2012-09-21 19:23:04
«Οι Φοίνικες που ήρθαν με τον Κάδμο (…) εισήγαγαν τέχνες στους Έλληνες και μάλιστα και γράμματα που δεν ήταν γνωστά πριν στους Έλληνες, όπως εμένα μου φαίνεται, πρώτα αυτήν την γραφή, την οποία και όλοι οι Φοίνικες μεταχειρίζονται, έπειτα με την πάροδο του χρονου, μαζί με την γλώσσα, μετέβαλαν (οι Φοίνικες) και το είδος των γραμμάτων (τους) (…)
Λένε μάλιστα πως οι Σύριοι εφηύραν τα γράμματα, από αυτούς δε οι Φοίνικες αφού τα έμαθαν, στους Έλληνες τα έδωσαν (…) και για αυτό οι Έλληνες ονομάζουν τα γράμματα φοινικικά, αλλά δεν επινόησαν οι Φοίνικες πρώτοι την γραφή, αλλά την μορφή των γραμμάτων άλλαξαν μόνο και την γραφή αυτή χρησιμοποιούσαν οι περισσότεροι άνθρωποι και γι αυτόέτυχε να τα ονομάσουν όπως είπαμε πριν». (Ηροδότου Ιστορία 5 Τερψιχόρη, Ε58-61)
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, στο οποίο ο Ηρόδοτος καταγράφει την άποψή του για την προέλευση της ελληνικής γραφής, «στηρίζεται», παραφράζοντάς το, η πλειοψηφία της φιλολογικής και ιστορικής επιστημονικής κοινότητας. Υποστηρίζουν, δηλαδή, πως οι Έλληνες υιοθέτησαν το συγκεκριμένο αλφάβητο από τους Φοίνικες, Σημιτικής καταγωγής. Την άποψη αυτή, που έχουν αναγάγει σε ακλόνητο επιστημονικό δόγμα, έχουν εμπλουτίσει και με την περίφημη εκδοχή περί ινδοευρωπαϊκής καταγωγής των Ελλήνων.
Είναι όντως όμως έτσι τα πράγματα; Οι Έλληνες πήραν το αλφάβητο από τους Φοίνικες; Και αν ναι, οι Φοίνικες ή Σύριοι ήταν πράγματι Σημιτικής καταγωγής; Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως οι Φοίνικες δεν ανακάλυψαν την γραφή, αλλά την μορφή των γραμμάτων, την οποία μάλιστα μετέβαλαν, μόλις ήρθαν σε επαφή με τους Έλληνες. Άρα πώς είναι δυνατόν, εάν οι Έλληνες δεν διέθεταν, προ Φοινίκων, γραφή, να επηρρέασαν τους Φοίνικες στην μορφή των γραμμάτων τους;
Ο Αμερικανός ιστορικός Will Durant στο έργο του «Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού» αναφερόμενος στους Φοίνικες γράφει: «και τώρα ποιοι ήσαν αυτοί οι Φοίνικες, των οποίων τα πλοία διέσχιζαν όλας τας θάλασσας; Δεν γνωρίζομεν από πού ήλθον, ούτε πότε ενεφανίσθησαν επί σκηνής του κόσμου. Δεν είμεθα βέβαιοι ότι ήσαν Σημίται. Οι Έλληνες τους ονόμασαν έτσι από την κόκκινην βαφήν που εμπορεύοντο οι έμποροι της Τύρου (…) Έδιναν ακόμη το όνομα φοίνικες εις όσους εχρησιμοποιούσαν άτιμες μεθόδους».
Μία απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα ίσως δίνεται από τον ιστορικό Νόνο, ο οποίος γράφει: «Όταν οι Έλληνες Πελασγοί εκστράτευσαν κατά των Ινδιών το 4000π.Χ. εποίκησαν την Παλαιστίνη και τα παράλια της Συρίας και τα ονόμασαν Φοινίκη (…) οι Κρήτες είχαν εγκαταστήσει, ακόμη, την πρώτη αποικία στην Παλαιστίνη το 5500π.Χ.».
