2012-10-14 07:04:25
ΤΟΥΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
ΟΙ προκλήσεις, οι κίνδυνοι αλλά και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται ενώπιόν μας λόγω της «νέας κατάστασης πραγμάτων» που διαμορφώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, επιβάλλουν νέους σχεδιασμούς και αναθεώρηση προσεγγίσεων και πολιτικής. Το παζλ των νέων δεδομένων, υπό το φως και των ερευνών που έχει αρχίσει η Κυπριακή Δημοκρατία για εντοπισμό και εξόρυξη φυσικού αερίου δεν μπορεί να συμπληρωθεί χωρίς μια συνολική εν γένει αξιολόγηση του πολιτικού, οικονομικού και γεωστρατηγικού περιβάλλοντος.
Το Κέντρο Μελετών «Τάσσος Παπαδόπουλος», διοργάνωσε στο τέλος Ιουνίου μια κλειστή ολοήμερη συζήτηση στην οποία συμμετείχαν εμπειρογνώμονες και ειδικοί επιστήμονες. Στη διάρκεια εκείνης της συζήτησης διαμορφώθηκαν προτάσεις πολιτικής σε τρία βασικά επίπεδα, στο επίπεδο του εθνικού συμφέροντος, στο επίπεδο της στρατηγικής και της τακτικής. Τα συμπεράσματα κυκλοφόρησαν τις τελευταίες ημέρες σε μικρό αριθμό αποδεκτών.
Στην έκθεση γίνεται σύζευξη της τεχνογνωσίας με τη γεωστρατηγική. Καταγράφεται η σημασία Ελλάδος και Κύπρου για την περιοχή και αναδεικνύεται η προσφορά της Λευκωσίας στο πεδίο της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Σημειώνεται ότι η Ανατολική Μεσόγειος και κατά συνέπεια η Κύπρος προσφέρουν μια λύση για διοχέτευση φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Για να διαδραματίσει αυτό το ρόλο, όμως, η Κύπρος θα πρέπει να τον αντιληφθεί και να τον επιδιώξει. Είναι δε προφανές πως για να μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα, πρέπει -όπως εκτενώς εξηγείται στην έκθεση- να επιτευχθεί σύμπλευση του οικονομικού συμφέροντος με το πολιτικό. Μια πολύ σημαντική θέση που καταγράφεται είναι αυτή που τονίζει τη θεσμική (αναδι)οργάνωση και συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου. Είναι ένα ζήτημα το οποίο για πολιτικούς κυρίως λόγους και σκοπιμότητες δεν το αγγίζει κανείς. Θεωρείται ταμπού. Σημειώνεται ότι η νέα κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο επιτάσσει την επανεξέταση και αναδιοργάνωση των σχέσεων Ελλάδας-Κύπρου προκειμένου να διασφαλίσουν τα κρατικά τους συμφέροντα και τα συμφέροντα του ελληνισμού.
Τονίζεται ότι η Ελλάδα θα πρέπει επιδιώξει συμφωνίες οριοθέτησης με τη Λιβύη και την Αίγυπτο και παράλληλα να ανακηρύξει αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Οι συμμετέχοντες στην κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση κατέληξαν σε ένα πλαίσιο για τη συνεργασία Ελλάδος και Κύπρου.
1. Επεξεργασία Σχεδίου Ενισχυμένης Συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας.
2. Σύσταση κοινής επιτελικής ομάδας Ελλάδας-Κύπρου σε υπηρεσιακό επίπεδο, η οποία θα παρακολουθεί και θα μελετά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και θα κάνει συστάσεις στην πολιτική ηγεσία στο ανώτατο επίπεδο στις δύο χώρες.
3. Συντονισμός των δυο κυβερνήσεων για την τοποθέτηση έμπειρων και παραγωγικών αξιωματούχων στις διπλωματικές αποστολές των δύο κρατών στην περιοχή.
4. Τακτική επικοινωνία και ανταλλαγή πληροφοριών και ανάλυση μεταξύ των δύο χωρών σε υπηρεσιακό και επιτελικό επίπεδο.
5. Θεσμοθέτηση συναντήσεων σε ανώτατο επίπεδο ανά εξάμηνο και, εκτάκτως, όποτε αυτό κριθεί αναγκαίο.
