2012-12-12 18:09:02
Βασίλης Γιαννακόπουλος, γεωστρατηγικός αναλυτής και συγγραφέας του βιβλίου «Αραβική Άνοιξη» www.geostrategy.gr
Οι συγκρούσεις μεταξύ των συριακών καθεστωτικών δυνάμεων και του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (Free Syrian Army – FSA) συνεχίζονται και μάλιστα επεκτείνονται υπό μορφή θρησκευτικής βίας και στο γειτονικό Λίβανο (κυρίως στην περιοχή της Τρίπολης). Οι απώλειες έχουν ξεπεράσει τους 40.000 νεκρούς, ενώ σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), οι εγγεγραμμένοι Σύριοι πρόσφυγες προς τις γειτονικές χώρες αγγίζουν το μισό εκατομμύριο (Τουρκία: 135.519, Ιορδανία: 141,892, Λίβανος: 150.793, Ιράκ: 63.496 και Βόρεια Αφρική: 11.740) και οι εκτοπισθέντες εσωτερικοί πρόσφυγες ξεπέρασαν τα δύο εκατομμύρια.
Η προώθηση του Ελεύθερου Συριακού Στρατού στην ευρύτερη περιοχή της συριακής πρωτεύουσας και ιδιαίτερα η πολιορκία του διεθνούς αεροδρομίου της Δαμασκού (22 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας), η επικείμενη ανάπτυξη ΝΑΤΟϊκών πυροβολαρχιών Patriot στην Τουρκία, καθώς και οι πληροφορίες-φήμες ότι ο Σύριος πρόεδρος αναζητά άσυλο σε χώρα της Νότιας Αμερικής, οδηγούν στην εκτίμηση ότι «πιθανόν, το καθεστώς του Assad πρόκειται να καταρρεύσει σύντομα»
. Επιπρόσθετα, εκτιμάται ότι «ίσως, το επόμενο χρονικό διάστημα, η τύχη του Assad θα κριθεί στις μάχες που θα διεξαχθούν πρωτίστως στην περιοχή της πρωτεύουσας», η οποία συνιστά το προπύργιο του αλαουιτικού καθεστώτος, και δευτερευόντως στην περιοχή του Aleppo (Χαλέπι), όπου οι συριακές ένοπλες δυνάμεις ανακατέλαβαν το εμπορικό κέντρο και ενέτειναν τις αεροπορικές τους εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, ενώ ο FSA πραγματοποίησε μια σειρά επιθέσεων κατά στρατιωτικών εγκαταστάσεων, κατέρριψε έναν αριθμό αεροσκαφών και στα τέλη Οκτωβρίου κατάφερε να θέσει εκτός επιχειρησιακής λειτουργίας το αεροδρόμιο.
Οι παραπάνω λόγοι εξηγούν ως ένα βαθμό την επίσπευση της ανάπτυξης των βλημάτων εδάφους-αέρος τύπου Patriot στην τουρκική επικράτεια. Δηλαδή, οι υποστηρικτές των Σύριων αντικαθεστωτικών θεωρούν ότι ο Bashar βρίσκεται σε δεινή θέση και για το λόγο αυτό η πιθανότητα χρήσης του χημικού και βαλλιστικού του οπλοστασίου έχει αυξηθεί σημαντικά. Μάλιστα, ισραηλινά δημοσιεύματα αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι τα χημικά όπλα έχουν συγκεντρωθεί σε πέντε αεροπορικές βάσεις, ενώ οι τουρκικές, ισραηλινές, ιορδανικές, αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις, που είναι ανεπτυγμένες στην περιοχή, έχουν τεθεί σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας.
Κατάσταση ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Δαμασκού
Σύμφωνα με το “Institute for the Study of War” [1], οι καθεστωτικές δυνάμεις ελέγχουν ακόμη τη Δαμασκό. Έχουν αυξήσει την παρουσία τους στο κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά έχουν περιορίσει τις περιπολίες και συνεπώς τη διεξαγωγή εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στα προάστιά της, λόγω της αυξημένης παρουσίας των αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Στα προάστια που δεν επιχειρούν οι χερσαίες καθεστωτικές δυνάμεις, διεξάγονται αεροπορικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και πραγματοποιούνται βολές πυροβολικού, ενώ στα νότια σουννιτικά προάστια της Δαμασκού σημειώνεται ευρεία εξόντωση των πολιτών.
