2012-11-19 15:42:02
Ένα μοναδικό στο είδος του, μουσείο. Το μουσείο αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας του Κώστα Κοτσανά λειτουργεί στο Κατάκολο υπό την αιγίδα του Δήμου Πύργου και ξαναζωντανεύει 300 περίπου... λειτουργικά ομοιώματα εξαιρετικών εφευρέσεων του αρχαιοελληνικού τεχνολογικού θαύματος (από το ρομπότ - υπηρέτρια του Φίλωνος μέχρι τον κινηματογράφο του Ήρωνος και από το αυτόματο ωρολόγιο του Κτησιβίου μέχρι τον αναλογικό υπολογιστή των Αντικυθήρων) που καλύπτουν την περίοδο από το 2000 π.Χ. μέχρι το τέλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Πρόκειται για την εγκυρότερη και πληρέστερη έκθεση του είδους της παγκοσμίως.
Αυτή η έκθεση έχει κερδίσει την εκτίμηση των ξένων που σε κάθε ευκαιρία εκθειάζουν την προσπάθεια αυτή. Νεότερες εκδόσεις αλλά και δημοσιεύματα έρχονται να προστεθούν σε τόσα άλλα που ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στον κολακευτικότατο σχολιασμό του μουσείου από το γερμανόγλωσσο περιοδικό FOCUS ως φωτεινό παράδειγμα στην Ελλάδα, ή την επιλογή του μουσείου από τον δημοφιλή –επίσης γερμανόγλωσσο- ταξιδιωτικό οδηγό «PELOPONΝES» των εκδόσεων DUMONT στους 10 κορυφαίους προορισμούς της Πελοποννήσου και στους δύο σημαντικότερους της Ηλείας (το μουσείο αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας στο Κατάκολο και ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας) που πρέπει να επισκεφθεί οπωσδήποτε κάποιος περιηγητής
. Αυτό και μόνο διαφοροποιεί την περιοχή της Ηλείας από οποιοδήποτε άλλο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως.
Σκοπός του μουσείου είναι να αναδείξει αυτή τη σχετικά άγνωστη πτυχή του πολιτισμού των αρχαίων Ελλήνων και να αποδείξει ότι η αρχαιοελληνική τεχνολογία λίγο πριν το τέλος του αρχαιοελληνικού κόσμου ήταν εξαιρετικά όμοια με τις απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας. Οι κοχλίες και τα περικόχλια, οι οδοντωτοί τροχοί και οι κανόνες, οι τροχαλίες και οι ιμάντες, οι αλυσοτροχοί και οι αλυσίδες, τα πολύσπαστα και τα βαρούλκα, τα έμβολα και οι κύλινδροι, οι υδραυλικοί ελεγκτές και οι βαλβίδες, είναι μερικά μόνο από τα εφευρήματα των αρχαίων Ελλήνων που αποτέλεσαν τους θεμέλιους λίθους της πολύπλοκης τεχνολογίας τους.
Αυτά τα κληροδοτήματα, ίδια και αναντικατάστατα, εξακολουθούν και σήμερα να αποτελούν τα δομικά στοιχεία της σύγχρονης τεχνολογίας μας, η εξέλιξη της οποίας θα ήταν αμφίβολη χωρίς την ανέξοδη και απροβλημάτιστη υιοθέτησή τους. Απλά χρειάστηκε πάνω από μια χιλιετία ωρίμανσης για να επανακτήσει η ανθρωπότητα αυτήν την αξιοθαύμαστη λησμονημένη τεχνολογία. Η εξερεύνηση αυτής της εποχής που η τεχνολογία αιχμής δεν κατοχυρωνόταν αποδεικνύει περίτρανα πόσα περισσότερα (από όσα νομίζουμε) χρωστά ο σύγχρονος Δυτικός Τεχνολογικός Πολιτισμός στους Έλληνες.