Οι Φοίνικες, ως γνωστόν, εμφανίσθηκαν στον περσικό κόλπο περί του 3000-2000π.Χ., εποχή πολύ μεταγενέστερη από την εμφάνιση των Κρητών και των λοιπών Ελλήνων στην περιοχή. Ο Autran μάλιστα προσπάθησε να αποδείξει ότι οι Φοίνικες αποτελούσαν κλάδο του κρητικού πολιτισμού. Αλλά και ο Α. Έβανς επισημαίνει ότι «τα ελληνικά γράμματα δεν έχουν φοινικική καταγωγή, αλλά αντιθέτως οι Φοίνικες τα παρέλαβαν από τους Αιγαιοκρήτες, αποίκους της Παλαιστίνης».
Επομένως στην εν λόγω περιοχή δεν κατοίκησαν μόνο Φοίνικες Σημιτικής καταγωγής, αλλά και πολλοί άλλοι λαοί με πρώτους τους Έλληνες. Αδιάσειστη ένδειξη αποτελεί και το γεγονός, ότι σε μία περίοδο που ολόκληρη η Ανατολή ήταν οργανωμένη σε ενιαία κράτη, η Φοινίκη αποτελούνταν από πόλεις-κράτη κατά το πρότυπο των ελληνικών πόλεων.
Παίρνοντας ως παράδειγμα, για την περαιτέρω κατανόηση της προαναφερθείσας άποψης, όπως αναφέρει και ο Χ. Λαγός στο βιβλίο του «Ελληνική Γραφή», την ισχύουσα κατάσταση στην Κύπρο, θα διαπιστώσουμε ότι παρόλο που θεωρείται ανεξάρτητο κράτος, στο οποίο κατοικούν Έλληνες Κύπριοι και Τουρκοκύπριοι, όταν αναφερόμαστε στους κατοίκους της, τους αποκαλούμε «Κυπρίους», χωρίς να χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι εννοούμε πάντα τους Έλληνες της Κύπρου. Έτσι πιθανώς και ο Ηρόδοτος αναφέρεται λαούς ελληνικής καταγωγής και θεωρεί αυτονόητη, για την εποχή του, την προέλευσή τους.
Άρα σύμφωνα με τα ως τώρα στοιχεία οι Φοίνικες ήρθαν στην περιοχή και βρήκαν έτοιμη την οργάνωσή της από τους Έλληνες. Ομοιοτρόπως και το αλφάβητο.
Ένα επιπλέον τεκμήριο μη αμφισβητήσιμο είναι τα ομηρικά έπη. Και για να προλάβω μερικούς «καλοθελητές» που θα ισχυριστούν πως τα εν λόγω έπη ανάγονται σε προφορική απαγγελία, παραθέτω το ακόλουθο απόσπασμα: «δ’ ὃ γέ σήματα λυγρά, γράψας ἐν πίνακι πτυκτῷ θυμοφόρα πολλά» (και του έδωσε σημάδια θανατηφόρα, σημειώνοντας σε πινακίδα που δίπλωνε). Το συγκεκριμένο χωρίο οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα πως η τέχνη της γραφής ήταν γνωστή στους Έλληνες. Άλλωστε υπάρχουν πολλοί μελετητές που χρονολογούν τα Τρωϊκά το 2900π.Χ. και τα Ομηρικά Έπη 300 χρόνια αργότερα. Αλλά και ο Απολλόδωρος αναφέρει: «Μίνως δὲ κρήτην κατοικῶν ἒγραψε νόμους». Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Θέληση να υπάρχει για έρευνα πριν από οποιαδήποτε αυθαίρετη άποψη.
Αλλά ας εξετάσουμε και την εκδοχή να εννοεί ο Ηρόδοτος τους Φοίνικες-Σημίτες και όντως οι Έλληνες να έλαβαν την γραφή από αυτούς. Σύμφωνα με την «κρατούσα» περί χρονολόγησης άποψη, οι Φοίνικες έδωσαν το αλφάβητο τον 9ο-8ο αι.π.Χ στους Έλληνες και ο Όμηρος συνέγραψε τα έπη του τον 8οαι. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνητών συμφωνεί στο γεγονός ότι οι πληροφορίες που δίνει ο Όμηρος στα έργα του για τον τρωϊκό πόλεμο συμπίπτουν απόλυτα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν λάβει χώρα στην περιοχή. Επομένως είτε ο Όμηρος είχε βασιστεί σε προγενέστερες γραπτές μαρτυρίες, ή ήταν άνθρωπος-θαύμα που κατάφερε, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, να τελειοποιήσει την γλώσσα και να την εμπλουτίσει με τέτοιες λέξεις που θα απέδιδαν πιστά και με ακρίβεια την περιγραφή του πολέμου 300 χρόνια μετά το πέρας του.
