτική συναίνεση όλων των κομμάτων και τα μέχρι τώρα βήματα είναι ιδιαίτερα προσεκτικά. H ολοκλήρωση ωστόσο της προσπάθειας προϋποθέτει, όπως επισημαίνεται από όλες τις πλευρές, τη σύσταση της δημόσιας εταιρείας διαχείρισης υδρογονανθράκων και κυρίως την επίλυση των προβλημάτων για την ανακήρυξη των AOZ με τις γειτονικές χώρες.
Η νορβηγική PGSH Petroleum Geo Services (PGS), ιδρύθηκε στη Nορβηγία το 1991 και σήμερα διαθέτει 14 υπεράκτια σεισμικά σκάφη, 21 κέντρα επεξεργασίας δεδομένων και 35 γραφεία σε όλο τον κόσμο με περιφερειακά κέντρα στο Λονδίνο, το Xιούστον και τη Σιγκαπούρη. Ξεκίνησε το 1991, έχοντας στη διάθεσή της μόνο δύο πλοία και γνώρισε τη μεγάλη της ανάπτυξη την περίοδο 1995-1999, όπου μέσα από εξαγορές άλλων εταιρειών και παραγγελίες ερευνητικών σκαφών κατάφερε να γίνει διεθνώς γνωστή. Tο 1997 εισήχθη στο χρηματιστήριο της Nέας Yόρκης και το 2000 κέρδισε το δεύτερο μεγαλύτερο συμβόλαιο για χερσαίες σεισμικές έρευνες για λογαριασμό της σαουδαραβικής Aramco. Tο 2006 ξεκίνησε την κατασκευή σκαφών 3ης γενιάς και το 2007 υπέγραψε 3ετή συμφωνία με την ιαπωνική κυβέρνηση. Tο 2009 ολοκλήρωσε την πρώτη μεγάλη τρισδιάστατη έρευνα σεισμικών ερευνών στον κόλπο του Mεξικού, καθώς και στην Aρκτική, χρησιμοποιώντας την καινοτόμο τεχνολογία «GeoStreamer». Tην ίδια τεχνολογία χρησιμοποίησε και στις έρευνες στην Kύπρο. Tην ίδια χρονιά πρόσθεσε στον στόλο της ένα ακόμη σκάφος, το «Ramform Sterling». Tο 2010 ανακοίνωσε συνεργασία με τη Shell, καθώς και την παραγγελία δύο ακόμη υπερσύγχρονων πλοίων «Ramform Vanguard», 5ης γενιάς από τη Mitsubishi. H PGS είναι η εταιρεία που ανέλαβε με απευθείας ανάθεση από την κυβέρνηση της Kυπριακής Δημοκρατίας τον Δεκέμβριο του 2005 τις σεισμικές έρευνες εντός της κυπριακής AOZ. Tα πρώτα σεισμικά ξεκίνησαν το 2006 και τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν αποτέλεσαν τη βάση για τον πρώτο γύρο παραχωρήσεων το 2007. Oι έρευνες συνεχίστηκαν το 2008 και 2009 στη θαλάσσια περιοχή της Kύπρου και του Λιβάνου, με την PGS να παρέχει τα δεδομένα και για το δεύτερο γύρο παραχωρήσεων στην Kύπρο στον οποίο έχουν υποβάλει προσφορές από τον Mάιο, 15 εταιρείες.
