2013-01-06 14:45:04
Είναι οι μη-Ευρωπαίοι πολύ λιγότερο απαισιόδοξοι για την Ευρώπη από ότι οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι; Θα μπορούσε η απόσταση να είναι προϋπόθεση για μια πιο...ισορροπημένη άποψη της κατάστασης;
Σε μια συνέντευξη πριν από λίγους μήνες, ο Wang Hongzhang, ο πρόεδρος της China Construction Bank, εξέφρασε (εμμέσως) τον ενθουσιασμό του για την Ευρώπη. Παραθέτοντας την κινεζική παροιμία, «Μια πεινασμένη καμήλα είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό τι ένα άλογο,» υπονόησε ότι οι οικονομίες της Ευρώπης είναι πολύ ισχυρότερες από ότι πιστεύουν πολλοί. Και, χωρίς να το πει ρητά, άφησε να εννοηθεί ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για επενδύσεις στη ευρωπαϊκή αγορά στη σωστή τιμή.
Φυσικά, δεν είναι όλοι που μοιράζονται αυτό το αισιόδοξο όραμα. Οι Βρετανοί ευρωσκεπτικιστές χαίρονται που έχουν κρατήσει την απόστασή τους από ένα «πλοίο που βυθίζεται.» Αλλά, ενώ ο Economist περιέγραψε πρόσφατα στη Γαλλία ως «σε άρνηση,» το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί και για το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι αλήθεια ότι οι Γάλλοι δεν είχαν ούτε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ούτε μια βασιλική γιορτή φέτος. Αλλά, όταν πρόκειται για την κατάσταση των οικονομιών τους, οι δύο χώρες είναι σε μεγάλο βαθμό στην ίδια βάρκα.
Εάν κάποιος ταξιδεύει στην Αμερική ή την Ασία όμως, η εικόνα της Ευρώπης γίνεται επιλεκτικά φωτεινότερη: ενώ εξακολουθεί να θεωρείται ως θετικό πρότυπο, δεν είναι πλέον ένας παγκόσμιος παράγοντας. Σύμφωνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη μπορεί να μην είναι πλέον ένα πρόβλημα, αλλά δεν θεωρείται μέρος της λύσης στα προβλήματα του κόσμου - με την πιθανή εξαίρεση εκείνα που αφορούν άμεσα την Ευρώπη (και, ακόμη και τότε, οι αμφιβολίες παραμένουν) .
Ωστόσο, για πολλούς διεθνείς επενδυτές, η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι, ένα επιτρεπτό ρίσκο, αν όχι - όπως στην περίπτωση του Wang - μια χρυσή ευκαιρία. Σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπλοκότητας - και ως εκ τούτου αβεβαιότητας – οι επενδυτές θέλουν να αντισταθμίσουν τα στοιχήματά τους. Τουλάχιστον μερικές από τις χώρες BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) φαίνεται να δείχνουν τάσεις επιβράδυνσης. Και, ενώ οι νέες αναδυόμενες δυνάμεις, όπως το Μεξικό, είναι δελεαστικές, μπορεί να αποδειχθούυν πιο εύθραυστες από ότι φαίνονται.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη μπορεί να είναι μια κουρασμένη, γηραιά και θλιμμένη ήπειρος, αλλά, όπως μαρτυρούν οι αγορές πολυτελών ειδών και η αεροναυτική βιομηχανία, θα ήταν πρόωρο να την ξεγράψουμε. Η σχετική μείωση είναι ωστόσο προφανής: η Ευρώπη αντιπροσώπευε το 20% του πληθυσμού του κόσμου στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα, αλλά μόνο το 7% σήμερα, ενώ το μερίδιο της αναμένεται να είναι ακόμα χαμηλότερο το 2050.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μια πηγή οικονομικής έμπνευσης, αλλά κάνει ακόμα άνθρωπους να ονειρεύονται. Είναι αντιληπτή ως ένα μοντέλο ‘ευγένειας’. Όποιες και αν είναι οι διαφωνίες τους, Κινέζοι και οι Ιάπωνες συμφωνούν σε ένα σημείο: αν η Ασία σήμερα, με την άνοδο των εθνικιστικών εντάσεων, θυμίζει την Ευρώπη κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, είναι ακριβώς επειδή η Ασία δεν έχει ξεκινήσει μια διαδικασία συμφιλίωσης, όπως αυτή που επέτρεψε σε Γαλλία και Γερμανία να ξεπεράσουν αιώνες αντιπαλότητας μεταξύ τους.
