2012-11-15 22:14:17
Συνέντευξη Τύπου του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, Κωστή Μουσουρούλη
«Η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, κατέβαλαν και καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες να σταματήσει μια πορεία που έμοιαζε προδιαγεγραμμένη για τη χώρα. Διασφαλίστηκε η χρηματοδότηση της οικονομίας, ενώ δρομολογήθηκαν χρονικές και άλλες διευκολύνσεις. Η εμπιστοσύνη ανακτήθηκε και η εικόνα στο εξωτερικό βελτιώθηκε. Οι μεταρρυθμίσεις μπαίνουν σε σειρά. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποδίδουν, όπως διαπιστώθηκε και χθες με τη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Hewlett Packard, Cosco και ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη διακίνηση των εμπορευμάτων της μέσω του Πειραιά.
Κάποιοι εθελοτυφλούν. Δικαίωμά τους. Όμως, το να περιφρονούν τις δυσβάσταχτες θυσίες που έχει υποστεί ο Ελληνικός λαός δεν είναι δικαίωμά τους. Γιατί αυτό σημαίνει η υπονόμευση των προσπαθειών, μέσα και έξω από τη χώρα, σε μια εθνικά κρίσιμη στιγμή. Πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι μόνο Ευρωπαϊκό και όχι Ελληνικό. Όλα καλά λοιπόν στα του οίκου μας και τίποτε να μην αλλάξει.
Εμείς πιστεύουμε ότι ο δρόμος της εξόδου από τα ελλείμματα, περνά μέσα από τις μεταρρυθμίσεις. Εκεί έπρεπε να είχαν από τις αρχές του 2010, εξαρχής δηλαδή, αναζητηθεί τα ισοδύναμα. Από την αρχή της κρίσης λέγαμε όχι σε τυφλές περικοπές, ναι σε μεταρρυθμίσεις. Πλέον κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις, έστω και τώρα, διότι χωρίς αυτές δεν υπάρχει αναπτυξιακή πνοή. Μεταρρύθμιση σημαίνει, μεταξύ άλλων, αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αξιοποιούμε μια υποδομή, ένα πλεονέκτημα.
Το πλεονέκτημά μας στη θάλασσα είναι πανίσχυρο τόσο για μεταφορές, όσο και για τουρισμό αλλά, δυστυχώς, δεν το αξιοποιούμε: Είναι η ναυτική μας παράδοση, η γεωγραφική θέση, ο νησιωτικός μας πλούτος και το εκτεταμένο δίκτυο λιμανιών. Μην ξεχνάμε ότι το 80% του παγκοσμίου εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης και ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία είναι κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο και σε αριθμό πλοίων και σε χωρητικότητα. Άρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας. Οι λιμένες είναι δύναμη. Είναι «οχήματα ανάπτυξης» για την εθνική και τις τοπικές οικονομίες, ανεξαρτήτως Μνημονίων.
Ξεκινώ με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις θαλάσσιες μεταφορές με βάση το οποίο η Κυβέρνηση και τα ελληνικά λιμάνια αναλαμβάνουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Θα αναφέρω ενδεικτικά δέκα από αυτές:
1. Διασύνδεση όλων των Ευρωπαϊκών πολιτικών μεταξύ τους, μεταφορές, περιβάλλον, τουρισμός, χωροταξία, ενέργεια, έρευνα κλπ για να επιτευχθούν συνέργιες προς όφελος της ανάπτυξης. Πρόκειται για την «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική», στην οποία, πρόσφατα, τα 27 Κράτη-Μέλη, με τη «Διακήρυξη της Λεμεσού» επί Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε., δώσαμε σαφέστερη αναπτυξιακή κατεύθυνση, το δε Υπουργείο Ναυτιλίας ανέλαβε πρωτοβουλία διαβούλευσης και συντονισμού μέσω Ειδικής Διυπουργικής Ομάδας.
2. Εκπόνηση Στρατηγικής για ενίσχυση της αποδοτικότητας των υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών έως το 2018.
3. Προώθηση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων για τον περιορισμό της συμφόρησης στις χερσαίες μεταφορές.
4. Δημιουργία ενιαίας αγοράς για αποτελεσματικές και αξιόπιστες λιμενικές υπηρεσίες.
5. Διαφάνεια κατά τη δημόσια χρηματοδότηση των λιμένων και την επιλογή φορέων εκμετάλλευσης, για να εξασφαλισθεί η ισότιμη πρόσβαση όλων στην αγορά αυτή. Να σημειώσω ότι λιμάνια ανάλογα με το ετήσιο κύκλο εργασιών τους έχουν υποχρέωση να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς μεταξύ των δραστηριοτήτων τους.
6. Απλούστευση διοικητικών διαδικασιών κατά την είσοδο και έξοδο πλοίων προς και από τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Οι λιμενικές αρχές ήδη από το 2013 θα πρέπει να απλουστεύσουν τις διαδικασίες πχ μειώνοντας την επανάληψη διαβίβασης στοιχείων σε διαφορετικές διοικητικές αρχές, ενώ έως το 2015 πρέπει να δημιουργήσουν σε κάθε λιμάνι, Ενιαίες Διοικητικές Θυρίδες («single window»).
7. Προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων των ναυτιλιακών εταιριών, των εταιριών εφοδιαστικής αλυσίδας και των λιμενικών αρχών, για τη μείωση διοικητικού κόστους.
8. Ανταλλαγή πληροφοριών για αποτελεσματικότερη θαλάσσια επιτήρηση.
9. Διερεύνηση ατυχημάτων από ανεξάρτητους οργανισμούς οι οποίοι θα προσδιορίζουν τα αίτια και θα δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα. Στο πλαίσιο αυτό συγκροτήθηκε η «Ελληνική Υπηρεσία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων».
10. Κατάρτιση Σχεδίων Ασφάλειας Λιμένα και μελέτες αξιολόγησής τους. Τριανταεπτά ελληνικά λιμάνια είναι υπόχρεα.
Έρχομαι στο κύριο θέμα που είναι το στρατηγικό σχέδιο για τα ελληνικά λιμάνια. Όλα όσα μόλις ανέφερα οδηγούν στην ανάγκη προσαρμογής της στρατηγικής μας και αναμόρφωσης της οργάνωσης και διακυβέρνησης των λιμανιών μας.
Ποια είναι η υφιστάμενη κατάσταση: διαθέτουμε εκατοντάδες δημόσια και λίγα ιδιωτικά λιμάνια, διαφορετικού μεγέθους και σημασίας, μεγάλης χωροταξικής διασποράς και ποικιλίας χρήσεων από τα οποία διακινείται πάνω από το 85% των εξωτερικών εμπορευματικών μας συναλλαγών. Αρμόδιοι είναι πάνω από 100 δημόσιοι φορείς διαχείρισης που έχουν, μέσω παραχώρησης από το δημόσιο, το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των Λιμενικών Ζωνών. Οι φορείς αυτοί, ασκούν τη διοίκηση και τη διαχείριση των λιμανιών, ενώ παρέχουν το σύνολο των λιμενικών υπηρεσιών, με ελάχιστες εξαιρέσεις (παραχώρηση τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά).