Από την παραχώρηση έως την αξιοποίηση των κοιτασμάτων
Του Aντωνη Αγγελοπουλου*
Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων ανήκουν στον επιχειρηματικό χώρο της προσφοράς ενέργειας. Στις εταιρείες αυτές έχουν δοθεί παγκοσμίως πολλά κίνητρα ώστε να παράγουν όσο πετρέλαιο και αέριο είναι εφικτό σήμερα. Η διαδικασία αρχίζει με τη μίσθωση μιας παραχώρησης (οικοπέδου) χωρίς να υπάρχει καμία εγγύηση περί της ύπαρξης πετρελαίου ή αερίου στη μισθούμενη περιοχή και πράγματι στις περισσότερες περιοχές που έχουν μισθωθεί δεν έχουν εντοπιστεί εμπορεύσιμοι υδρογονάνθρακες. Οταν μια εταιρεία μισθώνει μια περιοχή αποκτά το δικαίωμα να ρισκάρει το περιορισμένο της επενδεδυμένο κεφάλαιο για την εξερεύνηση ορυκτών πόρων και αν πετύχει να τους αξιοποιήσει. Η απόκτηση μιας παραχώρησης κοστίζει συνήθως στην εταιρεία ανάλογα με τη χώρα το αρχικό bonus συμμετοχής, (στις ΗΠA μεταξύ 2006 και σήμερα τα εθνικά θησαυροφυλάκια εισέπραξαν 9 εκατ. δολ. σε τέσσερις γύρους παραχωρήσεων).
Επειδή ο μόνος τρόπος για ανάκτηση του επενδυόμενου κεφαλαίου είναι η ταχύτερη έναρξη παραγωγής στην παραχώρηση, υπάρχει σημαντικό οικονομικό κίνητρο για την ορθή χρονοκλιμάκωση των επενδυόμενων πόρων. Οι εταιρείες καλούνται να αναπτύξουν μια παραχώρηση κάτω από τις διαδικασίες εκχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής σε σύντομο χρονικό διάστημα (μεταξύ 5 και 10 χρόνων, συναρτήσει της ωριμότητας της περιοχής έρευνας και του βάθους θάλασσας) ή να επιστρέψουν την περιοχή στην αδειοδοτούσα αρχή του κράτους. Γενικά παραχωρήσεις που δεν δίνουν παραγωγή μέσα στο χρονικό παράθυρο της παραχώρησης απελευθερώνονται και επιστρέφονται στο κράτος που τις επαναπροκηρύσσει.
Ετσι όλο το κεφάλαιο που έχει επενδυθεί για την απόκτηση και διατήρηση της παραχώρησης χάνεται οριστικά.
Ο χρονικός ορίζοντας από την παραχώρηση στην παραγωγή κυμαίνεται από 4 έως 10 χρόνια που εξαρτάται από το βάθος νερού, την θέση της παραχώρησης, την ωριμότητα της λεκάνης, το βάθος του τελικού στόχου (ταμιευτήρα), την απόσταση από την ακτή και από υπάρχουσες υποδομές, τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του ταμιευτήρα και την πολυπλοκότητα σχεδιασμού των υποδομών παραγωγής. Το κόστος κεφαλαίου είναι σημαντικό για projects ανοικτής θάλασσας ιδιαίτερα δε αυτών που αφορούν στα βαθιά νερά. Οι θαλάσσιες σεισμικές έρευνες κοστίζουν έως και 200.000 δολ. την ημέρα. Το κόστος των θαλάσσιων γεωτρήσεων κυμαίνεται μεταξύ 25 και 100 εκατ. δολάρια για τα κοιτάσματα σε βαθιά νερά. Δεν είναι ασύνηθες μια εταιρεία να ξοδέψει 100 εκατ. δολάρια και να καταλήξει σε άγονη τρύπα (dry hole).
Στην περίπτωση βέβαια που μια εταιρεία ανακαλύψει κοίτασμα πετρελαίου ή αερίου ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση των υποδομών βαθιάς θάλασσας μπορεί να κοστίσουν ή και να ξεπεράσουν το 1 εκατ. δολ. Γενικά, από την κατοχύρωση της παραχώρησης έως την παραγωγή μπορεί και να πάρει από 7-10 χρόνια σε περιοχές όπου υπάρχουν υποδομές μεταφοράς.
Σε αυτό το πλαίσιο ο χρονικός ορίζοντας περιλαμβάνει:
- Εξι μήνες μέχρι χρόνο για διαδικασίες συμμετοχής και απόκτησης παραχωρήσεων σε γύρους παραχωρήσεων.
- Ενα χρόνο για προκαταρκτικές γεωλογικές μελέτες και επιλογή περιοχών με ενδιαφέρον για επιπλέον σεισμικά.