Για τους μαθητές που την επισκέπτονται οργανωμένα, παρέχονται δωρεάν ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα, αναλυτική ξενάγηση και επίδειξη της λειτουργίας των εκθεμάτων από τον ίδιο το δημιουργό τους στο πλαίσιο του εθελοντισμού. Σημειώνεται ότι 10.000 περίπου μαθητές το χρόνο επισκέπτονται και ξεναγούνται στο μουσείο εντελώς δωρεάν από τον ίδιο το δημιουργό του. Η βιωσιμότητα του μουσείου εξασφαλίζεται από τα φιλοδωρήματα των ενθουσιασμένων επισκεπτών του μουσείου.
Τα εκθέματα (με έρευνα, μελέτη και κατασκευή του εκθέτη) συνοδεύονται από επεξηγηματικές πινακίδες και αφίσες με πολλές πληροφορίες, αναλυτικά σχέδια, φωτογραφίες και πλήρεις βιβλιογραφικές αναφορές (στα ελληνικά και αγγλικά) ενώ ορισμένα εκθέματα είναι διαδραστικά. Υπάρχουν σταθμοί προβολής βίντεο και κινούμενων σχεδίων επίδειξης της λειτουργίας των μηχανισμών ενώ υπάρχει προβολή ντοκιμαντέρ όπου εξηγείται η λειτουργία και η σημασία των μηχανισμών. Η έκθεση πληροί όλες τις σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις της Παιδαγωγικής και Μουσειακής Αγωγής ώστε να δρα πολυεπίπεδα ως προς το μέγεθος της αρχαίας ελληνικής τεχνολογικής σκέψης και τεχνικής τόσο στην εκπαιδευτική κοινότητα όλων των βαθμίδων όσο και στο ευρύτερο κοινό.
Τα έργα είναι ταξινομημένα σε ενότητες και η περιήγηση περιλαμβάνει:
α) την ενότητα των 27 αρχαιοελληνικών ρολογιών όπου δεσπόζουν το ξυπνητήρι του Πλάτωνος και το θαυμαστό αυτόματο ρολόι του Κτησίβιου (ένα θαύμα του αυτοματισμού)
β) την ενότητα με τα καταπληκτικά «μαγικά» αυτόματα των Αλεξανδρινών Μηχανικών και την επιβλητική σε φυσικό μέγεθος «αυτόματη υπηρέτρια», το πρώτο λειτουργικό ρομπότ της ιστορίας
γ) τις ενότητες με το σταθερό και το κινητό αυτόματο θέατρο του Ήρωνος (την «τηλεόραση» και το «αυτόματο κουκλοθέατρο» των αρχαίων Ελλήνων αντίστοιχα),
δ) την ενότητα με τις εφευρέσεις του Αρχιμήδη (του σπουδαιότερου επιστήμονα όλων των εποχών),
ε) την ενότητα με τις εντυπωσιακές τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων αλλά και τις μεθόδους κρυπτογράφησης,
στ) την ενότητα με την αγροτική, την υφαντική και την αθλητική αρχαιοελληνική τεχνολογία όπου εντυπωσιάζουν ο «αργαλειός της Πηνελόπης» και η «ύσπληγα» δηλ. ο μηχανισμός της αποφυγής της πρόωρης εκκίνησης των αθλητών (σε φυσικό μέγεθος και τα δύο),
ζ) την ενότητα με τις μεθόδους οικοδόμησης του αρχαιοελληνικού αρχιτεκτονικού θαύματος όπου εντυπωσιάζουν οι κάθε είδους γερανοί,
η) την ενότητα με τους επικουρικούς μηχανισμούς του αρχαιοελληνικού θεάτρου («από μηχανής θεός», «περίακτοι», κ.ά.),
θ) την ενότητα με τα όργανα, τα εργαλεία και τα μηχανήματα των αρχαίων Ελλήνων
ι) την ενότητα με την υδραυλική και αγροτική τεχνολογία τους,
ια) την ενότητα με την αρχαιοελληνική πολιορκητική τεχνολογία (τα «τεθωρακισμένα» και το «πυροβολικό» τους)
