2012-10-16 13:28:51
Του Σπύρου Λαπατσιώρα
Το 2008-2009 στη διεθνή συζήτηση για τις ενδεδειγμένες πολιτικές διαχείρισης της κρίσης στις συνόδους των G-20 κυριαρχούσε η αντίθεση μεταξύ της προεδρίας Ομπάμα και της πρωθυπουργίας Μέρκελ. Η οξύτητά της ήταν τέτοια που επέτρεπε η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που πρότεινε η προεδρία Ομπάμα ως αντιμετώπιση της κρίσης να χαρακτηρίζεται «δρόμος για την κόλαση» από την τότε προεδρία της Ε.Ε. Το ΔΝΤ παρακολουθούσε διακριτικά τη σύγκρουση και προέκρινε όσες κυβερνήσεις ακολουθήσουν τέτοια πολιτική σύντομα να επιστρέψουν στο ενάρετο μονοπάτι της μάχης εναντίον των ελλειμμάτων. Εκείνη την εποχή στα καθʼ ημάς συγκροτούνταν η συναίνεση στις μνημονιακές πολιτικές. Οι «αγορές επιτίθενται στην Ελλάδα», η «Ελλάδα ήταν ήδη σε κρίση» και αργότερα, «πρέπει να αποσοβιετοποιήσουμε τη χώρα», «αν το Μνημόνιο δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε» για να αντιμετωπίσουμε την ήδη υπάρχουσα κρίση. Μέχρι να αρχίσει να αναγνωρίζεται πλατιά ότι η ελληνική οικονομία βυθίστηκε στην ύφεση λόγω των προγραμμάτων λιτότητας, πέρασε πολύς καιρός.
Στο μεσοδιάστημα, η οξύτητα των υφεσιακών τάσεων που προκαλούν οι ευρωπαϊκές πολιτικές και που οδηγούν σε αστάθεια την παγκόσμια οικονομία, οδήγησε το τότε ντροπαλό ΔΝΤ να αναθεωρήσει τη στάση του. Από πέρυσι άρχισε να ασκεί κριτική στο δόγμα της «λιτότητας που φέρνει μεγέθυνση» το οποίο προσέδιδε θεωρητική νομιμοποίηση στα προγράμματα λιτότητας στην Ευρώπη. Φέτος η διαβλεπόμενη κοινωνική και πολιτική αστάθεια μαζί με την παγκόσμια διάχυση των (δυνητικών) κινδύνων από την ευρωπαϊκή πολιτική το οδήγησαν σε μια κεντρώα θέση.
Θα πρέπει η ενάρετη πάντα δημοσιονομική προσαρμογή (με μείωση των κοινωνικών δαπανών) να γίνεται με τέτοιον τρόπο που να μην πλήττει τη μεγέθυνση, να γίνεται σε βάθος χρόνου, με δόσεις και με τρόπο που να στέλνει στο βάθος της μνήμης τη σταδιακή αφαίρεση κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων από τον κόσμο της εργασίας. Με άλλα λόγια, όχι άλλη ύφεση στην Ευρώπη.
Οι τελευταίες τρεις εκθέσεις του Οκτωβρίου, επικυρώνουν και θεωρητικά αυτήν τη στροφή. Ειδικά στην έκθεση για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές αναλύεται (κι αυτό συνιστά έμμεση αυτοκριτική) ένα σημείο - κλειδί για τα προγράμματα λιτότητας.
Ως τώρα όταν λαμβανόταν ένα πρόγραμμα λιτότητας, θεωρούσαν ότι το κόψιμο δαπανών δεν επιδρά στην οικονομική μεγέθυνση πάρα πολύ. Με την τεχνική γλώσσα, ο πολλαπλασιαστής δημοσιονομικών δαπανών ήταν μικρός. Στην εν λόγω έκθεση γίνεται αναθεώρηση αυτής της άποψης. Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ το 2010 με βάση τους μικρούς πολλαπλασιαστές έλεγαν ότι η ύφεση δεν θα είναι μεγάλη και επομένως είναι θεμιτό το κόψιμο δαπανών, με τη νέα θεώρηση των πολλαπλασιαστών θα υπήρχε πιο αντικειμενική εκτίμηση της ύφεσης που θα προκληθεί (και δεν θα χρειαζόταν οι εγχώριοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης να προσπαθούν να εξηγούν ότι δεν έπεσαν έξω στις προβλέψεις αλλά δεν εφαρμόστηκε πλήρως το Μνημόνιο και γιʼ αυτό είχαμε μεγαλύτερη ύφεση, παραμύθι που συνεχίζουν μέχρι τώρα).