Ο Νομπελίστας Αρχαιολόγος, Κ. Renfrew αναφέρει: «Η θεωρία της μετανάστευσης του αιγιακού πολιτισμού είναι παντελώς αβάσιμη και αν συνέβη σε μία πολύ περιορισμένη έκταση, είναι φανερό ότι δεν έφεραν κανέναν πολιτισμό μαζί τους. Ο αιγιακός πολιτισμός δημιουργήθηκε εδώ, είναι αυτόνομος και δεν ήλθε απ’ έξω. Είναι δε ο καθαρός πρόγονος του κλασσικού ελληνισμού». Τονίζει μάλιστα ότι η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας άρχισε τουλάχιστον το 6000π.Χ.
Σας παραθέτω ακολούθως μερικά από τα αρχαιολογικά ευρήματα που πιστοποιούν ότι οι Έλληνες είχαν εφεύρει το αλφάβητο πολύ πριν εμφανισθούν οι περιβόητοι Φοίνικες.
-Όστρακο στα Γιούρα Αλοννήσου του 5000-4500π.Χ (σύμβολα που παραπέμπουν σε ελληνικά γράμματα). Μάλιστα ο Αρχαιολόγος Σαμψών μίλησε για εμφάνιση ενός πολιτισμού, του Αιγαιακού, από το 9000 ως το 4000π.Χ.
-Ξύλινη πινακίδα στο Δισπηλιό Καστοριάς του 5.250π.Χ.
-Θραύσμα πέτρινου έργου τέχνης στην Ινδία του 9.500π.Χ. (βάσει στοιχείων του BBC), κτλ Δεν χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσπάθεια, προκειμένου να καταλήξουμε ότι η ελληνική γραφή είναι «γέννημα και θρέμμα» των Ελλήνων. Αρκεί να έχουμε τα μάτια ανοιχτά, τα αυτιά κλειστά και το μυαλό σε εγρήγορση.
Έρευνα για το ΠΥΓΜΗ. gr: Ελένη Γεωργακάκη, Φοιτήτρια Φιλοσοφικής
pygmi.gr
Λένε μάλιστα πως οι Σύριοι εφηύραν τα γράμματα, από αυτούς δε οι Φοίνικες αφού τα έμαθαν, στους Έλληνες τα έδωσαν (…) και για αυτό οι Έλληνες ονομάζουν τα γράμματα φοινικικά, αλλά δεν επινόησαν οι Φοίνικες πρώτοι την γραφή, αλλά την μορφή των γραμμάτων άλλαξαν μόνο και την γραφή αυτή χρησιμοποιούσαν οι περισσότεροι άνθρωποι και γι αυτόέτυχε να τα ονομάσουν όπως είπαμε πριν». (Ηροδότου Ιστορία 5 Τερψιχόρη, Ε58-61)
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, στο οποίο ο Ηρόδοτος καταγράφει την άποψή του για την προέλευση της ελληνικής γραφής, «στηρίζεται», παραφράζοντάς το, η πλειοψηφία της φιλολογικής και ιστορικής επιστημονικής κοινότητας. Υποστηρίζουν, δηλαδή, πως οι Έλληνες υιοθέτησαν το συγκεκριμένο αλφάβητο από τους Φοίνικες, Σημιτικής καταγωγής. Την άποψη αυτή, που έχουν αναγάγει σε ακλόνητο επιστημονικό δόγμα, έχουν εμπλουτίσει και με την περίφημη εκδοχή περί ινδοευρωπαϊκής καταγωγής των Ελλήνων.