Στόχος της έκθεσης είναι να κάνει γνωστές στο κοινό τις απίστευτες τεχνολογικές επιδόσεις των αρχαίων Ελλήνων δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να μάθουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες α) είχαν επινοήσει (για ψυχαγωγικό δυστυχώς μόνο σκοπό) αυτοκινούμενα οχήματα (αυτοκίνητα) με αυτόματη πλοήγηση, με κιβώτιο ταχυτήτων, υδραυλικές προγραμματιζόμενες βαλβίδες και άλλα περίπλοκα εξαρτήματα β) είχαν ανακαλύψει έναν «κινηματογράφο» ικανό να παρουσιάζει αυτόματα την πλοκή ενός μύθου με κινούμενη εικόνα και ήχο γ) χρησιμοποιούσαν λειτουργικά ρομπότ με σκοπό να τους υπηρετούν δ) είχαν ανακαλύψει την αρχή της ατμομηχανής ε) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα μετρητικά όργανα ακριβείας που τους επέτρεπαν να υπολογίζουν τη διάμετρο της γης και την απόσταση ηλίου-γης ή να διανοίγουν σήραγγες χιλιομέτρων και από τις δυο πλευρές ενός βουνού στ) είχαν επινοήσει ευφυείς μηχανές με κερματοδέκτη ζ) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα ανυψωτικά μηχανήματα ικανά να οικοδομούν πανύψηλα κτίσματα με ολιγάριθμο προσωπικό η) διέθεταν ωρολόγια (και ξυπνητήρια) ικανά να λειτουργούν αυτόματα και αδιάκοπα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Επίσης η έκθεση αυτή αποτελεί άλλη μια ευκαιρία να καταρριφθούν ανυπόστατες απόψεις μερικών σύγχρονων ξένων ερευνητών για τη δήθεν έλλειψη «τεχνοφιλίας» από τους αρχαίους Έλληνες και την αποστροφή τους προς τις «βάναυσες» τέχνες. Για παράδειγμα πόσο έκπληκτοι νιώθουμε όλοι όταν μαθαίνουμε πως η «αιολόσφαιρα» του Ήρωνος με την προσθήκη (από τον ίδιο ή κάποιο μαθητή του) μιας τροχαλίας (για τη μετάδοση της κίνησης) θα είχε οδηγήσει (αν οι οικονομικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής και η παρέμβαση των δήθεν «πρακτικότερων» Ρωμαίων το επέτρεπαν) στη Βιομηχανική Επανάσταση, 1500 χρόνια νωρίτερα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανθρωπότητα.
economist.gr
Αυτή η έκθεση έχει κερδίσει την εκτίμηση των ξένων που σε κάθε ευκαιρία εκθειάζουν την προσπάθεια αυτή. Νεότερες εκδόσεις αλλά και δημοσιεύματα έρχονται να προστεθούν σε τόσα άλλα που ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στον κολακευτικότατο σχολιασμό του μουσείου από το γερμανόγλωσσο περιοδικό FOCUS ως φωτεινό παράδειγμα στην Ελλάδα, ή την επιλογή του μουσείου από τον δημοφιλή –επίσης γερμανόγλωσσο- ταξιδιωτικό οδηγό «PELOPONΝES» των εκδόσεων DUMONT στους 10 κορυφαίους προορισμούς της Πελοποννήσου και στους δύο σημαντικότερους της Ηλείας (το μουσείο αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας στο Κατάκολο και ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας) που πρέπει να επισκεφθεί οπωσδήποτε κάποιος περιηγητής
Σκοπός του μουσείου είναι να αναδείξει αυτή τη σχετικά άγνωστη πτυχή του πολιτισμού των αρχαίων Ελλήνων και να αποδείξει ότι η αρχαιοελληνική τεχνολογία λίγο πριν το τέλος του αρχαιοελληνικού κόσμου ήταν εξαιρετικά όμοια με τις απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας. Οι κοχλίες και τα περικόχλια, οι οδοντωτοί τροχοί και οι κανόνες, οι τροχαλίες και οι ιμάντες, οι αλυσοτροχοί και οι αλυσίδες, τα πολύσπαστα και τα βαρούλκα, τα έμβολα και οι κύλινδροι, οι υδραυλικοί ελεγκτές και οι βαλβίδες, είναι μερικά μόνο από τα εφευρήματα των αρχαίων Ελλήνων που αποτέλεσαν τους θεμέλιους λίθους της πολύπλοκης τεχνολογίας τους.
