2012-09-18 17:52:06
Απο τα «μηδενικά προβλήματα» στην «πρωτοπορία της αλλαγής» (άρθρο τηςHurriyet )
Η σχέση της Τουρκίας με τη Συρία έχει υποστεί μια δραματική μεταμόρφωση κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Ενώ η Τουρκία επεδίωκε απεριόριστη συνεργασία με τη Συρία, πλέον υποστηρίζει ενεργά τις πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης που αγωνίζονται για την πτώση του καθεστώτος Μπάαθ. Προσπαθώντας να κατανοήσουν αυτόν τον μετασχηματισμό, οι αναλυτές εγείρουν το προκλητικό ερώτημα αν το φιλόδοξο σχέδιο «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές» της Άγκυρας έχει αποτύχει.
Για αρκετά χρόνια, η Τουρκία εργάστηκε για να σφυρηλατήσει σχέσεις φιλίας και να αποτελέσει αιχμή του δόρατος για μια ζώνη ειρήνης στη γεωπολιτική γειτονιά της. Για το σκοπό αυτό ανέλαβε επαναστατικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν προσπάθειες για την επίλυση των διμερών διαφορών, την δημιουργία συμβουλίων στρατηγικής συνεργασίας υψηλού επιπέδου, την κατάργηση των προϋποθέσεων για την visa καθώς και σχέδια για τη δημιουργία ζωνών ελεύθερου εμπορίου (free trade zones).
Ταυτόχρονα περίπου με την έναρξη της Αραβικής Άνοιξης όμως, η Τουρκία περιήλθε ξαφνικά σε ένα ταραχώδες περιφερειακό περιβάλλον, το οποίο την έχει στρέψει όλο και περισσότερο εναντίον των γειτόνων της. Για τους επικριτές, η φιλόδοξη εξωτερική πολιτική της Άγκυρας έχει εξαφανιστεί, αν όχι και η ευκαιρία της για να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη.
Αυτό που παραβλέπεται είναι το πώς η περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας εξακολουθεί να επηρεάζεται από το ίδιο δόγμα, γεγονός που υποδηλώνει συνέχεια στην προσέγγιση των Τούρκων ηγετών ως προς τη Μέση Ανατολή. Οι αναλύσεις που προαναγγέλλουν το θάνατο της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας υπέθεσαν εσφαλμένα ότι η Ἀγκυρα εξακολουθεί να τηρεί μια πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» τα τελευταία χρόνια. Στην πραγματικότητα, ακόμα και στον καιρό της ακμής του, το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» δεν ήταν ακριβώς πολιτική, στρατηγική ή δόγμα. Ήταν απλώς μία αρχή μεταξύ άλλων πολλών αρχών που συλλογικά αποτελούν την περιφερειακή πολιτική της Άγκυρας.
Υπήρχε σίγουρα ένα κεντρικό δόγμα στην καρδιά της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά αυτό ήταν η πολιτική της «κεντρικής δὐναμης». Η «κεντρική χώρα» αναφέρεται σε έναν παράγοντα που είναι γεωγραφικά και γεω-πολιτισμικά στη διασταύρωση των διαφόρων περιφερειακών συστημάτων. Διαμορφώνοντας αυτήν την ιδέα από τα χρόνια του ως ακαδημαϊκός, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου υποστήριζε ότι η μοναδική θέση της Τουρκίας της δίνει έναν ειδικό ρόλο «κεντρικής χώρας», και ως εκ τούτου η Τουρκία δεν μπορεί να αυτοκαθορισθεί με ένα αμυντικό τρόπο. Ακολούθως, ο Νταβούτογλου αναμένει να διαδραματίσει η Τουρκία ενεργό και «προληπτικό» ρόλο στη διαμόρφωση της «γειτονιάς» της, γιατί η ασφάλεια και η ευημερία της Τουρκίας στο σπίτι της απαιτεί την δημιουργία ειρηνικών και σταθερών συνθηκών στις περιοχές που την περιβάλλουν άμεσα (Σ.τ.Μ.: απόηχος ρήσης του Ατατούρκ, «ειρήνη στο σπίτι – ειρήνη στον κόσμο»). Το 2004 ο Νταβούτογλου, καθώς αναλάμβανε σταδιακά την διαμόρφωσης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, ανέφερε πέντε αρχές που αποτελούν τον πυρήνα της στρατηγικής «κεντρικής δυνάμεως» της Άγκυρας: (α) την ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας, (β) μηδέν προβλήματα στη σχέση με τους γείτονες, (γ) πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, (δ) ένα νέο διπλωματικό ύφος και (ε) «ρυθμική διπλωματία» ως τα συστατικά της νέας εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας.