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα ελληνικά λιμάνια παρουσιάζουν τρία βασικά προβλήματα: περιορισμένο εξοπλισμό και δαπάνες για έργα υποδομής, μη ικανοποιητικές συνδέσεις με τα δίκτυα μεταφορών και διοικητικές ή/και λειτουργικές ανεπάρκειες. Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώνεται από την εν γένει χαμηλή αποδοτικότητα των φορέων διαχείρισης, τις πολλές εμπλεκόμενες υπηρεσίες, την πολυπλοκότητα των διαδικασιών και την έλλειψη σαφούς κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου. Τα προβλήματα αυτά δυσχεραίνουν την παρέμβαση σε πολλά θέματα, όπως είναι οι υποδομές, η συμμόρφωση με διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα προκαλούν διαφυγή ή/και χαμηλή ανταποδοτικότητα των εσόδων, περιορίζοντας τελικά τις ίδιες τις δυνατότητες των λιμανιών.
Η νέα πενταετής εθνική στρατηγική αποσκοπεί στην ένταξη των λιμανιών μας στο συνολικό δίκτυο μεταφορών, συμβαδίζει με τις προτεραιότητες και τις αρχές των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και διασφαλίζει την εδαφική συνέχεια της χώρας καθώς και την ανάπτυξη και την απασχόληση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε Λιμάνι θα πρέπει εφεξής να αναπτύξει τη δική του «ταυτότητα» μέσα από ένα τεκμηριωμένο και ρεαλιστικό «Αναπτυξιακό Σχέδιο», συμβατό με το Κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο και το επικείμενο πρόγραμμα παραχωρήσεων του ΤΑΙΠΕΔ. Το σχέδιο αυτό αποτελείται από το Στρατηγικό και Επιχειρηματικό Σχέδιο και το Γενικό Προγραμματικό Σχέδιο (MasterPlan).
Η εθνική στρατηγική αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα για την απαραίτητη διασύνδεση του λιμενικού μας συστήματος με τα υπόλοιπα μεταφορικά δίκτυα, καθώς, αυτοτελώς, κανένα μεταφορικό μέσο, ούτε το σύστημα λιμένων, δεν μπορεί να αποδώσει το μέγιστο του δυναμικού του προς όφελος της εθνικής οικονομίας. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η καταρχήν συμφωνία της HP με την Cosco για την εγκατάσταση στον Πειραιά του κεντρικού κόμβου διανομής των προϊόντων της εταιρίας προς την Κεντρική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τις Ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου. Εκτιμάται ότι η αύξηση του τοπικού φορτίου θα φθάσει το 50% για το λιμάνι του Πειραιά και θα δημιουργήσει εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας, άμεσες και έμμεσες. Η συμφωνία συμπίπτει με την ολοκλήρωση της γραμμής του Ικονίου που συνδέει το λιμένα του Πειραιά με τα διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο προς την υπόλοιπη Ευρώπη μέσω Βορρά και θα αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες εταιρίες που διαθέτουν εφοδιαστικές αλυσίδες στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο, ή τη Μέση Ανατολή και έχουν τις παραγωγικές μονάδες τους στην Άπω Ανατολή.
Έρχομαι τώρα στα θέματα διακυβέρνησης του λιμενικού συστήματος. Για να αυξηθεί η συμμετοχή των λιμανιών στο διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο, χρειάζονται επενδύσεις και εισαγωγή τεχνογνωσίας. Μόνον έτσι τα λιμάνια μας θα μπορέσουν να προσφέρουν υψηλής ποιότητας λιμενικές υπηρεσίες σε χαμηλές τιμές. Το στόχο αυτό μπορούν να τον επιτύχουν διαχωρίζοντας αποτελεσματικά τις διοικητικές αρμοδιότητες και τις αρμοδιότητες του Δημοσίου (port administration), από τις εμπορικές δραστηριότητες και τις δραστηριότητες παροχής λιμενικών υπηρεσιών (port operation).
Οι νέες «Αρχές» (λιμενικά δίκτυα) θα λειτουργούν έναντι τρίτων εξ ονόματος του Ελληνικού Δημοσίου, όπως και σήμερα («οικοπεδούχοι»). Σε πρώτη φάση, πρόκειται για διοικητική συνένωση των 12 μεγάλων λιμένων, των Α.Ε. σε 4 λιμενικά δίκτυα (κοινή πρόταση με το ΤΑΙΠΕΔ). Κατά τη συγκρότησή τους, θα πρέπει να δημιουργήσουν διακριτές διοικητικές ενότητες κατ’ αναλογία του διαχωρισμού δραστηριοτήτων που πραναφέρθηκε. Ο ΟΛΠ και ΟΛΘ θα απαιτήσουν βεβαίως ειδικό χειρισμό, καθώς οι δύο Α.Ε. είναι εισηγμένες στο Χ.Α.
Οι εμπορικές δραστηριότητες και δραστηριότητες παροχής λιμενικών υπηρεσιών πρόκειται να υλοποιούνται κυρίως μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Ελπίζουμε σε επενδυτικό ενδιαφέρον και οι ενδείξεις είναι καλές. Βέβαια δεν μιλάμε για όλα τα λιμάνια της χώρας, μην υπάρξει τέτοια εντύπωση. Όπου δεν υπάρξει ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον, οι «Αρχές» θα συνεχίσουν να υλοποιούν και τις εμπορικές δραστηριότητες υπό την αντίστοιχη διοικητική ενότητα.
Η πολιτεία πρέπει να διασφαλίζει ένα σαφές προς τους επενδυτές αλλά και τους πολίτες, θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των λιμένων. Σαφές και διαχρονικό. Οι περισσότεροι επενδυτές, για να λειτουργήσουν, θέλουν να γνωρίζουν πως η Ελλάδα λειτουργεί όπως τα άλλα Κράτη-Μέλη, να καταλαβαίνουν πως στα ελληνικά λιμάνια εφαρμόζεται η Κοινοτική νομοθεσία όπως στα άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια, πως δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Αυτό είναι εύλογο και υποχρέωσή μας επιπλέον.
