2012-12-02 15:49:19
Αποκρατικοποιήσεις, ληξιπρόθεσμες οφειλές και έργα υποδομής για ανάπτυξη
Η «επόμενη μέρα» της απόφασης του Eurogroup, που ανοίγει τον δρόμο για την εκταμίευση των δόσεων προς την Αθήνα, δημιουργεί προσδοκίες αλλά και φόβους στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι βασικοί στόχοι του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του επιτελείου του αποσκοπούν στην ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά και στην εδραίωση θετικού κλίματος, που θα σταθεροποιήσει πλήρως την κυβέρνηση. Για τον σκοπό αυτόν, στις αρχές του 2013 αναμένονται πέραν της εξόφλησης μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και πρόσθετα «θετικά» νέα. Στο πλαίσιο αυτό, εξελίξεις αναμένονται και στις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και στα μέτωπα των έργων υποδομής, όπως αυτό της επανεκκίνησης δύο τουλάχιστον μεγάλων οδικών αξόνων. Ωστόσο, ανοιχτό παραμένει και το λεγόμενο «αρνητικό σενάριο», στην περίπτωση που η «ανάσα» στην οικονομία αποδειχθεί πρόσκαιρη και τους πρώτους μήνες του 2013 καταστεί αναγκαία η λήψη νέων μέτρων. Τέλος, μολονότι τα περί ανασχηματισμού της κυβέρνησης διαψεύδονται με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο από το Μαξίμου, πληροφορίες αναφέρουν πως το ενδεχόμενο αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα ετέθη στην τελευταία συνάντηση των πολιτικών αρχηγών.
Ανοίγει αύριο το βιβλίο προσφορών για την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων. Η διαδικασία ολοκληρώνεται την Παρασκευή, που θα είναι και η κρισιμότερη μέρα. Στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκονται σε εγρήγορση, προκειμένου να διασφαλίσουν την επιτυχία του εγχειρήματος, αν και το έργο τους δεν είναι και το... ευκολότερο.
***
Του Βασιλη Nεδου
Το φορολογικό νομοσχέδιο και οι αντιδράσεις, οι οποίες φαίνεται ότι προκαλεί σε όλα τα κόμματα της συμπολίτευσης, φέρνουν τις αμέσως επόμενες ημέρες την τρικομματική κυβέρνηση ενώπιον μιας ακόμη κρίσιμης περιόδου. Την πλέον σαφή άρνηση για δύο βασικές ρυθμίσεις του φορολογικού κομίζει η Ιπποκράτους, στελέχη της οποίας προειδοποιούν ότι δίχως την ικανοποίηση κάποιων προϋποθέσεων το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να υπερψηφίσει το νομοσχέδιο. Η πρώτη ένσταση αφορά τη φορολόγηση των τέκνων, θέμα το οποίο ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος έθεσε ήδη στον κ. Α. Σαμαρά κατά την τελευταία σύσκεψη των τριών κυβερνητικών εταίρων. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι η ρύθμιση για τη φορολόγηση των τέκνων είναι «ηρώδειας» έμπνευσης και απλώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το ΠΑΣΟΚ. Η δεύτερη ένσταση αφορά τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών με τεκμαρτό τρόπο. Το ΠΑΣΟΚ ζητεί να υπάρξει μια περίοδος χάριτος για όσους νέους ξεκινούν μια επαγγελματική δραστηριότητα και, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να κερδίζουν πολλά χρήματα. Τα ζητήματα αυτά έθεσαν στον κ. Ιω. Στουρνάρα, το απόγευμα της Παρασκευής, και οι κ. Φίλ. Σαχινίδης και Α. Μακρυπίδης.
Πηγές της Ιπποκράτους τονίζουν ότι το φορολογικό νομοσχέδιο δεν συνιστά νέα δανειακή σύμβαση και η υπερψήφισή του δεν αποτελεί προϋπόθεση για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Από όλες τις πλευρές της Ιπποκράτους αφήνεται και κάποια δυσαρέσκεια για τον κ. Στουρνάρα. Η τρικομματική συζήτηση για το φορολογικό αποτελεί, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μοναδικής αξίας ευκαιρία για πραγματική διαβούλευση μεταξύ των κομμάτων που απαρτίζουν την κυβέρνηση και όχι για απλή επικύρωση ειλημμένων αποφάσεων. Το ΠΑΣΟΚ επίσης εκφράζει και τη δυσφορία του για την εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών για την ιθαγένεια.
Παρά τις αναταράξεις που προκαλεί το φορολογικό, ο κ. Βενιζέλος παραμένει αταλάντευτος στη στρατηγική επιλογή στήριξης της κυβέρνησης την οποία έχει κάνει. Στον ανασχηματισμό που υπολογίζεται να γίνει πριν από τα Χριστούγεννα, ο κ. Βενιζέλος δεν πρόκειται να εισέλθει, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ωστόσο θα παραχωρήσει ορισμένα πολιτικά στελέχη. Επικρατέστεροι για το νέο σχήμα φέρονται οι κ. Φίλ. Σαχινίδης, Ι. Μανιάτης και Π. Κουκουλόπουλος. Την απουσία του ίδιου του κ. Βενιζέλου από την κυβέρνηση (που οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στην απόφαση του κ. Φ. Κουβέλη να μη συμμετάσχει ως αντιπρόεδρος) αντισταθμίζει η τρικομματική επιτροπή, η οποία θα αποφασίζει για όσα ζητήματα και διαφωνίες προκύπτουν από τις δράσεις της κυβέρνησης. Στην Ιπποκράτους εξακολουθούν να διατηρούν επιφυλάξεις για τη διαδικασία της επαναγοράς, καθώς θεωρούν πως η κυβέρνηση δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη. Ως προς τον τρόπο αντίδρασης των τραπεζιτών στην επαναγορά, θεωρούν ότι οι επικεφαλής των πιστωτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να κάνουν πολλά.
Τα εσωκομματικά
Στο εσωτερικό του κόμματος η κατάσταση παραμένει προβληματική. Παρά το κάλεσμα που απηύθυνε ο κ. Βενιζέλος στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ο., πολλά από τα παλαιότερα στελέχη του κόμματος φαίνονται αποφασισμένα να παραμείνουν μακριά από τις διαδικασίες ανασύστασης του κόμματος. Την εβδομάδα που ακολουθεί αναμένονται και ανακοινώσεις του ΠΑΣΟΚ για ζητήματα τα οποία στην Ιπποκράτους θεωρούνται σημαντικά, όπως λ.χ. η αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής. Η σταδιακή αλλαγή της ατζέντας από το ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνει και πρωτοβουλίες για τον εκλογικό νόμο και το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης, που επιθυμεί να παρουσιάσει το ΠΑΣΟΚ και προετοιμάζεται από μια ομάδα περίπου 60 νεότερης ηλικίας στελεχών του.
Την εβδομάδα που πέρασε, βεβαιώθηκε επίσης το οριστικό ρήγμα που υφίσταται στις σχέσεις μεταξύ του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και του κ. Ανδρ. Λοβέρδου.
