2012-11-10 10:04:36
Ζουμπουλάκης Γιάννης
Εφ' όλης της ύλης συνέντευξη με τον φινλανδό σκηνοθέτη του «Λιμανιού της Χάβρης»,
ΟΗταν ένα από τα πρόσωπα που ξεχώρισαν στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το οποίο ολοκληρώνεται την Κυριακή 11 Νοεμβρίου. Ο πιο διάσημος φινλανδός καλλιτέχνης στον κόσμο που, όπως αποδείχτηκε, είναι και ένας από τους πιο μανιώδεις καπνιστές του πλανήτη, ο Aκι Καουρισμάκι, επάγγελμα σκηνοθέτης.
Το φεστιβάλ οργάνωσε ένα μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του, όπου βρίσκεις διαμάντια: το σχετικά πρόσφατο «Λιμάνι της Χάβρης», τη «Γυναίκα με τα σπίρτα», το «Μακριά πετούν τα σύννεφα» και βεβαίως ο υποψήφιος για το ξενόγλωσσο Οσκαρ «Ανθρωπος χωρίς παρελθόν». Αλλά και πολλές ακόμη ταινίες που στάζουν ανθρωπιά, τρυφερότητα, ευαισθησία.
Τον συνάντησα για ένα τέταρτο στα γραφεία του Φεστιβάλ, στο Ολύμπιον. Ένα τέταρτο που μου φάνηκε αιώνας. Απαντούσε κοφτά. Σκυθρωπός και βαρύς, κρατούσε στο ένα χέρι το ποτήρι με την μπύρα και στο άλλο ένα τσιγάρο. Συνέχεια.
- Επτά πακέτα σε καθημερινή βάση είναι πάρα πολλά, δεν νομίζετε;
«Επτά μόνο τα Σαββατοκύριακα. Τις καθημερινές τρία-τέσσερα, άντε πέντε. Καπνίζω πολύ, το ξέρω. Είχα και κάποια προβλήματα υγείας και το ελάττωσα. Βέβαια, το ότι έχω ελαττώσει το κάπνισμα δεν σημαίνει ότι πιστεύω ότι κάνει κακό. Το κάπνισμα με κάνει και αισθάνομαι καλά».
- Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας;
«Ευγενής μανιακός».
- Θέλετε να το αναπτύξετε λίγο;
«Μου κάνατε μια ερώτηση και σας απάντησα».
- Γελάτε ποτέ δημοσίως;
«Να γελάσω δημοσίως; Οχι, παραείμαι σοβαρός για να γελάω. Εδώ δεν πάω σε δημόσιες τουαλέτες, δημόσια θα γελάσω;».
- Συμφωνείτε όμως στο ότι έχετε χιούμορ;
«Εχω και αρέσει σε πολύ κόσμο. Είναι η τρίτη φορά σήμερα που κάποιος με ρωτάει πως συγκρατώ την οργή μου. Δεν είμαι καθόλου οργισμένος».
- Δεν σας ρώτησα αν συγκρατείτε την οργή σας. Σας ρώτησα αν γελάτε.
«Ολη την ώρα γελάω, απλώς δεν με βλέπετε».
- Αν ήσασταν ήρωας ταινίας, ποιος θα θέλατε να είστε;
«Υποθετική ερώτηση».
- Παραμένει μια ερώτηση.
«Κάντε την ξανά».
- Αν ήσασταν ένας ήρωας ταινίας, ποιος θα θέλατε να είστε;
«Εννοείτε ηθοποιός;».
-Οχι απαραιτήτως ο ίδιος ο ηθοποιός, αλλά ο κινηματογραφικός ήρωας που ο ηθοποιός έχει παίξει.
«Για μένα ήρωας του κινηματογράφου είναι ο (ιάπωνας σκηνοθέτης) Γιασουζίρο Οζου».
- Επηρεαστήκατε από τις ταινίες του;
«Δυστυχώς όχι όσο θα έπρεπε».
- Θυμάστε τα όνειρα που βλέπετε στον ύπνο σας;
«Ναι, αλλά δεν θα τα μοιραζόμουν με κανέναν».
- Γιατί δεν θα μιλούσατε για τα όνειρά σας;
«Γιατί είναι εφιάλτες».