Έτσι εξορθολογίζουμε το πλαίσιο, με τις νέες «Αρχές» ως αρμόδιες για την κατάρτιση του «Αναπτυξιακού Σχεδίου», των Σχεδίων Ασφαλείας κάθε Λιμένα αρμοδιότητάς τους (όπου απαιτείται), την έκδοση όλων των διοικητικών πράξεων που αφορούν στη χερσαία ζώνη, τον καθορισμό των Λιμενικών Τελών και την είσπραξή τους από τους χρήστες, την υλοποίηση έργων και τη συντήρηση υποδομών ή εξοπλισμού κλπ. Τέλος, θα συνεργάζονται στενά με όλους τους αρμόδιους φορείς π.χ. για θέματα ασφάλειας και αστυνόμευσης, τελωνείων κλπ.
Σε δεύτερη φάση, οι «Αρχές» θα προσκαλέσουν τα υφιστάμενα Λιμενικά Ταμεία (Λ.Τ.) σε συγχώνευση δια απορροφήσεως σε εθελοντική βάση. Η πρόσκληση θα απευθύνεται στα Λ.Τ. που θα περιληφθούν σε κατάλογο ο οποίος θα καταρτισθεί με βάση την εθνική στρατηγική και γεωγραφικά και άλλα κριτήρια, καθορίζοντας ταυτόχρονα τους όρους και προϋποθέσεις των συγχωνεύσεων. Όσα Λ.Τ. δεν ανταποκριθούν θετικά, εντός προθεσμίας από την έκδοση της πρόσκλησης, θα διατηρήσουν το σημερινό καθεστώς για συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο. Έως τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, το Υπουργείο Ναυτιλίας σε στενή συνεργασία με τα Υπουργεία Εσωτερικών, αλλά και Οικονομικών, θα θέσουν σε διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο συνενώσεων Λ.Τ. σε νέες «Αρχές», με σκοπό τη συντονισμένη εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής σε όλη την επικράτεια. Το σχέδιο θα προσβλέπει στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των λιμανιών κάθε δικτύου, μέσω συνεργειών, συμπληρωματικότητας και εξοικονόμησης πόρων και θα προνοεί επίσης για την ορθολογική και δίκαιη διάχυση στις τοπικές κοινωνίες των οικονομικών και αναπτυξιακών αποτελεσμάτων. Όλα αυτά θα διασφαλιστούν μέσω της εφαρμογής ελάχιστων προδιαγραφών διαφάνειας, οικονομικού ελέγχου και διοικητικής λειτουργίας για τους λιμένες κάθε δικτύου.
Σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο και το πλαίσιο εποπτείας. Είναι σαφές ότι ο διαχωρισμός των διοικητικών από τις εμπορικές δραστηριότητες και λειτουργίες, καθώς και η διεύρυνση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σε αυτές, επιβάλλουν εξειδικευμένη εποπτεία από πλευράς του Δημοσίου.
Για το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί Ρυθμιστική Αρχή, σημαντικού εύρους ρυθμιστικών, εποπτικών και κυρωτικού χαρακτήρα αρμοδιοτήτων, η οποία θα διασφαλίζει: την εποπτεία της ορθής εφαρμογής της εθνικής Στρατηγικής, την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας του τομέα όπως αναπτύσσεται στο εσωτερικό και σε σχέση με τις διεθνείς αγορές, την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και των χρηστών / καταναλωτών λιμενικών υπηρεσιών, την προστασία του ανταγωνισμού, την τήρηση κανόνων ισότιμης μεταχείρισης και διαφάνειας κλπ. Οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι πρωτογενείς, εν μέρει αποσπώμενες από το Υπουργείο, αλλά και συμπληρωματικές της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού.
Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Μετά από μελέτη των πλεονεκτημάτων και χαρακτηριστικών κάθε Λιμένα και βάσει του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το ΤΑΙΠΕΔ, με την υποστήριξη των «Αρχών», ύστερα από διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, θα παραχωρεί σε ιδιώτες επενδυτές με κατάλληλη εμπειρία και θέση στην παγκόσμια αγορά, το δικαίωμα αξιοποίησης δραστηριότητας ή ομάδων δραστηριοτήτων, έναντι συμφωνημένου ανταλλάγματος και υποχρέωσης υλοποίησης αναγκαίων επενδύσεων. Η συμμετοχή των ιδιωτών θα γίνει κυρίως μέσω συμβάσεων παραχωρήσεων σε συνάφεια με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ είναι και θα είναι σε στενή συνεργασία, σε όλο αυτό το πλαίσιο.
Σε κάθε περίπτωση όλες οι λύσεις θα εφαρμοστούν με τον πλέον συμφέροντα τρόπο για την εθνική οικονομία και υπό το μοντέλο όπου «οικοπεδούχος» παραμένει πάντοτε το ελληνικό δημόσιο (landlord model) και η εποπτεία θα ανήκει επίσης, όπως προανέφερα, σε φορέα του δημοσίου, εν προκειμένω τη Ρυθμιστική Αρχή.
Οι ιδιομορφίες του ελληνικού λιμενικού συστήματος τεκμηριώνουν την ανάγκη για αυξημένη εποπτεία του δημοσίου, δεδομένου ότι η αποφυγή μονοπωλιακών / ολιγοπωλιακών καταστάσεων ή αθέμιτου ανταγωνισμού στους λιμένες, θέλει προσοχή, εκ των πραγμάτων. Κάνω μια παρένθεση για να πω πως η Ε.Ε. έχει κυρίως την εμπειρία και την εικόνα των μεγάλων ευρωπαϊκών λιμένων, όπου κάθε λιμένας διαθέτει πληθώρα υποδομών που παραχωρούνται. Συνεπώς στην ίδια δραστηριότητα είναι δυνατό να ανταγωνίζονται πολλοί ιδιώτες. Στην Ελλάδα, είναι πράγματι δυνατός ο ανταγωνισμός μεταξύ λιμένων, όμως ο ανταγωνισμός εντός του ίδιου λιμένα είναι περιορισμένος ακριβώς λόγω των υποδομών: π.χ. μόνο ο Πειραιάς διέθετε δύο (τώρα τρεις, υπό κατασκευή) προβλήτες εμπορευματοκιβωτίων. Άρα η εποπτεία είναι η κύρια αναγκαιότητα και η πρώτη διασφάλιση, για την ορθή λειτουργία του ανταγωνισμού στο μέλλον.
Κλείνω με μια σύντομη αναφορά στο θαλάσσιο τουρισμό. Ο στόχος του αρμόδιου Υπουργείου Τουρισμού, όπως τον διατύπωσε η Υπουργός κα. Κεφαλογιάννη, είναι η μεγιστοποίηση του τουριστικού εισοδήματος και η ανάδειξη της Ελλάδας σε μια παγκόσμια, ισχυρή τουριστική δύναμη. Τον συμμερίζομαι και πιστεύω ακράδαντα ότι η προοπτική να καταστεί η χώρα μας Παγκόσμιο Κέντρο Θαλάσσιου Τουρισμού, είναι απολύτως ρεαλιστική. Αποφασίσαμε λοιπόν με την κα. Κεφαλογιάννη να διαμορφώσουμε ένα Πρόγραμμα Δράσης παρεμβαίνοντας σε όλο το πλέγμα του θαλάσσιου τουρισμού: τα επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής, τα μηχανοκίνητα και ιστιοπλοΐκά, τα ημερόπλοια ακόμα και τα μικρά σκάφη.