Στην ευρύτερη περιοχή της Δαμασκού έχουν δημιουργηθεί δύο κατηγορίες ζωνών, οι οποίες ελέγχονται από τις αντίστοιχα δύο αντίπαλες πλευρές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο συριακός στρατός δεν διεξάγει περιστασιακά εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις ζώνες των ανταρτών έστω και με μεγάλο κόστος ή οι αντάρτες δεν επιτίθενται εντός των αλαουιτικών περιοχών. Απόδειξη ότι οι περισσότερες επιθέσεις με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (Improvised Explosive Devices - IEDs) έχουν πραγματοποιηθεί στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι:
▶ Οι καθεστωτικές δυνάμεις (Syrian Republican Guards – SRG) ελέγχουν το κέντρο της Δαμασκού και τα δυτικά προάστια, όπου κατοικεί η συντριπτική πλειοψηφία των αλαουιτών και στα οποία εδρεύουν σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
▶ Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις ελέγχουν τα ανατολικά προάστια, γνωστά και ως Eastern Ghouta, συμπεριλαμβανομένων των εκεί στρατιωτικών εγκαταστάσεων και των ελάχιστων μικρών σιιτικών συνοικιών.
▶ Στο επόμενο χρονικό διάστημα, στα σουννιτικά νότια προάστια αναμένεται να διεξαχθούν σκληρές μάχες και να καταγραφούν σημαντικές ανθρώπινες απώλειες.
Ο συριακός κουρδικός παράγοντας
Πέρα από τα όσα συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν στην περιοχή της συριακής πρωτεύουσας, σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις αναμένεται να διαδραματίσει και ο συριακός κουρδικός παράγοντας, ο οποίος στην παρούσα φάση ισορροπεί μεταξύ Άγκυρας, Δαμασκού και αντικαθεστωτικών δυνάμεων.
Η απόφαση που έλαβε ο Bashar al-Assad, στα μέσα Ιουλίου του 2012, να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των συριακών δυνάμεων από τις κουρδικές περιοχές της Συρίας, είχε ως αποτέλεσμα την παραχώρηση του ελέγχου αυτών των εδαφών στο συριακό κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (Democratic Union Party – PYD) [2].
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι το PYD αφενός συνεργάζεται στενά με το ΡΚΚ [3], αφετέρου είναι καλά οργανωμένο και εξοπλισμένο, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες και οι αποφάσεις του, σε σχέση με τον εθνο-θρησκευτικό εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις μελλοντικές εξελίξεις στην περιοχή.
Μέχρι στιγμής, το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης δεν έχει ευθυγραμμισθεί πλήρως με το καθεστώς Assad. Ωστόσο, οι σχέσεις του με το PKK δεν αποκλείεται να το εμπλέξουν σε εχθροπραξίες με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, γεγονός που θα λειτουργήσει προς όφελος του αλαουιτικού καθεστώτος. Στην περίπτωση όμως που δεχθεί επίθεση από τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις, καθότι οι Σύριοι σουννίτες επιδιώκουν να ελέγξουν το σύνολο των συριακών εδαφών στη μετά-Assad εποχή και ως εκ τούτου το σενάριο αυτό θεωρείται ορατό, τότε αφενός είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης θα ζητήσει την άμεση υποστήριξη του PKK, αφετέρου είναι πιθανόν να συνταχθεί πλήρως με το καθεστώς Assad, εφόσον αυτό συνεχίσει να παραμένει στην εξουσία. Συνεπώς, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να αναμένουμε και την εισβολή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στις κουρδικές περιοχές της Συρίας, καθότι δεν θα ανεχθεί την παρουσία των ανταρτών του PKK.
Το μείζον ερώτημα για τους Κούρδους της Συρίας είναι αν στη μετά-Assad εποχή καταφέρουν να δημιουργήσουν μια κουρδική κρατική οντότητα ή έστω να αυτονομηθούν. Ως γνωστόν, θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια σειρά σημαντικών και ίσως ανυπέρβλητων προβλημάτων, όπως:
▶ Την αναμενόμενη σθεναρή αντίδραση των Σύριων σουννιτών.