Στη βάση αυτών των νέων πολλαπλασιαστών για την Ελλάδα εκτιμάται ότι το 2012 και το 2013 θα συνεχιστεί η ύφεση όπως τα προηγούμενα χρόνια και το 2014 δεν θα δούμε ανάπτυξη. Με απλά λόγια όσο μεγαλύτερο το πακέτο των περικοπών τόσο περισσότεροι άνεργοι και φτώχεια (να σημειώσουμε επίσης ότι για πρώτη φορά το ΔΝΤ τονίζει το γεγονός ότι όπου ακολουθούνται προγράμματα περικοπών αυξάνεται η οικονομική ανισότητα υπέρ των «από πάνω»).
Αποκαλυπτικές είναι και οι εκτιμήσεις για το ελληνικό δημόσιο χρέος. Ενώ σε απόλυτους αριθμούς μειώνεται ελαφρά (355 δισ. το 2011, 344 το 2012, 346 το 2013, 325 δισ. το 2017), ως ποσοστό επί του ΑΕΠ αυξάνεται τα επόμενα χρόνια εντυπωσιακά (165% το 2011, 171% το 2012, 182% το 2013, 153% το 2017). Αυτό δείχνει ότι η αύξηση του χρέους ως ποσοστού οφείλεται στη μείωση του ΑΕΠ, δηλαδή στην ύφεση. Το τελευταίο νούμερο που προβλέπει (επειδή πάγια σε αυτές τις εκθέσεις έχει ορίζοντα 5ετίας -153%) δείχνει ότι για να φτάσουμε στον στόχο του 120%, που όπως είναι γνωστό δεν εγγυάται τη βιωσιμότητα αλλά τέθηκε αυθαίρετα, υπάρχει ένα κενό 32 δισ. το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί με κάποιον τρόπο (θα είναι μεγαλύτερο στην πορεία, επειδή υποεκτιμάται η ύφεση για το 2013) από τους εταίρους. Και είναι γνωστό ιστορικά ότι μόνο με πρωτογενή πλεονάσματα και ιδιωτικοποιήσεις του τύπου “πουλάω ακίνητα σε τιμή που είναι μικρότερη από τα ενοίκια που θα εισέπραττα”, όπως γίνεται ήδη, το χρέος δεν μειώνεται σοβαρά, απλώς, συντηρείται αν δεν αυξάνεται.
