2012-09-17 03:08:04
Το κείμενο αυτό συνιστά μία προσπάθεια κριτικής προσέγγισης του βιβλίου του Paul Krugman, «Τέλος στην Ύφεση Τώρα» (εκδ. «ΠΟΛΙΣ», Αθήνα 2012), από... ελληνική σκοπιά, που κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι και είναι η μετάφραση του «End ThisDepression Now!” (Melrose Road Partners, 2012).
Ο Paul Krugman (σελ. 13) ορίζει την κατηγορία των «Πολύ Σοβαρών Ανθρώπων»: «…πολιτικοί, δημόσιοι αξιωματούχοι, και ευρύτερη τάξη των συγγραφέων και ομιλητών που καθορίζουν τη συμβατική σοφία – έχουν επιλέξει, καθένας για τους δικούς τους λόγους, να λησμονήσουν τα διδάγματα της Ιστορίας και τα συμπεράσματα των οικονομικών αναλύσεων που έχουν πραγματοποιήσει αρκετές γενιές, αντικαθιστώντας αυτή την τόσο δύσκολα κατακτημένη γνώση με πολιτικά και ιδεολογικά βολικές προκαταλήψεις. Και πάνω από όλα η συμβατική σοφία αυτών που ορισμένοι από μας συνηθίζουμε να αποκαλούμε σαρκαστικά Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους έχει περιφρονήσει τελείως την βασική αρχή τουKeyns: «Ο καιρός για λιτότητα είναι η οικονομική άνθηση και όχι η κάμψη»
. Τώρα είναι η ώρα η κυβέρνηση να αυξήσει τις δαπάνες, όχι να τις μειώσει..» Στη σελίδα 217 της ελληνικής έκδοσης αναφέρει επίσης επί λέξει: «… οι οποίοι εκφράζουν θέσεις που θεωρούνται ορθές από τους ισχυρούς και αξιοσέβαστους – υιοθέτησαν με μεγάλη θέρμη την άποψη ότι έχει έρθει η ώρα να σφίξουμε το ζωνάρι, παρότι η πλήρης ανάκαμψη από τη χρηματοπιστωτική κρίση και τις επιπτώσεις της δεν διαφαινόταν καν στον οριζόντα.» Τέλος στη σελ 68: λέει ότι οι πολύ σοβαροί άνθρωποι: «….χρησιμοποιούν λάθος μεταφορές. Θεωρούν ότι η οικονομία των ΗΠΑ είναι μία οικογένεια που περνάει δύσκολα, που το εισόδημά της έχει μειωθεί εξαιτίας παραγόντων πέρα από τον έλεγχο της, που είναι επιβαρυμένη με ένα χρέος υπερβολικά μεγάλο για το εισόδημά της. Και για να διορθωθεί η κατάσταση αυτή, συνιστούν μία αγωγή αρετής και σωφροσύνης: πρέπει να σφίξουμε και άλλο το ζωνάρι , να περιστείλουμε τις δαπάνες, να μειώσουμε τα χρέη, να περικόψουμε τα έξοδά μας».
Η Ελλάδα στο πόνημα αυτό αναφέρεται λίγες φορές. Ωστόσο αναφέρεται με τέτοιο τρόπο που να μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο Krugman, προφανώς λόγω ελλιπούς, ή παραπλανημένης, πληροφόρησης τελικά στην περίπτωση της Ελλάδας εντάσσεται στους «Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους», παρόλο που στη σελίδα 35 αναφέρεται στο υπέροχο τραγούδι των Peter Gabrielκαι Kate Bush “Don’t give up”. Και εξηγούμαστε.