- Αναρωτιέμαι αν ορισμένες φορές τα όνειρά σας επηρεάζουν τη δουλειά σας.
«Γίνεται το ανάποδο».
- Συγκρίνοντας τα σημερινά δεδομένα με εκείνα 20 χρόνων πριν, είναι πιο εύκολο να κάνετε σινεμά σήμερα από ό,τι τότε;
«Τεχνικά είναι πιο εύκολο. Απλώς εγώ έχω αρχίσει να γερνώ...».
- Οταν κάποιος έχει κάνει μια ταινία όπως το «Λιμάνι της Χάβρης», μόνο γερασμένος δεν δείχνει.
«Είμαι πνευματικά νεκρός, επομένως δεν έχει σημασία το πόσων χρόνων είμαι».
- Πνευματικά νεκρός;
«Πάνω κάτω. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δυσκολεύομαι να κάνω πια ταινίες, γιατί όσο τα χρόνια περνούν αντιμετωπίζω το σινεμά όλο και πιο σοβαρά κι έτσι το πράγμα γίνεται πιο περίπλοκο από ό,τι ήταν παλαιότερα. Γιατί ο χρόνος γίνεται όλο και πιο περιορισμένος με τις απαράδεκτες μεθόδους μου. Δεν είμαι τόσο ταχύς όσο κάποτε. Κάποτε γύριζα πέντε ταινίες τον χρόνο».
- Τι εννοείτε λέγοντας ότι αντιμετωπίζετε όλο και πιο σοβαρά το σινεμά; Είδα για πρώτη φορά το «Εγκλημα και τιμωρία», μια ταινία που γυρίσατε το 1982. Τη βρήκα πολύ σοβαρή ταινία, όπως όλες σας άλλωστε.
«Δεν την έχω δει από τότε που τη γύρισα. Πώς είναι;».
- Πολύ καλή. Δεν έχει παλιώσει καθόλου. Θα μπορούσε να έχει γυριστεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σήμερα. Αυτό είναι το παράξενο με το κινηματογραφικό ύφος σας. Ανεξαρτήτως της εξέλιξης του κινηματογράφου, το στυλ σας παραμένει πάντα το ίδιο.
«Αν γύριζα σήμερα το "Εγκλημα και τιμωρία" θα πρόσθετα περισσότερο χιούμορ».
- Είναι αλήθεια ότι σε αυτή την ταινία λείπει κάπως το χιούμορ.
«Ηταν μια απόφαση που έπρεπε να πάρω. Γύρισα αυτήν την ταινία εξαιτίας του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Στις συνεντεύξεις του στον Φρανσουά Τρυφό ο Χίτσκοκ είχε πει ότι μόνο ένα βιβλίο δεν θα τολμούσε ποτέ να ακουμπήσει, το "Εγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογέφσκι. Οταν το διάβασα σκέφτηκα, "θα σου δείξω εγώ, γέρο μου". Και μετά κατάλαβα βέβαια ότι είχε δίκιο. Είναι το πιο σύνθετο μυθιστόρημα που υπάρχει για κινηματογραφική διασκευή».
- Πώς αντιμετωπίσατε το «Εγκλημα και τιμωρία»;
«Είπα "κόψε τα περιττά και μείνε μόνο στη δράση". Εκανα λοιπόν μια ιστορία εγκλήματος. Χωρίς τη φιλοσοφία».
- Θα έλεγα όμως ότι η ταινία σας έχει και κάποιες φιλοσοφικές διαστάσεις.
«Λιγάκι, για να φανώ κουλτουριάρης».
- Οταν ακούτε τη λέξη κρίση, την οποία ακούμε πολύ συχνά πια, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό;
«Με ρωτάτε εννοώντας την Ελλάδα, όμως κρίση έχουμε και στην Πορτογαλία, όπου κατοικώ. Οποτε πάντως ακούω τη λέξη κρίση θυμάται τη Φινλανδία στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η χώρα μου πέρασε τη χειρότερη οικονομική κρίση της Ιστορία της».