Στόχος της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως σημειώνεται, θα πρέπει να είναι η «επιστροφή» τους στην Ανατολική Μεσόγειο με αξιοπιστία και λογικές αξιώσεις. Υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για το κατά πόσο θα πρέπει να υπογραφεί συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο για οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης/υφαλοκρηπίδας στο άμεσο μέλλον. Υπάρχει συμφωνία επί της αρχής για την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας για το ζήτημα αυτό, αλλά εκφράζονται διάφορες θέσεις για ζητήματα τακτικής.
Συνεργασία με την Τουρκία ακυρώνει τα πλεονεκτήματά μας ΣΤΗβάση ερευνών και υπολογισμών που γίνονται, τα νέα αποδεδειγμένα αποθέματα στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή τα αποθέματα Κύπρου και Ισραήλ, προσφέρουν μια υπολογίσιμη εναλλακτική πηγή εφοδιασμού για τις ευρωπαϊκές αγορές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τααποδεδειγμένααποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ ενδέχεται να είναι εφάμιλλα αυτών του Αζερμπαϊτζάν.
Γενικότερα, όμως, τα πιθανά αποθέματα στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου και του Ισραήλ ίσως και να είναι μεγαλύτερα. Αυτό, όμως, μένει να αποδειχθεί στο μέλλον, στο πλαίσιο νέων ερευνών.
Τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου αποτελούν μέρος των αποθεμάτων της Ανατολικής Μεσογείου και εν δυνάμει μέρος της εναλλακτικής/συμπληρωματικής επιλογής που έχει η Ευρώπη για τη διασφάλιση του αγαθού αυτού. Η Κύπρος μπορεί να γίνει μέρος της λύσης που αναζητούν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη. Παρατηρείται, όμως, όπως τονίζεται στην έκθεση, η απουσία μιας συγκροτημένης στρατηγικής για την επιδίωξη του σκοπού αυτού, τόσο σε επίπεδο Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και σε επίπεδο ΕΕ.Επισημαίνεται ότι στην Κύπρο δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητή η ανάγκη της Ευρώπης για αξιόπιστες εναλλακτικές επιλογές και ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Αναφέρεται ότι υπάρχουν παραδείγματα άστοχων σκέψεων και κινήσεων που αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε συνάντηση στο εξωτερικό πριν από μερικούς μήνες, Κύπριος αξιωματούχος είπε ότι η κυπριακή κυβέρνηση μελετά το ενδεχόμενο να διοχετευτεί το κυπριακό φυσικό αέριο που θα είναι προς εξαγωγή, μέσω αγωγού που θα περνά από την Τουρκία. Είναι γεγονός ότι η άποψη αυτή δεν επικράτησε και σίγουρα δεν είναι πια ανάμεσα σε αυτές που εξετάζονται σε επίσημο επίπεδο. Μια πιθανή διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου ή άλλου αποθέματος φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας θα ακυρώσει τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες που παρουσιάστηκαν με την επιβεβαίωση της ύπαρξης φυσικού αερίου στην Κύπρο και το Ισραήλ και αφορούν τόσο τα ευρωπαϊκά κράτη όσο και την ευρύτερη πολιτική ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.
Συμμαχίες με άξονα την ενέργεια
Η ΝΕΑκατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζει το κυπριακό πρόβλημα. Στην έκθεση αναφέρεται ότι πρώτιστος στόχος θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση των ευκαιριών προς όφελος των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων και των κινδύνων με τρόπο που να εκμηδενίζεται το ενδεχόμενο κόστος. Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να εργαστούν από κοινού, έτσι ώστε να ανατραπεί η τουρκική πολιτική σε βάρος των συμφερόντων του ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το σημείο της έκθεσης επισημαίνεται ότι πρέπει να επιδιώκονται συμμαχίες με τις χώρες της περιοχής με στόχο τη δημιουργία καλά δομημένων ενεργειακών συνεργασιών.