Η Κοινή Ομάδα Εργασίας που έχει συγκροτηθεί από τα συναρμόδια Υπουργεία ολοκλήρωσε ήδη τις επαφές της με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Σύντομα θα τεθεί σε τελική δημόσια διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Νόμου. Θα αναφέρω μόνο τους πολιτικούς μας στόχους. Αυτοί είναι τρεις: η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας στον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού και των συναφών επαγγελμάτων, τα οποία σήμερα στενάζουν, η δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, σε πληρώματα, συντηρητές, ναυπηγεία, μαρίνες κλπ και η περιφερειακή ανάπτυξη με την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών.
Και μια σύντομη αναφορά στα θέματα της κρουαζιέρας. O κλάδος, όπως όλοι γνωρίζουμε, αποτελεί ένα δυναμικό τομέα της οικονομίας, που παρουσιάζει αλματώδη ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κυρίως επίπεδο. Η Ελλάδα υποδέχτηκε περίπου 4,8 εκατομμύρια επιβάτες στους λιμένες της το έτος 2011, εκπροσωπώντας σχεδόν το 17% της συνολικής ευρωπαϊκής αγοράς, ερχόμενη τρίτη σε κατάταξη στην Ευρώπη. Οι αριθμοί αυτοί από μόνοι τους αναδεικνύουν τη σημαντικότητα του κλάδου, με όλους τους εμπειρογνώμονες και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να είναι πεπεισμένοι ότι η χώρα διαθέτει τις δυνατότητες να εξελιχθεί σε περιφερειακό κέντρο κρουαζιέρας μέσα στα επόμενα χρόνια.
Ο στόχος μας είναι διπλός: η αύξηση του αριθμού των κρουαζιερόπλοιων που προσελκύουν οι λιμένες μας και η αύξηση του ιδιαίτερα χαμηλού αριθμού home porting, όπου τα οικονομικά οφέλη είναι ασφαλώς μεγαλύτερα. Για να πετύχουμε το στόχο, προγραμματίζουμε τις ενέργειές μας σε τρία επίπεδα: Το βραχυπρόθεσμο με άμεσες διορθωτικές ενέργειες έτσι ώστε να τρέξει με τον καλύτερο τρόπο το επόμενο τουριστικό έτος του 2013. Σε 1 ή 2 εβδομάδες θα παρουσιάσουμε τη δουλειά που έχει γίνει μέχρι στιγμής σε αυτή την κατεύθυνση.
Στη συνέχεια το μεσοπρόθεσμο με διορθωτικές ενέργειες με στόχο την καλύτερη οργάνωση του deployment για το έτος 2014, αλλά και του συνόλου των υπηρεσιών για το ίδιο έτος. Και το μακροπρόθεσμο που αφορά στον καθορισμό της στρατηγικής της χώρας για την πλήρη ανάπτυξη της κρουαζιέρας με αναλυτικό πλάνο απαραίτητων ενεργειών π.χ. ναυτική εκπαίδευση για το προσωπικό που εργάζεται στα κρουαζιερόπλοια.
***
Δήλωση Θ. Δρίτσα, βουλευτή Α Πειραιά και Νησιών του ΣΥΡΙΖΑ EKM μετά τις ανακοινώσεις του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου κ. Κ. Μουσουρούλη για θέματα λιμενικής πολιτικής.
«Οι σημερινές ανακοινώσεις του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου κατά βάση περιέχουν μόνο γενικές αναφορές δηλωτικές των γνωστών κυβερνητικών προθέσεων. Προκαλούν σύγχυση και ανησυχία παρά δίνουν απαντήσεις σε ουσιαστικά ερωτήματα.
Ο κ. Υπουργός επιβεβαίωσε για μία ακόμη φορά την πρόθεση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των λιμανιών χωρίς να είναι σε θέση να ενημερώσει με ποιο τρόπο θα γίνει αυτή η εκποίηση, παραπέμποντας στα αποτελέσματα μελέτης που θα ολοκληρωθεί το Φεβρουάριο του 2013. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι η επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει στις ιδιωτικοποιήσεις των λιμανιών γίνεται με γνώμονα τις δογματικές νεοφιλελεύθερες εμμονές που κυριαρχούν καθώς και την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων και όχι με κριτήριο τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Αντιθέτως, το μόνο σαφές μήνυμα μέσα από τις κατά τα άλλα αόριστες αναφορές είναι αυτό της επισφάλειας της θέσης των εργαζομένων στον Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη και στα άλλα λιμάνια, αφού οι θέσεις και οι συνθήκες εργασίας αφήνονται στην τύχη των ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Υπουργός σε σχετική ερώτηση απάντησε: «θα γίνει προσπάθεια να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας στα λιμάνια».
Επιπρόσθετα, η αναφορά του κ. Υπουργού στην χθεσινή συμφωνία Hewlett Packard – COSCO - ΤΡΑΙΝΟΣΕ ως επιβεβαιωτική της θετικής απόδοσης των ιδιωτικοποιήσεων είναι τουλάχιστον ατυχής. Η αναγόρευση σε κυβερνητική επιτυχία, μίας ιδιωτικής συμφωνίας που προέκυψε κυρίως λόγω των υψηλών τιμών των καυσίμων και άρα του υψηλού θαλάσσιου μεταφορικού κόστους είναι παραπλανητική. Αντίθετα επιβεβαιώνει την πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ότι το λιμάνι του Πειραιά διαθέτει τεράστια στρατηγικά πλεονεκτήματα και όντως υπό δημόσιο έλεγχο μπορεί να γίνει εμπορική πύλη εισόδου προς την Ευρώπη προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Η καταστροφική πορεία της χώρας εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών δεν μπορεί να κρυφτεί με την επίκληση τέτοιων «επιτυχιών».
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η εκποίηση των λιμανιών θα στερήσει τη χώρα από ένα σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό στην προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί για την ανασυγκρότηση της οικονομίας. Σήμερα απαιτείται όσο ποτέ άλλοτε η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εθνικής λιμενικής πολιτικής που θα απαντά στις πραγματικές οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες και θα οδηγήσει στην αξιοποίηση των σημαντικών παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας προς όφελος του ελληνικού λαού».