Σήμερα, η πρόκληση είναι διαφορετικού χαρακτήρα: η φύση της σχέσης μεταξύ των καθεστώτων και κοινωνιών έχει βρεθεί στον πυρήνα της διατήρησης της περιφερειακής ισορροπίας, καθώς τα γεγονότα αυτά έχουν άμεσες επιπτώσεις για άλλους περιφερειακούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Δεδομένου ότι η διαταραγμένη εσωτερική ισορροπία στις χώρες που βρίσκονται σε καθεστώς μετάβασης αποτελεί απειλή για την περιοχή στο σύνολό της, η προληπτική πολιτική της Τουρκίας στοχεύει στην αποκατάσταση της εσωτερικής ισορροπίας επί τη βάσει δημοκρατικών αρχών.
Ένας τέτοιος μετασχηματισμός είναι φυσιολογικός, δεδομένης της μεταβαλλόμενης φύσης των απειλών για την περιφερειακή ισορροπία. Στα επόμενα χρόνια, το κύριο τεστ για την Τουρκία θα είναι η ικανότητά της να βοηθήσει στον σχηματισμό ενός λειτουργικού κρατικού μηχανισμού για τις χώρες που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, ο οποίος να μπορεί να καλύψει τις οικονομικές και πολιτικές απαιτήσεις των λαών τους και να δημιουργήσει εσωτερική ισορροπία. Σε αυτή την προσπάθεια εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί όσον αφορά την ικανότητα της Τουρκίας να διαχειρίζεται τη νέα περιφερειακή κατάσταση στην μεταμορφωμένη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, στον απόηχο των εξεγέρσεων.
Hurriyet – Απόδοση: Σωτήρης Μητραλέξης
πηγη:antinews.gr
Η σχέση της Τουρκίας με τη Συρία έχει υποστεί μια δραματική μεταμόρφωση κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Ενώ η Τουρκία επεδίωκε απεριόριστη συνεργασία με τη Συρία, πλέον υποστηρίζει ενεργά τις πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης που αγωνίζονται για την πτώση του καθεστώτος Μπάαθ. Προσπαθώντας να κατανοήσουν αυτόν τον μετασχηματισμό, οι αναλυτές εγείρουν το προκλητικό ερώτημα αν το φιλόδοξο σχέδιο «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές» της Άγκυρας έχει αποτύχει.
Για αρκετά χρόνια, η Τουρκία εργάστηκε για να σφυρηλατήσει σχέσεις φιλίας και να αποτελέσει αιχμή του δόρατος για μια ζώνη ειρήνης στη γεωπολιτική γειτονιά της. Για το σκοπό αυτό ανέλαβε επαναστατικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν προσπάθειες για την επίλυση των διμερών διαφορών, την δημιουργία συμβουλίων στρατηγικής συνεργασίας υψηλού επιπέδου, την κατάργηση των προϋποθέσεων για την visa καθώς και σχέδια για τη δημιουργία ζωνών ελεύθερου εμπορίου (free trade zones).
Ταυτόχρονα περίπου με την έναρξη της Αραβικής Άνοιξης όμως, η Τουρκία περιήλθε ξαφνικά σε ένα ταραχώδες περιφερειακό περιβάλλον, το οποίο την έχει στρέψει όλο και περισσότερο εναντίον των γειτόνων της. Για τους επικριτές, η φιλόδοξη εξωτερική πολιτική της Άγκυρας έχει εξαφανιστεί, αν όχι και η ευκαιρία της για να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη.