Αυτά τα κληροδοτήματα, ίδια και αναντικατάστατα, εξακολουθούν και σήμερα να αποτελούν τα δομικά στοιχεία της σύγχρονης τεχνολογίας μας, η εξέλιξη της οποίας θα ήταν αμφίβολη χωρίς την ανέξοδη και απροβλημάτιστη υιοθέτησή τους. Απλά χρειάστηκε πάνω από μια χιλιετία ωρίμανσης για να επανακτήσει η ανθρωπότητα αυτήν την αξιοθαύμαστη λησμονημένη τεχνολογία. Η εξερεύνηση αυτής της εποχής που η τεχνολογία αιχμής δεν κατοχυρωνόταν αποδεικνύει περίτρανα πόσα περισσότερα (από όσα νομίζουμε) χρωστά ο σύγχρονος Δυτικός Τεχνολογικός Πολιτισμός στους Έλληνες.
Για τους μαθητές που την επισκέπτονται οργανωμένα, παρέχονται δωρεάν ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα, αναλυτική ξενάγηση και επίδειξη της λειτουργίας των εκθεμάτων από τον ίδιο το δημιουργό τους στο πλαίσιο του εθελοντισμού. Σημειώνεται ότι 10.000 περίπου μαθητές το χρόνο επισκέπτονται και ξεναγούνται στο μουσείο εντελώς δωρεάν από τον ίδιο το δημιουργό του. Η βιωσιμότητα του μουσείου εξασφαλίζεται από τα φιλοδωρήματα των ενθουσιασμένων επισκεπτών του μουσείου.
Τα εκθέματα (με έρευνα, μελέτη και κατασκευή του εκθέτη) συνοδεύονται από επεξηγηματικές πινακίδες και αφίσες με πολλές πληροφορίες, αναλυτικά σχέδια, φωτογραφίες και πλήρεις βιβλιογραφικές αναφορές (στα ελληνικά και αγγλικά) ενώ ορισμένα εκθέματα είναι διαδραστικά. Υπάρχουν σταθμοί προβολής βίντεο και κινούμενων σχεδίων επίδειξης της λειτουργίας των μηχανισμών ενώ υπάρχει προβολή ντοκιμαντέρ όπου εξηγείται η λειτουργία και η σημασία των μηχανισμών. Η έκθεση πληροί όλες τις σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις της Παιδαγωγικής και Μουσειακής Αγωγής ώστε να δρα πολυεπίπεδα ως προς το μέγεθος της αρχαίας ελληνικής τεχνολογικής σκέψης και τεχνικής τόσο στην εκπαιδευτική κοινότητα όλων των βαθμίδων όσο και στο ευρύτερο κοινό.
