2012-10-25 14:35:08
By Martin Feldstein
Οι ΗΠΑ πλησιάζουν ταχύτατα το «δημοσιονομικό γκρεμό». Εάν δεν αλλάξει κάτι, τότε την 1η Ιανουαρίου θα πυροδοτηθεί αυτόματα αύξηση της φορολογίας και μείωση των δημόσιων δαπανών ώστε να μειωθεί το έλλειμμα του ΑΕΠ κατά 5% την περίοδο 2012 - 2013. Αν και η μείωση του ελλείμματος στον αμερικανικό προϋπολογισμό είναι απαραίτητη, μία τόσο απότομη συρρίκνωση σε αυτήν τη φάση, ενώ η οικονομία εξακολουθεί να είναι πολύ ευάλωτη, θα ήταν σοβαρό σφάλμα.
Εάν δεν αποτραπεί ο δημοσιονομικός γκρεμός, η αμερικανική οικονομία θα βρεθεί σύντομα σε νέα ύφεση, με σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ανεργίας. Αυτό θα επέφερε επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο.
Τι ακριβώς είναι ο «δημοσιονομικός γκρεμός», γιατί έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τώρα και τι μπορεί να γίνει για να αποτραπεί;
Το μεγαλύτερο τμήμα του δημοσιονομικού γκρεμού αφορά τον αυτόματο τερματισμό των φοροελαφρύνσεων που είχαν ψηφιστεί επί προεδρίας George Bush. Η λήξη τους είχε προγραμματιστεί για το 2012, ώστε να περιοριστεί ο προβλεπόμενος αντίκτυπος στα δημόσια έσοδα. Ακολούθησε, όμως, νομοθεσία που παρείχε επιπλέον φοροελαφρύνσεις, οι οποίες επίσης λήγουν φέτος.
Ο τερματισμός αυτών των ρυθμίσεων θα οδηγήσει σε υψηλότερη φορολογία για εισοδήματα, ακίνητη περιουσία και επιχειρηματικά κέρδη.
Ο δημοσιονομικός γκρεμός συνεπάγεται και μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, κατά το ήμισυ από τον αμυντικό κλάδο και κατά 50% από μη αμυντικά προγράμματα που δεν καλύπτουν βασικές ανάγκες (όλα τα προγράμματα δημόσιων δαπανών, δηλαδή εκτός από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και ιατρικής περίθαλψης).
Το πρώτο βήμα θα είναι περικοπές δημόσιων δαπανών 109 δισ. δολ. το 2013. Μέσα στα επόμενα εννέα χρόνια, όμως, οι δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν κατά 1,2 τρισ. δολ., εκτός εάν δράσει το Κογκρέσο εγκρίνοντας νέο πολυετές σχέδιο για τον προϋπολογισμό, που θα μειώνει το έλλειμμα κατά 1,2 τρισ. δολ. μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Ο δημοσιονομικός γκρεμός μπορεί να αποτραπεί μόνο με νέα νομοθεσία, η οποία θα πρέπει να επικυρωθεί και από τα δύο σώματα του Κογκρέσου και να υπογραφεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Το κρίσιμο εμπόδιο είναι η διαμάχη μεταξύ του προέδρου Ομπάμα και των ρεπουμπλικάνων τόσο στη Γερουσία όσο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων αναφορικά με το ύψος των φορολογικών συντελεστών.
Ο πρόεδρος Ομπάμα ζητά να διατηρηθεί ο υφιστάμενος φορολογικός συντελεστής για τους φορολογούμενους με εισοδήματα κατώτερα των 250.000 δολ., αλλά να αυξηθεί η φορολόγηση όσων έχουν υψηλότερα εισοδήματα - που είχαν ευνοηθεί περισσότερο από τις φοροελαφρύνσεις του George Bush.
Οι ρεπουμπλικάνοι ζητούν να διατηρηθεί ο ίδιος φορολογικός συντελεστής για όλους και μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλειοψηφία που έχουν στη Βουλή των Αντιπροσώπων για να μπλοκάρουν τα σχέδια του Ομπάμα.
