2013-01-03 09:02:41
By Nouriel Roubini
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε την Πρωτοχρονιά στην Ουάσιγκτον, απέτρεψε την πτώση της αμερικανικής οικονομίας στον αποκαλούμενο "δημοσιονομικό γκρεμό". Ωστόσο, με δεδομένη την δυσλειτουργική φύση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, δεν θα περάσει καιρός μέχρι την επόμενη κρίση.
Για την ακρίβεια, θα περάσουν δύο μήνες. Αν δεν ληφθούν μέτρα μεχρι την 1η Μαρτίου, θα ξεκινήσουν περικοπές δαπανών 110 δισ. δολ. Και την ίδια περίπου ώρα, οι ΗΠΑ θα φτάσουν στο θεσμικό όριο του χρέους.
Κι αυτή θα είναι μόνο η αρχή. Αργότερα στο 2013 και πριν περάσει πολύ καιρός, θα αρχίσει μια ευρύτερη διαμάχη για την μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική σταθεροποίηση. Η οποία θα οδηγήσει σε νέα διαμάχη μεταξύ των Ρεπουμπλικανών, που θέλουν να συρρικνώσουν το μέγεθος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, και των Δημοκρατικών, που θέλουν να το διατηρήσουν, αλλά δεν είναι σίγουροι για το πώς θα το χρηματοδοτήσουν.
Οπότε περιμένουμε μεγάλες μάχες για τις περικοπές και σειρές από μικρότερες μάχες για την φορολογική μεταρρύθμιση: Θα πρέπει οι ΗΠΑ να επιβάλλουν υψηλότερο ΦΠΑ; Ενιαίο συντελεστή φόρου; Υψηλοτερους (ή χαμηλότερους) φόρους στο εισόδημα; Φόρο καυσαερίων; Κατάργηση φοροαπαλλαγών για επιχειρήσεις ώστε να αντληθούν περισσότερα έσοδα; Πολύ σύντομα θα μπερδευτεί το πράγμα.
Ο Πρόεδρος Barack Obama και οι σύμβουλοί του θα ισχυριστούν ότι με την συμφωνία της Πρωτοχρονιάς εξασφαλίζονται μόνο 600 δισ. δολ. σε έσοδα στην 10ετία αντί του αρχικού στόχου των 1,4 τρισ. δολ. και άρα υπάρχουν περαιτέρω περιθωρια για αυξήσεις φόρων, τουλάχιστον στους πλούσιους. Οι Ρεπουμπλικανοί θα ισχυριστούν ότι οι δαπάνες θα πρέπει πλέον να μειωθούν κάθετα, αφού με την πρόσφατη συμφωνία δεν "τραυματίστηκε" αυτή η πλευρά του εθνικού προϋπολογισμού.
Εν τω μεταξύ, η πιθανή δημοσιονομική προσαρμογή το 2013 θα διαμορφωθεί στο περίπου 1,4% του ΑΕΠ (μοιρασμένη ανάμεσα στην λήξη της μισθολογικής φορολογικής ελάφρυνσης, την αύξηση των συντελεστών φορολόγησης μεγάλης περιουσίας και κάποιες περικοπές στις δαπάνες).
Αυτό μεταφράζεται σε «βαρίδι» 1,2% στην οικονομία. Αν η οικονομία αναπτυσσόταν σε «άνετα» επίπεδα, ας πούμε με ρυθμό 3,5%, το πρόβλημα δεν θα ήταν μεγάλο, αφού η ανάπτυξη θα παρέμενε πάνω από το 2%. Στα τελευταία τρίμηνα, το ΑΕΠ ήδη αναπτύσσεται περίπου 2%. Οπότε οι ΗΠΑ είναι εύκολο να έλθουν επικίνδυνα κοντά σε στασιμότητα φέτος –ή και χειρότερα αν επιδεινωθεί η κρίση στην ευρωζώνη.