I-Reporter
«Η Κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, κατέβαλαν και καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες να σταματήσει μια πορεία που έμοιαζε προδιαγεγραμμένη για τη χώρα. Διασφαλίστηκε η χρηματοδότηση της οικονομίας, ενώ δρομολογήθηκαν χρονικές και άλλες διευκολύνσεις. Η εμπιστοσύνη ανακτήθηκε και η εικόνα στο εξωτερικό βελτιώθηκε. Οι μεταρρυθμίσεις μπαίνουν σε σειρά. Οι ιδιωτικοποιήσεις αποδίδουν, όπως διαπιστώθηκε και χθες με τη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Hewlett Packard, Cosco και ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη διακίνηση των εμπορευμάτων της μέσω του Πειραιά.
Κάποιοι εθελοτυφλούν. Δικαίωμά τους. Όμως, το να περιφρονούν τις δυσβάσταχτες θυσίες που έχει υποστεί ο Ελληνικός λαός δεν είναι δικαίωμά τους. Γιατί αυτό σημαίνει η υπονόμευση των προσπαθειών, μέσα και έξω από τη χώρα, σε μια εθνικά κρίσιμη στιγμή. Πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι μόνο Ευρωπαϊκό και όχι Ελληνικό. Όλα καλά λοιπόν στα του οίκου μας και τίποτε να μην αλλάξει.
Εμείς πιστεύουμε ότι ο δρόμος της εξόδου από τα ελλείμματα, περνά μέσα από τις μεταρρυθμίσεις. Εκεί έπρεπε να είχαν από τις αρχές του 2010, εξαρχής δηλαδή, αναζητηθεί τα ισοδύναμα. Από την αρχή της κρίσης λέγαμε όχι σε τυφλές περικοπές, ναι σε μεταρρυθμίσεις. Πλέον κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις, έστω και τώρα, διότι χωρίς αυτές δεν υπάρχει αναπτυξιακή πνοή. Μεταρρύθμιση σημαίνει, μεταξύ άλλων, αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αξιοποιούμε μια υποδομή, ένα πλεονέκτημα.
Το πλεονέκτημά μας στη θάλασσα είναι πανίσχυρο τόσο για μεταφορές, όσο και για τουρισμό αλλά, δυστυχώς, δεν το αξιοποιούμε: Είναι η ναυτική μας παράδοση, η γεωγραφική θέση, ο νησιωτικός μας πλούτος και το εκτεταμένο δίκτυο λιμανιών. Μην ξεχνάμε ότι το 80% του παγκοσμίου εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης και ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία είναι κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο και σε αριθμό πλοίων και σε χωρητικότητα. Άρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας. Οι λιμένες είναι δύναμη. Είναι «οχήματα ανάπτυξης» για την εθνική και τις τοπικές οικονομίες, ανεξαρτήτως Μνημονίων.
Ξεκινώ με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις θαλάσσιες μεταφορές με βάση το οποίο η Κυβέρνηση και τα ελληνικά λιμάνια αναλαμβάνουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Θα αναφέρω ενδεικτικά δέκα από αυτές:
1. Διασύνδεση όλων των Ευρωπαϊκών πολιτικών μεταξύ τους, μεταφορές, περιβάλλον, τουρισμός, χωροταξία, ενέργεια, έρευνα κλπ για να επιτευχθούν συνέργιες προς όφελος της ανάπτυξης. Πρόκειται για την «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική», στην οποία, πρόσφατα, τα 27 Κράτη-Μέλη, με τη «Διακήρυξη της Λεμεσού» επί Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε., δώσαμε σαφέστερη αναπτυξιακή κατεύθυνση, το δε Υπουργείο Ναυτιλίας ανέλαβε πρωτοβουλία διαβούλευσης και συντονισμού μέσω Ειδικής Διυπουργικής Ομάδας.
2. Εκπόνηση Στρατηγικής για ενίσχυση της αποδοτικότητας των υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών έως το 2018.
3. Προώθηση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων για τον περιορισμό της συμφόρησης στις χερσαίες μεταφορές.
4. Δημιουργία ενιαίας αγοράς για αποτελεσματικές και αξιόπιστες λιμενικές υπηρεσίες.
5. Διαφάνεια κατά τη δημόσια χρηματοδότηση των λιμένων και την επιλογή φορέων εκμετάλλευσης, για να εξασφαλισθεί η ισότιμη πρόσβαση όλων στην αγορά αυτή. Να σημειώσω ότι λιμάνια ανάλογα με το ετήσιο κύκλο εργασιών τους έχουν υποχρέωση να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς μεταξύ των δραστηριοτήτων τους.
6. Απλούστευση διοικητικών διαδικασιών κατά την είσοδο και έξοδο πλοίων προς και από τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Οι λιμενικές αρχές ήδη από το 2013 θα πρέπει να απλουστεύσουν τις διαδικασίες πχ μειώνοντας την επανάληψη διαβίβασης στοιχείων σε διαφορετικές διοικητικές αρχές, ενώ έως το 2015 πρέπει να δημιουργήσουν σε κάθε λιμάνι, Ενιαίες Διοικητικές Θυρίδες («single window»).
7. Προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων των ναυτιλιακών εταιριών, των εταιριών εφοδιαστικής αλυσίδας και των λιμενικών αρχών, για τη μείωση διοικητικού κόστους.
8. Ανταλλαγή πληροφοριών για αποτελεσματικότερη θαλάσσια επιτήρηση.
9. Διερεύνηση ατυχημάτων από ανεξάρτητους οργανισμούς οι οποίοι θα προσδιορίζουν τα αίτια και θα δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα. Στο πλαίσιο αυτό συγκροτήθηκε η «Ελληνική Υπηρεσία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων».
10. Κατάρτιση Σχεδίων Ασφάλειας Λιμένα και μελέτες αξιολόγησής τους. Τριανταεπτά ελληνικά λιμάνια είναι υπόχρεα.
Έρχομαι στο κύριο θέμα που είναι το στρατηγικό σχέδιο για τα ελληνικά λιμάνια. Όλα όσα μόλις ανέφερα οδηγούν στην ανάγκη προσαρμογής της στρατηγικής μας και αναμόρφωσης της οργάνωσης και διακυβέρνησης των λιμανιών μας.
Ποια είναι η υφιστάμενη κατάσταση: διαθέτουμε εκατοντάδες δημόσια και λίγα ιδιωτικά λιμάνια, διαφορετικού μεγέθους και σημασίας, μεγάλης χωροταξικής διασποράς και ποικιλίας χρήσεων από τα οποία διακινείται πάνω από το 85% των εξωτερικών εμπορευματικών μας συναλλαγών. Αρμόδιοι είναι πάνω από 100 δημόσιοι φορείς διαχείρισης που έχουν, μέσω παραχώρησης από το δημόσιο, το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των Λιμενικών Ζωνών. Οι φορείς αυτοί, ασκούν τη διοίκηση και τη διαχείριση των λιμανιών, ενώ παρέχουν το σύνολο των λιμενικών υπηρεσιών, με ελάχιστες εξαιρέσεις (παραχώρηση τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά).