Είναι όντως όμως έτσι τα πράγματα; Οι Έλληνες πήραν το αλφάβητο από τους Φοίνικες; Και αν ναι, οι Φοίνικες ή Σύριοι ήταν πράγματι Σημιτικής καταγωγής; Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως οι Φοίνικες δεν ανακάλυψαν την γραφή, αλλά την μορφή των γραμμάτων, την οποία μάλιστα μετέβαλαν, μόλις ήρθαν σε επαφή με τους Έλληνες. Άρα πώς είναι δυνατόν, εάν οι Έλληνες δεν διέθεταν, προ Φοινίκων, γραφή, να επηρρέασαν τους Φοίνικες στην μορφή των γραμμάτων τους;
Ο Αμερικανός ιστορικός Will Durant στο έργο του «Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού» αναφερόμενος στους Φοίνικες γράφει: «και τώρα ποιοι ήσαν αυτοί οι Φοίνικες, των οποίων τα πλοία διέσχιζαν όλας τας θάλασσας; Δεν γνωρίζομεν από πού ήλθον, ούτε πότε ενεφανίσθησαν επί σκηνής του κόσμου. Δεν είμεθα βέβαιοι ότι ήσαν Σημίται. Οι Έλληνες τους ονόμασαν έτσι από την κόκκινην βαφήν που εμπορεύοντο οι έμποροι της Τύρου (…) Έδιναν ακόμη το όνομα φοίνικες εις όσους εχρησιμοποιούσαν άτιμες μεθόδους».
Μία απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα ίσως δίνεται από τον ιστορικό Νόνο, ο οποίος γράφει: «Όταν οι Έλληνες Πελασγοί εκστράτευσαν κατά των Ινδιών το 4000π.Χ. εποίκησαν την Παλαιστίνη και τα παράλια της Συρίας και τα ονόμασαν Φοινίκη (…) οι Κρήτες είχαν εγκαταστήσει, ακόμη, την πρώτη αποικία στην Παλαιστίνη το 5500π.Χ.».
Οι Φοίνικες, ως γνωστόν, εμφανίσθηκαν στον περσικό κόλπο περί του 3000-2000π.Χ., εποχή πολύ μεταγενέστερη από την εμφάνιση των Κρητών και των λοιπών Ελλήνων στην περιοχή. Ο Autran μάλιστα προσπάθησε να αποδείξει ότι οι Φοίνικες αποτελούσαν κλάδο του κρητικού πολιτισμού. Αλλά και ο Α. Έβανς επισημαίνει ότι «τα ελληνικά γράμματα δεν έχουν φοινικική καταγωγή, αλλά αντιθέτως οι Φοίνικες τα παρέλαβαν από τους Αιγαιοκρήτες, αποίκους της Παλαιστίνης».
Επομένως στην εν λόγω περιοχή δεν κατοίκησαν μόνο Φοίνικες Σημιτικής καταγωγής, αλλά και πολλοί άλλοι λαοί με πρώτους τους Έλληνες. Αδιάσειστη ένδειξη αποτελεί και το γεγονός, ότι σε μία περίοδο που ολόκληρη η Ανατολή ήταν οργανωμένη σε ενιαία κράτη, η Φοινίκη αποτελούνταν από πόλεις-κράτη κατά το πρότυπο των ελληνικών πόλεων.
Παίρνοντας ως παράδειγμα, για την περαιτέρω κατανόηση της προαναφερθείσας άποψης, όπως αναφέρει και ο Χ. Λαγός στο βιβλίο του «Ελληνική Γραφή», την ισχύουσα κατάσταση στην Κύπρο, θα διαπιστώσουμε ότι παρόλο που θεωρείται ανεξάρτητο κράτος, στο οποίο κατοικούν Έλληνες Κύπριοι και Τουρκοκύπριοι, όταν αναφερόμαστε στους κατοίκους της, τους αποκαλούμε «Κυπρίους», χωρίς να χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι εννοούμε πάντα τους Έλληνες της Κύπρου. Έτσι πιθανώς και ο Ηρόδοτος αναφέρεται λαούς ελληνικής καταγωγής και θεωρεί αυτονόητη, για την εποχή του, την προέλευσή τους.
Άρα σύμφωνα με τα ως τώρα στοιχεία οι Φοίνικες ήρθαν στην περιοχή και βρήκαν έτοιμη την οργάνωσή της από τους Έλληνες. Ομοιοτρόπως και το αλφάβητο.
