2013-01-08 15:49:08
της Aσπασίας Μάλλιου*
Η ανάγκη περιορισμού της φοροδιαφυγής αποτελεί την «καραμέλα» της εποχής. Οι πάντες, από πολιτικούς έως θαμώνες του καφενείου, αναμασάνε την καραμέλα της ανάγκης περιορισμού της φοροδιαφυγής. Όσοι οι συνομιλητές, τόσες και οι απόψεις, τεκμηριωμένες ή όχι, για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Αυστηρά φορολογικά και ποινικά κυρωτικά μέτρα διαδέχονται το ένα το άλλο. Οι εξαγγελίες των προθέσεων του πολιτικού συστήματος για τη σύλληψη φοροδιαφεύγουσας ύλης έχουν καταστεί καθημερινό φαινόμενο. Δυστυχώς, όμως, η φοροδιαφυγή δεν έχει ούτε κατ’ ελάχιστο περιορισθεί. Ακόμη και το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος, που κατατέθηκε στη Βουλή προς ψήφιση, όχι απλώς δεν περιέλαβε τελικά διατάξεις για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την τροποποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών, αλλά επιπρόσθετα από αυτό αφαιρέθηκαν οι διατάξεις απλοποίησης και εξορθολογισμού της φορολογίας, που είχαν περιληφθεί στα σχέδια, τα οποία είχαν διαρρεύσει στον Τύπο πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Γιατί, όμως, η φοροδιαφυγή δεν περιορίζεται;
Απάντηση, έστω μερική, μας προσφέρει η επιμέρους εξέταση περιπτώσεων, όπως ο φορολογικός έλεγχος των εξωχώριων εταιρειών, που φέρονται ως ιδιοκτήτες ακινήτων, χωρικής περιφέρειας του Δήμου Κρανιδίου. Ειδικότερα, η Δ.Ο.Υ. Κρανιδίου φέρεται να έχει παραπέμψει στο γραφείο του υφυπουργού Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνη, τους φακέλους 180 υπεράκτιων εταιρικών ακινήτων, χωρίς να έχει προβεί σε έλεγχο και τυχόν καταλογισμό φόρου, με δικαιολογία την ανεπάρκεια του προσωπικού της. Από εκεί, οι φάκελοι παραπέμφθηκαν στο Διαπεριφερειακό Ελεγκτικό Κέντρο (Δ.Ε.Κ.), το οποίο εκτός από τις τρέχουσες υποθέσεις του, καλείται να ελέγξει και τις υποθέσεις αυτές, καθώς και τις υποθέσεις στις οποίες η «ομάδα Φρατζεσκάκη» έχει προσδώσει τον μάλλον αυθαίρετο και νομικά αβάσιμο χαρακτηρισμό «υποθέσεις μεγάλου πλούτου». Παράλληλα, ενώ το ΣΔΟΕ Πελοποννήσου έχει αποστείλει σε επιμέρους Δ.Ο.Υ. φακέλους με ελεγκτικές του ενέργειες, αναφορικά με συμβόλαια αγοραπωλησίας ή αναφορικά με εκμίσθωση ακινήτων ιδιοκτησίας υπεράκτιων εταιρειών, ο τυχόν καταλογισμός από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. δεν έχει τελικώς προχωρήσει.