Η πιο μακροπρόθεσμη εικόνα είναι ακόμη πιο δυσοίωνη. Η αλήθεια είναι ότι η Αμερική πρέπει να ξυπνήσει και να συλλάβει όλο το μέγεθος του δημοσιονομικού εφιάλτη. Ακόμη και ο τυπικός Ρεπουμπλικανός ψηφοφόρος –που είναι σε γενικές γραμμές μεγαλύτερος και φτωχότερος από τον Δημοκρατικό ψηφοφόρο- δεν τάσσεται υπέρ του ακρωτηριασμού του κράτους πρόνοιας. Οι εξτρεμιστές του Tea Party δεν είναι αντιπροσωπευτική περίπτωση. Γι’αυτό και στα πλάνα των υποψηφίων για το προεδρικό χρίσμα Ρεπουμπλικανών Mitt Romney και Paul Ryan, εμφανιζόταν μια 10ετής αναβολή σε όλες τις σκληρές περικοπές στο σύστημα ασφάλισης και περίθαλψης.
Ούτε οι Δημοκρατικοί ούτε οι Ρεπουμπλικανοί αναγνωρίζουν ότι η συντήρηση ενός βασικού κοινωνικού κράτους, που είναι σωστό και απαραίτητο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της ταχείας τεχνολογικής αλλαγής και της δημογραφικής πίεσης, χρειάζεται υψηλότερους φόρους για την μεσαία τάξη όπως και για τους πλούσιους. Μια συμφωνία που παρατείνει αστήριχτες φορολογικές ελαφρύνσεις για το 98% των Αμερικανών, είναι πύρρειος νίκη για τον κ. Obama.
Για την ώρα, τον βοηθούν οι ψύχραιμες χρηματοοικονομικές αγορές. Πιθανόν να περάσουν χρόνια μέχρι να έλθουν οι ΗΠΑ αντιμέτωπες με την πραγματικότητα της δημοσιονομικής τους θέσης, και να αυξήσουν τα έσοδα σε ένα επίπεδο που θα επαρκεί για να πληρώνεται το αναμορφωμένο –αλλά όχι πνιγμένο- κοινωνικό κράτος. Τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα θα παραμείνουν ο κανόνας για τα επόμενα χρόνια, τουλάχιστον όσο θα μένουν ήρεμες οι αγορές ομολόγων –που πιστεύω ότι θα μείνουν.
Τα «γεράκια» των αγορών ομολόγων, δεν έχουν όρεξη για καταστροφή. Και γιατί να έχουν; Η ανάπτυξη είναι χαμηλή και ο πληθωρισμός χαμηλότερος, οι ΗΠΑ έχουν ακόμη το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, τα αμερικανικά ομόλογα παραμένουν «καταφύγια», τα επιτόκια βρίσκονται στο μηδέν, η Federal Reserve έχει υποσχεθεί ρευστότητα και η Κίνα και οι υπόλοιπες αναδυόμενες οικονομίες συνεχίζουν να αγοράζουν δολάρια για να συγκρατούν τις ανατιμήσεις των δικών τους νομισμάτων. Ολ’αυτά εγγυώνται την φθηνή χρηματοδότηση του αμερικανικού ελλείμματος στα επόμενα χρόνια. Κάποια στιγμή όμως, τα «γεράκια» θα σηκωθούν στον αέρα.
Με δύο λόγια, η «μίνι-συμφωνία» για τον δημοσιονομικό γκρεμό, συγκάλυψε όλα τα σημαντικά ερωτήματα. Αφήνοντας τις περικοπές των δαπανών έξω από την συμφωνία, οι Δημοκρατικοί ενθάρρυναν τους Ρεπουμπλικανούς, που είναι αποφασισμένοι να μειώσουν κάθετα τους φόρους, αλλά δεν έχουν βρει σχέδιο για να το πληρώσουν. Για μια φορά ακόμη, εναπόκειται στους ρυθμιστές της Ουάσιγκτον να διορθώσουν το πρόβλημα, πριν τους προλάβει η αγορά και το κάνει στην θέση τους. Η πρωτοχρονιάτικη συμφωνία, υποδεικνύει ότι αυτό δεν θα γίνει εύκολα.
Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του Roubini Global Economics και καθηγητής του Stern School of Business, New York University.