***
Του Κωνσταντινου Zουλα
«Αυτό που οι δημοσιογράφοι αρνείστε να καταλάβετε είναι ότι αν γίνει ανασχηματισμός, αυτός θα είναι ο πρώτος της Μεταπολίτευσης που επί της ουσίας θα προαναγγελθεί από τους κυβερνητικούς εταίρους και δεν θα γίνει με αιφνιδιαστικό τρόπο. Διότι απλούστατα θα χρειαστεί προηγουμένως να συνεδριάσουν οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί, να συναποφασίσουν τις επιλογές τους και επιπλέον –σε μας στη ΔΗΜΑΡ– οι προτάσεις του κ. Φώτη Κουβέλη να τύχουν της έγκρισης των θεσμικών μας οργάνων. Επομένως, σφάλλετε όσοι προαναγγέλλετε κάθε Κυριακή αιφνιδιαστικές αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα ή και προεξοφλείτε ότι είναι θέμα χρόνου να απομακρυνθούν υπουργοί. Πολύ περισσότερο όταν προφανώς και ο πρωθυπουργός συνυπολογίζει ότι τα προβλήματα που θα προκαλούσαν σε αυτή τη φάση αλλαγές προσώπων θα ήταν ίσως περισσότερα από αυτά που θα επέλυαν».
Η σύντομη αυτή ανάλυση στενού συνεργάτη του προέδρου της ΔΗΜΑΡ, δεν έγινε βέβαια εν αγνοία του. Ο κ. Κουβέλης, άλλωστε, σε όλες τις τελευταίες δηλώσεις του δεν παύει να υπογραμμίζει ότι ουδέποτε έχει συζητήσει με τους άλλους αρχηγούς θέμα ανασχηματισμού. Οχι μόνον γιατί θεωρεί ότι δεν συντρέχει λόγος να αλλάξουν τα πρόσωπα που έχει προτείνει. Αλλά γιατί πιστεύει ότι το έργο της κυβέρνησης κατ’ ουσίαν τώρα αρχίζει –μετά δηλαδή την περίοδο της διαπραγμάτευσης– και θεωρεί ότι θα ήταν σφάλμα των κυβερνητικών εταίρων να τοποθετήσουν νέα πρόσωπα, τα οποία θα χρειαστούν νέο χρόνο για να προσαρμοσθούν στα καθήκοντά τους.
Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι στη ΔΗΜΑΡ αποκλείουν κάθε ενδεχόμενο ο πρωθυπουργός να θελήσει να αλλάξει κάποια πρόσωπα στην κυβέρνηση. Αλλά, όπως λένε χαρακτηριστικά, «αυτό αφορά πρωτίστως τη Ν.Δ. κι όχι τη ΔΗΜΑΡ, η οποία ουδόλως θεωρεί ότι οι δικοί της υπουργοί (σ.σ. οι κ. Αντ. Μανιτάκης, Αντ. Ρουπακιώτης και Φωτ. Σκοπούλη) έχουν αποτύχει». Και με τη φράση τους αυτή στέλνουν βέβαια και ένα μήνυμα σε όσους διακινούν εδώ και καιρό –ως άποψη μάλιστα του πρωθυπουργού– ότι οι υπουργοί της ΔΗΜΑΡ είναι οι πλέον αδύναμοι κρίκοι της κυβέρνησης. Επιπλέον δε, ότι ο κ. Κουβέλης έχει διαμηνύσει ότι αποκλείει κάθε ενδεχόμενο δικής του συμμετοχής στην κυβέρνηση (απορρίπτοντας έτσι τα σενάρια περί συναντιπροεδρίας του με τον κ. Βενιζέλο), ενώ δεν φαίνεται να επικροτεί και τη σύσταση ενός τριμερούς οργάνου συντονισμού της κυβέρνησης που προτείνει το ΠΑΣΟΚ, εκτιμώντας ότι αρκούν οι συναντήσεις των τριών αρχηγών και ότι οι υπουργοί δεν χρειάζονται άνωθεν κομισάριους.
Iθαγένεια και φορολογικό
Ολα τούτα δεν είναι άσχετα με τη στρατηγική της συμπολιτευόμενης αντιπολίτευσης που μοιάζει να επιλέγει πια η ΔΗΜΑΡ, επιδιώκοντας να καταστήσει απολύτως διακριτή την παρουσία της στην κυβέρνηση. Η δημόσια άρνηση του κ. Κουβέλη να κάνει αποδεκτές τις προτάσεις της Ν.Δ. για την ιθαγένεια των μεταναστών και η στάση που τηρεί τις τελευταίες μέρες έναντι του φορολογικού νομοσχεδίου μόνον τυχαίες δεν είναι. Στελέχη που γνωρίζουν καλά τον τρόπο που σκέφτεται ο κ. Κουβέλης, υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ θα είναι ο τελευταίος που θα προκαλέσει μια ανεπανόρθωτη ρήξη στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Αλλά παράλληλα και ο τελευταίος που θα αποδεχθεί να υποστεί τη φθορά τυχόν ιδεολογικών ιδεοληψιών της Ν.Δ. με τις οποίες διαφωνεί καθέτως.
Για να γίνει ακόμη πιο κατανοητό αρκεί να διαβάσει κανείς τις τελευταίες δηλώσεις όλων των συνεργατών του για το φορολογικό νομοσχέδιο. Αναδεικνύοντας ότι μια ελάχιστη αύξηση στη φορολογία όσων διαθέτουν ακίνητη περιουσία άνω των 3 εκατ. ευρώ θα ήταν υπεραρκετή για να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι χαμηλόμισθες οικογένειες με δύο ή τρία παιδιά κατ’ ουσίαν επιρρίπτουν την αποκλειστική ευθύνη των τελικών επιλογών στη Ν.Δ. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι ενόψει της κατάθεσης στη Βουλή του επίμαχου νομοσχεδίου, στη ΔΗΜΑΡ «υπενθυμίζουν» ότι τις επιμέρους επιλογές του καμία τρόικα δεν τις έχει επιβάλει και υπονοούν έτσι ότι κάλλιστα μπορούν και να μην τις ψηφίσουν ***
ων Ελλης Τριανταφυλλου – Γιωργου Π. Τερζη
Mε την ελπίδα τα «αντισταθμιστικά» μέτρα (επιστροφή χρεών Δημοσίου στους ιδιώτες, ενίσχυση ρευστότητας από την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών) να ελαφρύνουν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα -εν μέρει έστω- το βάρος της κοινωνικής ζυγαριάς, το Μέγαρο Μαξίμου μπαίνει στο πιο δύσκολο, από οικονομικής και κοινωνικής άποψης, έτος της «μνημονιακής περιόδου» για την Ελλάδα.
Ο Αντ. Σαμαράς και οι επιτελείς του βρίσκονται σε αναζήτηση «ισχυρών εργαλείων», που θα μπορέσουν να ενισχύσουν τη σταθερότητα, κατ' αρχάς, και συνεπώς το προσδόκιμο επιβίωσης της κυβέρνησης. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2013 θα είναι ιδιαιτέρως δύσκολο· αν δεν καταφέρουμε να δώσουμε «ανάσες» δεν πρόκειται να αντέξουμε», ομολογούν κυβερνητικά στελέχη, ενώ είναι ενδεικτικό ότι από τα παραγωγικά υπουργεία προειδοποιούν για ουσιαστική βύθιση της αγοράς το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο κ. Σαμαράς δέχεται πλήθος εισηγήσεων για μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις, με στόχο όχι μόνο την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, αλλά και την εμπέδωση ενός νέου κλίματος οικονομικής λειτουργίας.