Αναφέρεται ότι κάποιες πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο και την Ελλάδα υποστηρίζουν ότι η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου αποτελεί κίνητρο και δέλεαρ για την επίσπευση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν παρουσιαστεί οποιεσδήποτε ενδείξεις προς επίρρωση της θέσης αυτής. Αντίθετα, η Τουρκία έχει αναπτύξει μια νέα αναθεωρητική πολιτική και επιδιώκει τον άμεσο έλεγχο των αποθεμάτων της Κύπρου προς εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων. Η τουρκοκυπριακή κοινότητα τυγχάνει εκμετάλλευσης από την Άγκυρα προκειμένου να προωθήσει τα σχέδιά της στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Είναι γεγονός ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα και οι έποικοι παραμένουν ουσιαστικό μέρος της στρατηγικής της Τουρκίας για έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής της Κύπρου και αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, όμως, η Τουρκία δεν θεωρεί αναγκαίο να επικαλείται τα συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας προκειμένου να επιβάλει τα σχέδιά της στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.
Όπως αναφέρεται, δημιουργούνται νέα δεδομένα και διανοίγεται μια προοπτική για ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και, κατά συνέπεια, της διαπραγματευτικής της θέσης έναντι της Τουρκίας. Η σοβαρή ρήξη των σχέσεων της τελευταίας με το Ισραήλ άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας για μια στρατηγική σχέση με το κράτος αυτό.
Η οικοδόμηση μιας στρατηγικής σχέσης με το Ισραήλ μπορεί και πρέπει να είναι συμβατή με τις σχέσεις που αναπτύχθηκαν (και πρέπει να ενδυναμωθούν) με αραβικά κράτη, κυρίως με τα γειτονικά της Κύπρου και της Ελλάδας.
Από την άλλη, η παρούσα συγκυρία των κακών σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ δεν πρέπει να θεωρείται μόνιμη.
Δεκατρία συμπεράσματα και συστάσεις για το μέλλον
Ταεπιχειρήματα και οι απόψεις που εκφράστηκαν στη συζήτηση του Ιουνίου 2012 αναδεικνύουν ένα πλέγμα προκλήσεων, κινδύνων και ευκαιριών για την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι βασικές παράμετροι για την επιτυχή διαχείριση των ζητημάτων αυτών είναι οι εξής: 1. Ξεκάθαρη ανάδειξη και συστηματική επιδίωξη των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
2.Ανάδειξη της Κύπρου ως παράγοντα σταθερότητας και αξιοπιστίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
3.Διαφύλαξη και ενίσχυση των συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα γειτονικά της κράτη.
4.Ενδυνάμωση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα γειτονικά κράτη μέσω νέων συμφωνιών, κοινών δράσεων και ανταλλαγών σε όλα τα επίπεδα.
5.Συστηματική διαβούλευση για την επίτευξη συνεργασίας, συνέργειας και συνεκμετάλλευσης, όπου παρουσιαστεί κοινό συμφέρον με γειτονικά κράτη.
6.Θεσμική και επιτελική συνεργασία ΕλλάδαςΚύπρου με στόχο την ενεργό παρουσία/«επιστροφή» τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Προτείνεται η ετοιμασία Σχεδίου Ενισχυμένης Συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας στον τομέα της ενέργειας ως βασική προτεραιότητα για τις δύο χώρες και η δημιουργία κοινών ομάδων εργασίας σε υπηρεσιακό επίπεδο.
7.Άμεση συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου για τη δημιουργία κοινού οράματος για ένα κοινό ενεργειακό πρόγραμμα. Το κοινό όραμα δεν αποκλείει τη διατήρηση διαφορετικών κρατικών πολιτικών σε θέματα τακτικών κινήσεων.
8.Σωστή προετοιμασία, μελέτη και διαπραγμάτευση, έτσι ώστε τα κυπριακά αποθέματα ενεργειακού πλούτου να έχουν την καλύτερη εμπορική προοπτική. Η πολιτική διεργασία και οι επιλογές πρέπει να είναι σε αρμονία με τη δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης των αποθεμάτων και τη διαθεσιμότητα, αλλά και τις προθέσεις, των επενδυτών.
9.Επισταμένη και ολοκληρωμένη μελέτη των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων που προσδίδουν οι επιλογές του αγωγού και του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Στο παρόν στάδιο και με βάση τα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα, μόνο μία επιλογή εκ των δύο μπορεί να πραγματοποιηθεί.