To Εuro2day.grενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε την Πρωτοχρονιά στην Ουάσιγκτον, απέτρεψε την πτώση της αμερικανικής οικονομίας στον αποκαλούμενο "δημοσιονομικό γκρεμό". Ωστόσο, με δεδομένη την δυσλειτουργική φύση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, δεν θα περάσει καιρός μέχρι την επόμενη κρίση.
Για την ακρίβεια, θα περάσουν δύο μήνες. Αν δεν ληφθούν μέτρα μεχρι την 1η Μαρτίου, θα ξεκινήσουν περικοπές δαπανών 110 δισ. δολ. Και την ίδια περίπου ώρα, οι ΗΠΑ θα φτάσουν στο θεσμικό όριο του χρέους.
Κι αυτή θα είναι μόνο η αρχή. Αργότερα στο 2013 και πριν περάσει πολύ καιρός, θα αρχίσει μια ευρύτερη διαμάχη για την μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική σταθεροποίηση. Η οποία θα οδηγήσει σε νέα διαμάχη μεταξύ των Ρεπουμπλικανών, που θέλουν να συρρικνώσουν το μέγεθος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, και των Δημοκρατικών, που θέλουν να το διατηρήσουν, αλλά δεν είναι σίγουροι για το πώς θα το χρηματοδοτήσουν.
Οπότε περιμένουμε μεγάλες μάχες για τις περικοπές και σειρές από μικρότερες μάχες για την φορολογική μεταρρύθμιση: Θα πρέπει οι ΗΠΑ να επιβάλλουν υψηλότερο ΦΠΑ; Ενιαίο συντελεστή φόρου; Υψηλοτερους (ή χαμηλότερους) φόρους στο εισόδημα; Φόρο καυσαερίων; Κατάργηση φοροαπαλλαγών για επιχειρήσεις ώστε να αντληθούν περισσότερα έσοδα; Πολύ σύντομα θα μπερδευτεί το πράγμα.
Ο Πρόεδρος Barack Obama και οι σύμβουλοί του θα ισχυριστούν ότι με την συμφωνία της Πρωτοχρονιάς εξασφαλίζονται μόνο 600 δισ. δολ. σε έσοδα στην 10ετία αντί του αρχικού στόχου των 1,4 τρισ. δολ. και άρα υπάρχουν περαιτέρω περιθωρια για αυξήσεις φόρων, τουλάχιστον στους πλούσιους. Οι Ρεπουμπλικανοί θα ισχυριστούν ότι οι δαπάνες θα πρέπει πλέον να μειωθούν κάθετα, αφού με την πρόσφατη συμφωνία δεν "τραυματίστηκε" αυτή η πλευρά του εθνικού προϋπολογισμού.
Εν τω μεταξύ, η πιθανή δημοσιονομική προσαρμογή το 2013 θα διαμορφωθεί στο περίπου 1,4% του ΑΕΠ (μοιρασμένη ανάμεσα στην λήξη της μισθολογικής φορολογικής ελάφρυνσης, την αύξηση των συντελεστών φορολόγησης μεγάλης περιουσίας και κάποιες περικοπές στις δαπάνες).
Αυτό μεταφράζεται σε «βαρίδι» 1,2% στην οικονομία. Αν η οικονομία αναπτυσσόταν σε «άνετα» επίπεδα, ας πούμε με ρυθμό 3,5%, το πρόβλημα δεν θα ήταν μεγάλο, αφού η ανάπτυξη θα παρέμενε πάνω από το 2%. Στα τελευταία τρίμηνα, το ΑΕΠ ήδη αναπτύσσεται περίπου 2%. Οπότε οι ΗΠΑ είναι εύκολο να έλθουν επικίνδυνα κοντά σε στασιμότητα φέτος –ή και χειρότερα αν επιδεινωθεί η κρίση στην ευρωζώνη.