Με άλλα λόγια, πέραν της «σοφής» διαχείρισης έστω και αυτού του ποσού του 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ (σ.σ. μικρό μπροστά στον συνολικό όγκο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου) θα επιδιωχθεί με πράξεις να σηματοδοτηθεί η υπέρβαση της Ελλάδας του παρελθόντος. «Είναι κρίσιμο να αρχίσει κάτι να κινείται...», λένε, χαρακτηριστικά, κυβερνητικά στελέχη, που εξετάζουν σοβαρά τα ποσά για τις ληξιπρόθεσμες να διατεθούν με τη λογική «λίγα σε πολλούς». Δεν αποκλείεται, συνεπώς, να επιστραφεί μέρος του ΦΠΑ, να δοθούν κάποια εκ των οφειλομένων σε επιχειρήσεις αλλά και στους ΟΤΑ, προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι δομές κοινωνικές προστασίας, να πληρωθούν έναντι το εφάπαξ αρκετοί εκ των 40.000 που αναμένουν επί πολλά έτη. Περισσότεροι θα έχουν κάτι λαμβάνειν, μοιάζει να είναι η επικρατούσα αντίληψη.
Υπερβαίνοντας τη στενή οικονομική λογική, ωστόσο, ο κ. Σαμαράς αναμένεται να επιμείνει και στη «σκληρή γραμμή» έναντι όσων «θυμίζουν μια Ελλάδα ξέφραγο αμπέλι», όπως λένε συνεργάτες του. Ακόμη και με τον κίνδυνο ρήξης με τους εταίρους του. Η de facto κατάργηση του νόμου Ραγκούση για την ιθαγένεια ήταν ένα πρώτο δείγμα, με σαφή στόχευση στο συντηρητικό ακροατήριο, ενώ η σκληρή στάση έναντι όσων αντιστρατεύονται επενδυτικά σχέδια, είτε είναι συνδικαλιστές είτε ομάδες πολιτών, αποτελεί ειλημμένη απόφαση.
Την ίδια στόχευση έχουν και οι προτάσεις για παρεμβάσεις σε θεσμικό επίπεδο, είτε αφορούν τους θεσμούς είτε το πολιτικό σύστημα, καθώς θεωρείται ότι μπορούν να στείλουν σαφές θετικό μήνυμα προς τους πολίτες.
Πέραν του εσωτερικού μετώπου, και για την ακρίβεια για την αντιμετώπισή του, ο κ. Σαμαράς προγραμματίζει να υπερβεί τα στενά ευρωπαϊκά όρια, εντός των οποίων κινήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα με στόχο την εξασφάλιση της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη. Πεκίνο, Ουάσιγκτον, Μόσχα και Τελ Αβίβ είναι οι πρώτοι σταθμοί των επισκέψεων του κ. Αντ. Σαμαρά προς ενίσχυση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό και, κυρίως, προς άγραν επενδύσεων. Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δημ Κούρκουλας, που βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Πεκίνο και έλαβε διαβεβαιώσεις για την ουσιαστική περαιτέρω ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων με την Ελλάδα, φέρεται να έθεσε στην κινεζική πλευρά και το ζήτημα της επίσκεψης του πρωθυπουργού. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη προς τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, ενώ μέσα στον προγραμματισμό του κ. Σαμαρά βρίσκεται και το Ισραήλ, σε ανταπόδωση και της προ μηνών επίσκεψης του προέδρου της χώρας, Σ. Πέρες, στην Αθήνα.
Η ευόδωση, ωστόσο, των σεναρίων που επεξεργάζεται το Μαξίμου προϋποθέτει και μια ομαλή, τουλάχιστον, λειτουργία του κυβερνητικού σχήματος. Ακόμη καλύτερα, μια «κυβέρνηση μπετόν αρμέ», όπως ζήτησε ο κ. Σαμαράς στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο. Στο πίσω μέρος της σκέψης των περισσοτέρων, πάντως, υπάρχει προβληματισμός για τον νέο «σφικτό έλεγχο» του Λογιστηρίου του Κράτους στα υπουργεία. Υπουργοί με παλαιότερη εμπειρία προβλέπουν ότι, αν δεν ληφθεί μέριμνα, οι εκρήξεις θα ακουστούν σύντομα.
Στο... Μνημόνιο και η Ν. Δημοκρατία
Σε Μνημόνιο θα πρέπει, όπως όλα δείχνουν, να μπει και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, οι οφειλές της οποίας έχουν χτυπήσει «κόκκινο».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι εργαζόμενοι στο κόμμα, όσοι δηλαδή δεν ακολούθησαν τα στελέχη της Ν.Δ. σε υπουργεία και φορείς του Δημοσίου, παραμένουν απλήρωτοι από τον Σεπτέμβριο ενώ, προ ημερών, τους ανακοινώθηκε ότι εντός του μήνα θα λάβουν μόνο το επίδομα Χριστουγέννων και όχι και τον μισθό Δεκεμβρίου.
Σημαντικές οφειλές υπάρχουν και έναντι ενοικίων, καθώς, όπως αποκάλυψε το βράδυ της Παρασκευής στον ΣΚΑΪ ο επιχειρηματίας Αρης Βωβός, η Ν.Δ. δεν έχει καταβάλει μισθώματα από τον Απρίλιο του 2011. Δεδομένου ότι το μηνιαίο μίσθωμα για το κτίριο της λεωφ. Συγγρού ανέρχεται σε 95.000 ευρώ, το ύψος των οφειλών της Ν.Δ., οι οποίες έχουν εκχωρηθεί από τη Βωβός στις Τράπεζες Εμπορική και Αγροτική έναντι εγγυήσεων, υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Η οικονομική δυσπραγία της Ν.Δ. αλλά και του ΠΑΣΟΚ, πέραν των υπέρογκων δαπανών και του δανεισμού του παρελθόντος, οφείλεται και στη μη καταβολή της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία έχει «παγώσει» από το τελευταίο τρίμηνο του 2011.
***
Του Βασιλη Zηρα
Οι αντιδράσεις των αναλυτών και των αγορών, αλλά κυρίως του ΔΝΤ, στην απόφαση του Eurogroup για τη βιωσιμότητα του χρέους είναι σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος από τις δηλώσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων και της κυβέρνησης στην Αθήνα. Ιδού τι πραγματικά σημαίνει για την Ελλάδα η απόφαση, σε ερωτήσεις – απαντήσεις.
1. Είναι καλή η συμφωνία του Euro-group για την Ελλάδα;
Είναι μια θετική απόφαση, διότι, επί της αρχής, μια οποιαδήποτε συμφωνία είναι καλύτερη από μια διαφωνία μεταξύ της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ, που θα κλιμάκωνε σε καταστροφικά επίπεδα την αβεβαιότητα. Επιπλέον, μειώνει το χρέος κατά 40 δισ. ευρώ σε σχέση με το επίπεδο που θα έφτανε χωρίς τις παρεμβάσεις που προβλέπει η συμφωνία. Τρίτον, ανοίγει ο δρόμος για την τμηματική και υπό προϋποθέσεις εκταμίευση των 43,7 δισ. ευρώ.
2. Είναι μια συμφωνία που δίνει οριστική λύση στη βιωσιμότητα του χρέους;
Οχι. Είναι ένας προσωρινός συμβιβασμός μεταξύ του ΔΝΤ, που απαιτούσε να «κουρευτούν» τα διακρατικά δάνεια, και της Ευρωζώνης –κυρίως της Γερμανίας– που από τη μια ήθελε να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της Ελλάδας και από την άλλη δεν επιθυμούσε ούτε να δώσει περισσότερα χρήματα ούτε να απομειωθούν τα δάνεια που χορήγησε στην Ελλάδα. Η συμφωνία έχει ημερομηνία λήξης τον Σεπτέμβριο, οπότε διεξάγονται οι γερμανικές εκλογές. Είναι ενδεικτικό ότι, προκειμένου να υποχωρήσει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ, θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω τα επιτόκια των διακρατικών δανείων. Αυτό σημαίνει απώλειες και για τη Γερμανία. Ετσι, προβλέπεται ότι η περαιτέρω μείωση θα γίνει όταν η Ελλάδα έχει πρωτογενή πλεονάσματα. Πότε θα γίνει αυτό; Σύμφωνα με τους στόχους του Μνημονίου, το 2014. Ολως τυχαίως μετά τις γερμανικές εκλογές.