10.Εμπέδωση της άποψης ότι τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου είναι στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Η Κύπρος είναι μια συμπληρωματική/εναλλακτική πηγή ενεργειακού πλούτου για την Ευρώπη.
11.Αντιμετώπιση της τουρκικής πολιτικής μέσω κινήσεων που ενδυναμώνουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε μια τακτική αντίδρασης έναντι των τουρκικών προκλήσεων, αλλά να αναδείξει μια δική της στρατηγική που να είναι αποδοτική, ανεξάρτητα από τη στάση/δράση της Τουρκίας.
12.Ανάπτυξη των δυνατοτήτων ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον έλεγχο και την προστασία του θαλάσσιου και εναέριού της χώρου. Ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα ασφάλειας πρέπει να δοθεί και σε σχέση με τις δραστηριότητες εξόρυξης, μεταφοράς και διάθεσης ενεργειακού πλούτου. Η συνεργασία με την Ελλάδα σε αυτό το θέμα μπορεί να είναι πολύτιμη. 13. Προσεκτική και αποτελεσματική διεξαγωγή του δεύτερου γύρου αδειοδότησης, με στόχο να αυξηθεί το κύρος και οι δυνατότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας.
Υποθαλάσσιος αγωγός ή υγροποιημένο φ. αέριο;
Επισήμανση 1:Η εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου είναι καθοριστικής σημασίας για τον τρόπο αξιοποίησής του σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Επισήμανση 2:Επικρατούν δύο επιλογές για την εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου: μέσω αγωγού και σε υγροποιημένη μορφή.
Επισήμανση 3:Υπάρχουν ισχυρές απόψεις και για τις δύο επιλογές.
Σύσταση 1:Οι δύο επιλογές για την εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου πρέπει να αποτιμηθούν σε ένα συγκριτικό πλαίσιο των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων που προσδίδει η κάθε επιλογή.
Σύσταση 2:Στο παρόν στάδιο η Κύπρος μπορεί να επιλέξει μόνο μία εκ των δύο επιλογών.
InfoGnomon
ΟΙ προκλήσεις, οι κίνδυνοι αλλά και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται ενώπιόν μας λόγω της «νέας κατάστασης πραγμάτων» που διαμορφώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, επιβάλλουν νέους σχεδιασμούς και αναθεώρηση προσεγγίσεων και πολιτικής. Το παζλ των νέων δεδομένων, υπό το φως και των ερευνών που έχει αρχίσει η Κυπριακή Δημοκρατία για εντοπισμό και εξόρυξη φυσικού αερίου δεν μπορεί να συμπληρωθεί χωρίς μια συνολική εν γένει αξιολόγηση του πολιτικού, οικονομικού και γεωστρατηγικού περιβάλλοντος.
Το Κέντρο Μελετών «Τάσσος Παπαδόπουλος», διοργάνωσε στο τέλος Ιουνίου μια κλειστή ολοήμερη συζήτηση στην οποία συμμετείχαν εμπειρογνώμονες και ειδικοί επιστήμονες. Στη διάρκεια εκείνης της συζήτησης διαμορφώθηκαν προτάσεις πολιτικής σε τρία βασικά επίπεδα, στο επίπεδο του εθνικού συμφέροντος, στο επίπεδο της στρατηγικής και της τακτικής. Τα συμπεράσματα κυκλοφόρησαν τις τελευταίες ημέρες σε μικρό αριθμό αποδεκτών.
Στην έκθεση γίνεται σύζευξη της τεχνογνωσίας με τη γεωστρατηγική. Καταγράφεται η σημασία Ελλάδος και Κύπρου για την περιοχή και αναδεικνύεται η προσφορά της Λευκωσίας στο πεδίο της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Σημειώνεται ότι η Ανατολική Μεσόγειος και κατά συνέπεια η Κύπρος προσφέρουν μια λύση για διοχέτευση φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Για να διαδραματίσει αυτό το ρόλο, όμως, η Κύπρος θα πρέπει να τον αντιληφθεί και να τον επιδιώξει. Είναι δε προφανές πως για να μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα, πρέπει -όπως εκτενώς εξηγείται στην έκθεση- να επιτευχθεί σύμπλευση του οικονομικού συμφέροντος με το πολιτικό. Μια πολύ σημαντική θέση που καταγράφεται είναι αυτή που τονίζει τη θεσμική (αναδι)οργάνωση και συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου. Είναι ένα ζήτημα το οποίο για πολιτικούς κυρίως λόγους και σκοπιμότητες δεν το αγγίζει κανείς. Θεωρείται ταμπού. Σημειώνεται ότι η νέα κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο επιτάσσει την επανεξέταση και αναδιοργάνωση των σχέσεων Ελλάδας-Κύπρου προκειμένου να διασφαλίσουν τα κρατικά τους συμφέροντα και τα συμφέροντα του ελληνισμού.