Η διαμάχη είναι σημαντική πολιτικά, αλλά και οικονομικά. Αν και τα άτομα με υψηλά εισοδήματα αντιστοιχούν μόλις στο 3% των φορολογουμένων, πληρώνουν περίπου το 40% όλης της φορολογίας εισοδήματος.
Οι εκλογές της 6ης Νοεμβρίου θα καθορίσουν με ποιον τρόπο θα αποτραπεί ο δημοσιονομικός γκρεμός. Θεωρείται βέβαιο ότι οι ρεπουμπλικάνοι θα διατηρήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Η έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης δεν είναι εξίσου βέβαιη, όμως, και για τη Γερουσία. Πόσο μάλλον για την προεδρία.
Εάν εκλεγεί ο Ρόμνεϊ και οι ρεπουμπλικάνοι αποκτήσουν την πλειοψηφία και στη Γερουσία, τότε η διαμάχη για τους φορολογικούς συντελεστές θα τερματιστεί την επομένη της ορκωμοσίας του νέου προέδρου, τον Ιανουάριο.
Ακόμη και εάν ο Μπαράκ Ομπάμα μπλοκάρει τη νομοθεσία όσο θα βρίσκεται ακόμη στο Λευκό Οίκο, η νέα κυβέρνηση των ρεπουμπλικάνων θα μπορεί ταχύτατα να ανατρέψει την κατάσταση με αυτόματες αυξήσεις της φορολογίας από τη στιγμή που ο Ρόμνεϊ θα αναλάβει την προεδρία. Θα μπορούσε, μάλιστα, να επιβάλει αναδρομική ισχύ στα μέτρα, από την 1η Ιανουαρίου, ώστε να αποφευχθεί το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων για την οικονομία.
Η αναβολή της τελικής νομοθεσίας μέχρι τα μέσα καλοκαιριού θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο ώστε να υπάρξει ένας συμβιβασμός ως προς τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και να υπάρξει ο θετικός αντίκτυπος για την οικονομία.
Εάν εκλεγεί ο Ρόμνεϊ, αλλά δεν αποσπάσει τον έλεγχο της Γερουσίας, τότε το αδιέξοδο θα παραμείνει. Μια διακομματική επιτροπή της Γερουσίας επεξεργάζεται σχέδιο για την αναβολή του δημοσιονομικού γκρεμού, με μία συμβιβαστική πρόταση για τη φορολογία. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ποιες είναι οι προοπτικές να επιτευχθεί μία τέτοια συμβιβαστική λύση.
Εάν επανεκλεγεί ο πρόεδρος Ομπάμα, τότε θα διακηρύξει ότι έχει λαϊκή εντολή να αυξήσει τη φορολόγηση των υψηλών επιδομάτων. Δεδομένου ότι οι ρεπουμπλικάνοι θα διατηρούν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, δεν θα μπορεί να εφαρμόσει ένα τέτοιο φορολογικό νομοσχέδιο πριν από τα τέλη του έτους.
Ορισμένοι δημοκρατικοί υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να επιτρέψει τον τερματισμό της υφιστάμενης φορολογικής νομοθεσίας και να προτείνει στη συνέχεια νέο φορολογικό νομοσχέδιο τον Ιανουάριο με μείωση της φορολογίας για όλους όσοι έχουν εισοδήματα κάτω των 250.000 δολ. Με τον τρόπο αυτό, θα προκαλέσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων να αποφασίσει εάν θα απορρίψει ένα νομοσχέδιο που ευνοεί το 97% των φορολογουμένων, χωρίς παράλληλα να αυξάνει τη φορολόγηση κανενός.