Ένα επιπλέον τεκμήριο μη αμφισβητήσιμο είναι τα ομηρικά έπη. Και για να προλάβω μερικούς «καλοθελητές» που θα ισχυριστούν πως τα εν λόγω έπη ανάγονται σε προφορική απαγγελία, παραθέτω το ακόλουθο απόσπασμα: «δ’ ὃ γέ σήματα λυγρά, γράψας ἐν πίνακι πτυκτῷ θυμοφόρα πολλά» (και του έδωσε σημάδια θανατηφόρα, σημειώνοντας σε πινακίδα που δίπλωνε). Το συγκεκριμένο χωρίο οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα πως η τέχνη της γραφής ήταν γνωστή στους Έλληνες. Άλλωστε υπάρχουν πολλοί μελετητές που χρονολογούν τα Τρωϊκά το 2900π.Χ. και τα Ομηρικά Έπη 300 χρόνια αργότερα. Αλλά και ο Απολλόδωρος αναφέρει: «Μίνως δὲ κρήτην κατοικῶν ἒγραψε νόμους». Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Θέληση να υπάρχει για έρευνα πριν από οποιαδήποτε αυθαίρετη άποψη.
Αλλά ας εξετάσουμε και την εκδοχή να εννοεί ο Ηρόδοτος τους Φοίνικες-Σημίτες και όντως οι Έλληνες να έλαβαν την γραφή από αυτούς. Σύμφωνα με την «κρατούσα» περί χρονολόγησης άποψη, οι Φοίνικες έδωσαν το αλφάβητο τον 9ο-8ο αι.π.Χ στους Έλληνες και ο Όμηρος συνέγραψε τα έπη του τον 8οαι. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνητών συμφωνεί στο γεγονός ότι οι πληροφορίες που δίνει ο Όμηρος στα έργα του για τον τρωϊκό πόλεμο συμπίπτουν απόλυτα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν λάβει χώρα στην περιοχή. Επομένως είτε ο Όμηρος είχε βασιστεί σε προγενέστερες γραπτές μαρτυρίες, ή ήταν άνθρωπος-θαύμα που κατάφερε, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, να τελειοποιήσει την γλώσσα και να την εμπλουτίσει με τέτοιες λέξεις που θα απέδιδαν πιστά και με ακρίβεια την περιγραφή του πολέμου 300 χρόνια μετά το πέρας του.
Ο Νομπελίστας Αρχαιολόγος, Κ. Renfrew αναφέρει: «Η θεωρία της μετανάστευσης του αιγιακού πολιτισμού είναι παντελώς αβάσιμη και αν συνέβη σε μία πολύ περιορισμένη έκταση, είναι φανερό ότι δεν έφεραν κανέναν πολιτισμό μαζί τους. Ο αιγιακός πολιτισμός δημιουργήθηκε εδώ, είναι αυτόνομος και δεν ήλθε απ’ έξω. Είναι δε ο καθαρός πρόγονος του κλασσικού ελληνισμού». Τονίζει μάλιστα ότι η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας άρχισε τουλάχιστον το 6000π.Χ.
Σας παραθέτω ακολούθως μερικά από τα αρχαιολογικά ευρήματα που πιστοποιούν ότι οι Έλληνες είχαν εφεύρει το αλφάβητο πολύ πριν εμφανισθούν οι περιβόητοι Φοίνικες.
-Όστρακο στα Γιούρα Αλοννήσου του 5000-4500π.Χ (σύμβολα που παραπέμπουν σε ελληνικά γράμματα). Μάλιστα ο Αρχαιολόγος Σαμψών μίλησε για εμφάνιση ενός πολιτισμού, του Αιγαιακού, από το 9000 ως το 4000π.Χ.
-Ξύλινη πινακίδα στο Δισπηλιό Καστοριάς του 5.250π.Χ.
-Θραύσμα πέτρινου έργου τέχνης στην Ινδία του 9.500π.Χ. (βάσει στοιχείων του BBC), κτλ Δεν χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσπάθεια, προκειμένου να καταλήξουμε ότι η ελληνική γραφή είναι «γέννημα και θρέμμα» των Ελλήνων. Αρκεί να έχουμε τα μάτια ανοιχτά, τα αυτιά κλειστά και το μυαλό σε εγρήγορση.
Έρευνα για το ΠΥΓΜΗ. gr: Ελένη Γεωργακάκη, Φοιτήτρια Φιλοσοφικής
pygmi.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Έκλεψαν προτομή ευεργέτη από την Πάτρα!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