▶ Την απουσία (;) συναίνεσης προς αυτή την κατεύθυνση από αμερικανικής πλευράς.
▶ Τη δεδομένη άρνηση και σθεναρή αντίδραση της Άγκυρας.
▶ Την αδυναμία σχηματισμού ενιαίας κουρδικής περιοχής εντός της Συρίας. Οι κουρδικές περιοχές εντός του συριακού εδάφους δεν συνιστούν μια ενιαία γεωγραφική περιοχή, καθώς σχηματίζουν μια μη συνεχή λωρίδα μικρού πλάτους κατά μήκος των τουρκικών συνόρων.
Τα υφιστάμενα δεδομένα και η αποκωδικοποίηση των προθέσεων του συνόλου των κρατικών και μη κρατικών δρώντων καταδεικνύουν ότι «η παρούσα κατάσταση στη Συρία χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του αλαουιτικού καθεστώτος και του συριακού λαού γενικότερα». Επιπρόσθετα, η πιθανότητα αύξησης της ανθρωπιστικής κρίσης, με συνέπεια τη ραγδαία αύξηση των Σύριων προσφύγων είναι αορατή.
[1] Joseph Holliday & Michael Lynch, Institute for the Study of War - ISW, “The Battle for Damascus: The Current State of Play in Syria”, December 7, 2012
http://www.understandingwar.org/press-media/graphsandstat/battle-damascus-current-state-play-syria
[2] Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (Democratic Union Party – PYD): Συριακό κουρδικό πολιτικό κόμμα υπό την ηγεσία του Saleh Mohammed, που ιδρύθηκε το 2003 και συνδέεται στενά με το PKK. Ελέγχει αποτελεσματικά το μεγαλύτερο μέρος των κουρδικών περιοχών της Συρίας, ισχυρίζεται ότι αντιτίθεται στο καθεστώς Assad, αλλά επίσης είναι εχθρικό προς το Εθνικό Συμβούλιο της Συρίας και τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό.
[3] Subeyir Aydar, Κούρδος υπεύθυνος του ΡΚΚ στην Ευρώπη: «Το PYD δεν είναι ΡΚΚ, απλώς αποδέχεται ως ιδεολογικό αρχηγό του τον Οτσαλάν. Το ΡYD δεν αποτελεί κομμάτι του ΡΚΚ, αλλά πρόσκειται περισσότερο προς αυτό σε σύγκριση με άλλες οργανώσεις».
Aslı Aydıntaşbaş, Milliyet, “Türkiye Kürtlerle büyür”, 27 Νοεμβρίου 2012
http://siyaset.milliyet.com.tr/turkiye-kurtlerle-buyur/siyaset/siyasetyazardetay/27.11.2012/1633477/default.htm
o xronos
InfoGnomon
Οι συγκρούσεις μεταξύ των συριακών καθεστωτικών δυνάμεων και του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (Free Syrian Army – FSA) συνεχίζονται και μάλιστα επεκτείνονται υπό μορφή θρησκευτικής βίας και στο γειτονικό Λίβανο (κυρίως στην περιοχή της Τρίπολης). Οι απώλειες έχουν ξεπεράσει τους 40.000 νεκρούς, ενώ σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), οι εγγεγραμμένοι Σύριοι πρόσφυγες προς τις γειτονικές χώρες αγγίζουν το μισό εκατομμύριο (Τουρκία: 135.519, Ιορδανία: 141,892, Λίβανος: 150.793, Ιράκ: 63.496 και Βόρεια Αφρική: 11.740) και οι εκτοπισθέντες εσωτερικοί πρόσφυγες ξεπέρασαν τα δύο εκατομμύρια.