Επίσης, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, μπορεί να δίνει έμφαση στην ιδιαιτερότητα του «ρωσικού πολιτισμού» με τρόπο που θυμίζει αντι-δυτικούς στοχαστές του δέκατου ένατου αιώνα - αλλά πολλοί στη ρωσική ελίτ εξακολουθούν να θεωρούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις πολλές αδυναμίες της, το πιο πολιτισμένο μοντέλο διακυβέρνησης που υπάρχει. Όταν στην Κίνα αναζητούν ένα μοντέλο αναφοράς για την κοινωνική προστασία, πηγαίνουν σε εκπαιδευτικά ταξίδια στη Σκανδιναβία.
Αλλά μπορεί η Ευρώπη να παραμείνει ένα σημείο αναφοράς, αν δεν είναι πλέον μια σοβαρή γεωπολιτική δύναμη; Όταν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε στους Ευρωπαίους, «Σας χρειαζόμαστε,» εννούν: «Παρακαλούμε μην καταρρεύσετε και παρασύρετε τη παγκόσμια οικονομία μαζί σας.» Οι Ευρωπαίοι έχουν γίνει οι Ιάπωνες από τη Δύση - χρηματοδότες οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση διαδραματίζουν υποστηρικτικό ρόλο στις παγκόσμιες στρατηγικές υποθέσεις.
Για παράδειγμα, αν η ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη μπορεί να επιλυθεί, η λύση μπορεί να έρθει μόνο με την ισχυρή συμμετοχή των ΗΠΑ. Ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος θέλει να είναι ένας πρόεδρος σαν το πρότυπό του, Αβραάμ Λίνκολν, δε θα μπορούσε να κάνει πολλά παραπάνω για να αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης που έλαβε πρόωρα από το να διευκολύνει τη συνολική διευθέτηση στη Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη παραμένει μια σημαντική οικονομική και εμπορική δύναμη - και μπορεί να ανακάμψει, ανά πάσα στιγμή, τώρα που έχει ξεπεράσει τουλάχιστον εν μέρει τη συστημική κρίση της. Παραμένει επίσης ένα μοντέλο συμφιλίωσης όπουοι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να ονειρεύονται, παρά τα απαράδεκτα υψηλά επίπεδα ανεργίας, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Αλλά η Ευρώπη δεν είναι πλέον αντιληπτή ως παγκόσμιος παράγοντας - και δικαίως. Πρόκειται για μια όαση ηρεμίας, όχι δυναμισμού. Το ερώτημα για τους Ευρωπαίους σήμερα είναι αν μπορούν - και, πιο σημαντικό, αν θα πρέπει - να είναι ικανοποιημένοι με την κατάσταση τους.
sofokleous10.gr
Σε μια συνέντευξη πριν από λίγους μήνες, ο Wang Hongzhang, ο πρόεδρος της China Construction Bank, εξέφρασε (εμμέσως) τον ενθουσιασμό του για την Ευρώπη. Παραθέτοντας την κινεζική παροιμία, «Μια πεινασμένη καμήλα είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό τι ένα άλογο,» υπονόησε ότι οι οικονομίες της Ευρώπης είναι πολύ ισχυρότερες από ότι πιστεύουν πολλοί. Και, χωρίς να το πει ρητά, άφησε να εννοηθεί ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για επενδύσεις στη ευρωπαϊκή αγορά στη σωστή τιμή.
Φυσικά, δεν είναι όλοι που μοιράζονται αυτό το αισιόδοξο όραμα. Οι Βρετανοί ευρωσκεπτικιστές χαίρονται που έχουν κρατήσει την απόστασή τους από ένα «πλοίο που βυθίζεται.» Αλλά, ενώ ο Economist περιέγραψε πρόσφατα στη Γαλλία ως «σε άρνηση,» το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί και για το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι αλήθεια ότι οι Γάλλοι δεν είχαν ούτε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ούτε μια βασιλική γιορτή φέτος. Αλλά, όταν πρόκειται για την κατάσταση των οικονομιών τους, οι δύο χώρες είναι σε μεγάλο βαθμό στην ίδια βάρκα.
Εάν κάποιος ταξιδεύει στην Αμερική ή την Ασία όμως, η εικόνα της Ευρώπης γίνεται επιλεκτικά φωτεινότερη: ενώ εξακολουθεί να θεωρείται ως θετικό πρότυπο, δεν είναι πλέον ένας παγκόσμιος παράγοντας. Σύμφωνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη μπορεί να μην είναι πλέον ένα πρόβλημα, αλλά δεν θεωρείται μέρος της λύσης στα προβλήματα του κόσμου - με την πιθανή εξαίρεση εκείνα που αφορούν άμεσα την Ευρώπη (και, ακόμη και τότε, οι αμφιβολίες παραμένουν) .