3. Γιατί είναι σημαντική η επιτυχία της επαναγοράς ομολόγων;
Από τη μείωση του χρέους κατά 40 δισ. ευρώ, τα 20 δισ. προβλέπεται ότι θα προέλθουν από την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων που έχουν ιδιώτες επενδυτές (τράπεζες, hedge funds, ασφαλιστικά ταμεία, επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα κ.λπ.). Εάν δεν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τότε θα πρέπει να επανεξετασθεί συνολικά η συμφωνία, αφού το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει καταστήσει σαφές ότι θα αναστείλει τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος.
4. Τι θα γίνει εάν δεν επιτύχει η επαναγορά;
Οι επιπλοκές θα είναι μεγάλες. Εάν το ΔΝΤ αναστείλει την καταβολή του δικού του μεριδίου στις δόσεις, όπως έχει ανοικτά πει, κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα όλο το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας. Αφενός, γιατί πολλές χώρες (π.χ. η Ολλανδία) συναρτούν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα με τη συμμετοχή του ΔΝΤ, αφετέρου δε, οι χώρες της Ευρωζώνης θα πρέπει να καλύψουν το κενό χρηματοδότησης που αφήνει η αποχώρηση του ΔΝΤ. Το υπόλοιπο των κεφαλαίων που πρέπει να δώσει το Ταμείο είναι 26 δισ. και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θέλουν να δώσουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό ζήτημα θα εισέλθει σε περίοδο αβεβαιότητας, η διάρκεια της οποίας εξαρτάται από την ταχύτητα με την οποία θα λάβουν τις αποφάσεις τους οι δανειστές.
5. Ποιες εναλλακτικές υπάρχουν εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος της επαναγοράς;
Εάν οι ιδιώτες επενδυτές δεν συμμετάσχουν διά της επαναγοράς στη μείωση του χρέους, τότε θα πρέπει να το αναλάβει ο επίσημος τομέας, είτε τα κράτη–μέλη και οι κεντρικές τράπεζες, αποδεχόμενα «κούρεμα», είτε η Ελλάδα παράγοντας υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, δηλαδή παίρνοντας περισσότερα μέτρα, είτε και οι δύο. Προφανώς και τα δύο θα προκαλέσουν ισχυρές πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα. Προαποφασισμένο σχέδιο Β δεν υπάρχει. Το Eurogroup θα συνεδριάσει για να επανεξετάσει το θέμα της Ελλάδας εξαρχής.
6. Θα συμμετάσχουν οι ιδιώτες επενδυτές;
Από τα 62 δισ. ευρώ που αξίζουν τα ελληνικά ομόλογα, 15 δισ. έχουν οι ελληνικές τράπεζες, περίπου 8 δισ. τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία, 2,3 δισ. ασφαλιστικές εταιρείες και αμοιβαία κεφάλαια, 1,5 δισ. οι μικροεπενδυτές, ενώ 33 δισ. έχουν στην κατοχή τους ξένοι επενδυτές. Οι ελληνικές τράπεζες θα συμμετάσχουν, εκουσίως ακουσίως, αφού η τύχη τους είναι απολύτως συνυφασμένη με την τύχη του ελληνικού κράτους. Σε ένα χρεοκοπημένο κράτος δεν θα διασωθούν ούτε αυτές. Οι ξένες τράπεζες ίσως πιεστούν από τις κυβερνήσεις τους για να συμμετάσχουν, όπως έγινε και στο PSI. Ο αστάθμητος παράγοντας είναι τα επενδυτικά κεφάλαια που το τελευταίο διάστημα αγόρασαν μεγάλο όγκο ελληνικών ομολόγων σε πολύ χαμηλές τιμές, εν όψει της επαναγοράς. Ειρήσθω εν παρόδω, το σχέδιο της επαναγοράς διέρρευσε πρόωρα από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που είχαν το άγχος να διαβεβαιώσουν την κοινή γνώμη τους ότι υπάρχουν εναλλακτικές πέραν του «κουρέματος» των δανείων, που ζητούσε το ΔΝΤ. Τα hedge funds, σύμφωνα με διαφορετικές εκτιμήσεις, έχουν ομόλογα αξίας 12 έως 22 δισ. Η συμμετοχή τους σε μεγάλο βαθμό είναι αναγκαία για την επιτυχία της επαναγοράς. Είναι αβέβαιο το τι θα κάνει το καθένα από αυτά. Πιθανόν, κάποια θα αρκεστούν στα κέρδη που έχουν ήδη αποκομίσει, και τα οποία δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα (σε κάποιες περιπτώσεις θα υπερδιπλασιάσουν τα κεφάλαιά τους, αφού αγόρασαν σε τιμές κάτω του 15% της ονομαστικής αξίας και θα πουλήσουν στο 31% - 35%). Ωστόσο, άλλα είναι πολύ πιθανό να απόσχουν σε πρώτη φάση, προκειμένου να πιέσουν για ακόμη υψηλότερη τιμή. Εξάλλου, κρατούν στα χέρια τους ομόλογα με ισχυρή νομική κάλυψη (οι ελληνικοί τίτλοι διέπονται πλέον από το αγγλικό δίκαιο).
7. Τα ασφαλιστικά ταμεία θα συμμετάσχουν;
Δεν έχουν κανένα λόγο να συμμετάσχουν. Τα ομόλογα που διακρατούν υπολογίζονται στο λεγόμενο χρέος της γενικής κυβέρνησης (αυτό που πρέπει να μειωθεί στο 120% του ΑΕΠ), είναι δηλαδή «ενδοκυβερνητικό χρέος». Οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτά τα ομόλογα δεν θα έχει καμία επίπτωση στο χρέος της γενικής κυβέρνησης. Στο PSI συμμετείχαν υποχρεωτικά, επειδή ενεργοποιήθηκαν τα CACs. Συνεπώς, τα ομόλογα που είναι διαθέσιμα προς επαναγορά δεν είναι 62 δισ. αλλά 54 δισ. (τα 8 δισ. τα έχουν τα ασφαλιστικά ταμεία).