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα ελληνικά λιμάνια παρουσιάζουν τρία βασικά προβλήματα: περιορισμένο εξοπλισμό και δαπάνες για έργα υποδομής, μη ικανοποιητικές συνδέσεις με τα δίκτυα μεταφορών και διοικητικές ή/και λειτουργικές ανεπάρκειες. Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώνεται από την εν γένει χαμηλή αποδοτικότητα των φορέων διαχείρισης, τις πολλές εμπλεκόμενες υπηρεσίες, την πολυπλοκότητα των διαδικασιών και την έλλειψη σαφούς κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου. Τα προβλήματα αυτά δυσχεραίνουν την παρέμβαση σε πολλά θέματα, όπως είναι οι υποδομές, η συμμόρφωση με διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα προκαλούν διαφυγή ή/και χαμηλή ανταποδοτικότητα των εσόδων, περιορίζοντας τελικά τις ίδιες τις δυνατότητες των λιμανιών.
Η νέα πενταετής εθνική στρατηγική αποσκοπεί στην ένταξη των λιμανιών μας στο συνολικό δίκτυο μεταφορών, συμβαδίζει με τις προτεραιότητες και τις αρχές των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και διασφαλίζει την εδαφική συνέχεια της χώρας καθώς και την ανάπτυξη και την απασχόληση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε Λιμάνι θα πρέπει εφεξής να αναπτύξει τη δική του «ταυτότητα» μέσα από ένα τεκμηριωμένο και ρεαλιστικό «Αναπτυξιακό Σχέδιο», συμβατό με το Κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο και το επικείμενο πρόγραμμα παραχωρήσεων του ΤΑΙΠΕΔ. Το σχέδιο αυτό αποτελείται από το Στρατηγικό και Επιχειρηματικό Σχέδιο και το Γενικό Προγραμματικό Σχέδιο (MasterPlan).
Η εθνική στρατηγική αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα για την απαραίτητη διασύνδεση του λιμενικού μας συστήματος με τα υπόλοιπα μεταφορικά δίκτυα, καθώς, αυτοτελώς, κανένα μεταφορικό μέσο, ούτε το σύστημα λιμένων, δεν μπορεί να αποδώσει το μέγιστο του δυναμικού του προς όφελος της εθνικής οικονομίας. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η καταρχήν συμφωνία της HP με την Cosco για την εγκατάσταση στον Πειραιά του κεντρικού κόμβου διανομής των προϊόντων της εταιρίας προς την Κεντρική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τις Ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου. Εκτιμάται ότι η αύξηση του τοπικού φορτίου θα φθάσει το 50% για το λιμάνι του Πειραιά και θα δημιουργήσει εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας, άμεσες και έμμεσες. Η συμφωνία συμπίπτει με την ολοκλήρωση της γραμμής του Ικονίου που συνδέει το λιμένα του Πειραιά με τα διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο προς την υπόλοιπη Ευρώπη μέσω Βορρά και θα αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες εταιρίες που διαθέτουν εφοδιαστικές αλυσίδες στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο, ή τη Μέση Ανατολή και έχουν τις παραγωγικές μονάδες τους στην Άπω Ανατολή.
Έρχομαι τώρα στα θέματα διακυβέρνησης του λιμενικού συστήματος. Για να αυξηθεί η συμμετοχή των λιμανιών στο διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο, χρειάζονται επενδύσεις και εισαγωγή τεχνογνωσίας. Μόνον έτσι τα λιμάνια μας θα μπορέσουν να προσφέρουν υψηλής ποιότητας λιμενικές υπηρεσίες σε χαμηλές τιμές. Το στόχο αυτό μπορούν να τον επιτύχουν διαχωρίζοντας αποτελεσματικά τις διοικητικές αρμοδιότητες και τις αρμοδιότητες του Δημοσίου (port administration), από τις εμπορικές δραστηριότητες και τις δραστηριότητες παροχής λιμενικών υπηρεσιών (port operation).
Οι νέες «Αρχές» (λιμενικά δίκτυα) θα λειτουργούν έναντι τρίτων εξ ονόματος του Ελληνικού Δημοσίου, όπως και σήμερα («οικοπεδούχοι»). Σε πρώτη φάση, πρόκειται για διοικητική συνένωση των 12 μεγάλων λιμένων, των Α.Ε. σε 4 λιμενικά δίκτυα (κοινή πρόταση με το ΤΑΙΠΕΔ). Κατά τη συγκρότησή τους, θα πρέπει να δημιουργήσουν διακριτές διοικητικές ενότητες κατ’ αναλογία του διαχωρισμού δραστηριοτήτων που πραναφέρθηκε. Ο ΟΛΠ και ΟΛΘ θα απαιτήσουν βεβαίως ειδικό χειρισμό, καθώς οι δύο Α.Ε. είναι εισηγμένες στο Χ.Α.
Οι εμπορικές δραστηριότητες και δραστηριότητες παροχής λιμενικών υπηρεσιών πρόκειται να υλοποιούνται κυρίως μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Ελπίζουμε σε επενδυτικό ενδιαφέρον και οι ενδείξεις είναι καλές. Βέβαια δεν μιλάμε για όλα τα λιμάνια της χώρας, μην υπάρξει τέτοια εντύπωση. Όπου δεν υπάρξει ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον, οι «Αρχές» θα συνεχίσουν να υλοποιούν και τις εμπορικές δραστηριότητες υπό την αντίστοιχη διοικητική ενότητα.
Η πολιτεία πρέπει να διασφαλίζει ένα σαφές προς τους επενδυτές αλλά και τους πολίτες, θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των λιμένων. Σαφές και διαχρονικό. Οι περισσότεροι επενδυτές, για να λειτουργήσουν, θέλουν να γνωρίζουν πως η Ελλάδα λειτουργεί όπως τα άλλα Κράτη-Μέλη, να καταλαβαίνουν πως στα ελληνικά λιμάνια εφαρμόζεται η Κοινοτική νομοθεσία όπως στα άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια, πως δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Αυτό είναι εύλογο και υποχρέωσή μας επιπλέον.
Έτσι εξορθολογίζουμε το πλαίσιο, με τις νέες «Αρχές» ως αρμόδιες για την κατάρτιση του «Αναπτυξιακού Σχεδίου», των Σχεδίων Ασφαλείας κάθε Λιμένα αρμοδιότητάς τους (όπου απαιτείται), την έκδοση όλων των διοικητικών πράξεων που αφορούν στη χερσαία ζώνη, τον καθορισμό των Λιμενικών Τελών και την είσπραξή τους από τους χρήστες, την υλοποίηση έργων και τη συντήρηση υποδομών ή εξοπλισμού κλπ. Τέλος, θα συνεργάζονται στενά με όλους τους αρμόδιους φορείς π.χ. για θέματα ασφάλειας και αστυνόμευσης, τελωνείων κλπ.