Στη σελίδα 204 αναφέρεται στη Μεγάλη Αυταπάτη της Ευρώπης: «είναι η πεποίθηση ότι η ευρωπαϊκή κρίση προκλήθηκε κυρίως από δημοσιονομική ανευθυνότητα». Για να συμπληρώσει στην επόμενη παράγραφο: « Μα θα αναρωτιούνται κάποιοι αναγνώστες – αυτό ακριβώς δε συνέβη στην Ελλάδα; Και η απάντηση είναι ναι, παρόλο που ακόμη και η περίπτωση της Ελλάδας είναι πιο περίπλοκη. Πάντως το θέμα είναι ότι δε συνέβη στις άλλες χώρες που βρίσκονται σε κρίση, και αν το πρόβλημα ήταν μόνο ελληνικό, η κρίση δε θα ήταν αυτή που είναι. Γιατί η Ελλάδα έχει μικρή οικονομία…..». Στη σελ. 219 αναφέρει το εξής καταπληκτικό (παρόλο που παραδέχτηκε ότι η κατάσταση της Ελλάδας είναι πιο περίπλοκη): «Και ύστερα ήρθε η ελληνική κρίση, την οποία η απανταχού αντικεϋνσιανοί έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν ως παράδειγμα του τι θα συνέβαινε σε όλους μας, αν δεν ακολουθούσαμε τη στενή και τεθλιμμένη οδό της δημοσιονομικής χρηστότητος.Έχω ήδη αναφέρει στο δέκατο κεφάλαιο ότι η ελληνική κρίση χρέους ήταν sui generis, ακόμη και εντός Ευρώπης, και ότι οι άλλες χώρες με κρίση χρέους εντός Ευρωζώνης επλήγησαν από κρίση χρέους ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, και όχι το αντίστροφο.». Τι κάνει δηλαδή ο Krugmanεδώ; Αναπαράγει το κυρίαρχο πρότυπο της Ευρώπης ότι δήθεν η Ελλάδα δεν είναι παρά μία ιδιαίτερη περίπτωση (αποδέχεται δηλαδή το ρόλο του μαύρου προβάτου για αυτήν). Είναι έτσι τα πράγματα. Φυσικά και όχι. Γιατί;
1. Ας αντλήσουμε το πρώτο επιχείρημα από τον ίδιο τον Krugman προκειμένου να δούμε ότι η Ελλάδα δεν είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση. Στη σελ. 205 και αναλύοντας το γράφημα του ΔΝΤ « μέσος όρος, σταθμισμένος βάσει ΑΕΠ, που αφορά στην αναλογία χρέους προς ΑΕΠ στις πέντε χώρες GIPSI (όπως είπαμε, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία)» μας λέει: «Μέχρι και το 2007, αυτός ο μέσος όρος μειωνόταν σταθερά, δηλαδή οι GIPSI ως σύνολο όχι μόνο δεν έδειχναν να επιδίδονται σε σπατάλες, αλλά και φαίνονταν να βελτιώνουν τη δημοσιονομική τους θέση, με την πάροδο του χρόνου.» Αυτό που δε μας λέει οKrugman είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν αντιμετώπιζαν πρόβλημα μέχρι και την έλευση της κυβέρνησης Παπανδρέου που με τις παιδαριώδεις κινήσεις του διέλυσε τη χώρα ωστόσο η κρίση χρέους βάθυνε στην Ελλάδα από τη στιγμή που η Κυβέρνηση αποφάσισε να παρέχει ρευστότητα σε αυτές αντί στην Ελληνική Οικονομία.
2. Αν είχε ασχοληθεί λίγο περισσότερο με την Ελλάδα θα έβλεπε ότι σε αυτήν ουδέποτε οι μεγάλες επενδύσεις δεν έγιναν από το λεγόμενο ιδιωτικό τομέα. Στερούμενη, από την αρχή της γέννησης του ελληνικού κράτους, αστικής τάξης η Ελλάδα χρηματοδότησε την ανάπτυξή της από τρεις κύριες πηγές. Από το κοινωνικό πλεόνασμα (τη φορολογία και την αποταμίευση των πολιτών, τα κεφάλαια των ασφαλιστικών ταμείων), τις μεταφορές προς την Ελλάδα εμβασμάτων από τους Έλληνες μετανάστες και τη Ναυτιλία. Αυτό είχε ως συνέπεια η Ελλάδα να έχει ένα από τα μικρότερα χρέη στην Ευρωζώνη (αν όχι το μικρότερο). Ο μέσος όρος των επιχειρήσεων στην Ευρωζώνη, το Νοέμβριο του 2010 (σύμφωνα με στοιχεία της Alpha Bank) ήταν στο 82,2% του ΑΕΠ όταν στην Ελλάδα διαμορφώνονταν στο 61,9% του ΑΕΠ. Επίσης το Νοέμβριο του 2010 το χρέος των νοικοκυριών στην Ελλάδα ως προς τα στεγαστικά δάνεια διαμορφωνόταν στο 34,6% του ΑΕΠ έναντι του 49,2% στην Ευρωζώνη και τα καταναλωτικά δάνεια διαμορφώνονταν στο ίδιο ύψος περίπου, 16,2% για την Ελλάδα έναντι 16,9% για την Ευρωζώνη. Τον ίδιο μήνα το σύνολο του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα ανερχόταν στο 113% του ΑΕΠ όταν στην Ευρωζώνη ανερχόταν στο 148,3% Συνολικά το χρέος της Ελλάδας ήταν από τα μικρότερα αν όχι το μικρότερο της €.