Με βάση τα προηγούμενα είναι εύκολο να καταλάβουμε τη σύγκρουση Σόιμπλε - Λαγκάρντ στο Τόκιο. Η Γερμανία καταλαβαίνει ότι απομονώνεται σταδιακά και θα αναγκαστεί να περιοριστεί σε συμμάχους σαν κι αυτούς της Ελλάδας: ένα σύστημα εξουσίας, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό το οποίο βλέπει τη γερμανική πολιτική στην Ευρώπη σαν την ευκαιρία του να κρατηθεί ζωντανό καθώς οδηγεί την ελληνική κοινωνία σε αβίωτες συνθήκες. Αλήθεια, οι εγχώριοι θαυμαστές της Ιρλανδίας τι λένε για το νέο νομοσχέδιό της που “κουρεύει” τα στεγαστικά δάνεια όταν εδώ μεριμνούν - όχι για τις τράπεζες - αλλά για τους τραπεζίτες στην προσπάθειά τους να κρατήσουν την ιδιοκτησία επί αυτών;
anarxikostrapezitis
Το 2008-2009 στη διεθνή συζήτηση για τις ενδεδειγμένες πολιτικές διαχείρισης της κρίσης στις συνόδους των G-20 κυριαρχούσε η αντίθεση μεταξύ της προεδρίας Ομπάμα και της πρωθυπουργίας Μέρκελ. Η οξύτητά της ήταν τέτοια που επέτρεπε η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που πρότεινε η προεδρία Ομπάμα ως αντιμετώπιση της κρίσης να χαρακτηρίζεται «δρόμος για την κόλαση» από την τότε προεδρία της Ε.Ε. Το ΔΝΤ παρακολουθούσε διακριτικά τη σύγκρουση και προέκρινε όσες κυβερνήσεις ακολουθήσουν τέτοια πολιτική σύντομα να επιστρέψουν στο ενάρετο μονοπάτι της μάχης εναντίον των ελλειμμάτων. Εκείνη την εποχή στα καθʼ ημάς συγκροτούνταν η συναίνεση στις μνημονιακές πολιτικές. Οι «αγορές επιτίθενται στην Ελλάδα», η «Ελλάδα ήταν ήδη σε κρίση» και αργότερα, «πρέπει να αποσοβιετοποιήσουμε τη χώρα», «αν το Μνημόνιο δεν υπήρχε, θα έπρεπε να το εφεύρουμε» για να αντιμετωπίσουμε την ήδη υπάρχουσα κρίση. Μέχρι να αρχίσει να αναγνωρίζεται πλατιά ότι η ελληνική οικονομία βυθίστηκε στην ύφεση λόγω των προγραμμάτων λιτότητας, πέρασε πολύς καιρός.
Στο μεσοδιάστημα, η οξύτητα των υφεσιακών τάσεων που προκαλούν οι ευρωπαϊκές πολιτικές και που οδηγούν σε αστάθεια την παγκόσμια οικονομία, οδήγησε το τότε ντροπαλό ΔΝΤ να αναθεωρήσει τη στάση του. Από πέρυσι άρχισε να ασκεί κριτική στο δόγμα της «λιτότητας που φέρνει μεγέθυνση» το οποίο προσέδιδε θεωρητική νομιμοποίηση στα προγράμματα λιτότητας στην Ευρώπη. Φέτος η διαβλεπόμενη κοινωνική και πολιτική αστάθεια μαζί με την παγκόσμια διάχυση των (δυνητικών) κινδύνων από την ευρωπαϊκή πολιτική το οδήγησαν σε μια κεντρώα θέση.
Θα πρέπει η ενάρετη πάντα δημοσιονομική προσαρμογή (με μείωση των κοινωνικών δαπανών) να γίνεται με τέτοιον τρόπο που να μην πλήττει τη μεγέθυνση, να γίνεται σε βάθος χρόνου, με δόσεις και με τρόπο που να στέλνει στο βάθος της μνήμης τη σταδιακή αφαίρεση κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων από τον κόσμο της εργασίας. Με άλλα λόγια, όχι άλλη ύφεση στην Ευρώπη.
Οι τελευταίες τρεις εκθέσεις του Οκτωβρίου, επικυρώνουν και θεωρητικά αυτήν τη στροφή. Ειδικά στην έκθεση για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές αναλύεται (κι αυτό συνιστά έμμεση αυτοκριτική) ένα σημείο - κλειδί για τα προγράμματα λιτότητας.
Ως τώρα όταν λαμβανόταν ένα πρόγραμμα λιτότητας, θεωρούσαν ότι το κόψιμο δαπανών δεν επιδρά στην οικονομική μεγέθυνση πάρα πολύ. Με την τεχνική γλώσσα, ο πολλαπλασιαστής δημοσιονομικών δαπανών ήταν μικρός. Στην εν λόγω έκθεση γίνεται αναθεώρηση αυτής της άποψης. Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ το 2010 με βάση τους μικρούς πολλαπλασιαστές έλεγαν ότι η ύφεση δεν θα είναι μεγάλη και επομένως είναι θεμιτό το κόψιμο δαπανών, με τη νέα θεώρηση των πολλαπλασιαστών θα υπήρχε πιο αντικειμενική εκτίμηση της ύφεσης που θα προκληθεί (και δεν θα χρειαζόταν οι εγχώριοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης να προσπαθούν να εξηγούν ότι δεν έπεσαν έξω στις προβλέψεις αλλά δεν εφαρμόστηκε πλήρως το Μνημόνιο και γιʼ αυτό είχαμε μεγαλύτερη ύφεση, παραμύθι που συνεχίζουν μέχρι τώρα).