Σε δεύτερη φάση, οι «Αρχές» θα προσκαλέσουν τα υφιστάμενα Λιμενικά Ταμεία (Λ.Τ.) σε συγχώνευση δια απορροφήσεως σε εθελοντική βάση. Η πρόσκληση θα απευθύνεται στα Λ.Τ. που θα περιληφθούν σε κατάλογο ο οποίος θα καταρτισθεί με βάση την εθνική στρατηγική και γεωγραφικά και άλλα κριτήρια, καθορίζοντας ταυτόχρονα τους όρους και προϋποθέσεις των συγχωνεύσεων. Όσα Λ.Τ. δεν ανταποκριθούν θετικά, εντός προθεσμίας από την έκδοση της πρόσκλησης, θα διατηρήσουν το σημερινό καθεστώς για συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο. Έως τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, το Υπουργείο Ναυτιλίας σε στενή συνεργασία με τα Υπουργεία Εσωτερικών, αλλά και Οικονομικών, θα θέσουν σε διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο συνενώσεων Λ.Τ. σε νέες «Αρχές», με σκοπό τη συντονισμένη εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής σε όλη την επικράτεια. Το σχέδιο θα προσβλέπει στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των λιμανιών κάθε δικτύου, μέσω συνεργειών, συμπληρωματικότητας και εξοικονόμησης πόρων και θα προνοεί επίσης για την ορθολογική και δίκαιη διάχυση στις τοπικές κοινωνίες των οικονομικών και αναπτυξιακών αποτελεσμάτων. Όλα αυτά θα διασφαλιστούν μέσω της εφαρμογής ελάχιστων προδιαγραφών διαφάνειας, οικονομικού ελέγχου και διοικητικής λειτουργίας για τους λιμένες κάθε δικτύου.
Σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο και το πλαίσιο εποπτείας. Είναι σαφές ότι ο διαχωρισμός των διοικητικών από τις εμπορικές δραστηριότητες και λειτουργίες, καθώς και η διεύρυνση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σε αυτές, επιβάλλουν εξειδικευμένη εποπτεία από πλευράς του Δημοσίου.
Για το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί Ρυθμιστική Αρχή, σημαντικού εύρους ρυθμιστικών, εποπτικών και κυρωτικού χαρακτήρα αρμοδιοτήτων, η οποία θα διασφαλίζει: την εποπτεία της ορθής εφαρμογής της εθνικής Στρατηγικής, την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας του τομέα όπως αναπτύσσεται στο εσωτερικό και σε σχέση με τις διεθνείς αγορές, την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και των χρηστών / καταναλωτών λιμενικών υπηρεσιών, την προστασία του ανταγωνισμού, την τήρηση κανόνων ισότιμης μεταχείρισης και διαφάνειας κλπ. Οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι πρωτογενείς, εν μέρει αποσπώμενες από το Υπουργείο, αλλά και συμπληρωματικές της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού.
Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Μετά από μελέτη των πλεονεκτημάτων και χαρακτηριστικών κάθε Λιμένα και βάσει του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το ΤΑΙΠΕΔ, με την υποστήριξη των «Αρχών», ύστερα από διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, θα παραχωρεί σε ιδιώτες επενδυτές με κατάλληλη εμπειρία και θέση στην παγκόσμια αγορά, το δικαίωμα αξιοποίησης δραστηριότητας ή ομάδων δραστηριοτήτων, έναντι συμφωνημένου ανταλλάγματος και υποχρέωσης υλοποίησης αναγκαίων επενδύσεων. Η συμμετοχή των ιδιωτών θα γίνει κυρίως μέσω συμβάσεων παραχωρήσεων σε συνάφεια με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ είναι και θα είναι σε στενή συνεργασία, σε όλο αυτό το πλαίσιο.
Σε κάθε περίπτωση όλες οι λύσεις θα εφαρμοστούν με τον πλέον συμφέροντα τρόπο για την εθνική οικονομία και υπό το μοντέλο όπου «οικοπεδούχος» παραμένει πάντοτε το ελληνικό δημόσιο (landlord model) και η εποπτεία θα ανήκει επίσης, όπως προανέφερα, σε φορέα του δημοσίου, εν προκειμένω τη Ρυθμιστική Αρχή.
Οι ιδιομορφίες του ελληνικού λιμενικού συστήματος τεκμηριώνουν την ανάγκη για αυξημένη εποπτεία του δημοσίου, δεδομένου ότι η αποφυγή μονοπωλιακών / ολιγοπωλιακών καταστάσεων ή αθέμιτου ανταγωνισμού στους λιμένες, θέλει προσοχή, εκ των πραγμάτων. Κάνω μια παρένθεση για να πω πως η Ε.Ε. έχει κυρίως την εμπειρία και την εικόνα των μεγάλων ευρωπαϊκών λιμένων, όπου κάθε λιμένας διαθέτει πληθώρα υποδομών που παραχωρούνται. Συνεπώς στην ίδια δραστηριότητα είναι δυνατό να ανταγωνίζονται πολλοί ιδιώτες. Στην Ελλάδα, είναι πράγματι δυνατός ο ανταγωνισμός μεταξύ λιμένων, όμως ο ανταγωνισμός εντός του ίδιου λιμένα είναι περιορισμένος ακριβώς λόγω των υποδομών: π.χ. μόνο ο Πειραιάς διέθετε δύο (τώρα τρεις, υπό κατασκευή) προβλήτες εμπορευματοκιβωτίων. Άρα η εποπτεία είναι η κύρια αναγκαιότητα και η πρώτη διασφάλιση, για την ορθή λειτουργία του ανταγωνισμού στο μέλλον.
Κλείνω με μια σύντομη αναφορά στο θαλάσσιο τουρισμό. Ο στόχος του αρμόδιου Υπουργείου Τουρισμού, όπως τον διατύπωσε η Υπουργός κα. Κεφαλογιάννη, είναι η μεγιστοποίηση του τουριστικού εισοδήματος και η ανάδειξη της Ελλάδας σε μια παγκόσμια, ισχυρή τουριστική δύναμη. Τον συμμερίζομαι και πιστεύω ακράδαντα ότι η προοπτική να καταστεί η χώρα μας Παγκόσμιο Κέντρο Θαλάσσιου Τουρισμού, είναι απολύτως ρεαλιστική. Αποφασίσαμε λοιπόν με την κα. Κεφαλογιάννη να διαμορφώσουμε ένα Πρόγραμμα Δράσης παρεμβαίνοντας σε όλο το πλέγμα του θαλάσσιου τουρισμού: τα επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής, τα μηχανοκίνητα και ιστιοπλοΐκά, τα ημερόπλοια ακόμα και τα μικρά σκάφη.
