2012-12-21 14:20:02
Διαστάσεις επιδημίας, τείνει να πάρει στη χώρα μας η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), που, σύμφωνα με επιστημονικά στοιχεία, πλήττει 1 στους 4 κατοίκους της χώρας, δηλαδή πάνω... από 2,5 εκατομμύρια Έλληνες! Τι είναι όμως η ΓΟΠ και πού οφείλεται; Τι μπορεί να κάνει κανείς για την αντιμετώπισή της; Ο Γαστρεντερολόγος, Επίκουρος Καθηγητής, Διευθυντής της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», κ. Θεόδωρος Ροκκάς απαντά σε όλες μας τις απορίες.
1. Τι είναι η γοπ;
Η ΓΟΠ είναι ο ιατρικός όρος για κάτι που όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας: τις «καούρες». Αναφερόμαστε στο αίσθημα εκείνο του καψίματος που ξεκινάει από το στομάχι και φτάνει μέχρι και το λαιμό, πολλές φορές μαζί με μια πικρή γεύση στο στόμα, και εμφανίζεται στους περισσότερους από μας μετά από ένα πλούσιο και βαρύ γεύμα που ίσως συνοδευόταν και από μερικά ποτηράκια κρασιού ή μπύρας. Πολύ περισσότερο δε, αν μετά το φαγητό ξαπλώσουμε αμέσως για έναν υπνάκο!
2. Τι προκαλεί τα συμπτώματά της;
Φυσιολογικά, το φαγητό περνάει με την κατάποση στον οισοφάγο και από εκεί στο στομάχι, με τη βοήθεια της βαρύτητας και των περισταλτικών κινήσεων του οισοφάγου. Η παλινδρόμηση παρεμποδίζεται κυρίως από τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, που βρίσκεται στο σημείο συμβολής του οισοφάγου με το στομάχι. Η δυσλειτουργία αυτού του σφιγκτήρα, επιτρέπει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο, δημιουργώντας τα συμπτώματα που περιγράψαμε παραπάνω. Τα πιο συχνά αίτια της ΓΟΠ είναι η λειτουργική αδυναμία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, η διαφραγματοκήλη και ορισμένα φάρμακα, κυρίως αντιυπερτασικά.
3. Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση γοπ;
Η παχυσαρκία είναι ένας από τους πιο επιβαρυντικούς παράγοντες. Έχει διαπιστωθεί πως στους παχύσαρκους ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας είναι πιο συχνά αδύναμος και η ενδοκοιλιακή πίεση υψηλότερη. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει επίσης παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα ΓΟΠ, για δύο λόγους: τα αυξημένα επίπεδα της ορμόνης προγεστερόνης χαλαρώνουν τον σφιγκτήρα του οισοφάγου. Επίσης, το έμβρυο καταλαμβάνει χώρο και ελαττώνει τον χρόνο διέλευσης των τροφών από το πεπτικό σύστημα.
Το φαινόμενο μπορούν να «προκαλέσουν» επίσης οι τροφές πλούσιες σε λιπαρά και καρυκεύματα, το αλκοόλ και ο καφές. Οι τροφές αυτές δεν είναι υπεύθυνες για το πρόβλημα, επιτείνουν όμως τα συμπτώματα. Το στρες μπορεί τέλος να συμβάλει στη συχνότερη εμφάνιση των επεισοδίων της ΓΟΠ.
4. Πότε πρέπει ο ασθενής να παει στον γιατρό;
Αν συμβαίνει έστω κι ένα από τα παρακάτω:
Συμπτώματα «καούρας» και οπισθοστερνικού πόνου
Παλινδρόμηση όξινου περιεχομένου και πικρή γεύση στο στόμα, κατά μέσον όρο δύο φορές την εβδομάδα
Αν χρειάζεται να παίρνετε αντιόξινα, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα
Αν τα συμπτώματα διαταράσσουν τον ύπνο σας
Αν η σωματική άσκηση προκαλεί συμπτώματα
Αν η παλινδρόμηση συμβαίνει σταθερά μετά από κάθε γεύμα και χρειάζεται να αποφεύγετε ορισμένες τροφές, ώστε να μην την προκαλέσετε
Αν η παλινδρόμηση εξακολουθεί να συμβαίνει ακόμη και μετά από τροποποιήσεις των γευμάτων και των καθημερινών συνηθειών σας
Αν μαζί με τα συμπτώματα της παλινδρόμησης έχετε συμπτώματα αναιμίας ή απώλεια βάρους, ή μαύρα κόπρανα.
5. Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με απεικόνιση του ανώτερου γαστρεντερικού με βαριούχο γεύμα αλλά, κυρίως με γαστροσκόπηση, που θα δείξει εάν υπάρχει οισοφαγίτιδα ή και γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος. Αν κριθεί απαραίτητο, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να κάνει επίσης μέτρηση της πίεσης του οισοφάγου και του σφιγκτήρα ή σε συνεχή καταγραφή της οξύτητας (pH) του περιβάλλοντος του κατώτερου οισοφάγου.
6. Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η γοπ;
Όταν είναι χρόνια και δεν αντιμετωπίζεται, η ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του οισοφάγου και οισοφαγίτιδα. Πρόκειται για βλάβη της εσωτερικής στιβάδας του οισοφάγου, που οφείλεται στη συχνή επαφή της εσωτερικής στιβάδας του οισοφάγου με το όξινο γαστρικό περιεχόμενο.
Η κατάσταση αυτή είναι πολύ επώδυνη -καμιά φορά τόσο που συγχέεται με καρδιακό επεισόδιο- και μπορεί να συνοδεύεται και από δυσφαγία, δηλαδή πόνο κατά την κατάποση. Η οισοφαγίτιδα μπορεί να προκαλέσει ουλές και άλλες αλλοιώσεις στον οισοφάγο, αρκετά επικίνδυνες. Παράδειγμα σοβαρής επιπλοκής είναι ο οισοφάγος του Barrett, κατάσταση στην οποία το οισοφαγικό επιθήλιο αλλάζει προς επιθήλιο του στομάχου. Η κατάσταση αυτή, που αποτελεί εν δυνάμει προκαρκινική κατάσταση, μπορεί να εξελιχθεί σε οισοφαγικό καρκίνο και γι’ αυτό χρειάζεται ο ασθενής να τεθεί σε κατάλληλο πρόγραμμα ενδοσκοπικής επιτήρησης. Επίσης, στη ΓΟΠ αποδίδεται ποσοστό αναπνευστικών προβλημάτων: βρογχικό άσθμα, χρόνιος βήχας, βράγχοs φωνής, λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να είναι μια πολύ ενοχλητική και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, με επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του πάσχοντα.
7. Πώς μπορεί κάποιος να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα;
Να καταναλώνει συχνά και μικρά γεύματα, να χάσει βάρος, να περιμένει τουλάχιστον δύο ώρες από το γεύμα, πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε άσκηση, να κάνει μια μικρή βόλτα με τα πόδια μετά το φαγητό, να μειώσει ή να κόψει το κάπνισμα, να κοιμάται με τον κορμό και το κεφάλι ελαφρά υπερυψωμένο. Αν αυτό είναι κουραστικό, πρέπει να μάθει να κοιμάται στο αριστερό του πλευρό, να περιορίσει το άγχος του, να παρατηρήσει το είδος και τη συχνότητα των συμπτωμάτων του και να συμβουλευτεί τον γιατρό του, να μην ξαπλώνει πριν περάσουν 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα, να μην φοράει πολύ στενά ρούχα που σφίγγουν στη μέση, να αποφεύγει τροφές που έχει παρατηρήσει ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματά του.
8. Υπάρχουν «απαγορευμένες» τροφές;
Ο καφές (ακόμη και χωρίς καφεΐνη), το τσάι, τα αεριούχα και τα αλκοολούχα ποτά, οι μπίρες, το αγγούρι, τα εσπεριδοειδή και τα όξινα φρούτα, οι πιπεριές, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το λάχανο, οι σάλτσες τομάτας, το πιπέρι και τα καρυκεύματα, η μέντα, η σοκολάτα, τα τηγανητά και τα φαγητά της μεξικάνικης και ινδικής κουζίνας μπορεί να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση.
9. Τι περιλαμβάνει η θεραπεία της ΓΟΠ;
Η πρώτη γραμμή θεραπείας στοχεύει στη μείωση της οξύτητας του γαστρικού περιεχομένου, γιατί έτσι μειώνεται η επίδραση του στο εσωτερικό του οισοφάγου, μειώνεται ή και εξαφανίζεται ο πόνος και η δυσφορία και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής του ασθενούς. Τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα είναι οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, παντοπραζόλη, ραμπεπραζόλη, ισομεπραζόλη). Η χειρουργική αντιμετώπιση της ΓΟΠ (γνωστή ως θολοπλαστική Nissen) αποτελεί εναλλακτική λύση. Σήμερα, η χειρουργική θεραπεία μπορεί να γίνει και με λαπαροσκοπικό τρόπο, δηλαδή με αποφυγή μεγάλων χειρουργικών τομών και προορίζεται κυρίως για νέους ασθενείς (κάτω από τα 40), για όσους η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει και για όσους δεν συμφιλιώνονται με την ιδέα λήψεως φαρμάκων για μεγάλο χρονικό διάστημα.