Τονίζεται ότι η Ελλάδα θα πρέπει επιδιώξει συμφωνίες οριοθέτησης με τη Λιβύη και την Αίγυπτο και παράλληλα να ανακηρύξει αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Οι συμμετέχοντες στην κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση κατέληξαν σε ένα πλαίσιο για τη συνεργασία Ελλάδος και Κύπρου.
1. Επεξεργασία Σχεδίου Ενισχυμένης Συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας.
2. Σύσταση κοινής επιτελικής ομάδας Ελλάδας-Κύπρου σε υπηρεσιακό επίπεδο, η οποία θα παρακολουθεί και θα μελετά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και θα κάνει συστάσεις στην πολιτική ηγεσία στο ανώτατο επίπεδο στις δύο χώρες.
3. Συντονισμός των δυο κυβερνήσεων για την τοποθέτηση έμπειρων και παραγωγικών αξιωματούχων στις διπλωματικές αποστολές των δύο κρατών στην περιοχή.
4. Τακτική επικοινωνία και ανταλλαγή πληροφοριών και ανάλυση μεταξύ των δύο χωρών σε υπηρεσιακό και επιτελικό επίπεδο.
5. Θεσμοθέτηση συναντήσεων σε ανώτατο επίπεδο ανά εξάμηνο και, εκτάκτως, όποτε αυτό κριθεί αναγκαίο.
Στόχος της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως σημειώνεται, θα πρέπει να είναι η «επιστροφή» τους στην Ανατολική Μεσόγειο με αξιοπιστία και λογικές αξιώσεις. Υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για το κατά πόσο θα πρέπει να υπογραφεί συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο για οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης/υφαλοκρηπίδας στο άμεσο μέλλον. Υπάρχει συμφωνία επί της αρχής για την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας για το ζήτημα αυτό, αλλά εκφράζονται διάφορες θέσεις για ζητήματα τακτικής.
Συνεργασία με την Τουρκία ακυρώνει τα πλεονεκτήματά μας ΣΤΗβάση ερευνών και υπολογισμών που γίνονται, τα νέα αποδεδειγμένα αποθέματα στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή τα αποθέματα Κύπρου και Ισραήλ, προσφέρουν μια υπολογίσιμη εναλλακτική πηγή εφοδιασμού για τις ευρωπαϊκές αγορές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τααποδεδειγμένααποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ ενδέχεται να είναι εφάμιλλα αυτών του Αζερμπαϊτζάν.
Γενικότερα, όμως, τα πιθανά αποθέματα στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου και του Ισραήλ ίσως και να είναι μεγαλύτερα. Αυτό, όμως, μένει να αποδειχθεί στο μέλλον, στο πλαίσιο νέων ερευνών.
Τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου αποτελούν μέρος των αποθεμάτων της Ανατολικής Μεσογείου και εν δυνάμει μέρος της εναλλακτικής/συμπληρωματικής επιλογής που έχει η Ευρώπη για τη διασφάλιση του αγαθού αυτού. Η Κύπρος μπορεί να γίνει μέρος της λύσης που αναζητούν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη. Παρατηρείται, όμως, όπως τονίζεται στην έκθεση, η απουσία μιας συγκροτημένης στρατηγικής για την επιδίωξη του σκοπού αυτού, τόσο σε επίπεδο Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και σε επίπεδο ΕΕ.Επισημαίνεται ότι στην Κύπρο δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητή η ανάγκη της Ευρώπης για αξιόπιστες εναλλακτικές επιλογές και ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Αναφέρεται ότι υπάρχουν παραδείγματα άστοχων σκέψεων και κινήσεων που αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε συνάντηση στο εξωτερικό πριν από μερικούς μήνες, Κύπριος αξιωματούχος είπε ότι η κυπριακή κυβέρνηση μελετά το ενδεχόμενο να διοχετευτεί το κυπριακό φυσικό αέριο που θα είναι προς εξαγωγή, μέσω αγωγού που θα περνά από την Τουρκία. Είναι γεγονός ότι η άποψη αυτή δεν επικράτησε και σίγουρα δεν είναι πια ανάμεσα σε αυτές που εξετάζονται σε επίσημο επίπεδο. Μια πιθανή διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου ή άλλου αποθέματος φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας θα ακυρώσει τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες που παρουσιάστηκαν με την επιβεβαίωση της ύπαρξης φυσικού αερίου στην Κύπρο και το Ισραήλ και αφορούν τόσο τα ευρωπαϊκά κράτη όσο και την ευρύτερη πολιτική ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.
Συμμαχίες με άξονα την ενέργεια
Η ΝΕΑκατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζει το κυπριακό πρόβλημα. Στην έκθεση αναφέρεται ότι πρώτιστος στόχος θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση των ευκαιριών προς όφελος των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων και των κινδύνων με τρόπο που να εκμηδενίζεται το ενδεχόμενο κόστος. Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να εργαστούν από κοινού, έτσι ώστε να ανατραπεί η τουρκική πολιτική σε βάρος των συμφερόντων του ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το σημείο της έκθεσης επισημαίνεται ότι πρέπει να επιδιώκονται συμμαχίες με τις χώρες της περιοχής με στόχο τη δημιουργία καλά δομημένων ενεργειακών συνεργασιών.
Αναφέρεται ότι κάποιες πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο και την Ελλάδα υποστηρίζουν ότι η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου αποτελεί κίνητρο και δέλεαρ για την επίσπευση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν παρουσιαστεί οποιεσδήποτε ενδείξεις προς επίρρωση της θέσης αυτής. Αντίθετα, η Τουρκία έχει αναπτύξει μια νέα αναθεωρητική πολιτική και επιδιώκει τον άμεσο έλεγχο των αποθεμάτων της Κύπρου προς εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων. Η τουρκοκυπριακή κοινότητα τυγχάνει εκμετάλλευσης από την Άγκυρα προκειμένου να προωθήσει τα σχέδιά της στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Είναι γεγονός ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα και οι έποικοι παραμένουν ουσιαστικό μέρος της στρατηγικής της Τουρκίας για έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής της Κύπρου και αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, όμως, η Τουρκία δεν θεωρεί αναγκαίο να επικαλείται τα συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας προκειμένου να επιβάλει τα σχέδιά της στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.
Όπως αναφέρεται, δημιουργούνται νέα δεδομένα και διανοίγεται μια προοπτική για ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και, κατά συνέπεια, της διαπραγματευτικής της θέσης έναντι της Τουρκίας. Η σοβαρή ρήξη των σχέσεων της τελευταίας με το Ισραήλ άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας για μια στρατηγική σχέση με το κράτος αυτό.
Η οικοδόμηση μιας στρατηγικής σχέσης με το Ισραήλ μπορεί και πρέπει να είναι συμβατή με τις σχέσεις που αναπτύχθηκαν (και πρέπει να ενδυναμωθούν) με αραβικά κράτη, κυρίως με τα γειτονικά της Κύπρου και της Ελλάδας.
Από την άλλη, η παρούσα συγκυρία των κακών σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ δεν πρέπει να θεωρείται μόνιμη.
Δεκατρία συμπεράσματα και συστάσεις για το μέλλον
Ταεπιχειρήματα και οι απόψεις που εκφράστηκαν στη συζήτηση του Ιουνίου 2012 αναδεικνύουν ένα πλέγμα προκλήσεων, κινδύνων και ευκαιριών για την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι βασικές παράμετροι για την επιτυχή διαχείριση των ζητημάτων αυτών είναι οι εξής: 1. Ξεκάθαρη ανάδειξη και συστηματική επιδίωξη των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
2.Ανάδειξη της Κύπρου ως παράγοντα σταθερότητας και αξιοπιστίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
3.Διαφύλαξη και ενίσχυση των συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα γειτονικά της κράτη.