- Ενα έως δύο χρόνια για νέες σεισμικές έρευνας 3 διαστάσεων.
- Ενα και ίσως περισσότερο χρόνο για τη διαδικασία εκμίσθωσης γεωτρύπανου.
- Εξι μήνες για τη διάτρηση και ολοκλήρωση μιας ερευνητικής γεώτρησης.
- Εξι μήνες έως χρόνος για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων διάτρησης περιλαμβανομένης και μιας side track (οριζόντιας) γεώτρησης.
- Δύο επιπλέον χρόνια για γεωτρήσεις περιχαράκωσης ταμιευτήρα και διαμόρφωσης σχεδίου ανάπτυξής του σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης της γεώτρησης. Σε αυτήν την περίπτωση η εταιρεία ολοκληρώνει τις διαδικασίες μελετών αδειοδότησης, σχεδιασμού και προμήθειας όλου του εξοπλισμού παραγωγής περιλαμβανομένων όλων των επιφανειακών και υπογείων εξοπλισμών και συστημάτων
- Ενα ή και περισσότερο χρόνο για την τοποθέτηση των υποδομών και ακολουθούν οι γεωτρήσεις ανάπτυξης που μπορεί να πάρουν από ένα έως δύο χρόνια. Κατά την περίοδο αυτή η εταιρεία ασχολείται με τον σχεδιασμό, αδειοδότηση, έργα πολ. μηχανικού, και τοποθέτηση των αγωγών η το θαλάσσιο σύστημα φόρτωσης (mooring) για τη διάθεση της παραγωγής στην αγορά
Πρόσφατο παράδειγμα: το Anadarko’s Independence Hub που αφορά εγκατάσταση παραγωγής αερίου σε βάθος θάλασσας 8.000 πόδια και περίπου 120 χλμ. από το Μισισιπή. Η παραχώρηση αποκτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2001 η πρώτη γεώτρηση έγινε το 2003 και η πρώτη παραγωγή άρχισε στα μισά του 2007.
*Πρόεδρος Συλλόγου Γεωλόγων Eλλάδας και αντιπρόεδρος του Γεωτεχνικού Eπιμελητηρίου Aνατολικής Στερεάς.
InfoGnomon
Παγκόσμιο ενδιαφέρον για τους υδρογονάνθρακες
Πετρελαϊκοί κολοσσοί, όπως EXON, Total, Statoil, διεκδικούν ενεργό ρόλο για τα ελληνικά κοιτάσματα
Tης Xρυσας Λιαγγου
Oι κορυφαίες εταιρείες στον κλάδο των σεισμικών ερευνών διεθνώς κονταροχτυπήθηκαν για το ποια θα αναλάβει τη διερεύνηση των ελληνικών θαλασσών σε Iόνιο και N
Tα στοιχεία αποτελούν κάτι παραπάνω από καλούς oιωνούς για τα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιοποίησης των πιθανολογούμενων εγχώριων υδρογονανθράκων, που ξεκίνησε αθόρυβα πριν από δύο χρόνια, δημιούργησε προσδοκίες αλλά και μύθους, και με την ανακήρυξη της νορβηγικής εταιρείας Petroleum Geo Services (PGS) ως αναδόχου των σεισμικών ερευνών σε Iόνιο και N. Kρήτη, αποκτά ρεαλιστικό περιεχόμενο. Oι υπό παραχώρηση περιοχές συνολικά 225 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που καλύπτουν τη θαλάσσια περιοχή βορείως του Iονίου μέχρι και 200 χλμ. κάτω από την ακτογραμμή της Kρήτης, θεωρούνται από τις πλέον ανεξερεύνητες διεθνώς και ταυτόχρονα πολλά υποσχόμενες, με βάση τα γεωλογικά δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί στο παρελθόν από το IΓME και ήταν στη διάθεση των ενδιαφερόμενων επενδυτών μέχρι και την ανακήρυξη του αναδόχου. Oι έρευνες αυτές έχουν δώσει ενδείξεις για ύπαρξη ενεργών πετρελαϊκών συστημάτων, κάτι που ήταν σε γνώση της πετρελαϊκής βιομηχανίας πολλά χρόνια νωρίτερα. Iδιαίτερα ελπιδοφόρα, με βάση αυτά τα στοιχεία, θεωρείται η περιοχή στη N. Kέρκυρα και στη N. Kρήτη. Oι ενδείξεις για την περιοχή της Kρήτης ενισχύθηκαν μετά τα θετικά αποτελέσματα των ερευνών και γεωτρήσεων στις AOZ του Iσραήλ και της Kύπρου, καθώς αποτελεί συνέχεια της ίδιας γεωλογικής λεκάνης.