Η Κοινή Ομάδα Εργασίας που έχει συγκροτηθεί από τα συναρμόδια Υπουργεία ολοκλήρωσε ήδη τις επαφές της με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Σύντομα θα τεθεί σε τελική δημόσια διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Νόμου. Θα αναφέρω μόνο τους πολιτικούς μας στόχους. Αυτοί είναι τρεις: η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας στον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού και των συναφών επαγγελμάτων, τα οποία σήμερα στενάζουν, η δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, σε πληρώματα, συντηρητές, ναυπηγεία, μαρίνες κλπ και η περιφερειακή ανάπτυξη με την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών.
Και μια σύντομη αναφορά στα θέματα της κρουαζιέρας. O κλάδος, όπως όλοι γνωρίζουμε, αποτελεί ένα δυναμικό τομέα της οικονομίας, που παρουσιάζει αλματώδη ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κυρίως επίπεδο. Η Ελλάδα υποδέχτηκε περίπου 4,8 εκατομμύρια επιβάτες στους λιμένες της το έτος 2011, εκπροσωπώντας σχεδόν το 17% της συνολικής ευρωπαϊκής αγοράς, ερχόμενη τρίτη σε κατάταξη στην Ευρώπη. Οι αριθμοί αυτοί από μόνοι τους αναδεικνύουν τη σημαντικότητα του κλάδου, με όλους τους εμπειρογνώμονες και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να είναι πεπεισμένοι ότι η χώρα διαθέτει τις δυνατότητες να εξελιχθεί σε περιφερειακό κέντρο κρουαζιέρας μέσα στα επόμενα χρόνια.
Ο στόχος μας είναι διπλός: η αύξηση του αριθμού των κρουαζιερόπλοιων που προσελκύουν οι λιμένες μας και η αύξηση του ιδιαίτερα χαμηλού αριθμού home porting, όπου τα οικονομικά οφέλη είναι ασφαλώς μεγαλύτερα. Για να πετύχουμε το στόχο, προγραμματίζουμε τις ενέργειές μας σε τρία επίπεδα: Το βραχυπρόθεσμο με άμεσες διορθωτικές ενέργειες έτσι ώστε να τρέξει με τον καλύτερο τρόπο το επόμενο τουριστικό έτος του 2013. Σε 1 ή 2 εβδομάδες θα παρουσιάσουμε τη δουλειά που έχει γίνει μέχρι στιγμής σε αυτή την κατεύθυνση.
Στη συνέχεια το μεσοπρόθεσμο με διορθωτικές ενέργειες με στόχο την καλύτερη οργάνωση του deployment για το έτος 2014, αλλά και του συνόλου των υπηρεσιών για το ίδιο έτος. Και το μακροπρόθεσμο που αφορά στον καθορισμό της στρατηγικής της χώρας για την πλήρη ανάπτυξη της κρουαζιέρας με αναλυτικό πλάνο απαραίτητων ενεργειών π.χ. ναυτική εκπαίδευση για το προσωπικό που εργάζεται στα κρουαζιερόπλοια.
***
Δήλωση Θ. Δρίτσα, βουλευτή Α Πειραιά και Νησιών του ΣΥΡΙΖΑ EKM μετά τις ανακοινώσεις του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου κ. Κ. Μουσουρούλη για θέματα λιμενικής πολιτικής.
«Οι σημερινές ανακοινώσεις του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου κατά βάση περιέχουν μόνο γενικές αναφορές δηλωτικές των γνωστών κυβερνητικών προθέσεων. Προκαλούν σύγχυση και ανησυχία παρά δίνουν απαντήσεις σε ουσιαστικά ερωτήματα.
Ο κ. Υπουργός επιβεβαίωσε για μία ακόμη φορά την πρόθεση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των λιμανιών χωρίς να είναι σε θέση να ενημερώσει με ποιο τρόπο θα γίνει αυτή η εκποίηση, παραπέμποντας στα αποτελέσματα μελέτης που θα ολοκληρωθεί το Φεβρουάριο του 2013. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι η επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει στις ιδιωτικοποιήσεις των λιμανιών γίνεται με γνώμονα τις δογματικές νεοφιλελεύθερες εμμονές που κυριαρχούν καθώς και την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων και όχι με κριτήριο τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Αντιθέτως, το μόνο σαφές μήνυμα μέσα από τις κατά τα άλλα αόριστες αναφορές είναι αυτό της επισφάλειας της θέσης των εργαζομένων στον Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη και στα άλλα λιμάνια, αφού οι θέσεις και οι συνθήκες εργασίας αφήνονται στην τύχη των ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Υπουργός σε σχετική ερώτηση απάντησε: «θα γίνει προσπάθεια να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας στα λιμάνια».
Επιπρόσθετα, η αναφορά του κ. Υπουργού στην χθεσινή συμφωνία Hewlett Packard – COSCO - ΤΡΑΙΝΟΣΕ ως επιβεβαιωτική της θετικής απόδοσης των ιδιωτικοποιήσεων είναι τουλάχιστον ατυχής. Η αναγόρευση σε κυβερνητική επιτυχία, μίας ιδιωτικής συμφωνίας που προέκυψε κυρίως λόγω των υψηλών τιμών των καυσίμων και άρα του υψηλού θαλάσσιου μεταφορικού κόστους είναι παραπλανητική. Αντίθετα επιβεβαιώνει την πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ότι το λιμάνι του Πειραιά διαθέτει τεράστια στρατηγικά πλεονεκτήματα και όντως υπό δημόσιο έλεγχο μπορεί να γίνει εμπορική πύλη εισόδου προς την Ευρώπη προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Η καταστροφική πορεία της χώρας εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών δεν μπορεί να κρυφτεί με την επίκληση τέτοιων «επιτυχιών».
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η εκποίηση των λιμανιών θα στερήσει τη χώρα από ένα σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό στην προσπάθεια που θα πρέπει να καταβληθεί για την ανασυγκρότηση της οικονομίας. Σήμερα απαιτείται όσο ποτέ άλλοτε η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εθνικής λιμενικής πολιτικής που θα απαντά στις πραγματικές οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες και θα οδηγήσει στην αξιοποίηση των σημαντικών παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας προς όφελος του ελληνικού λαού».
I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
![Πως μια καλή κουβέντα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο [video]](https://images.newsnowgreece.com/27/274057/pos-mia-kali-kouventa-mporei-na-allaxei-ton-kosmo-video-1-124x78.jpg)
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πως μια καλή κουβέντα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο [video]
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Λιμένων»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