Η προώθηση του Ελεύθερου Συριακού Στρατού στην ευρύτερη περιοχή της συριακής πρωτεύουσας και ιδιαίτερα η πολιορκία του διεθνούς αεροδρομίου της Δαμασκού (22 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας), η επικείμενη ανάπτυξη ΝΑΤΟϊκών πυροβολαρχιών Patriot στην Τουρκία, καθώς και οι πληροφορίες-φήμες ότι ο Σύριος πρόεδρος αναζητά άσυλο σε χώρα της Νότιας Αμερικής, οδηγούν στην εκτίμηση ότι «πιθανόν, το καθεστώς του Assad πρόκειται να καταρρεύσει σύντομα»
Οι παραπάνω λόγοι εξηγούν ως ένα βαθμό την επίσπευση της ανάπτυξης των βλημάτων εδάφους-αέρος τύπου Patriot στην τουρκική επικράτεια. Δηλαδή, οι υποστηρικτές των Σύριων αντικαθεστωτικών θεωρούν ότι ο Bashar βρίσκεται σε δεινή θέση και για το λόγο αυτό η πιθανότητα χρήσης του χημικού και βαλλιστικού του οπλοστασίου έχει αυξηθεί σημαντικά. Μάλιστα, ισραηλινά δημοσιεύματα αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι τα χημικά όπλα έχουν συγκεντρωθεί σε πέντε αεροπορικές βάσεις, ενώ οι τουρκικές, ισραηλινές, ιορδανικές, αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις, που είναι ανεπτυγμένες στην περιοχή, έχουν τεθεί σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας.
Κατάσταση ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Δαμασκού
Σύμφωνα με το “Institute for the Study of War” [1], οι καθεστωτικές δυνάμεις ελέγχουν ακόμη τη Δαμασκό. Έχουν αυξήσει την παρουσία τους στο κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά έχουν περιορίσει τις περιπολίες και συνεπώς τη διεξαγωγή εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στα προάστιά της, λόγω της αυξημένης παρουσίας των αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Στα προάστια που δεν επιχειρούν οι χερσαίες καθεστωτικές δυνάμεις, διεξάγονται αεροπορικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και πραγματοποιούνται βολές πυροβολικού, ενώ στα νότια σουννιτικά προάστια της Δαμασκού σημειώνεται ευρεία εξόντωση των πολιτών.
Στην ευρύτερη περιοχή της Δαμασκού έχουν δημιουργηθεί δύο κατηγορίες ζωνών, οι οποίες ελέγχονται από τις αντίστοιχα δύο αντίπαλες πλευρές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο συριακός στρατός δεν διεξάγει περιστασιακά εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις ζώνες των ανταρτών έστω και με μεγάλο κόστος ή οι αντάρτες δεν επιτίθενται εντός των αλαουιτικών περιοχών. Απόδειξη ότι οι περισσότερες επιθέσεις με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (Improvised Explosive Devices - IEDs) έχουν πραγματοποιηθεί στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι:
▶ Οι καθεστωτικές δυνάμεις (Syrian Republican Guards – SRG) ελέγχουν το κέντρο της Δαμασκού και τα δυτικά προάστια, όπου κατοικεί η συντριπτική πλειοψηφία των αλαουιτών και στα οποία εδρεύουν σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
▶ Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις ελέγχουν τα ανατολικά προάστια, γνωστά και ως Eastern Ghouta, συμπεριλαμβανομένων των εκεί στρατιωτικών εγκαταστάσεων και των ελάχιστων μικρών σιιτικών συνοικιών.
▶ Στο επόμενο χρονικό διάστημα, στα σουννιτικά νότια προάστια αναμένεται να διεξαχθούν σκληρές μάχες και να καταγραφούν σημαντικές ανθρώπινες απώλειες.
Ο συριακός κουρδικός παράγοντας
Πέρα από τα όσα συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν στην περιοχή της συριακής πρωτεύουσας, σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις αναμένεται να διαδραματίσει και ο συριακός κουρδικός παράγοντας, ο οποίος στην παρούσα φάση ισορροπεί μεταξύ Άγκυρας, Δαμασκού και αντικαθεστωτικών δυνάμεων.
Η απόφαση που έλαβε ο Bashar al-Assad, στα μέσα Ιουλίου του 2012, να αποσύρει το μεγαλύτερο μέρος των συριακών δυνάμεων από τις κουρδικές περιοχές της Συρίας, είχε ως αποτέλεσμα την παραχώρηση του ελέγχου αυτών των εδαφών στο συριακό κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (Democratic Union Party – PYD) [2].
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι το PYD αφενός συνεργάζεται στενά με το ΡΚΚ [3], αφετέρου είναι καλά οργανωμένο και εξοπλισμένο, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες και οι αποφάσεις του, σε σχέση με τον εθνο-θρησκευτικό εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις μελλοντικές εξελίξεις στην περιοχή.