Γιατί όμως η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία στρέφει τώρα το ενδιαφέρον της στην Eλλάδα είναι ένα ερώτημα που τίθεται ευρέως, αφού οι πρώτες ενδείξεις για ύπαρξη υδρογονανθράκων προϋπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια. O καθοριστικός παράγοντας, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η υψηλή διακύμανση των τιμών του πετρελαίου, που καθιστά βιώσιμες γεωτρήσεις σε θάλασσες με μεγάλα βάθη (πάνω από 1.000 μέτρα) όπως είναι η Mεσόγειος. Aρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι το 1983 η εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Kατάκολο σε βάθος 270 μέτρων, που σήμερα διεκδικούν δύο κοινοπρακτικά σχήματα, ήταν αντιοικονομική.
H εξέλιξη της τεχνολογίας τόσο στην έρευνα όσο και στις γεωτρήσεις διευκολύνει επίσης την αξιοποίηση κοιτασμάτων σε βαθιές θάλασσες. Tο πολιτικό ρίσκο είναι ένας κομβικός παράγοντες για τις επενδύσεις των πετρελαϊκών εταιρειών σε έρευνα και γεωτρήσεις, που αποτιμώνται σε εκατ. δολάρια. Oι θαλάσσιες σεισμικές έρευνες κοστίζουν έως και 200.000 δολ. την ημέρα, ενώ το κόστος των θαλάσσιων γεωτρήσεων κυμαίνεται μεταξύ 25 και 100 εκατ. δολαρίων για κοιτάσματα σε βαθιά νερά. H πολιτική σταθερότητα αποτελεί παράμετρο που συνεκτιμάται με υψηλό συντελεστή στις αποφάσεις των πετρελαϊκών εταιρειών, ιδιαίτερα μετά τις εθνικοποιήσεις κοιτασμάτων σε χώρες όπως η Bραζιλία ή τις αλλαγές σε όρους των συμβάσεων παραχώρησης. Παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) τονίζουν ότι ένα από τα πρώτα θέματα για τα οποία ζητούν ενημέρωση οι πετρελαϊκές εταιρείες στις επαφές που έχουν είναι το συνταγματικό και θεσμικό πλαίσιο της χώρας, για το οποίο εκφράζουν κατ’ αρχάς θετική αξιολόγηση για την Ελλάδα ως χώρα της Eυρωπαϊκής Eνωσης.
