2012-10-15 13:44:37
Του Μάριου Ευρυβιάδη
Εξ ανάγκης προέκυψε «πρόεδρος». Άσχετη υπήρξε και η ΕΟΚΑ Β ως προς την οργανωτική δομή, τα logistics του πραξικοπήματος.Διάβασα το κείμενο του κ. Μαρίνου Σιζόπουλου (τέως προέδρου της Επιτροπής της κυπριακής Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου) αναφορικά με το ρόλο του Νίκου Σαμψών (Ν.Σ.) στο πραξικόπημα, (Φιλελεύθερος, 30 Σεπτεμβρίου 2012) και το οποίο αναφέρεται στη δική μου ανάλυση, για το ρόλο, μεταξύ άλλων, και του Νίκου Σαμψών (Πέντε μύθοι για το πραξικόπημα, «Φιλελεύθερος της Κυριακής», 19 Αυγούστου 2012).
Όπως και η τοποθέτηση του κ. Σιζόπουλου, έτσι ούτε και η δική μου απάντηση αποσκοπεί στην αντιπαράθεση ή την τριβή. Πιστεύω ότι και οι δυο μας -αυτός ως θεσμικός υπεύθυνος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου και εγώ ως αυτόνομος ερευνητής- έχουμε τον ίδιο στόχο, δηλαδή (α) την τεκμηρίωση γεγονότων και (β) την ερμηνεία τους
. Ίσως να χρειάζεται να διερευνηθεί περισσότερο ο ρόλος του Νίκου Σαμψών. Ωστόσο, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο Σαμψών υπήρξε «άσχετος» με το πραξικόπημα και ότι ναι, εξ ανάγκης προέκυψε «πρόεδρος». Άσχετη υπήρξε και η ΕΟΚΑ Β ως προς την οργανωτική δομή, τα logistics του πραξικοπήματος. Για αυτό και στο κείμενό μου χαρακτήρισα την ΕΟΚΑ Β ως τον πέμπτο τροχό της πραξικοπηματικής άμαξας.
Κατ’ αρχάς ο Σαμψών δεν συμπεριλήφθηκε στον περιβόητο κατάλογο «υποψηφίων» για την «προεδρία». Αυτό παραμένει κρίσιμο στοιχείο ως προς την προετοιμασία του εγχειρήματος, που συμφωνούμε ότι έγινε στην Αθήνα. Η παρουσία του Σαμψών στη Λακατάμια, προτού μεταφερθεί στο ΓΕΕΦ, είναι καινούργιο στοιχείο για μένα. Αλλά πήγε εκεί εθελοντικά, πήγε ως οργανωτικός συμμετέχων, ή τον «πήγαν»; Και γιατί αν ήταν οργανωτικός πρωτοπήγε στη Λακατάμια και όχι στο κέντρο επιχειρήσεων όπου και τελικά κατέληξε; Το ότι υπήρξε φίλος και συνεργάτης του μετέπειτα δικτάτορα Ιωαννίδη το 1964 (τεκμηριώνεται και από την Οriana Fallaci στο βιβλίο της Ιnterview with Ηistory) και άλλων μετέπειτα χουντικών και πραξικοπηματιών (ή ότι χαιρετούσε τα τανκς το πρωί του πραξικοπήματος) δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη τίποτα. Με αυτή την «λογική» οι μισοί Κύπριοι θα μπορούσαν να ήταν πραξικοπηματίες. Μέχρι και το ΑΚΕΛ επί Παπαϊωάννου τίμησε τον έτερο διδάκτορα Γ. Παπαδόπουλο. Και ας μην ξεχνάμε τον Μακάριο να φέρεται να λέει ότι αν διαρκούσε λίγο ακόμη το πραξικόπημα δεν θα ήταν σίγουρος ακόμα και για την αδελφή του. Πολλοί, δυστυχώς, επώνυμοι και ανώνυμοι υπήρξαν την περίοδο της χούντας «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ και με τον λιμενοφύλαξ». Ας μου επιτραπεί η αγγλοαμερικανική φράση, “in order to cover their ass”.
Ως προς τις αναφερόμενες συνάντησεις του Σαμψών στον Πόρο και στην πολυκατοικία της γυναίκας του λίγο πριν το πραξικόπημα, τα στοιχεία είναι ελλιπή. Χρειάζονται διασταυρωμένες μαρτυρίες από αξιόπιστους μάρτυρες και ειδικά ως προς τα διαμειφθέντα. Με την ευκαιρία ας μου επιτραπεί και μια, φαινομενικά με τα παραπάνω, άσχετη παρατήρηση. Υποστηρίζεται στο πόρισμα Σιζόπουλου ότι οι πραξικοπηματικές προετοιμασίες χρονολογούνται από το 1965, όταν δηλαδή άρχισε το «πολιτικό χάος» στην Ελλάδα. Υπάρχουν ωστόσο πολλά τεκμήρια από αμερικανικές πηγές (κυρίως αλλά όχι μόνο) ότι οι σχεδιασμοί για την πραξικοπηματική ανατροπή της δημοκρατικής κυβέρνησης της Κύπρου άρχισαν, δυστυχώς, επί πρωθυπουργίας του «Γέρου της Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου το 1964. Γνωρίζουμε ότι ο στρατηγός Λαναράς αρνήθηκε να αναλάβει επιτελικά καθήκοντα στην Κύπρο, το 1964, όταν του υποδείχθηκε από την Αθήνα ότι μεταξύ αυτών ίσως και να συμπεριλαμβάνονταν η πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου. Ο Λαναράς φορούσε τη στολή του Έλληνα αξιωματικού και ήξερε να την τιμά.
* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
ΤΙ ΕΙΠΕ Ο ΚΟΜΠΟΚΗΣ
Υ.Γ.: Στα Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων (Συνεδρίαση ΙΣΤ, Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 1988 σελ. 586 παρ.β, και κατά του Ελλαδίτη υπαρχηγού του πραξικοπήματος στην Κύπρο Κων. Κομπόκη, ο Ν. Σαμψών περιφερόταν, «όπως περιφέρονταν και άλλοι αντιμακαριακοί» στο ΓΕΕΦ μετά τις 10:30 το πρωί της 15ης Ιουλίου όταν είχε ήδη επικρατήσει το πραξικόπημα. Κατά τα πρακτικά, ο Κομπόκης πιεζόμενος από την ανάγκη να ορκίσουν έναν «πρόεδρο» χωρίς προηγουμένως να συνεννοηθεί με την Αθήνα, όπως καταθέτει, του είπε : «Πήγαινε βάλε μια γραβάτα και έλα να σε ορκίσουμε πρόεδρο».
Τα στοιχεία στη δίκη Ηλιάδη κατά Λιβάνη ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑστοιχεία, αλλά και πληθώρα άλλων, που πρέπει να μελετήθηκαν παράλληλα με το πόρισμα της κυπριακής Βουλής, έχουν κατατεθεί στη δίκη Ηλιάδη κατά Λιβάνη (2007) για δυσφήμιση, που περιστρέφεται γύρω από το βιβλίο των Μιχάλη Ιγναντίου και Κώστα Βενιζέλου «Τα Μυστικά Αρχεία του Κίσινγκερ» (Λιβάνης 2002), αναφορικά με το συνωμοτικό ρόλο του Σωκράτη Ηλιάδη, που μαζί με τον Γ. Γρίβα και σε συνεργασία με τους Αμερικανούς (George Βall) επεξεργάζονταν σχέδιο πραξικοπηματικής ανατροπής του Μακαρίου το 1964. Στη δίκη αυτή, που κερδήθηκε τελεσίδικα στη Λευκωσία από τους εναγόμενους, υπήρξα ο βασικός μάρτυρας υπεράσπισης, με συνήγορο υπεράσπισης τον κ. Μιχάλη Πική.
InfoGnomon
Εξ ανάγκης προέκυψε «πρόεδρος». Άσχετη υπήρξε και η ΕΟΚΑ Β ως προς την οργανωτική δομή, τα logistics του πραξικοπήματος.Διάβασα το κείμενο του κ. Μαρίνου Σιζόπουλου (τέως προέδρου της Επιτροπής της κυπριακής Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου) αναφορικά με το ρόλο του Νίκου Σαμψών (Ν.Σ.) στο πραξικόπημα, (Φιλελεύθερος, 30 Σεπτεμβρίου 2012) και το οποίο αναφέρεται στη δική μου ανάλυση, για το ρόλο, μεταξύ άλλων, και του Νίκου Σαμψών (Πέντε μύθοι για το πραξικόπημα, «Φιλελεύθερος της Κυριακής», 19 Αυγούστου 2012).
Όπως και η τοποθέτηση του κ. Σιζόπουλου, έτσι ούτε και η δική μου απάντηση αποσκοπεί στην αντιπαράθεση ή την τριβή. Πιστεύω ότι και οι δυο μας -αυτός ως θεσμικός υπεύθυνος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου και εγώ ως αυτόνομος ερευνητής- έχουμε τον ίδιο στόχο, δηλαδή (α) την τεκμηρίωση γεγονότων και (β) την ερμηνεία τους
Κατ’ αρχάς ο Σαμψών δεν συμπεριλήφθηκε στον περιβόητο κατάλογο «υποψηφίων» για την «προεδρία». Αυτό παραμένει κρίσιμο στοιχείο ως προς την προετοιμασία του εγχειρήματος, που συμφωνούμε ότι έγινε στην Αθήνα. Η παρουσία του Σαμψών στη Λακατάμια, προτού μεταφερθεί στο ΓΕΕΦ, είναι καινούργιο στοιχείο για μένα. Αλλά πήγε εκεί εθελοντικά, πήγε ως οργανωτικός συμμετέχων, ή τον «πήγαν»; Και γιατί αν ήταν οργανωτικός πρωτοπήγε στη Λακατάμια και όχι στο κέντρο επιχειρήσεων όπου και τελικά κατέληξε; Το ότι υπήρξε φίλος και συνεργάτης του μετέπειτα δικτάτορα Ιωαννίδη το 1964 (τεκμηριώνεται και από την Οriana Fallaci στο βιβλίο της Ιnterview with Ηistory) και άλλων μετέπειτα χουντικών και πραξικοπηματιών (ή ότι χαιρετούσε τα τανκς το πρωί του πραξικοπήματος) δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη τίποτα. Με αυτή την «λογική» οι μισοί Κύπριοι θα μπορούσαν να ήταν πραξικοπηματίες. Μέχρι και το ΑΚΕΛ επί Παπαϊωάννου τίμησε τον έτερο διδάκτορα Γ. Παπαδόπουλο. Και ας μην ξεχνάμε τον Μακάριο να φέρεται να λέει ότι αν διαρκούσε λίγο ακόμη το πραξικόπημα δεν θα ήταν σίγουρος ακόμα και για την αδελφή του. Πολλοί, δυστυχώς, επώνυμοι και ανώνυμοι υπήρξαν την περίοδο της χούντας «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ και με τον λιμενοφύλαξ». Ας μου επιτραπεί η αγγλοαμερικανική φράση, “in order to cover their ass”.