8. Από πού θα βρεθούν τα κεφάλαια για την επαναγορά;
Δεν θα δοθεί νέο δάνειο. Τα 10,2 δισ. που θα διατεθούν για την επαναγορά ομολόγων ονομαστικής αξίας 30 δισ. ευρώ θα εξασφαλιστούν από τα διαθέσιμα κεφάλαια του υφιστάμενου πακέτου χρηματοδότησης από τον EFSF. Δεν συνυπολογίζονται όμως στη δόση των 43,7 δισ. Θα μπορούσε μάλιστα να υποστηρίζει κάποιος ότι η επαναγορά θα χρηματοδοτηθεί κατά ένα μέρος με έντοκα γραμμάτια. Το αρχικό σενάριο της τρόικας προέβλεπε ότι θα μειωθούν τα έντοκα που εξέδωσε το Δημόσιο για να καλύψει τις χρηματοδοτικές του ανάγκες, όσο καθυστερούσε η δόση. Το τελικό σχέδιο προβλέπει ότι η μείωση των εντόκων θα είναι κατά 9 δισ. μικρότερη σε σχέση με το αρχικό σενάριο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
I-Reporter
Η «επόμενη μέρα» της απόφασης του Eurogroup, που ανοίγει τον δρόμο για την εκταμίευση των δόσεων προς την Αθήνα, δημιουργεί προσδοκίες αλλά και φόβους στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι βασικοί στόχοι του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του επιτελείου του αποσκοπούν στην ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά και στην εδραίωση θετικού κλίματος, που θα σταθεροποιήσει πλήρως την κυβέρνηση. Για τον σκοπό αυτόν, στις αρχές του 2013 αναμένονται πέραν της εξόφλησης μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και πρόσθετα «θετικά» νέα. Στο πλαίσιο αυτό, εξελίξεις αναμένονται και στις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και στα μέτωπα των έργων υποδομής, όπως αυτό της επανεκκίνησης δύο τουλάχιστον μεγάλων οδικών αξόνων. Ωστόσο, ανοιχτό παραμένει και το λεγόμενο «αρνητικό σενάριο», στην περίπτωση που η «ανάσα» στην οικονομία αποδειχθεί πρόσκαιρη και τους πρώτους μήνες του 2013 καταστεί αναγκαία η λήψη νέων μέτρων. Τέλος, μολονότι τα περί ανασχηματισμού της κυβέρνησης διαψεύδονται με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο από το Μαξίμου, πληροφορίες αναφέρουν πως το ενδεχόμενο αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα ετέθη στην τελευταία συνάντηση των πολιτικών αρχηγών.
Ανοίγει αύριο το βιβλίο προσφορών για την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων. Η διαδικασία ολοκληρώνεται την Παρασκευή, που θα είναι και η κρισιμότερη μέρα. Στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκονται σε εγρήγορση, προκειμένου να διασφαλίσουν την επιτυχία του εγχειρήματος, αν και το έργο τους δεν είναι και το... ευκολότερο.
***
Του Βασιλη Nεδου
Το φορολογικό νομοσχέδιο και οι αντιδράσεις, οι οποίες φαίνεται ότι προκαλεί σε όλα τα κόμματα της συμπολίτευσης, φέρνουν τις αμέσως επόμενες ημέρες την τρικομματική κυβέρνηση ενώπιον μιας ακόμη κρίσιμης περιόδου. Την πλέον σαφή άρνηση για δύο βασικές ρυθμίσεις του φορολογικού κομίζει η Ιπποκράτους, στελέχη της οποίας προειδοποιούν ότι δίχως την ικανοποίηση κάποιων προϋποθέσεων το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να υπερψηφίσει το νομοσχέδιο. Η πρώτη ένσταση αφορά τη φορολόγηση των τέκνων, θέμα το οποίο ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος έθεσε ήδη στον κ. Α. Σαμαρά κατά την τελευταία σύσκεψη των τριών κυβερνητικών εταίρων. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι η ρύθμιση για τη φορολόγηση των τέκνων είναι «ηρώδειας» έμπνευσης και απλώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το ΠΑΣΟΚ. Η δεύτερη ένσταση αφορά τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών με τεκμαρτό τρόπο. Το ΠΑΣΟΚ ζητεί να υπάρξει μια περίοδος χάριτος για όσους νέους ξεκινούν μια επαγγελματική δραστηριότητα και, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να κερδίζουν πολλά χρήματα. Τα ζητήματα αυτά έθεσαν στον κ. Ιω. Στουρνάρα, το απόγευμα της Παρασκευής, και οι κ. Φίλ. Σαχινίδης και Α. Μακρυπίδης.
Πηγές της Ιπποκράτους τονίζουν ότι το φορολογικό νομοσχέδιο δεν συνιστά νέα δανειακή σύμβαση και η υπερψήφισή του δεν αποτελεί προϋπόθεση για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Από όλες τις πλευρές της Ιπποκράτους αφήνεται και κάποια δυσαρέσκεια για τον κ. Στουρνάρα. Η τρικομματική συζήτηση για το φορολογικό αποτελεί, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μοναδικής αξίας ευκαιρία για πραγματική διαβούλευση μεταξύ των κομμάτων που απαρτίζουν την κυβέρνηση και όχι για απλή επικύρωση ειλημμένων αποφάσεων. Το ΠΑΣΟΚ επίσης εκφράζει και τη δυσφορία του για την εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών για την ιθαγένεια.
Παρά τις αναταράξεις που προκαλεί το φορολογικό, ο κ. Βενιζέλος παραμένει αταλάντευτος στη στρατηγική επιλογή στήριξης της κυβέρνησης την οποία έχει κάνει. Στον ανασχηματισμό που υπολογίζεται να γίνει πριν από τα Χριστούγεννα, ο κ. Βενιζέλος δεν πρόκειται να εισέλθει, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ωστόσο θα παραχωρήσει ορισμένα πολιτικά στελέχη. Επικρατέστεροι για το νέο σχήμα φέρονται οι κ. Φίλ. Σαχινίδης, Ι. Μανιάτης και Π. Κουκουλόπουλος. Την απουσία του ίδιου του κ. Βενιζέλου από την κυβέρνηση (που οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στην απόφαση του κ. Φ. Κουβέλη να μη συμμετάσχει ως αντιπρόεδρος) αντισταθμίζει η τρικομματική επιτροπή, η οποία θα αποφασίζει για όσα ζητήματα και διαφωνίες προκύπτουν από τις δράσεις της κυβέρνησης. Στην Ιπποκράτους εξακολουθούν να διατηρούν επιφυλάξεις για τη διαδικασία της επαναγοράς, καθώς θεωρούν πως η κυβέρνηση δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη. Ως προς τον τρόπο αντίδρασης των τραπεζιτών στην επαναγορά, θεωρούν ότι οι επικεφαλής των πιστωτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να κάνουν πολλά.
Τα εσωκομματικά
Στο εσωτερικό του κόμματος η κατάσταση παραμένει προβληματική. Παρά το κάλεσμα που απηύθυνε ο κ. Βενιζέλος στην τελευταία συνεδρίαση της Κ.Ο., πολλά από τα παλαιότερα στελέχη του κόμματος φαίνονται αποφασισμένα να παραμείνουν μακριά από τις διαδικασίες ανασύστασης του κόμματος. Την εβδομάδα που ακολουθεί αναμένονται και ανακοινώσεις του ΠΑΣΟΚ για ζητήματα τα οποία στην Ιπποκράτους θεωρούνται σημαντικά, όπως λ.χ. η αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής. Η σταδιακή αλλαγή της ατζέντας από το ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνει και πρωτοβουλίες για τον εκλογικό νόμο και το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης, που επιθυμεί να παρουσιάσει το ΠΑΣΟΚ και προετοιμάζεται από μια ομάδα περίπου 60 νεότερης ηλικίας στελεχών του.
Την εβδομάδα που πέρασε, βεβαιώθηκε επίσης το οριστικό ρήγμα που υφίσταται στις σχέσεις μεταξύ του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και του κ. Ανδρ. Λοβέρδου.