Για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις από τον δημοσιονομικό γκρεμό, όμως, οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ουσιώδη δημοσιονομικά τους προβλήματα. Θα πρέπει να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων της μεσαίας τάξης και να αυξηθούν τα έσοδα από φορολογία σε μία ριζική αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος στις ΗΠΑ. Η αντιμετώπιση του δημοσιονομικού γκρεμού είναι μόνο η πρώτη μάχη.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Οι ΗΠΑ πλησιάζουν ταχύτατα το «δημοσιονομικό γκρεμό». Εάν δεν αλλάξει κάτι, τότε την 1η Ιανουαρίου θα πυροδοτηθεί αυτόματα αύξηση της φορολογίας και μείωση των δημόσιων δαπανών ώστε να μειωθεί το έλλειμμα του ΑΕΠ κατά 5% την περίοδο 2012 - 2013. Αν και η μείωση του ελλείμματος στον αμερικανικό προϋπολογισμό είναι απαραίτητη, μία τόσο απότομη συρρίκνωση σε αυτήν τη φάση, ενώ η οικονομία εξακολουθεί να είναι πολύ ευάλωτη, θα ήταν σοβαρό σφάλμα.
Εάν δεν αποτραπεί ο δημοσιονομικός γκρεμός, η αμερικανική οικονομία θα βρεθεί σύντομα σε νέα ύφεση, με σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ανεργίας. Αυτό θα επέφερε επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο.
Τι ακριβώς είναι ο «δημοσιονομικός γκρεμός», γιατί έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τώρα και τι μπορεί να γίνει για να αποτραπεί;
Το μεγαλύτερο τμήμα του δημοσιονομικού γκρεμού αφορά τον αυτόματο τερματισμό των φοροελαφρύνσεων που είχαν ψηφιστεί επί προεδρίας George Bush. Η λήξη τους είχε προγραμματιστεί για το 2012, ώστε να περιοριστεί ο προβλεπόμενος αντίκτυπος στα δημόσια έσοδα. Ακολούθησε, όμως, νομοθεσία που παρείχε επιπλέον φοροελαφρύνσεις, οι οποίες επίσης λήγουν φέτος.
Ο τερματισμός αυτών των ρυθμίσεων θα οδηγήσει σε υψηλότερη φορολογία για εισοδήματα, ακίνητη περιουσία και επιχειρηματικά κέρδη.
Ο δημοσιονομικός γκρεμός συνεπάγεται και μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, κατά το ήμισυ από τον αμυντικό κλάδο και κατά 50% από μη αμυντικά προγράμματα που δεν καλύπτουν βασικές ανάγκες (όλα τα προγράμματα δημόσιων δαπανών, δηλαδή εκτός από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και ιατρικής περίθαλψης).
Το πρώτο βήμα θα είναι περικοπές δημόσιων δαπανών 109 δισ. δολ. το 2013. Μέσα στα επόμενα εννέα χρόνια, όμως, οι δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν κατά 1,2 τρισ. δολ., εκτός εάν δράσει το Κογκρέσο εγκρίνοντας νέο πολυετές σχέδιο για τον προϋπολογισμό, που θα μειώνει το έλλειμμα κατά 1,2 τρισ. δολ. μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Ο δημοσιονομικός γκρεμός μπορεί να αποτραπεί μόνο με νέα νομοθεσία, η οποία θα πρέπει να επικυρωθεί και από τα δύο σώματα του Κογκρέσου και να υπογραφεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Το κρίσιμο εμπόδιο είναι η διαμάχη μεταξύ του προέδρου Ομπάμα και των ρεπουμπλικάνων τόσο στη Γερουσία όσο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων αναφορικά με το ύψος των φορολογικών συντελεστών.
Ο πρόεδρος Ομπάμα ζητά να διατηρηθεί ο υφιστάμενος φορολογικός συντελεστής για τους φορολογούμενους με εισοδήματα κατώτερα των 250.000 δολ., αλλά να αυξηθεί η φορολόγηση όσων έχουν υψηλότερα εισοδήματα - που είχαν ευνοηθεί περισσότερο από τις φοροελαφρύνσεις του George Bush.
Οι ρεπουμπλικάνοι ζητούν να διατηρηθεί ο ίδιος φορολογικός συντελεστής για όλους και μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πλειοψηφία που έχουν στη Βουλή των Αντιπροσώπων για να μπλοκάρουν τα σχέδια του Ομπάμα.