Η πιο μακροπρόθεσμη εικόνα είναι ακόμη πιο δυσοίωνη. Η αλήθεια είναι ότι η Αμερική πρέπει να ξυπνήσει και να συλλάβει όλο το μέγεθος του δημοσιονομικού εφιάλτη. Ακόμη και ο τυπικός Ρεπουμπλικανός ψηφοφόρος –που είναι σε γενικές γραμμές μεγαλύτερος και φτωχότερος από τον Δημοκρατικό ψηφοφόρο- δεν τάσσεται υπέρ του ακρωτηριασμού του κράτους πρόνοιας. Οι εξτρεμιστές του Tea Party δεν είναι αντιπροσωπευτική περίπτωση. Γι’αυτό και στα πλάνα των υποψηφίων για το προεδρικό χρίσμα Ρεπουμπλικανών Mitt Romney και Paul Ryan, εμφανιζόταν μια 10ετής αναβολή σε όλες τις σκληρές περικοπές στο σύστημα ασφάλισης και περίθαλψης.
Ούτε οι Δημοκρατικοί ούτε οι Ρεπουμπλικανοί αναγνωρίζουν ότι η συντήρηση ενός βασικού κοινωνικού κράτους, που είναι σωστό και απαραίτητο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, της ταχείας τεχνολογικής αλλαγής και της δημογραφικής πίεσης, χρειάζεται υψηλότερους φόρους για την μεσαία τάξη όπως και για τους πλούσιους. Μια συμφωνία που παρατείνει αστήριχτες φορολογικές ελαφρύνσεις για το 98% των Αμερικανών, είναι πύρρειος νίκη για τον κ. Obama.
Για την ώρα, τον βοηθούν οι ψύχραιμες χρηματοοικονομικές αγορές. Πιθανόν να περάσουν χρόνια μέχρι να έλθουν οι ΗΠΑ αντιμέτωπες με την πραγματικότητα της δημοσιονομικής τους θέσης, και να αυξήσουν τα έσοδα σε ένα επίπεδο που θα επαρκεί για να πληρώνεται το αναμορφωμένο –αλλά όχι πνιγμένο- κοινωνικό κράτος. Τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα θα παραμείνουν ο κανόνας για τα επόμενα χρόνια, τουλάχιστον όσο θα μένουν ήρεμες οι αγορές ομολόγων –που πιστεύω ότι θα μείνουν.
Τα «γεράκια» των αγορών ομολόγων, δεν έχουν όρεξη για καταστροφή. Και γιατί να έχουν; Η ανάπτυξη είναι χαμηλή και ο πληθωρισμός χαμηλότερος, οι ΗΠΑ έχουν ακόμη το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, τα αμερικανικά ομόλογα παραμένουν «καταφύγια», τα επιτόκια βρίσκονται στο μηδέν, η Federal Reserve έχει υποσχεθεί ρευστότητα και η Κίνα και οι υπόλοιπες αναδυόμενες οικονομίες συνεχίζουν να αγοράζουν δολάρια για να συγκρατούν τις ανατιμήσεις των δικών τους νομισμάτων. Ολ’αυτά εγγυώνται την φθηνή χρηματοδότηση του αμερικανικού ελλείμματος στα επόμενα χρόνια. Κάποια στιγμή όμως, τα «γεράκια» θα σηκωθούν στον αέρα.
Με δύο λόγια, η «μίνι-συμφωνία» για τον δημοσιονομικό γκρεμό, συγκάλυψε όλα τα σημαντικά ερωτήματα. Αφήνοντας τις περικοπές των δαπανών έξω από την συμφωνία, οι Δημοκρατικοί ενθάρρυναν τους Ρεπουμπλικανούς, που είναι αποφασισμένοι να μειώσουν κάθετα τους φόρους, αλλά δεν έχουν βρει σχέδιο για να το πληρώσουν. Για μια φορά ακόμη, εναπόκειται στους ρυθμιστές της Ουάσιγκτον να διορθώσουν το πρόβλημα, πριν τους προλάβει η αγορά και το κάνει στην θέση τους. Η πρωτοχρονιάτικη συμφωνία, υποδεικνύει ότι αυτό δεν θα γίνει εύκολα.
Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του Roubini Global Economics και καθηγητής του Stern School of Business, New York University.
To Εuro2day.grενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