- Γιατί ζείτε στην Πορτογαλία;
«Ζω μόνο τον μισό χρόνο στην Πορτογαλία. Τον άλλο μισό ζω στη Φινλανδία. Επρεπε να φύγω από εκεί. Είναι όμως μεγάλη ιστορία και θα πρέπει κάποιος να έχει ζήσει στη Φινλανδία 50 χρόνια για να καταλάβει γιατί είναι μεγάλη ιστορία».
- Πιστεύετε στον Θεό;
«Νομίζετε ότι ο Θεός είναι γένους αρσενικού ή θηλυκού;».
- Αυτή είναι η απάντησή σας;
«Αν υπάρχει Θεός, ανεξαρτήτως γένους, θα πρέπει να είναι μαλάκας. Αυτός είναι ο πιο ευγενικός τρόπος για να το πω».
- Σε τι πιστεύετε;
«Στα δέντρα» (δεν έχω καταλάβει αν έχει πει τρένα/ trains ή δέντρα/ trees).
- Στα δέντρα ή στα τρένα;
«Στα δέντρα. Αλλά και στα τρένα, επίσης. Γιατί όχι; Τι είναι αυτό που ακούγεται έξω;».
- Η διαδήλωση κατά του μνημονίου. Η κρίση που λέγαμε «Οσο ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους έχουμε ελπίδα».
- Εσείς έχετε βγει ποτέ στους δρόμους ως διαδηλωτής;
«Φυσικά».
- Πετύχατε;
«Φυσικά και αποτύχαμε. Για να πετύχεις ως διαδηλωτής πρέπει να σε πυροβολήσουν».
- Σας πυροβόλησαν ποτέ;
«Ευτυχώς όχι».
- Κάτι διαφορετικό. Γιατί το ροκ-εν-ρολ είναι τόσο σημαντικό για εσάς;
«Δεν είναι».
- Σε κάθε ταινία σας βλέπουμε να παίζει μια ροκ μπάντα. Κάτι θα πρέπει να σημαίνει.
«Μια κακή συνήθεια. Αλλά μου αρέσει το ροκ-εν-ρολ, είναι στο αίμα μου».
Αναδημοσιευσα Από Βημα
molibixarti
Εφ' όλης της ύλης συνέντευξη με τον φινλανδό σκηνοθέτη του «Λιμανιού της Χάβρης»,
ΟΗταν ένα από τα πρόσωπα που ξεχώρισαν στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το οποίο ολοκληρώνεται την Κυριακή 11 Νοεμβρίου. Ο πιο διάσημος φινλανδός καλλιτέχνης στον κόσμο που, όπως αποδείχτηκε, είναι και ένας από τους πιο μανιώδεις καπνιστές του πλανήτη, ο Aκι Καουρισμάκι, επάγγελμα σκηνοθέτης.
Το φεστιβάλ οργάνωσε ένα μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του, όπου βρίσκεις διαμάντια: το σχετικά πρόσφατο «Λιμάνι της Χάβρης», τη «Γυναίκα με τα σπίρτα», το «Μακριά πετούν τα σύννεφα» και βεβαίως ο υποψήφιος για το ξενόγλωσσο Οσκαρ «Ανθρωπος χωρίς παρελθόν». Αλλά και πολλές ακόμη ταινίες που στάζουν ανθρωπιά, τρυφερότητα, ευαισθησία.
Τον συνάντησα για ένα τέταρτο στα γραφεία του Φεστιβάλ, στο Ολύμπιον. Ένα τέταρτο που μου φάνηκε αιώνας. Απαντούσε κοφτά. Σκυθρωπός και βαρύς, κρατούσε στο ένα χέρι το ποτήρι με την μπύρα και στο άλλο ένα τσιγάρο. Συνέχεια.
- Επτά πακέτα σε καθημερινή βάση είναι πάρα πολλά, δεν νομίζετε;
«Επτά μόνο τα Σαββατοκύριακα. Τις καθημερινές τρία-τέσσερα, άντε πέντε. Καπνίζω πολύ, το ξέρω. Είχα και κάποια προβλήματα υγείας και το ελάττωσα. Βέβαια, το ότι έχω ελαττώσει το κάπνισμα δεν σημαίνει ότι πιστεύω ότι κάνει κακό. Το κάπνισμα με κάνει και αισθάνομαι καλά».
- Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας;
«Ευγενής μανιακός».
- Θέλετε να το αναπτύξετε λίγο;
«Μου κάνατε μια ερώτηση και σας απάντησα».
- Γελάτε ποτέ δημοσίως;
«Να γελάσω δημοσίως; Οχι, παραείμαι σοβαρός για να γελάω. Εδώ δεν πάω σε δημόσιες τουαλέτες, δημόσια θα γελάσω;».
- Συμφωνείτε όμως στο ότι έχετε χιούμορ;
«Εχω και αρέσει σε πολύ κόσμο. Είναι η τρίτη φορά σήμερα που κάποιος με ρωτάει πως συγκρατώ την οργή μου. Δεν είμαι καθόλου οργισμένος».
- Δεν σας ρώτησα αν συγκρατείτε την οργή σας. Σας ρώτησα αν γελάτε.
«Ολη την ώρα γελάω, απλώς δεν με βλέπετε».
- Αν ήσασταν ήρωας ταινίας, ποιος θα θέλατε να είστε;
«Υποθετική ερώτηση».
- Παραμένει μια ερώτηση.
«Κάντε την ξανά».
- Αν ήσασταν ένας ήρωας ταινίας, ποιος θα θέλατε να είστε;
«Εννοείτε ηθοποιός;».
-Οχι απαραιτήτως ο ίδιος ο ηθοποιός, αλλά ο κινηματογραφικός ήρωας που ο ηθοποιός έχει παίξει.
«Για μένα ήρωας του κινηματογράφου είναι ο (ιάπωνας σκηνοθέτης) Γιασουζίρο Οζου».
- Επηρεαστήκατε από τις ταινίες του;
«Δυστυχώς όχι όσο θα έπρεπε».
- Θυμάστε τα όνειρα που βλέπετε στον ύπνο σας;
«Ναι, αλλά δεν θα τα μοιραζόμουν με κανέναν».
- Γιατί δεν θα μιλούσατε για τα όνειρά σας;
«Γιατί είναι εφιάλτες».
- Αναρωτιέμαι αν ορισμένες φορές τα όνειρά σας επηρεάζουν τη δουλειά σας.
«Γίνεται το ανάποδο».
- Συγκρίνοντας τα σημερινά δεδομένα με εκείνα 20 χρόνων πριν, είναι πιο εύκολο να κάνετε σινεμά σήμερα από ό,τι τότε;
«Τεχνικά είναι πιο εύκολο. Απλώς εγώ έχω αρχίσει να γερνώ...».
- Οταν κάποιος έχει κάνει μια ταινία όπως το «Λιμάνι της Χάβρης», μόνο γερασμένος δεν δείχνει.
«Είμαι πνευματικά νεκρός, επομένως δεν έχει σημασία το πόσων χρόνων είμαι».
- Πνευματικά νεκρός;
«Πάνω κάτω. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δυσκολεύομαι να κάνω πια ταινίες, γιατί όσο τα χρόνια περνούν αντιμετωπίζω το σινεμά όλο και πιο σοβαρά κι έτσι το πράγμα γίνεται πιο περίπλοκο από ό,τι ήταν παλαιότερα. Γιατί ο χρόνος γίνεται όλο και πιο περιορισμένος με τις απαράδεκτες μεθόδους μου. Δεν είμαι τόσο ταχύς όσο κάποτε. Κάποτε γύριζα πέντε ταινίες τον χρόνο».
- Τι εννοείτε λέγοντας ότι αντιμετωπίζετε όλο και πιο σοβαρά το σινεμά; Είδα για πρώτη φορά το «Εγκλημα και τιμωρία», μια ταινία που γυρίσατε το 1982. Τη βρήκα πολύ σοβαρή ταινία, όπως όλες σας άλλωστε.
«Δεν την έχω δει από τότε που τη γύρισα. Πώς είναι;».
- Πολύ καλή. Δεν έχει παλιώσει καθόλου. Θα μπορούσε να έχει γυριστεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σήμερα. Αυτό είναι το παράξενο με το κινηματογραφικό ύφος σας. Ανεξαρτήτως της εξέλιξης του κινηματογράφου, το στυλ σας παραμένει πάντα το ίδιο.