4.Ενδυνάμωση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα γειτονικά κράτη μέσω νέων συμφωνιών, κοινών δράσεων και ανταλλαγών σε όλα τα επίπεδα.
5.Συστηματική διαβούλευση για την επίτευξη συνεργασίας, συνέργειας και συνεκμετάλλευσης, όπου παρουσιαστεί κοινό συμφέρον με γειτονικά κράτη.
6.Θεσμική και επιτελική συνεργασία ΕλλάδαςΚύπρου με στόχο την ενεργό παρουσία/«επιστροφή» τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Προτείνεται η ετοιμασία Σχεδίου Ενισχυμένης Συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας στον τομέα της ενέργειας ως βασική προτεραιότητα για τις δύο χώρες και η δημιουργία κοινών ομάδων εργασίας σε υπηρεσιακό επίπεδο.
7.Άμεση συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου για τη δημιουργία κοινού οράματος για ένα κοινό ενεργειακό πρόγραμμα. Το κοινό όραμα δεν αποκλείει τη διατήρηση διαφορετικών κρατικών πολιτικών σε θέματα τακτικών κινήσεων.
8.Σωστή προετοιμασία, μελέτη και διαπραγμάτευση, έτσι ώστε τα κυπριακά αποθέματα ενεργειακού πλούτου να έχουν την καλύτερη εμπορική προοπτική. Η πολιτική διεργασία και οι επιλογές πρέπει να είναι σε αρμονία με τη δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης των αποθεμάτων και τη διαθεσιμότητα, αλλά και τις προθέσεις, των επενδυτών.
9.Επισταμένη και ολοκληρωμένη μελέτη των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων που προσδίδουν οι επιλογές του αγωγού και του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Στο παρόν στάδιο και με βάση τα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα, μόνο μία επιλογή εκ των δύο μπορεί να πραγματοποιηθεί.
10.Εμπέδωση της άποψης ότι τα κυπριακά αποθέματα φυσικού αερίου είναι στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Η Κύπρος είναι μια συμπληρωματική/εναλλακτική πηγή ενεργειακού πλούτου για την Ευρώπη.
11.Αντιμετώπιση της τουρκικής πολιτικής μέσω κινήσεων που ενδυναμώνουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε μια τακτική αντίδρασης έναντι των τουρκικών προκλήσεων, αλλά να αναδείξει μια δική της στρατηγική που να είναι αποδοτική, ανεξάρτητα από τη στάση/δράση της Τουρκίας.
12.Ανάπτυξη των δυνατοτήτων ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον έλεγχο και την προστασία του θαλάσσιου και εναέριού της χώρου. Ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα ασφάλειας πρέπει να δοθεί και σε σχέση με τις δραστηριότητες εξόρυξης, μεταφοράς και διάθεσης ενεργειακού πλούτου. Η συνεργασία με την Ελλάδα σε αυτό το θέμα μπορεί να είναι πολύτιμη. 13. Προσεκτική και αποτελεσματική διεξαγωγή του δεύτερου γύρου αδειοδότησης, με στόχο να αυξηθεί το κύρος και οι δυνατότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας.
Υποθαλάσσιος αγωγός ή υγροποιημένο φ. αέριο;
Επισήμανση 1:Η εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου είναι καθοριστικής σημασίας για τον τρόπο αξιοποίησής του σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Επισήμανση 2:Επικρατούν δύο επιλογές για την εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου: μέσω αγωγού και σε υγροποιημένη μορφή.
Επισήμανση 3:Υπάρχουν ισχυρές απόψεις και για τις δύο επιλογές.
Σύσταση 1:Οι δύο επιλογές για την εμπορική εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου πρέπει να αποτιμηθούν σε ένα συγκριτικό πλαίσιο των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων που προσδίδει η κάθε επιλογή.
Σύσταση 2:Στο παρόν στάδιο η Κύπρος μπορεί να επιλέξει μόνο μία εκ των δύο επιλογών.
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ποτέ ξανά στη σκηνή οι Led Zeppelin
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αντί για γραμμή SOS τους έβγαινε... ροζ τηλέφωνο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