lifepositive.gr
1. Τι είναι η γοπ;
Η ΓΟΠ είναι ο ιατρικός όρος για κάτι που όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας: τις «καούρες». Αναφερόμαστε στο αίσθημα εκείνο του καψίματος που ξεκινάει από το στομάχι και φτάνει μέχρι και το λαιμό, πολλές φορές μαζί με μια πικρή γεύση στο στόμα, και εμφανίζεται στους περισσότερους από μας μετά από ένα πλούσιο και βαρύ γεύμα που ίσως συνοδευόταν και από μερικά ποτηράκια κρασιού ή μπύρας. Πολύ περισσότερο δε, αν μετά το φαγητό ξαπλώσουμε αμέσως για έναν υπνάκο!
2. Τι προκαλεί τα συμπτώματά της;
Φυσιολογικά, το φαγητό περνάει με την κατάποση στον οισοφάγο και από εκεί στο στομάχι, με τη βοήθεια της βαρύτητας και των περισταλτικών κινήσεων του οισοφάγου. Η παλινδρόμηση παρεμποδίζεται κυρίως από τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, που βρίσκεται στο σημείο συμβολής του οισοφάγου με το στομάχι. Η δυσλειτουργία αυτού του σφιγκτήρα, επιτρέπει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο, δημιουργώντας τα συμπτώματα που περιγράψαμε παραπάνω. Τα πιο συχνά αίτια της ΓΟΠ είναι η λειτουργική αδυναμία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, η διαφραγματοκήλη και ορισμένα φάρμακα, κυρίως αντιυπερτασικά.
3. Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση γοπ;
Η παχυσαρκία είναι ένας από τους πιο επιβαρυντικούς παράγοντες. Έχει διαπιστωθεί πως στους παχύσαρκους ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας είναι πιο συχνά αδύναμος και η ενδοκοιλιακή πίεση υψηλότερη. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει επίσης παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα ΓΟΠ, για δύο λόγους: τα αυξημένα επίπεδα της ορμόνης προγεστερόνης χαλαρώνουν τον σφιγκτήρα του οισοφάγου. Επίσης, το έμβρυο καταλαμβάνει χώρο και ελαττώνει τον χρόνο διέλευσης των τροφών από το πεπτικό σύστημα.
Το φαινόμενο μπορούν να «προκαλέσουν» επίσης οι τροφές πλούσιες σε λιπαρά και καρυκεύματα, το αλκοόλ και ο καφές. Οι τροφές αυτές δεν είναι υπεύθυνες για το πρόβλημα, επιτείνουν όμως τα συμπτώματα. Το στρες μπορεί τέλος να συμβάλει στη συχνότερη εμφάνιση των επεισοδίων της ΓΟΠ.
4. Πότε πρέπει ο ασθενής να παει στον γιατρό;
Αν συμβαίνει έστω κι ένα από τα παρακάτω:
Συμπτώματα «καούρας» και οπισθοστερνικού πόνου
Παλινδρόμηση όξινου περιεχομένου και πικρή γεύση στο στόμα, κατά μέσον όρο δύο φορές την εβδομάδα
Αν χρειάζεται να παίρνετε αντιόξινα, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα
Αν τα συμπτώματα διαταράσσουν τον ύπνο σας
Αν η σωματική άσκηση προκαλεί συμπτώματα
Αν η παλινδρόμηση συμβαίνει σταθερά μετά από κάθε γεύμα και χρειάζεται να αποφεύγετε ορισμένες τροφές, ώστε να μην την προκαλέσετε
Αν η παλινδρόμηση εξακολουθεί να συμβαίνει ακόμη και μετά από τροποποιήσεις των γευμάτων και των καθημερινών συνηθειών σας
Αν μαζί με τα συμπτώματα της παλινδρόμησης έχετε συμπτώματα αναιμίας ή απώλεια βάρους, ή μαύρα κόπρανα.
5. Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με απεικόνιση του ανώτερου γαστρεντερικού με βαριούχο γεύμα αλλά, κυρίως με γαστροσκόπηση, που θα δείξει εάν υπάρχει οισοφαγίτιδα ή και γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος. Αν κριθεί απαραίτητο, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να κάνει επίσης μέτρηση της πίεσης του οισοφάγου και του σφιγκτήρα ή σε συνεχή καταγραφή της οξύτητας (pH) του περιβάλλοντος του κατώτερου οισοφάγου.
6. Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η γοπ;
Όταν είναι χρόνια και δεν αντιμετωπίζεται, η ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του οισοφάγου και οισοφαγίτιδα. Πρόκειται για βλάβη της εσωτερικής στιβάδας του οισοφάγου, που οφείλεται στη συχνή επαφή της εσωτερικής στιβάδας του οισοφάγου με το όξινο γαστρικό περιεχόμενο.
Η κατάσταση αυτή είναι πολύ επώδυνη -καμιά φορά τόσο που συγχέεται με καρδιακό επεισόδιο- και μπορεί να συνοδεύεται και από δυσφαγία, δηλαδή πόνο κατά την κατάποση. Η οισοφαγίτιδα μπορεί να προκαλέσει ουλές και άλλες αλλοιώσεις στον οισοφάγο, αρκετά επικίνδυνες. Παράδειγμα σοβαρής επιπλοκής είναι ο οισοφάγος του Barrett, κατάσταση στην οποία το οισοφαγικό επιθήλιο αλλάζει προς επιθήλιο του στομάχου. Η κατάσταση αυτή, που αποτελεί εν δυνάμει προκαρκινική κατάσταση, μπορεί να εξελιχθεί σε οισοφαγικό καρκίνο και γι’ αυτό χρειάζεται ο ασθενής να τεθεί σε κατάλληλο πρόγραμμα ενδοσκοπικής επιτήρησης. Επίσης, στη ΓΟΠ αποδίδεται ποσοστό αναπνευστικών προβλημάτων: βρογχικό άσθμα, χρόνιος βήχας, βράγχοs φωνής, λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να είναι μια πολύ ενοχλητική και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, με επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του πάσχοντα.
7. Πώς μπορεί κάποιος να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα;
Να καταναλώνει συχνά και μικρά γεύματα, να χάσει βάρος, να περιμένει τουλάχιστον δύο ώρες από το γεύμα, πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε άσκηση, να κάνει μια μικρή βόλτα με τα πόδια μετά το φαγητό, να μειώσει ή να κόψει το κάπνισμα, να κοιμάται με τον κορμό και το κεφάλι ελαφρά υπερυψωμένο. Αν αυτό είναι κουραστικό, πρέπει να μάθει να κοιμάται στο αριστερό του πλευρό, να περιορίσει το άγχος του, να παρατηρήσει το είδος και τη συχνότητα των συμπτωμάτων του και να συμβουλευτεί τον γιατρό του, να μην ξαπλώνει πριν περάσουν 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα, να μην φοράει πολύ στενά ρούχα που σφίγγουν στη μέση, να αποφεύγει τροφές που έχει παρατηρήσει ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματά του.
8. Υπάρχουν «απαγορευμένες» τροφές;
Ο καφές (ακόμη και χωρίς καφεΐνη), το τσάι, τα αεριούχα και τα αλκοολούχα ποτά, οι μπίρες, το αγγούρι, τα εσπεριδοειδή και τα όξινα φρούτα, οι πιπεριές, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το λάχανο, οι σάλτσες τομάτας, το πιπέρι και τα καρυκεύματα, η μέντα, η σοκολάτα, τα τηγανητά και τα φαγητά της μεξικάνικης και ινδικής κουζίνας μπορεί να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση.
9. Τι περιλαμβάνει η θεραπεία της ΓΟΠ;
Η πρώτη γραμμή θεραπείας στοχεύει στη μείωση της οξύτητας του γαστρικού περιεχομένου, γιατί έτσι μειώνεται η επίδραση του στο εσωτερικό του οισοφάγου, μειώνεται ή και εξαφανίζεται ο πόνος και η δυσφορία και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής του ασθενούς. Τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα είναι οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, παντοπραζόλη, ραμπεπραζόλη, ισομεπραζόλη). Η χειρουργική αντιμετώπιση της ΓΟΠ (γνωστή ως θολοπλαστική Nissen) αποτελεί εναλλακτική λύση. Σήμερα, η χειρουργική θεραπεία μπορεί να γίνει και με λαπαροσκοπικό τρόπο, δηλαδή με αποφυγή μεγάλων χειρουργικών τομών και προορίζεται κυρίως για νέους ασθενείς (κάτω από τα 40), για όσους η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει και για όσους δεν συμφιλιώνονται με την ιδέα λήψεως φαρμάκων για μεγάλο χρονικό διάστημα.
lifepositive.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Συνέλαβαν τον Γιάννη Καρούζο
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Εκαψαν την ελληνική σημαία!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