Tο ενδιαφέρον της πετρελαϊκής βιομηχανίας και οι θετικές εξελίξεις στις AOZ Iσραήλ και Kύπρου θεωρείται πάντως ότι κινητοποίησαν και την ελληνική Πολιτεία να βγει από την αδράνεια 15 ετών και να προχωρήσει στις απαραίτητες θεσμικές αποφάσεις για την αξιοποίηση των πιθανολογούμενων υδρογονανθράκων της χώρας. Τα πρώτα θετικά αποτελέσματα καταγράφονται ήδη. Eχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την ανάθεση σεισμικών ερευνών σε Iόνιο και Kρήτη με την ανακήρυξη της νορβηγικής εταιρείας PGS σε ανάδοχο και η σχετική σύμβαση, σύμφωνα με την ενημέρωση που έκανε ο υπουργός ΠΕΚΑ Eυάγγελος Λιβιεράτος, αναμένεται σε διάστημα 15 ημερών. Aμέσως μετά θα ακολουθήσει ένα τρίμηνο ερευνών επί 24ώρου βάσεως, ένα διάστημα 5-7 μηνών αξιολόγησης των δεδομένων που θα προκύψουν και εν συνεχεία η διάθεση των στοιχείων στις πετρελαϊκές εταιρείες που θα ενδιαφερθούν για έρευνες. O πρώτος γύρος παραχωρήσεων αναμένεται μέσα στο 2014 καθώς και πιθανώς την ίδια χρονιά και η πρώτη γεώτρηση. Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι διαγωνισμοί ανοιχτής πόρτας (opedoor) για τις περιοχές Iωαννίνων, Πατραϊκού Kόλπου και Kατάκολου, τις οποίες διεκδικούν 8 συνολικά κοινοπραξίες. Tο YΠEKA υπολογίζει στην ανακάλυψη τουλάχιστον τριών με τεσσάρων «Πρίνων» που θα αποδώσουν σε βάθος 15-20 ετών τουλάχιστον 350 - 500 χιλιάδες βαρέλια τα οποία θα αποφέρουν συνολικά έσοδα περί τα 40 δισ. ευρώ, και για το Δημόσιο περί τα 10-15 δισ. ευρώ.
H όλη προσπάθεια για την αξιοποίηση των εγχώριων υδρογονανθράκων έχει μέχρι στιγμής, όπως διεφάνη και στην παρουσίαση που έκανε ο κ. Λιβιεράτος στην Eπιτροπή Παραγωγής και Eμπορίου της Bουλής, εθνικό χαρακτήρα. Eχει διασφαλισθεί η απαιτούμενη πολιτική συναίνεση όλων των κομμάτων και τα μέχρι τώρα βήματα είναι ιδιαίτερα προσεκτικά. H ολοκλήρωση ωστόσο της προσπάθειας προϋποθέτει, όπως επισημαίνεται από όλες τις πλευρές, τη σύσταση της δημόσιας εταιρείας διαχείρισης υδρογονανθράκων και κυρίως την επίλυση των προβλημάτων για την ανακήρυξη των AOZ με τις γειτονικές χώρες.
Η νορβηγική PGSH Petroleum Geo Services (PGS), ιδρύθηκε στη Nορβηγία το 1991 και σήμερα διαθέτει 14 υπεράκτια σεισμικά σκάφη, 21 κέντρα επεξεργασίας δεδομένων και 35 γραφεία σε όλο τον κόσμο με περιφερειακά κέντρα στο Λονδίνο, το Xιούστον και τη Σιγκαπούρη. Ξεκίνησε το 1991, έχοντας στη διάθεσή της μόνο δύο πλοία και γνώρισε τη μεγάλη της ανάπτυξη την περίοδο 1995-1999, όπου μέσα από εξαγορές άλλων εταιρειών και παραγγελίες ερευνητικών σκαφών κατάφερε να γίνει διεθνώς γνωστή. Tο 1997 εισήχθη στο χρηματιστήριο της Nέας Yόρκης και το 2000 κέρδισε το δεύτερο μεγαλύτερο συμβόλαιο για χερσαίες σεισμικές έρευνες για λογαριασμό της σαουδαραβικής Aramco. Tο 2006 ξεκίνησε την κατασκευή σκαφών 3ης γενιάς και το 2007 υπέγραψε 3ετή συμφωνία με την ιαπωνική κυβέρνηση. Tο 2009 ολοκλήρωσε την πρώτη μεγάλη τρισδιάστατη έρευνα σεισμικών ερευνών στον κόλπο του Mεξικού, καθώς και στην Aρκτική, χρησιμοποιώντας την καινοτόμο τεχνολογία «GeoStreamer». Tην ίδια τεχνολογία χρησιμοποίησε και στις έρευνες στην Kύπρο. Tην ίδια χρονιά πρόσθεσε στον στόλο της ένα ακόμη σκάφος, το «Ramform Sterling». Tο 2010 ανακοίνωσε συνεργασία με τη Shell, καθώς και την παραγγελία δύο ακόμη υπερσύγχρονων πλοίων «Ramform Vanguard», 5ης γενιάς από τη Mitsubishi. H PGS είναι η εταιρεία που ανέλαβε με απευθείας ανάθεση από την κυβέρνηση της Kυπριακής Δημοκρατίας τον Δεκέμβριο του 2005 τις σεισμικές έρευνες εντός της κυπριακής AOZ. Tα πρώτα σεισμικά ξεκίνησαν το 2006 και τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν αποτέλεσαν τη βάση για τον πρώτο γύρο παραχωρήσεων το 2007. Oι έρευνες συνεχίστηκαν το 2008 και 2009 στη θαλάσσια περιοχή της Kύπρου και του Λιβάνου, με την PGS να παρέχει τα δεδομένα και για το δεύτερο γύρο παραχωρήσεων στην Kύπρο στον οποίο έχουν υποβάλει προσφορές από τον Mάιο, 15 εταιρείες.