***
Του Κωνσταντινου Zουλα
«Αυτό που οι δημοσιογράφοι αρνείστε να καταλάβετε είναι ότι αν γίνει ανασχηματισμός, αυτός θα είναι ο πρώτος της Μεταπολίτευσης που επί της ουσίας θα προαναγγελθεί από τους κυβερνητικούς εταίρους και δεν θα γίνει με αιφνιδιαστικό τρόπο. Διότι απλούστατα θα χρειαστεί προηγουμένως να συνεδριάσουν οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί, να συναποφασίσουν τις επιλογές τους και επιπλέον –σε μας στη ΔΗΜΑΡ– οι προτάσεις του κ. Φώτη Κουβέλη να τύχουν της έγκρισης των θεσμικών μας οργάνων. Επομένως, σφάλλετε όσοι προαναγγέλλετε κάθε Κυριακή αιφνιδιαστικές αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα ή και προεξοφλείτε ότι είναι θέμα χρόνου να απομακρυνθούν υπουργοί. Πολύ περισσότερο όταν προφανώς και ο πρωθυπουργός συνυπολογίζει ότι τα προβλήματα που θα προκαλούσαν σε αυτή τη φάση αλλαγές προσώπων θα ήταν ίσως περισσότερα από αυτά που θα επέλυαν».
Η σύντομη αυτή ανάλυση στενού συνεργάτη του προέδρου της ΔΗΜΑΡ, δεν έγινε βέβαια εν αγνοία του. Ο κ. Κουβέλης, άλλωστε, σε όλες τις τελευταίες δηλώσεις του δεν παύει να υπογραμμίζει ότι ουδέποτε έχει συζητήσει με τους άλλους αρχηγούς θέμα ανασχηματισμού. Οχι μόνον γιατί θεωρεί ότι δεν συντρέχει λόγος να αλλάξουν τα πρόσωπα που έχει προτείνει. Αλλά γιατί πιστεύει ότι το έργο της κυβέρνησης κατ’ ουσίαν τώρα αρχίζει –μετά δηλαδή την περίοδο της διαπραγμάτευσης– και θεωρεί ότι θα ήταν σφάλμα των κυβερνητικών εταίρων να τοποθετήσουν νέα πρόσωπα, τα οποία θα χρειαστούν νέο χρόνο για να προσαρμοσθούν στα καθήκοντά τους.
Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι στη ΔΗΜΑΡ αποκλείουν κάθε ενδεχόμενο ο πρωθυπουργός να θελήσει να αλλάξει κάποια πρόσωπα στην κυβέρνηση. Αλλά, όπως λένε χαρακτηριστικά, «αυτό αφορά πρωτίστως τη Ν.Δ. κι όχι τη ΔΗΜΑΡ, η οποία ουδόλως θεωρεί ότι οι δικοί της υπουργοί (σ.σ. οι κ. Αντ. Μανιτάκης, Αντ. Ρουπακιώτης και Φωτ. Σκοπούλη) έχουν αποτύχει». Και με τη φράση τους αυτή στέλνουν βέβαια και ένα μήνυμα σε όσους διακινούν εδώ και καιρό –ως άποψη μάλιστα του πρωθυπουργού– ότι οι υπουργοί της ΔΗΜΑΡ είναι οι πλέον αδύναμοι κρίκοι της κυβέρνησης. Επιπλέον δε, ότι ο κ. Κουβέλης έχει διαμηνύσει ότι αποκλείει κάθε ενδεχόμενο δικής του συμμετοχής στην κυβέρνηση (απορρίπτοντας έτσι τα σενάρια περί συναντιπροεδρίας του με τον κ. Βενιζέλο), ενώ δεν φαίνεται να επικροτεί και τη σύσταση ενός τριμερούς οργάνου συντονισμού της κυβέρνησης που προτείνει το ΠΑΣΟΚ, εκτιμώντας ότι αρκούν οι συναντήσεις των τριών αρχηγών και ότι οι υπουργοί δεν χρειάζονται άνωθεν κομισάριους.
Iθαγένεια και φορολογικό
Ολα τούτα δεν είναι άσχετα με τη στρατηγική της συμπολιτευόμενης αντιπολίτευσης που μοιάζει να επιλέγει πια η ΔΗΜΑΡ, επιδιώκοντας να καταστήσει απολύτως διακριτή την παρουσία της στην κυβέρνηση. Η δημόσια άρνηση του κ. Κουβέλη να κάνει αποδεκτές τις προτάσεις της Ν.Δ. για την ιθαγένεια των μεταναστών και η στάση που τηρεί τις τελευταίες μέρες έναντι του φορολογικού νομοσχεδίου μόνον τυχαίες δεν είναι. Στελέχη που γνωρίζουν καλά τον τρόπο που σκέφτεται ο κ. Κουβέλης, υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ θα είναι ο τελευταίος που θα προκαλέσει μια ανεπανόρθωτη ρήξη στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Αλλά παράλληλα και ο τελευταίος που θα αποδεχθεί να υποστεί τη φθορά τυχόν ιδεολογικών ιδεοληψιών της Ν.Δ. με τις οποίες διαφωνεί καθέτως.
Για να γίνει ακόμη πιο κατανοητό αρκεί να διαβάσει κανείς τις τελευταίες δηλώσεις όλων των συνεργατών του για το φορολογικό νομοσχέδιο. Αναδεικνύοντας ότι μια ελάχιστη αύξηση στη φορολογία όσων διαθέτουν ακίνητη περιουσία άνω των 3 εκατ. ευρώ θα ήταν υπεραρκετή για να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι χαμηλόμισθες οικογένειες με δύο ή τρία παιδιά κατ’ ουσίαν επιρρίπτουν την αποκλειστική ευθύνη των τελικών επιλογών στη Ν.Δ. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι ενόψει της κατάθεσης στη Βουλή του επίμαχου νομοσχεδίου, στη ΔΗΜΑΡ «υπενθυμίζουν» ότι τις επιμέρους επιλογές του καμία τρόικα δεν τις έχει επιβάλει και υπονοούν έτσι ότι κάλλιστα μπορούν και να μην τις ψηφίσουν ***
ων Ελλης Τριανταφυλλου – Γιωργου Π. Τερζη
Mε την ελπίδα τα «αντισταθμιστικά» μέτρα (επιστροφή χρεών Δημοσίου στους ιδιώτες, ενίσχυση ρευστότητας από την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών) να ελαφρύνουν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα -εν μέρει έστω- το βάρος της κοινωνικής ζυγαριάς, το Μέγαρο Μαξίμου μπαίνει στο πιο δύσκολο, από οικονομικής και κοινωνικής άποψης, έτος της «μνημονιακής περιόδου» για την Ελλάδα.
Ο Αντ. Σαμαράς και οι επιτελείς του βρίσκονται σε αναζήτηση «ισχυρών εργαλείων», που θα μπορέσουν να ενισχύσουν τη σταθερότητα, κατ' αρχάς, και συνεπώς το προσδόκιμο επιβίωσης της κυβέρνησης. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2013 θα είναι ιδιαιτέρως δύσκολο· αν δεν καταφέρουμε να δώσουμε «ανάσες» δεν πρόκειται να αντέξουμε», ομολογούν κυβερνητικά στελέχη, ενώ είναι ενδεικτικό ότι από τα παραγωγικά υπουργεία προειδοποιούν για ουσιαστική βύθιση της αγοράς το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο κ. Σαμαράς δέχεται πλήθος εισηγήσεων για μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις, με στόχο όχι μόνο την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά, αλλά και την εμπέδωση ενός νέου κλίματος οικονομικής λειτουργίας.