3. Αφού η Ελλάδα δεν ήταν υπερχρεωμένη τότε γιατί συνέβη αυτό που συνέβη; Διότι η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως μέσο διάσωσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Δηλαδή η Ελλάδα σταμάτησε να δανείζεται για την ανάπτυξή της και συνέχισε να δανείζεται για τις ευρωπαϊκές και στη συνέχεια για τις εγχώριες τράπεζες. Ταυτόχρονα απαξιώνεται ο βασικός παραγωγικός της ιστός (καθώς απαξιώνονται οι δημόσιες επενδύσεις). Χαριτολογώντας θα λέγαμε ότι στην Ελλάδα ακολουθήθηκε μία κεϋνσιανή πολιτική με το κεφάλι στο χώμα και τα πόδια ψηλά. Τα δάνεια της Ελλάδας δεν κατευθύνθηκαν στην οικονομία αλλά στις τράπεζες και μάλιστα του εξωτερικού.
4. Στην Ελλάδα συντελέσθηκε ένα οικονομικό έγκλημα με την συνεργία του εγχώριου πολτικο-κομματικο-παρασιτικού κατεστημένου. Δηλαδή ενώ στις ΗΠΑ μιλούσαμε κάποτε για στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα (βλ. Αϊζενχάουερ) στην Ελλάδα μιλάμε για ένα μαφιόζικο σύστημα οργάνωσης που τείνει να καταπιεί τις βασικές δημόσιες υποδομές. Είναι αυτό το σύμπλεγμα που πνίγει την Ελλάδα στερώντας της από τις τόσο αναγκαίες δημόσιες παρεμβάσεις στην οικονομία. Αντί για εκσυγχρονισμό των υποδομών μιλάμε για ξεπούλημα. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα στείλει τελικά την πολιτικο-κομματικο-επιχειρηματική ελίτ στη φυλακή αλλά μέχρι τότε θα έχει συντελεσθεί το έγκλημα και η επανεκκίνηση της οικονομίας θα γίνει από ένα πιο χαμηλό στάδιο.
Αυτά ως προς τη διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει οKrugman για την Ελλάδα και που χωρίς να το καταλαβαίνει κατατάσσει τον εαυτό του στους «Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους» που ο ίδιος στηλιτεύει. Κατά τα άλλα, για οποιοδήποτε έχει αλλεργία με τις μαρξιστικές οικονομικές προσεγγίσεις ο Krugman θα του δώσει το απαραίτητο υλικό προκειμένου να κατανοήσει γιατί η παγκόσμια κρίση είναι το αποτέλεσμα της απορρύθμισης και όχι του άκρατου κρατικού παρεμβατισμού όπως τείνουν να διαλαλούν τα εγχώρια παράσιτα. Είναι σαφές, κατανοητό και κατατοπιστικό.
Τσιάμης Γιώργος
Tromaktiko
Ο Paul Krugman (σελ. 13) ορίζει την κατηγορία των «Πολύ Σοβαρών Ανθρώπων»: «…πολιτικοί, δημόσιοι αξιωματούχοι, και ευρύτερη τάξη των συγγραφέων και ομιλητών που καθορίζουν τη συμβατική σοφία – έχουν επιλέξει, καθένας για τους δικούς τους λόγους, να λησμονήσουν τα διδάγματα της Ιστορίας και τα συμπεράσματα των οικονομικών αναλύσεων που έχουν πραγματοποιήσει αρκετές γενιές, αντικαθιστώντας αυτή την τόσο δύσκολα κατακτημένη γνώση με πολιτικά και ιδεολογικά βολικές προκαταλήψεις. Και πάνω από όλα η συμβατική σοφία αυτών που ορισμένοι από μας συνηθίζουμε να αποκαλούμε σαρκαστικά Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους έχει περιφρονήσει τελείως την βασική αρχή τουKeyns: «Ο καιρός για λιτότητα είναι η οικονομική άνθηση και όχι η κάμψη»
Η Ελλάδα στο πόνημα αυτό αναφέρεται λίγες φορές. Ωστόσο αναφέρεται με τέτοιο τρόπο που να μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο Krugman, προφανώς λόγω ελλιπούς, ή παραπλανημένης, πληροφόρησης τελικά στην περίπτωση της Ελλάδας εντάσσεται στους «Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους», παρόλο που στη σελίδα 35 αναφέρεται στο υπέροχο τραγούδι των Peter Gabrielκαι Kate Bush “Don’t give up”. Και εξηγούμαστε.