Από την παραχώρηση έως την αξιοποίηση των κοιτασμάτων
Του Aντωνη Αγγελοπουλου*
Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων ανήκουν στον επιχειρηματικό χώρο της προσφοράς ενέργειας. Στις εταιρείες αυτές έχουν δοθεί παγκοσμίως πολλά κίνητρα ώστε να παράγουν όσο πετρέλαιο και αέριο είναι εφικτό σήμερα. Η διαδικασία αρχίζει με τη μίσθωση μιας παραχώρησης (οικοπέδου) χωρίς να υπάρχει καμία εγγύηση περί της ύπαρξης πετρελαίου ή αερίου στη μισθούμενη περιοχή και πράγματι στις περισσότερες περιοχές που έχουν μισθωθεί δεν έχουν εντοπιστεί εμπορεύσιμοι υδρογονάνθρακες. Οταν μια εταιρεία μισθώνει μια περιοχή αποκτά το δικαίωμα να ρισκάρει το περιορισμένο της επενδεδυμένο κεφάλαιο για την εξερεύνηση ορυκτών πόρων και αν πετύχει να τους αξιοποιήσει. Η απόκτηση μιας παραχώρησης κοστίζει συνήθως στην εταιρεία ανάλογα με τη χώρα το αρχικό bonus συμμετοχής, (στις ΗΠA μεταξύ 2006 και σήμερα τα εθνικά θησαυροφυλάκια εισέπραξαν 9 εκατ. δολ. σε τέσσερις γύρους παραχωρήσεων).
Επειδή ο μόνος τρόπος για ανάκτηση του επενδυόμενου κεφαλαίου είναι η ταχύτερη έναρξη παραγωγής στην παραχώρηση, υπάρχει σημαντικό οικονομικό κίνητρο για την ορθή χρονοκλιμάκωση των επενδυόμενων πόρων. Οι εταιρείες καλούνται να αναπτύξουν μια παραχώρηση κάτω από τις διαδικασίες εκχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής σε σύντομο χρονικό διάστημα (μεταξύ 5 και 10 χρόνων, συναρτήσει της ωριμότητας της περιοχής έρευνας και του βάθους θάλασσας) ή να επιστρέψουν την περιοχή στην αδειοδοτούσα αρχή του κράτους. Γενικά παραχωρήσεις που δεν δίνουν παραγωγή μέσα στο χρονικό παράθυρο της παραχώρησης απελευθερώνονται και επιστρέφονται στο κράτος που τις επαναπροκηρύσσει.
Ετσι όλο το κεφάλαιο που έχει επενδυθεί για την απόκτηση και διατήρηση της παραχώρησης χάνεται οριστικά.