Μέχρι στιγμής, το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης δεν έχει ευθυγραμμισθεί πλήρως με το καθεστώς Assad. Ωστόσο, οι σχέσεις του με το PKK δεν αποκλείεται να το εμπλέξουν σε εχθροπραξίες με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, γεγονός που θα λειτουργήσει προς όφελος του αλαουιτικού καθεστώτος. Στην περίπτωση όμως που δεχθεί επίθεση από τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις, καθότι οι Σύριοι σουννίτες επιδιώκουν να ελέγξουν το σύνολο των συριακών εδαφών στη μετά-Assad εποχή και ως εκ τούτου το σενάριο αυτό θεωρείται ορατό, τότε αφενός είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης θα ζητήσει την άμεση υποστήριξη του PKK, αφετέρου είναι πιθανόν να συνταχθεί πλήρως με το καθεστώς Assad, εφόσον αυτό συνεχίσει να παραμένει στην εξουσία. Συνεπώς, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να αναμένουμε και την εισβολή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στις κουρδικές περιοχές της Συρίας, καθότι δεν θα ανεχθεί την παρουσία των ανταρτών του PKK.
Το μείζον ερώτημα για τους Κούρδους της Συρίας είναι αν στη μετά-Assad εποχή καταφέρουν να δημιουργήσουν μια κουρδική κρατική οντότητα ή έστω να αυτονομηθούν. Ως γνωστόν, θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια σειρά σημαντικών και ίσως ανυπέρβλητων προβλημάτων, όπως:
▶ Την αναμενόμενη σθεναρή αντίδραση των Σύριων σουννιτών.
▶ Την απουσία (;) συναίνεσης προς αυτή την κατεύθυνση από αμερικανικής πλευράς.
▶ Τη δεδομένη άρνηση και σθεναρή αντίδραση της Άγκυρας.
▶ Την αδυναμία σχηματισμού ενιαίας κουρδικής περιοχής εντός της Συρίας. Οι κουρδικές περιοχές εντός του συριακού εδάφους δεν συνιστούν μια ενιαία γεωγραφική περιοχή, καθώς σχηματίζουν μια μη συνεχή λωρίδα μικρού πλάτους κατά μήκος των τουρκικών συνόρων.
Τα υφιστάμενα δεδομένα και η αποκωδικοποίηση των προθέσεων του συνόλου των κρατικών και μη κρατικών δρώντων καταδεικνύουν ότι «η παρούσα κατάσταση στη Συρία χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του αλαουιτικού καθεστώτος και του συριακού λαού γενικότερα». Επιπρόσθετα, η πιθανότητα αύξησης της ανθρωπιστικής κρίσης, με συνέπεια τη ραγδαία αύξηση των Σύριων προσφύγων είναι αορατή.
[1] Joseph Holliday & Michael Lynch, Institute for the Study of War - ISW, “The Battle for Damascus: The Current State of Play in Syria”, December 7, 2012
http://www.understandingwar.org/press-media/graphsandstat/battle-damascus-current-state-play-syria
[2] Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (Democratic Union Party – PYD): Συριακό κουρδικό πολιτικό κόμμα υπό την ηγεσία του Saleh Mohammed, που ιδρύθηκε το 2003 και συνδέεται στενά με το PKK. Ελέγχει αποτελεσματικά το μεγαλύτερο μέρος των κουρδικών περιοχών της Συρίας, ισχυρίζεται ότι αντιτίθεται στο καθεστώς Assad, αλλά επίσης είναι εχθρικό προς το Εθνικό Συμβούλιο της Συρίας και τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό.
[3] Subeyir Aydar, Κούρδος υπεύθυνος του ΡΚΚ στην Ευρώπη: «Το PYD δεν είναι ΡΚΚ, απλώς αποδέχεται ως ιδεολογικό αρχηγό του τον Οτσαλάν. Το ΡYD δεν αποτελεί κομμάτι του ΡΚΚ, αλλά πρόσκειται περισσότερο προς αυτό σε σύγκριση με άλλες οργανώσεις».
Aslı Aydıntaşbaş, Milliyet, “Türkiye Kürtlerle büyür”, 27 Νοεμβρίου 2012
http://siyaset.milliyet.com.tr/turkiye-kurtlerle-buyur/siyaset/siyasetyazardetay/27.11.2012/1633477/default.htm
o xronos
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