Τα έργα είναι ταξινομημένα σε ενότητες και η περιήγηση περιλαμβάνει:
α) την ενότητα των 27 αρχαιοελληνικών ρολογιών όπου δεσπόζουν το ξυπνητήρι του Πλάτωνος και το θαυμαστό αυτόματο ρολόι του Κτησίβιου (ένα θαύμα του αυτοματισμού)
β) την ενότητα με τα καταπληκτικά «μαγικά» αυτόματα των Αλεξανδρινών Μηχανικών και την επιβλητική σε φυσικό μέγεθος «αυτόματη υπηρέτρια», το πρώτο λειτουργικό ρομπότ της ιστορίας
γ) τις ενότητες με το σταθερό και το κινητό αυτόματο θέατρο του Ήρωνος (την «τηλεόραση» και το «αυτόματο κουκλοθέατρο» των αρχαίων Ελλήνων αντίστοιχα),
δ) την ενότητα με τις εφευρέσεις του Αρχιμήδη (του σπουδαιότερου επιστήμονα όλων των εποχών),
ε) την ενότητα με τις εντυπωσιακές τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων αλλά και τις μεθόδους κρυπτογράφησης,
στ) την ενότητα με την αγροτική, την υφαντική και την αθλητική αρχαιοελληνική τεχνολογία όπου εντυπωσιάζουν ο «αργαλειός της Πηνελόπης» και η «ύσπληγα» δηλ. ο μηχανισμός της αποφυγής της πρόωρης εκκίνησης των αθλητών (σε φυσικό μέγεθος και τα δύο),
ζ) την ενότητα με τις μεθόδους οικοδόμησης του αρχαιοελληνικού αρχιτεκτονικού θαύματος όπου εντυπωσιάζουν οι κάθε είδους γερανοί,
η) την ενότητα με τους επικουρικούς μηχανισμούς του αρχαιοελληνικού θεάτρου («από μηχανής θεός», «περίακτοι», κ.ά.),
θ) την ενότητα με τα όργανα, τα εργαλεία και τα μηχανήματα των αρχαίων Ελλήνων
ι) την ενότητα με την υδραυλική και αγροτική τεχνολογία τους,
ια) την ενότητα με την αρχαιοελληνική πολιορκητική τεχνολογία (τα «τεθωρακισμένα» και το «πυροβολικό» τους)
Στόχος της έκθεσης είναι να κάνει γνωστές στο κοινό τις απίστευτες τεχνολογικές επιδόσεις των αρχαίων Ελλήνων δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να μάθουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες α) είχαν επινοήσει (για ψυχαγωγικό δυστυχώς μόνο σκοπό) αυτοκινούμενα οχήματα (αυτοκίνητα) με αυτόματη πλοήγηση, με κιβώτιο ταχυτήτων, υδραυλικές προγραμματιζόμενες βαλβίδες και άλλα περίπλοκα εξαρτήματα β) είχαν ανακαλύψει έναν «κινηματογράφο» ικανό να παρουσιάζει αυτόματα την πλοκή ενός μύθου με κινούμενη εικόνα και ήχο γ) χρησιμοποιούσαν λειτουργικά ρομπότ με σκοπό να τους υπηρετούν δ) είχαν ανακαλύψει την αρχή της ατμομηχανής ε) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα μετρητικά όργανα ακριβείας που τους επέτρεπαν να υπολογίζουν τη διάμετρο της γης και την απόσταση ηλίου-γης ή να διανοίγουν σήραγγες χιλιομέτρων και από τις δυο πλευρές ενός βουνού στ) είχαν επινοήσει ευφυείς μηχανές με κερματοδέκτη ζ) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα ανυψωτικά μηχανήματα ικανά να οικοδομούν πανύψηλα κτίσματα με ολιγάριθμο προσωπικό η) διέθεταν ωρολόγια (και ξυπνητήρια) ικανά να λειτουργούν αυτόματα και αδιάκοπα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Επίσης η έκθεση αυτή αποτελεί άλλη μια ευκαιρία να καταρριφθούν ανυπόστατες απόψεις μερικών σύγχρονων ξένων ερευνητών για τη δήθεν έλλειψη «τεχνοφιλίας» από τους αρχαίους Έλληνες και την αποστροφή τους προς τις «βάναυσες» τέχνες. Για παράδειγμα πόσο έκπληκτοι νιώθουμε όλοι όταν μαθαίνουμε πως η «αιολόσφαιρα» του Ήρωνος με την προσθήκη (από τον ίδιο ή κάποιο μαθητή του) μιας τροχαλίας (για τη μετάδοση της κίνησης) θα είχε οδηγήσει (αν οι οικονομικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής και η παρέμβαση των δήθεν «πρακτικότερων» Ρωμαίων το επέτρεπαν) στη Βιομηχανική Επανάσταση, 1500 χρόνια νωρίτερα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανθρωπότητα.
economist.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πρέβεζα: 13 υπάλληλοι σε διαθεσιμότητα
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αμβρόσιος: "Το μέγιστο λάθος της διακονίας μου"
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