«Αν γύριζα σήμερα το "Εγκλημα και τιμωρία" θα πρόσθετα περισσότερο χιούμορ».
- Είναι αλήθεια ότι σε αυτή την ταινία λείπει κάπως το χιούμορ.
«Ηταν μια απόφαση που έπρεπε να πάρω. Γύρισα αυτήν την ταινία εξαιτίας του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Στις συνεντεύξεις του στον Φρανσουά Τρυφό ο Χίτσκοκ είχε πει ότι μόνο ένα βιβλίο δεν θα τολμούσε ποτέ να ακουμπήσει, το "Εγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογέφσκι. Οταν το διάβασα σκέφτηκα, "θα σου δείξω εγώ, γέρο μου". Και μετά κατάλαβα βέβαια ότι είχε δίκιο. Είναι το πιο σύνθετο μυθιστόρημα που υπάρχει για κινηματογραφική διασκευή».
- Πώς αντιμετωπίσατε το «Εγκλημα και τιμωρία»;
«Είπα "κόψε τα περιττά και μείνε μόνο στη δράση". Εκανα λοιπόν μια ιστορία εγκλήματος. Χωρίς τη φιλοσοφία».
- Θα έλεγα όμως ότι η ταινία σας έχει και κάποιες φιλοσοφικές διαστάσεις.
«Λιγάκι, για να φανώ κουλτουριάρης».
- Οταν ακούτε τη λέξη κρίση, την οποία ακούμε πολύ συχνά πια, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό;
«Με ρωτάτε εννοώντας την Ελλάδα, όμως κρίση έχουμε και στην Πορτογαλία, όπου κατοικώ. Οποτε πάντως ακούω τη λέξη κρίση θυμάται τη Φινλανδία στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η χώρα μου πέρασε τη χειρότερη οικονομική κρίση της Ιστορία της».
- Γιατί ζείτε στην Πορτογαλία;
«Ζω μόνο τον μισό χρόνο στην Πορτογαλία. Τον άλλο μισό ζω στη Φινλανδία. Επρεπε να φύγω από εκεί. Είναι όμως μεγάλη ιστορία και θα πρέπει κάποιος να έχει ζήσει στη Φινλανδία 50 χρόνια για να καταλάβει γιατί είναι μεγάλη ιστορία».
- Πιστεύετε στον Θεό;
«Νομίζετε ότι ο Θεός είναι γένους αρσενικού ή θηλυκού;».
- Αυτή είναι η απάντησή σας;
«Αν υπάρχει Θεός, ανεξαρτήτως γένους, θα πρέπει να είναι μαλάκας. Αυτός είναι ο πιο ευγενικός τρόπος για να το πω».
- Σε τι πιστεύετε;
«Στα δέντρα» (δεν έχω καταλάβει αν έχει πει τρένα/ trains ή δέντρα/ trees).
- Στα δέντρα ή στα τρένα;
«Στα δέντρα. Αλλά και στα τρένα, επίσης. Γιατί όχι; Τι είναι αυτό που ακούγεται έξω;».
- Η διαδήλωση κατά του μνημονίου. Η κρίση που λέγαμε «Οσο ο κόσμος βγαίνει στους δρόμους έχουμε ελπίδα».
- Εσείς έχετε βγει ποτέ στους δρόμους ως διαδηλωτής;
«Φυσικά».
- Πετύχατε;
«Φυσικά και αποτύχαμε. Για να πετύχεις ως διαδηλωτής πρέπει να σε πυροβολήσουν».
- Σας πυροβόλησαν ποτέ;
«Ευτυχώς όχι».
- Κάτι διαφορετικό. Γιατί το ροκ-εν-ρολ είναι τόσο σημαντικό για εσάς;
«Δεν είναι».
- Σε κάθε ταινία σας βλέπουμε να παίζει μια ροκ μπάντα. Κάτι θα πρέπει να σημαίνει.
«Μια κακή συνήθεια. Αλλά μου αρέσει το ροκ-εν-ρολ, είναι στο αίμα μου».
Αναδημοσιευσα Από Βημα
molibixarti
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ένα burger για… χορτοφάγους!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Μπορεί να είναι τόσο ξεφτιλισμένοι οι... κρατούντες;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