Με άλλα λόγια, πέραν της «σοφής» διαχείρισης έστω και αυτού του ποσού του 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ (σ.σ. μικρό μπροστά στον συνολικό όγκο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου) θα επιδιωχθεί με πράξεις να σηματοδοτηθεί η υπέρβαση της Ελλάδας του παρελθόντος. «Είναι κρίσιμο να αρχίσει κάτι να κινείται...», λένε, χαρακτηριστικά, κυβερνητικά στελέχη, που εξετάζουν σοβαρά τα ποσά για τις ληξιπρόθεσμες να διατεθούν με τη λογική «λίγα σε πολλούς». Δεν αποκλείεται, συνεπώς, να επιστραφεί μέρος του ΦΠΑ, να δοθούν κάποια εκ των οφειλομένων σε επιχειρήσεις αλλά και στους ΟΤΑ, προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι δομές κοινωνικές προστασίας, να πληρωθούν έναντι το εφάπαξ αρκετοί εκ των 40.000 που αναμένουν επί πολλά έτη. Περισσότεροι θα έχουν κάτι λαμβάνειν, μοιάζει να είναι η επικρατούσα αντίληψη.
Υπερβαίνοντας τη στενή οικονομική λογική, ωστόσο, ο κ. Σαμαράς αναμένεται να επιμείνει και στη «σκληρή γραμμή» έναντι όσων «θυμίζουν μια Ελλάδα ξέφραγο αμπέλι», όπως λένε συνεργάτες του. Ακόμη και με τον κίνδυνο ρήξης με τους εταίρους του. Η de facto κατάργηση του νόμου Ραγκούση για την ιθαγένεια ήταν ένα πρώτο δείγμα, με σαφή στόχευση στο συντηρητικό ακροατήριο, ενώ η σκληρή στάση έναντι όσων αντιστρατεύονται επενδυτικά σχέδια, είτε είναι συνδικαλιστές είτε ομάδες πολιτών, αποτελεί ειλημμένη απόφαση.
Την ίδια στόχευση έχουν και οι προτάσεις για παρεμβάσεις σε θεσμικό επίπεδο, είτε αφορούν τους θεσμούς είτε το πολιτικό σύστημα, καθώς θεωρείται ότι μπορούν να στείλουν σαφές θετικό μήνυμα προς τους πολίτες.
Πέραν του εσωτερικού μετώπου, και για την ακρίβεια για την αντιμετώπισή του, ο κ. Σαμαράς προγραμματίζει να υπερβεί τα στενά ευρωπαϊκά όρια, εντός των οποίων κινήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα με στόχο την εξασφάλιση της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη. Πεκίνο, Ουάσιγκτον, Μόσχα και Τελ Αβίβ είναι οι πρώτοι σταθμοί των επισκέψεων του κ. Αντ. Σαμαρά προς ενίσχυση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό και, κυρίως, προς άγραν επενδύσεων. Ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δημ Κούρκουλας, που βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Πεκίνο και έλαβε διαβεβαιώσεις για την ουσιαστική περαιτέρω ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων με την Ελλάδα, φέρεται να έθεσε στην κινεζική πλευρά και το ζήτημα της επίσκεψης του πρωθυπουργού. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη προς τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, ενώ μέσα στον προγραμματισμό του κ. Σαμαρά βρίσκεται και το Ισραήλ, σε ανταπόδωση και της προ μηνών επίσκεψης του προέδρου της χώρας, Σ. Πέρες, στην Αθήνα.
Η ευόδωση, ωστόσο, των σεναρίων που επεξεργάζεται το Μαξίμου προϋποθέτει και μια ομαλή, τουλάχιστον, λειτουργία του κυβερνητικού σχήματος. Ακόμη καλύτερα, μια «κυβέρνηση μπετόν αρμέ», όπως ζήτησε ο κ. Σαμαράς στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο. Στο πίσω μέρος της σκέψης των περισσοτέρων, πάντως, υπάρχει προβληματισμός για τον νέο «σφικτό έλεγχο» του Λογιστηρίου του Κράτους στα υπουργεία. Υπουργοί με παλαιότερη εμπειρία προβλέπουν ότι, αν δεν ληφθεί μέριμνα, οι εκρήξεις θα ακουστούν σύντομα.
Στο... Μνημόνιο και η Ν. Δημοκρατία
Σε Μνημόνιο θα πρέπει, όπως όλα δείχνουν, να μπει και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, οι οφειλές της οποίας έχουν χτυπήσει «κόκκινο».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι εργαζόμενοι στο κόμμα, όσοι δηλαδή δεν ακολούθησαν τα στελέχη της Ν.Δ. σε υπουργεία και φορείς του Δημοσίου, παραμένουν απλήρωτοι από τον Σεπτέμβριο ενώ, προ ημερών, τους ανακοινώθηκε ότι εντός του μήνα θα λάβουν μόνο το επίδομα Χριστουγέννων και όχι και τον μισθό Δεκεμβρίου.
Σημαντικές οφειλές υπάρχουν και έναντι ενοικίων, καθώς, όπως αποκάλυψε το βράδυ της Παρασκευής στον ΣΚΑΪ ο επιχειρηματίας Αρης Βωβός, η Ν.Δ. δεν έχει καταβάλει μισθώματα από τον Απρίλιο του 2011. Δεδομένου ότι το μηνιαίο μίσθωμα για το κτίριο της λεωφ. Συγγρού ανέρχεται σε 95.000 ευρώ, το ύψος των οφειλών της Ν.Δ., οι οποίες έχουν εκχωρηθεί από τη Βωβός στις Τράπεζες Εμπορική και Αγροτική έναντι εγγυήσεων, υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Η οικονομική δυσπραγία της Ν.Δ. αλλά και του ΠΑΣΟΚ, πέραν των υπέρογκων δαπανών και του δανεισμού του παρελθόντος, οφείλεται και στη μη καταβολή της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία έχει «παγώσει» από το τελευταίο τρίμηνο του 2011.
***
Του Βασιλη Zηρα
Οι αντιδράσεις των αναλυτών και των αγορών, αλλά κυρίως του ΔΝΤ, στην απόφαση του Eurogroup για τη βιωσιμότητα του χρέους είναι σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος από τις δηλώσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων και της κυβέρνησης στην Αθήνα. Ιδού τι πραγματικά σημαίνει για την Ελλάδα η απόφαση, σε ερωτήσεις – απαντήσεις.
1. Είναι καλή η συμφωνία του Euro-group για την Ελλάδα;
Είναι μια θετική απόφαση, διότι, επί της αρχής, μια οποιαδήποτε συμφωνία είναι καλύτερη από μια διαφωνία μεταξύ της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ, που θα κλιμάκωνε σε καταστροφικά επίπεδα την αβεβαιότητα. Επιπλέον, μειώνει το χρέος κατά 40 δισ. ευρώ σε σχέση με το επίπεδο που θα έφτανε χωρίς τις παρεμβάσεις που προβλέπει η συμφωνία. Τρίτον, ανοίγει ο δρόμος για την τμηματική και υπό προϋποθέσεις εκταμίευση των 43,7 δισ. ευρώ.
2. Είναι μια συμφωνία που δίνει οριστική λύση στη βιωσιμότητα του χρέους;
Οχι. Είναι ένας προσωρινός συμβιβασμός μεταξύ του ΔΝΤ, που απαιτούσε να «κουρευτούν» τα διακρατικά δάνεια, και της Ευρωζώνης –κυρίως της Γερμανίας– που από τη μια ήθελε να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της Ελλάδας και από την άλλη δεν επιθυμούσε ούτε να δώσει περισσότερα χρήματα ούτε να απομειωθούν τα δάνεια που χορήγησε στην Ελλάδα. Η συμφωνία έχει ημερομηνία λήξης τον Σεπτέμβριο, οπότε διεξάγονται οι γερμανικές εκλογές. Είναι ενδεικτικό ότι, προκειμένου να υποχωρήσει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ, θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω τα επιτόκια των διακρατικών δανείων. Αυτό σημαίνει απώλειες και για τη Γερμανία. Ετσι, προβλέπεται ότι η περαιτέρω μείωση θα γίνει όταν η Ελλάδα έχει πρωτογενή πλεονάσματα. Πότε θα γίνει αυτό; Σύμφωνα με τους στόχους του Μνημονίου, το 2014. Ολως τυχαίως μετά τις γερμανικές εκλογές.