Στη βάση αυτών των νέων πολλαπλασιαστών για την Ελλάδα εκτιμάται ότι το 2012 και το 2013 θα συνεχιστεί η ύφεση όπως τα προηγούμενα χρόνια και το 2014 δεν θα δούμε ανάπτυξη. Με απλά λόγια όσο μεγαλύτερο το πακέτο των περικοπών τόσο περισσότεροι άνεργοι και φτώχεια (να σημειώσουμε επίσης ότι για πρώτη φορά το ΔΝΤ τονίζει το γεγονός ότι όπου ακολουθούνται προγράμματα περικοπών αυξάνεται η οικονομική ανισότητα υπέρ των «από πάνω»).
Αποκαλυπτικές είναι και οι εκτιμήσεις για το ελληνικό δημόσιο χρέος. Ενώ σε απόλυτους αριθμούς μειώνεται ελαφρά (355 δισ. το 2011, 344 το 2012, 346 το 2013, 325 δισ. το 2017), ως ποσοστό επί του ΑΕΠ αυξάνεται τα επόμενα χρόνια εντυπωσιακά (165% το 2011, 171% το 2012, 182% το 2013, 153% το 2017). Αυτό δείχνει ότι η αύξηση του χρέους ως ποσοστού οφείλεται στη μείωση του ΑΕΠ, δηλαδή στην ύφεση. Το τελευταίο νούμερο που προβλέπει (επειδή πάγια σε αυτές τις εκθέσεις έχει ορίζοντα 5ετίας -153%) δείχνει ότι για να φτάσουμε στον στόχο του 120%, που όπως είναι γνωστό δεν εγγυάται τη βιωσιμότητα αλλά τέθηκε αυθαίρετα, υπάρχει ένα κενό 32 δισ. το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί με κάποιον τρόπο (θα είναι μεγαλύτερο στην πορεία, επειδή υποεκτιμάται η ύφεση για το 2013) από τους εταίρους. Και είναι γνωστό ιστορικά ότι μόνο με πρωτογενή πλεονάσματα και ιδιωτικοποιήσεις του τύπου “πουλάω ακίνητα σε τιμή που είναι μικρότερη από τα ενοίκια που θα εισέπραττα”, όπως γίνεται ήδη, το χρέος δεν μειώνεται σοβαρά, απλώς, συντηρείται αν δεν αυξάνεται.
Με βάση τα προηγούμενα είναι εύκολο να καταλάβουμε τη σύγκρουση Σόιμπλε - Λαγκάρντ στο Τόκιο. Η Γερμανία καταλαβαίνει ότι απομονώνεται σταδιακά και θα αναγκαστεί να περιοριστεί σε συμμάχους σαν κι αυτούς της Ελλάδας: ένα σύστημα εξουσίας, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό το οποίο βλέπει τη γερμανική πολιτική στην Ευρώπη σαν την ευκαιρία του να κρατηθεί ζωντανό καθώς οδηγεί την ελληνική κοινωνία σε αβίωτες συνθήκες. Αλήθεια, οι εγχώριοι θαυμαστές της Ιρλανδίας τι λένε για το νέο νομοσχέδιό της που “κουρεύει” τα στεγαστικά δάνεια όταν εδώ μεριμνούν - όχι για τις τράπεζες - αλλά για τους τραπεζίτες στην προσπάθειά τους να κρατήσουν την ιδιοκτησία επί αυτών;
anarxikostrapezitis
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αστυνομικοί της Πάφου ενάγουν την Γενική Εισαγγελία
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Bαρύ πένθος για τη σύζυγο του πρώην αντιδημάρχου Aρτάκης
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