Ωστόσο, για πολλούς διεθνείς επενδυτές, η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι, ένα επιτρεπτό ρίσκο, αν όχι - όπως στην περίπτωση του Wang - μια χρυσή ευκαιρία. Σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπλοκότητας - και ως εκ τούτου αβεβαιότητας – οι επενδυτές θέλουν να αντισταθμίσουν τα στοιχήματά τους. Τουλάχιστον μερικές από τις χώρες BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) φαίνεται να δείχνουν τάσεις επιβράδυνσης. Και, ενώ οι νέες αναδυόμενες δυνάμεις, όπως το Μεξικό, είναι δελεαστικές, μπορεί να αποδειχθούυν πιο εύθραυστες από ότι φαίνονται.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη μπορεί να είναι μια κουρασμένη, γηραιά και θλιμμένη ήπειρος, αλλά, όπως μαρτυρούν οι αγορές πολυτελών ειδών και η αεροναυτική βιομηχανία, θα ήταν πρόωρο να την ξεγράψουμε. Η σχετική μείωση είναι ωστόσο προφανής: η Ευρώπη αντιπροσώπευε το 20% του πληθυσμού του κόσμου στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα, αλλά μόνο το 7% σήμερα, ενώ το μερίδιο της αναμένεται να είναι ακόμα χαμηλότερο το 2050.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μια πηγή οικονομικής έμπνευσης, αλλά κάνει ακόμα άνθρωπους να ονειρεύονται. Είναι αντιληπτή ως ένα μοντέλο ‘ευγένειας’. Όποιες και αν είναι οι διαφωνίες τους, Κινέζοι και οι Ιάπωνες συμφωνούν σε ένα σημείο: αν η Ασία σήμερα, με την άνοδο των εθνικιστικών εντάσεων, θυμίζει την Ευρώπη κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, είναι ακριβώς επειδή η Ασία δεν έχει ξεκινήσει μια διαδικασία συμφιλίωσης, όπως αυτή που επέτρεψε σε Γαλλία και Γερμανία να ξεπεράσουν αιώνες αντιπαλότητας μεταξύ τους.
Επίσης, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, μπορεί να δίνει έμφαση στην ιδιαιτερότητα του «ρωσικού πολιτισμού» με τρόπο που θυμίζει αντι-δυτικούς στοχαστές του δέκατου ένατου αιώνα - αλλά πολλοί στη ρωσική ελίτ εξακολουθούν να θεωρούν την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις πολλές αδυναμίες της, το πιο πολιτισμένο μοντέλο διακυβέρνησης που υπάρχει. Όταν στην Κίνα αναζητούν ένα μοντέλο αναφοράς για την κοινωνική προστασία, πηγαίνουν σε εκπαιδευτικά ταξίδια στη Σκανδιναβία.
Αλλά μπορεί η Ευρώπη να παραμείνει ένα σημείο αναφοράς, αν δεν είναι πλέον μια σοβαρή γεωπολιτική δύναμη; Όταν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε στους Ευρωπαίους, «Σας χρειαζόμαστε,» εννούν: «Παρακαλούμε μην καταρρεύσετε και παρασύρετε τη παγκόσμια οικονομία μαζί σας.» Οι Ευρωπαίοι έχουν γίνει οι Ιάπωνες από τη Δύση - χρηματοδότες οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση διαδραματίζουν υποστηρικτικό ρόλο στις παγκόσμιες στρατηγικές υποθέσεις.
Για παράδειγμα, αν η ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη μπορεί να επιλυθεί, η λύση μπορεί να έρθει μόνο με την ισχυρή συμμετοχή των ΗΠΑ. Ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος θέλει να είναι ένας πρόεδρος σαν το πρότυπό του, Αβραάμ Λίνκολν, δε θα μπορούσε να κάνει πολλά παραπάνω για να αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης που έλαβε πρόωρα από το να διευκολύνει τη συνολική διευθέτηση στη Μέση Ανατολή.
Η Ευρώπη παραμένει μια σημαντική οικονομική και εμπορική δύναμη - και μπορεί να ανακάμψει, ανά πάσα στιγμή, τώρα που έχει ξεπεράσει τουλάχιστον εν μέρει τη συστημική κρίση της. Παραμένει επίσης ένα μοντέλο συμφιλίωσης όπουοι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να ονειρεύονται, παρά τα απαράδεκτα υψηλά επίπεδα ανεργίας, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Αλλά η Ευρώπη δεν είναι πλέον αντιληπτή ως παγκόσμιος παράγοντας - και δικαίως. Πρόκειται για μια όαση ηρεμίας, όχι δυναμισμού. Το ερώτημα για τους Ευρωπαίους σήμερα είναι αν μπορούν - και, πιο σημαντικό, αν θα πρέπει - να είναι ικανοποιημένοι με την κατάσταση τους.
sofokleous10.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κύπρος:Ξεπέρασαν τις 41 χιλ. οι άνεργοι!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τους πήραν με τα καδρόνια...
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