3. Γιατί είναι σημαντική η επιτυχία της επαναγοράς ομολόγων;
Από τη μείωση του χρέους κατά 40 δισ. ευρώ, τα 20 δισ. προβλέπεται ότι θα προέλθουν από την επαναγορά των ελληνικών ομολόγων που έχουν ιδιώτες επενδυτές (τράπεζες, hedge funds, ασφαλιστικά ταμεία, επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα κ.λπ.). Εάν δεν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τότε θα πρέπει να επανεξετασθεί συνολικά η συμφωνία, αφού το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει καταστήσει σαφές ότι θα αναστείλει τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος.
4. Τι θα γίνει εάν δεν επιτύχει η επαναγορά;
Οι επιπλοκές θα είναι μεγάλες. Εάν το ΔΝΤ αναστείλει την καταβολή του δικού του μεριδίου στις δόσεις, όπως έχει ανοικτά πει, κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα όλο το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας. Αφενός, γιατί πολλές χώρες (π.χ. η Ολλανδία) συναρτούν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα με τη συμμετοχή του ΔΝΤ, αφετέρου δε, οι χώρες της Ευρωζώνης θα πρέπει να καλύψουν το κενό χρηματοδότησης που αφήνει η αποχώρηση του ΔΝΤ. Το υπόλοιπο των κεφαλαίων που πρέπει να δώσει το Ταμείο είναι 26 δισ. και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θέλουν να δώσουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό ζήτημα θα εισέλθει σε περίοδο αβεβαιότητας, η διάρκεια της οποίας εξαρτάται από την ταχύτητα με την οποία θα λάβουν τις αποφάσεις τους οι δανειστές.
5. Ποιες εναλλακτικές υπάρχουν εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος της επαναγοράς;
Εάν οι ιδιώτες επενδυτές δεν συμμετάσχουν διά της επαναγοράς στη μείωση του χρέους, τότε θα πρέπει να το αναλάβει ο επίσημος τομέας, είτε τα κράτη–μέλη και οι κεντρικές τράπεζες, αποδεχόμενα «κούρεμα», είτε η Ελλάδα παράγοντας υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, δηλαδή παίρνοντας περισσότερα μέτρα, είτε και οι δύο. Προφανώς και τα δύο θα προκαλέσουν ισχυρές πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα. Προαποφασισμένο σχέδιο Β δεν υπάρχει. Το Eurogroup θα συνεδριάσει για να επανεξετάσει το θέμα της Ελλάδας εξαρχής.
6. Θα συμμετάσχουν οι ιδιώτες επενδυτές;
Από τα 62 δισ. ευρώ που αξίζουν τα ελληνικά ομόλογα, 15 δισ. έχουν οι ελληνικές τράπεζες, περίπου 8 δισ. τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία, 2,3 δισ. ασφαλιστικές εταιρείες και αμοιβαία κεφάλαια, 1,5 δισ. οι μικροεπενδυτές, ενώ 33 δισ. έχουν στην κατοχή τους ξένοι επενδυτές. Οι ελληνικές τράπεζες θα συμμετάσχουν, εκουσίως ακουσίως, αφού η τύχη τους είναι απολύτως συνυφασμένη με την τύχη του ελληνικού κράτους. Σε ένα χρεοκοπημένο κράτος δεν θα διασωθούν ούτε αυτές. Οι ξένες τράπεζες ίσως πιεστούν από τις κυβερνήσεις τους για να συμμετάσχουν, όπως έγινε και στο PSI. Ο αστάθμητος παράγοντας είναι τα επενδυτικά κεφάλαια που το τελευταίο διάστημα αγόρασαν μεγάλο όγκο ελληνικών ομολόγων σε πολύ χαμηλές τιμές, εν όψει της επαναγοράς. Ειρήσθω εν παρόδω, το σχέδιο της επαναγοράς διέρρευσε πρόωρα από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που είχαν το άγχος να διαβεβαιώσουν την κοινή γνώμη τους ότι υπάρχουν εναλλακτικές πέραν του «κουρέματος» των δανείων, που ζητούσε το ΔΝΤ. Τα hedge funds, σύμφωνα με διαφορετικές εκτιμήσεις, έχουν ομόλογα αξίας 12 έως 22 δισ. Η συμμετοχή τους σε μεγάλο βαθμό είναι αναγκαία για την επιτυχία της επαναγοράς. Είναι αβέβαιο το τι θα κάνει το καθένα από αυτά. Πιθανόν, κάποια θα αρκεστούν στα κέρδη που έχουν ήδη αποκομίσει, και τα οποία δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα (σε κάποιες περιπτώσεις θα υπερδιπλασιάσουν τα κεφάλαιά τους, αφού αγόρασαν σε τιμές κάτω του 15% της ονομαστικής αξίας και θα πουλήσουν στο 31% - 35%). Ωστόσο, άλλα είναι πολύ πιθανό να απόσχουν σε πρώτη φάση, προκειμένου να πιέσουν για ακόμη υψηλότερη τιμή. Εξάλλου, κρατούν στα χέρια τους ομόλογα με ισχυρή νομική κάλυψη (οι ελληνικοί τίτλοι διέπονται πλέον από το αγγλικό δίκαιο).
7. Τα ασφαλιστικά ταμεία θα συμμετάσχουν;
Δεν έχουν κανένα λόγο να συμμετάσχουν. Τα ομόλογα που διακρατούν υπολογίζονται στο λεγόμενο χρέος της γενικής κυβέρνησης (αυτό που πρέπει να μειωθεί στο 120% του ΑΕΠ), είναι δηλαδή «ενδοκυβερνητικό χρέος». Οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτά τα ομόλογα δεν θα έχει καμία επίπτωση στο χρέος της γενικής κυβέρνησης. Στο PSI συμμετείχαν υποχρεωτικά, επειδή ενεργοποιήθηκαν τα CACs. Συνεπώς, τα ομόλογα που είναι διαθέσιμα προς επαναγορά δεν είναι 62 δισ. αλλά 54 δισ. (τα 8 δισ. τα έχουν τα ασφαλιστικά ταμεία).
8. Από πού θα βρεθούν τα κεφάλαια για την επαναγορά;
Δεν θα δοθεί νέο δάνειο. Τα 10,2 δισ. που θα διατεθούν για την επαναγορά ομολόγων ονομαστικής αξίας 30 δισ. ευρώ θα εξασφαλιστούν από τα διαθέσιμα κεφάλαια του υφιστάμενου πακέτου χρηματοδότησης από τον EFSF. Δεν συνυπολογίζονται όμως στη δόση των 43,7 δισ. Θα μπορούσε μάλιστα να υποστηρίζει κάποιος ότι η επαναγορά θα χρηματοδοτηθεί κατά ένα μέρος με έντοκα γραμμάτια. Το αρχικό σενάριο της τρόικας προέβλεπε ότι θα μειωθούν τα έντοκα που εξέδωσε το Δημόσιο για να καλύψει τις χρηματοδοτικές του ανάγκες, όσο καθυστερούσε η δόση. Το τελικό σχέδιο προβλέπει ότι η μείωση των εντόκων θα είναι κατά 9 δισ. μικρότερη σε σχέση με το αρχικό σενάριο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
SOS από τους Πρυτάνεις για τα Πανεπιστήμια
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