Η διαμάχη είναι σημαντική πολιτικά, αλλά και οικονομικά. Αν και τα άτομα με υψηλά εισοδήματα αντιστοιχούν μόλις στο 3% των φορολογουμένων, πληρώνουν περίπου το 40% όλης της φορολογίας εισοδήματος.
Οι εκλογές της 6ης Νοεμβρίου θα καθορίσουν με ποιον τρόπο θα αποτραπεί ο δημοσιονομικός γκρεμός. Θεωρείται βέβαιο ότι οι ρεπουμπλικάνοι θα διατηρήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Η έκβαση της εκλογικής αναμέτρησης δεν είναι εξίσου βέβαιη, όμως, και για τη Γερουσία. Πόσο μάλλον για την προεδρία.
Εάν εκλεγεί ο Ρόμνεϊ και οι ρεπουμπλικάνοι αποκτήσουν την πλειοψηφία και στη Γερουσία, τότε η διαμάχη για τους φορολογικούς συντελεστές θα τερματιστεί την επομένη της ορκωμοσίας του νέου προέδρου, τον Ιανουάριο.
Ακόμη και εάν ο Μπαράκ Ομπάμα μπλοκάρει τη νομοθεσία όσο θα βρίσκεται ακόμη στο Λευκό Οίκο, η νέα κυβέρνηση των ρεπουμπλικάνων θα μπορεί ταχύτατα να ανατρέψει την κατάσταση με αυτόματες αυξήσεις της φορολογίας από τη στιγμή που ο Ρόμνεϊ θα αναλάβει την προεδρία. Θα μπορούσε, μάλιστα, να επιβάλει αναδρομική ισχύ στα μέτρα, από την 1η Ιανουαρίου, ώστε να αποφευχθεί το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων για την οικονομία.
Η αναβολή της τελικής νομοθεσίας μέχρι τα μέσα καλοκαιριού θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο ώστε να υπάρξει ένας συμβιβασμός ως προς τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και να υπάρξει ο θετικός αντίκτυπος για την οικονομία.
Εάν εκλεγεί ο Ρόμνεϊ, αλλά δεν αποσπάσει τον έλεγχο της Γερουσίας, τότε το αδιέξοδο θα παραμείνει. Μια διακομματική επιτροπή της Γερουσίας επεξεργάζεται σχέδιο για την αναβολή του δημοσιονομικού γκρεμού, με μία συμβιβαστική πρόταση για τη φορολογία. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ποιες είναι οι προοπτικές να επιτευχθεί μία τέτοια συμβιβαστική λύση.
Εάν επανεκλεγεί ο πρόεδρος Ομπάμα, τότε θα διακηρύξει ότι έχει λαϊκή εντολή να αυξήσει τη φορολόγηση των υψηλών επιδομάτων. Δεδομένου ότι οι ρεπουμπλικάνοι θα διατηρούν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, δεν θα μπορεί να εφαρμόσει ένα τέτοιο φορολογικό νομοσχέδιο πριν από τα τέλη του έτους.
Ορισμένοι δημοκρατικοί υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να επιτρέψει τον τερματισμό της υφιστάμενης φορολογικής νομοθεσίας και να προτείνει στη συνέχεια νέο φορολογικό νομοσχέδιο τον Ιανουάριο με μείωση της φορολογίας για όλους όσοι έχουν εισοδήματα κάτω των 250.000 δολ. Με τον τρόπο αυτό, θα προκαλέσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων να αποφασίσει εάν θα απορρίψει ένα νομοσχέδιο που ευνοεί το 97% των φορολογουμένων, χωρίς παράλληλα να αυξάνει τη φορολόγηση κανενός.
Για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις από τον δημοσιονομικό γκρεμό, όμως, οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ουσιώδη δημοσιονομικά τους προβλήματα. Θα πρέπει να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων της μεσαίας τάξης και να αυξηθούν τα έσοδα από φορολογία σε μία ριζική αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος στις ΗΠΑ. Η αντιμετώπιση του δημοσιονομικού γκρεμού είναι μόνο η πρώτη μάχη.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Μπαϊράκια»....
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