Ως προς τις αναφερόμενες συνάντησεις του Σαμψών στον Πόρο και στην πολυκατοικία της γυναίκας του λίγο πριν το πραξικόπημα, τα στοιχεία είναι ελλιπή. Χρειάζονται διασταυρωμένες μαρτυρίες από αξιόπιστους μάρτυρες και ειδικά ως προς τα διαμειφθέντα. Με την ευκαιρία ας μου επιτραπεί και μια, φαινομενικά με τα παραπάνω, άσχετη παρατήρηση. Υποστηρίζεται στο πόρισμα Σιζόπουλου ότι οι πραξικοπηματικές προετοιμασίες χρονολογούνται από το 1965, όταν δηλαδή άρχισε το «πολιτικό χάος» στην Ελλάδα. Υπάρχουν ωστόσο πολλά τεκμήρια από αμερικανικές πηγές (κυρίως αλλά όχι μόνο) ότι οι σχεδιασμοί για την πραξικοπηματική ανατροπή της δημοκρατικής κυβέρνησης της Κύπρου άρχισαν, δυστυχώς, επί πρωθυπουργίας του «Γέρου της Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου το 1964. Γνωρίζουμε ότι ο στρατηγός Λαναράς αρνήθηκε να αναλάβει επιτελικά καθήκοντα στην Κύπρο, το 1964, όταν του υποδείχθηκε από την Αθήνα ότι μεταξύ αυτών ίσως και να συμπεριλαμβάνονταν η πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου. Ο Λαναράς φορούσε τη στολή του Έλληνα αξιωματικού και ήξερε να την τιμά.
* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
ΤΙ ΕΙΠΕ Ο ΚΟΜΠΟΚΗΣ
Υ.Γ.: Στα Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων (Συνεδρίαση ΙΣΤ, Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 1988 σελ. 586 παρ.β, και κατά του Ελλαδίτη υπαρχηγού του πραξικοπήματος στην Κύπρο Κων. Κομπόκη, ο Ν. Σαμψών περιφερόταν, «όπως περιφέρονταν και άλλοι αντιμακαριακοί» στο ΓΕΕΦ μετά τις 10:30 το πρωί της 15ης Ιουλίου όταν είχε ήδη επικρατήσει το πραξικόπημα. Κατά τα πρακτικά, ο Κομπόκης πιεζόμενος από την ανάγκη να ορκίσουν έναν «πρόεδρο» χωρίς προηγουμένως να συνεννοηθεί με την Αθήνα, όπως καταθέτει, του είπε : «Πήγαινε βάλε μια γραβάτα και έλα να σε ορκίσουμε πρόεδρο».
Τα στοιχεία στη δίκη Ηλιάδη κατά Λιβάνη ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑστοιχεία, αλλά και πληθώρα άλλων, που πρέπει να μελετήθηκαν παράλληλα με το πόρισμα της κυπριακής Βουλής, έχουν κατατεθεί στη δίκη Ηλιάδη κατά Λιβάνη (2007) για δυσφήμιση, που περιστρέφεται γύρω από το βιβλίο των Μιχάλη Ιγναντίου και Κώστα Βενιζέλου «Τα Μυστικά Αρχεία του Κίσινγκερ» (Λιβάνης 2002), αναφορικά με το συνωμοτικό ρόλο του Σωκράτη Ηλιάδη, που μαζί με τον Γ. Γρίβα και σε συνεργασία με τους Αμερικανούς (George Βall) επεξεργάζονταν σχέδιο πραξικοπηματικής ανατροπής του Μακαρίου το 1964. Στη δίκη αυτή, που κερδήθηκε τελεσίδικα στη Λευκωσία από τους εναγόμενους, υπήρξα ο βασικός μάρτυρας υπεράσπισης, με συνήγορο υπεράσπισης τον κ. Μιχάλη Πική.
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Διομήδης Σπινέλλης
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Βαρκελώνη: Απειλές προς Μαδρίτη για το καταλανικό ζήτημα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