Αυτό που παραβλέπεται είναι το πώς η περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας εξακολουθεί να επηρεάζεται από το ίδιο δόγμα, γεγονός που υποδηλώνει συνέχεια στην προσέγγιση των Τούρκων ηγετών ως προς τη Μέση Ανατολή. Οι αναλύσεις που προαναγγέλλουν το θάνατο της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας υπέθεσαν εσφαλμένα ότι η Ἀγκυρα εξακολουθεί να τηρεί μια πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» τα τελευταία χρόνια. Στην πραγματικότητα, ακόμα και στον καιρό της ακμής του, το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» δεν ήταν ακριβώς πολιτική, στρατηγική ή δόγμα. Ήταν απλώς μία αρχή μεταξύ άλλων πολλών αρχών που συλλογικά αποτελούν την περιφερειακή πολιτική της Άγκυρας.
Υπήρχε σίγουρα ένα κεντρικό δόγμα στην καρδιά της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά αυτό ήταν η πολιτική της «κεντρικής δὐναμης». Η «κεντρική χώρα» αναφέρεται σε έναν παράγοντα που είναι γεωγραφικά και γεω-πολιτισμικά στη διασταύρωση των διαφόρων περιφερειακών συστημάτων. Διαμορφώνοντας αυτήν την ιδέα από τα χρόνια του ως ακαδημαϊκός, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου υποστήριζε ότι η μοναδική θέση της Τουρκίας της δίνει έναν ειδικό ρόλο «κεντρικής χώρας», και ως εκ τούτου η Τουρκία δεν μπορεί να αυτοκαθορισθεί με ένα αμυντικό τρόπο. Ακολούθως, ο Νταβούτογλου αναμένει να διαδραματίσει η Τουρκία ενεργό και «προληπτικό» ρόλο στη διαμόρφωση της «γειτονιάς» της, γιατί η ασφάλεια και η ευημερία της Τουρκίας στο σπίτι της απαιτεί την δημιουργία ειρηνικών και σταθερών συνθηκών στις περιοχές που την περιβάλλουν άμεσα (Σ.τ.Μ.: απόηχος ρήσης του Ατατούρκ, «ειρήνη στο σπίτι – ειρήνη στον κόσμο»). Το 2004 ο Νταβούτογλου, καθώς αναλάμβανε σταδιακά την διαμόρφωσης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, ανέφερε πέντε αρχές που αποτελούν τον πυρήνα της στρατηγικής «κεντρικής δυνάμεως» της Άγκυρας: (α) την ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας, (β) μηδέν προβλήματα στη σχέση με τους γείτονες, (γ) πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, (δ) ένα νέο διπλωματικό ύφος και (ε) «ρυθμική διπλωματία» ως τα συστατικά της νέας εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας.
Σήμερα, η πρόκληση είναι διαφορετικού χαρακτήρα: η φύση της σχέσης μεταξύ των καθεστώτων και κοινωνιών έχει βρεθεί στον πυρήνα της διατήρησης της περιφερειακής ισορροπίας, καθώς τα γεγονότα αυτά έχουν άμεσες επιπτώσεις για άλλους περιφερειακούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Δεδομένου ότι η διαταραγμένη εσωτερική ισορροπία στις χώρες που βρίσκονται σε καθεστώς μετάβασης αποτελεί απειλή για την περιοχή στο σύνολό της, η προληπτική πολιτική της Τουρκίας στοχεύει στην αποκατάσταση της εσωτερικής ισορροπίας επί τη βάσει δημοκρατικών αρχών.
Ένας τέτοιος μετασχηματισμός είναι φυσιολογικός, δεδομένης της μεταβαλλόμενης φύσης των απειλών για την περιφερειακή ισορροπία. Στα επόμενα χρόνια, το κύριο τεστ για την Τουρκία θα είναι η ικανότητά της να βοηθήσει στον σχηματισμό ενός λειτουργικού κρατικού μηχανισμού για τις χώρες που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, ο οποίος να μπορεί να καλύψει τις οικονομικές και πολιτικές απαιτήσεις των λαών τους και να δημιουργήσει εσωτερική ισορροπία. Σε αυτή την προσπάθεια εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί όσον αφορά την ικανότητα της Τουρκίας να διαχειρίζεται τη νέα περιφερειακή κατάσταση στην μεταμορφωμένη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, στον απόηχο των εξεγέρσεων.
Hurriyet – Απόδοση: Σωτήρης Μητραλέξης
πηγη:antinews.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
XEIΡΟΦΡΕΝΟ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