Στη σελίδα 204 αναφέρεται στη Μεγάλη Αυταπάτη της Ευρώπης: «είναι η πεποίθηση ότι η ευρωπαϊκή κρίση προκλήθηκε κυρίως από δημοσιονομική ανευθυνότητα». Για να συμπληρώσει στην επόμενη παράγραφο: « Μα θα αναρωτιούνται κάποιοι αναγνώστες – αυτό ακριβώς δε συνέβη στην Ελλάδα; Και η απάντηση είναι ναι, παρόλο που ακόμη και η περίπτωση της Ελλάδας είναι πιο περίπλοκη. Πάντως το θέμα είναι ότι δε συνέβη στις άλλες χώρες που βρίσκονται σε κρίση, και αν το πρόβλημα ήταν μόνο ελληνικό, η κρίση δε θα ήταν αυτή που είναι. Γιατί η Ελλάδα έχει μικρή οικονομία…..». Στη σελ. 219 αναφέρει το εξής καταπληκτικό (παρόλο που παραδέχτηκε ότι η κατάσταση της Ελλάδας είναι πιο περίπλοκη): «Και ύστερα ήρθε η ελληνική κρίση, την οποία η απανταχού αντικεϋνσιανοί έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν ως παράδειγμα του τι θα συνέβαινε σε όλους μας, αν δεν ακολουθούσαμε τη στενή και τεθλιμμένη οδό της δημοσιονομικής χρηστότητος.Έχω ήδη αναφέρει στο δέκατο κεφάλαιο ότι η ελληνική κρίση χρέους ήταν sui generis, ακόμη και εντός Ευρώπης, και ότι οι άλλες χώρες με κρίση χρέους εντός Ευρωζώνης επλήγησαν από κρίση χρέους ως αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, και όχι το αντίστροφο.». Τι κάνει δηλαδή ο Krugmanεδώ; Αναπαράγει το κυρίαρχο πρότυπο της Ευρώπης ότι δήθεν η Ελλάδα δεν είναι παρά μία ιδιαίτερη περίπτωση (αποδέχεται δηλαδή το ρόλο του μαύρου προβάτου για αυτήν). Είναι έτσι τα πράγματα. Φυσικά και όχι. Γιατί;
1. Ας αντλήσουμε το πρώτο επιχείρημα από τον ίδιο τον Krugman προκειμένου να δούμε ότι η Ελλάδα δεν είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση. Στη σελ. 205 και αναλύοντας το γράφημα του ΔΝΤ « μέσος όρος, σταθμισμένος βάσει ΑΕΠ, που αφορά στην αναλογία χρέους προς ΑΕΠ στις πέντε χώρες GIPSI (όπως είπαμε, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία)» μας λέει: «Μέχρι και το 2007, αυτός ο μέσος όρος μειωνόταν σταθερά, δηλαδή οι GIPSI ως σύνολο όχι μόνο δεν έδειχναν να επιδίδονται σε σπατάλες, αλλά και φαίνονταν να βελτιώνουν τη δημοσιονομική τους θέση, με την πάροδο του χρόνου.» Αυτό που δε μας λέει οKrugman είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν αντιμετώπιζαν πρόβλημα μέχρι και την έλευση της κυβέρνησης Παπανδρέου που με τις παιδαριώδεις κινήσεις του διέλυσε τη χώρα ωστόσο η κρίση χρέους βάθυνε στην Ελλάδα από τη στιγμή που η Κυβέρνηση αποφάσισε να παρέχει ρευστότητα σε αυτές αντί στην Ελληνική Οικονομία.