Ο χρονικός ορίζοντας από την παραχώρηση στην παραγωγή κυμαίνεται από 4 έως 10 χρόνια που εξαρτάται από το βάθος νερού, την θέση της παραχώρησης, την ωριμότητα της λεκάνης, το βάθος του τελικού στόχου (ταμιευτήρα), την απόσταση από την ακτή και από υπάρχουσες υποδομές, τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του ταμιευτήρα και την πολυπλοκότητα σχεδιασμού των υποδομών παραγωγής. Το κόστος κεφαλαίου είναι σημαντικό για projects ανοικτής θάλασσας ιδιαίτερα δε αυτών που αφορούν στα βαθιά νερά. Οι θαλάσσιες σεισμικές έρευνες κοστίζουν έως και 200.000 δολ. την ημέρα. Το κόστος των θαλάσσιων γεωτρήσεων κυμαίνεται μεταξύ 25 και 100 εκατ. δολάρια για τα κοιτάσματα σε βαθιά νερά. Δεν είναι ασύνηθες μια εταιρεία να ξοδέψει 100 εκατ. δολάρια και να καταλήξει σε άγονη τρύπα (dry hole).
Στην περίπτωση βέβαια που μια εταιρεία ανακαλύψει κοίτασμα πετρελαίου ή αερίου ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση των υποδομών βαθιάς θάλασσας μπορεί να κοστίσουν ή και να ξεπεράσουν το 1 εκατ. δολ. Γενικά, από την κατοχύρωση της παραχώρησης έως την παραγωγή μπορεί και να πάρει από 7-10 χρόνια σε περιοχές όπου υπάρχουν υποδομές μεταφοράς.
Σε αυτό το πλαίσιο ο χρονικός ορίζοντας περιλαμβάνει:
- Εξι μήνες μέχρι χρόνο για διαδικασίες συμμετοχής και απόκτησης παραχωρήσεων σε γύρους παραχωρήσεων.
- Ενα χρόνο για προκαταρκτικές γεωλογικές μελέτες και επιλογή περιοχών με ενδιαφέρον για επιπλέον σεισμικά.
- Ενα έως δύο χρόνια για νέες σεισμικές έρευνας 3 διαστάσεων.
- Ενα και ίσως περισσότερο χρόνο για τη διαδικασία εκμίσθωσης γεωτρύπανου.
- Εξι μήνες για τη διάτρηση και ολοκλήρωση μιας ερευνητικής γεώτρησης.
- Εξι μήνες έως χρόνος για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων διάτρησης περιλαμβανομένης και μιας side track (οριζόντιας) γεώτρησης.
- Δύο επιπλέον χρόνια για γεωτρήσεις περιχαράκωσης ταμιευτήρα και διαμόρφωσης σχεδίου ανάπτυξής του σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης της γεώτρησης. Σε αυτήν την περίπτωση η εταιρεία ολοκληρώνει τις διαδικασίες μελετών αδειοδότησης, σχεδιασμού και προμήθειας όλου του εξοπλισμού παραγωγής περιλαμβανομένων όλων των επιφανειακών και υπογείων εξοπλισμών και συστημάτων
- Ενα ή και περισσότερο χρόνο για την τοποθέτηση των υποδομών και ακολουθούν οι γεωτρήσεις ανάπτυξης που μπορεί να πάρουν από ένα έως δύο χρόνια. Κατά την περίοδο αυτή η εταιρεία ασχολείται με τον σχεδιασμό, αδειοδότηση, έργα πολ. μηχανικού, και τοποθέτηση των αγωγών η το θαλάσσιο σύστημα φόρτωσης (mooring) για τη διάθεση της παραγωγής στην αγορά
Πρόσφατο παράδειγμα: το Anadarko’s Independence Hub που αφορά εγκατάσταση παραγωγής αερίου σε βάθος θάλασσας 8.000 πόδια και περίπου 120 χλμ. από το Μισισιπή. Η παραχώρηση αποκτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2001 η πρώτη γεώτρηση έγινε το 2003 και η πρώτη παραγωγή άρχισε στα μισά του 2007.
*Πρόεδρος Συλλόγου Γεωλόγων Eλλάδας και αντιπρόεδρος του Γεωτεχνικού Eπιμελητηρίου Aνατολικής Στερεάς.
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τους 80 έφτασαν οι νεκροί από τους σεισμούς στην Κίνα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