2. Αν είχε ασχοληθεί λίγο περισσότερο με την Ελλάδα θα έβλεπε ότι σε αυτήν ουδέποτε οι μεγάλες επενδύσεις δεν έγιναν από το λεγόμενο ιδιωτικό τομέα. Στερούμενη, από την αρχή της γέννησης του ελληνικού κράτους, αστικής τάξης η Ελλάδα χρηματοδότησε την ανάπτυξή της από τρεις κύριες πηγές. Από το κοινωνικό πλεόνασμα (τη φορολογία και την αποταμίευση των πολιτών, τα κεφάλαια των ασφαλιστικών ταμείων), τις μεταφορές προς την Ελλάδα εμβασμάτων από τους Έλληνες μετανάστες και τη Ναυτιλία. Αυτό είχε ως συνέπεια η Ελλάδα να έχει ένα από τα μικρότερα χρέη στην Ευρωζώνη (αν όχι το μικρότερο). Ο μέσος όρος των επιχειρήσεων στην Ευρωζώνη, το Νοέμβριο του 2010 (σύμφωνα με στοιχεία της Alpha Bank) ήταν στο 82,2% του ΑΕΠ όταν στην Ελλάδα διαμορφώνονταν στο 61,9% του ΑΕΠ. Επίσης το Νοέμβριο του 2010 το χρέος των νοικοκυριών στην Ελλάδα ως προς τα στεγαστικά δάνεια διαμορφωνόταν στο 34,6% του ΑΕΠ έναντι του 49,2% στην Ευρωζώνη και τα καταναλωτικά δάνεια διαμορφώνονταν στο ίδιο ύψος περίπου, 16,2% για την Ελλάδα έναντι 16,9% για την Ευρωζώνη. Τον ίδιο μήνα το σύνολο του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα ανερχόταν στο 113% του ΑΕΠ όταν στην Ευρωζώνη ανερχόταν στο 148,3% Συνολικά το χρέος της Ελλάδας ήταν από τα μικρότερα αν όχι το μικρότερο της €.
3. Αφού η Ελλάδα δεν ήταν υπερχρεωμένη τότε γιατί συνέβη αυτό που συνέβη; Διότι η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως μέσο διάσωσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Δηλαδή η Ελλάδα σταμάτησε να δανείζεται για την ανάπτυξή της και συνέχισε να δανείζεται για τις ευρωπαϊκές και στη συνέχεια για τις εγχώριες τράπεζες. Ταυτόχρονα απαξιώνεται ο βασικός παραγωγικός της ιστός (καθώς απαξιώνονται οι δημόσιες επενδύσεις). Χαριτολογώντας θα λέγαμε ότι στην Ελλάδα ακολουθήθηκε μία κεϋνσιανή πολιτική με το κεφάλι στο χώμα και τα πόδια ψηλά. Τα δάνεια της Ελλάδας δεν κατευθύνθηκαν στην οικονομία αλλά στις τράπεζες και μάλιστα του εξωτερικού.
4. Στην Ελλάδα συντελέσθηκε ένα οικονομικό έγκλημα με την συνεργία του εγχώριου πολτικο-κομματικο-παρασιτικού κατεστημένου. Δηλαδή ενώ στις ΗΠΑ μιλούσαμε κάποτε για στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα (βλ. Αϊζενχάουερ) στην Ελλάδα μιλάμε για ένα μαφιόζικο σύστημα οργάνωσης που τείνει να καταπιεί τις βασικές δημόσιες υποδομές. Είναι αυτό το σύμπλεγμα που πνίγει την Ελλάδα στερώντας της από τις τόσο αναγκαίες δημόσιες παρεμβάσεις στην οικονομία. Αντί για εκσυγχρονισμό των υποδομών μιλάμε για ξεπούλημα. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα στείλει τελικά την πολιτικο-κομματικο-επιχειρηματική ελίτ στη φυλακή αλλά μέχρι τότε θα έχει συντελεσθεί το έγκλημα και η επανεκκίνηση της οικονομίας θα γίνει από ένα πιο χαμηλό στάδιο.
Αυτά ως προς τη διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει οKrugman για την Ελλάδα και που χωρίς να το καταλαβαίνει κατατάσσει τον εαυτό του στους «Πολύ Σοβαρούς Ανθρώπους» που ο ίδιος στηλιτεύει. Κατά τα άλλα, για οποιοδήποτε έχει αλλεργία με τις μαρξιστικές οικονομικές προσεγγίσεις ο Krugman θα του δώσει το απαραίτητο υλικό προκειμένου να κατανοήσει γιατί η παγκόσμια κρίση είναι το αποτέλεσμα της απορρύθμισης και όχι του άκρατου κρατικού παρεμβατισμού όπως τείνουν να διαλαλούν τα εγχώρια παράσιτα. Είναι σαφές, κατανοητό και κατατοπιστικό.
Τσιάμης Γιώργος
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
"Ο Μωάμεθ ήταν νεκρόφιλος, ομοφυλόφιλος και παιδεραστής"
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