Ήδη, με σχετική τροπολογία, το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί την παράταση της προθεσμίας παραγραφής για ένα έτος (31.12.2013),προκειμένου να καταστεί δυνατός ο φορολογικός έλεγχος των υποθέσεων που παραγράφονται 31.12.2012 και ο οποίος τελικώς –παρά την πάροδο αρκετών ετών- δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Και αναρωτιόμαστε, κατά την τελευταία δεκαετία, το υπουργείο Οικονομικών αγνοούσε αυτό που η υπόλοιπη ελληνική κοινωνία γνώριζε; Ότι, δηλαδή σε ορισμένες περιοχές της επικρατείας οι τιμές των ακινήτων είχαν αυξηθεί τόσο πολύ, ώστε τα φυσικά πρόσωπα να καταφεύγουν σε εργαλεία φοροαποφυγής, όπως οι εξωχώριες εταιρίες για να καθίσταται δυνατή η αγορά και χρησιμοποίηση των ακινήτων αυτών με τη χρησιμοποίηση κεφαλαίων που είχαν παράνομα διαφύγει της φορολόγησης;
Άραγε, ήταν αναγκαία κάποια ειδική νομοθετική ρύθμιση αυστηροποίησης φορολογικών κυρώσεων ή περιορισμού έως σημείου αποκλεισμού του συνταγματικού δικαιώματος του φορολογούμενου να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια, ώστε να περιορισθεί η επιτόπια, γνωστή σε όλους τους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ, φοροδιαφυγή; Ή το αποτέλεσμα του εντοπισμού φορολογητέας ύλης θα είχε επιτευχθεί, χωρίς να κινδυνεύσει το κράτος δικαίου και να υποχωρήσουν τα ατομικά δικαιώματα, αν είχε αναληφθεί το αυτονόητο πολιτικό κόστος, ώστε να επανδρωθεί κατάλληλα η Δ.Ο.Υ. Κρανιδίου και οι λοιπές Δ.Ο.Υ. των πολυτελών περιοχών και αν είχε ασκηθεί αντικειμενικός και αδιάβλητος ιεραρχικός έλεγχος για την εντατικοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι τυχόν καταλογισμοί εντός εύλογου χρόνου; Και επιπρόσθετα, μήπως τελικά θα είχαν εισπραχθεί και καταλογισθεί φόροι, χωρίς να καταστεί αναγκαία η μετατροπή -στα όρια της συνταγματικότητας ή και πέρα από αυτά- των αδικημάτων της φοροδιαφυγής σε διαρκή εγκλήματα, αν οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. είχαν επανδρωθεί έγκαιρα με νομικά τμήματα ικανά τόσο να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την είσπραξη, κατά ΚΕΔΕ, των βεβαιωμένων φόρων και προστίμων, όσο και να προασπισθούν παραδεκτά και βάσιμα τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου σε δίκες εκτέλεσης;
Υπό την επιφύλαξη, ότι τα περιγραφόμενα πραγματικά περιστατικά είναι ακριβή, οι λόγοι ή έστω κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους η φοροδιαφυγή δεν έχει περιορισθεί έως σήμερα είναι προφανείς.
Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής δεν επιτυγχάνεται μόνο με τη νομοθέτηση αυστηρού πλαισίου, ούτε με τη θεσμοθέτηση αυστηρών ποινικών κυρώσεων. Επιτυγχάνεται, κυρίως με επίμονες προσπάθειες σε επίπεδο εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας. Σε επίπεδο εξατομίκευσης του φορολογικού περιστατικού. Σε επίπεδο φορολογικού ελέγχου και έκδοσης της διαπιστωτικής της φορολογητέας ύλης και της φορολογικής υποχρέωσης ατομικής διοικητικής καταλογιστικής πράξης.
Όσο λοιπόν δεν αναλαμβάνουμε το πολιτικό κόστος να πράξουμε το στοιχειώδες, αλλά, προφανώς για να μην έχει συμβεί μέχρι τώρα, τόσο δύσκολο, δηλαδή την ηλεκτρονική ενίσχυση και αδιάβλητη και αποτελεσματική επάνδρωση του ελεγκτικού και φορολογικού μηχανισμού, τόσο η φοροδιαφυγή θα αυξάνεται. Οι φοροφυγάδες θα γελούν σε βάρος μας. Το κράτος δικαίου θα υποχωρεί και τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα καλύπτονται με οριζόντιες περικοπές. Ενώ, δυστυχώς, είναι πολύ κοντά η ώρα που και οι συνεπείς φορολογούμενοι θα σταματήσουν να καταβάλουν τους φόρους τους, όχι διότι διαφθάρηκε η φορολογική τους συνείδηση, αλλά διότι ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος * Η Ασπασία Μάλλιου είναι δικηγόρος και εκδότης του νομικού περιοδικού «Δελτίο Φορολογικής Νομοθεσίας», www.dfn.gr
Η ανάγκη περιορισμού της φοροδιαφυγής αποτελεί την «καραμέλα» της εποχής. Οι πάντες, από πολιτικούς έως θαμώνες του καφενείου, αναμασάνε την καραμέλα της ανάγκης περιορισμού της φοροδιαφυγής. Όσοι οι συνομιλητές, τόσες και οι απόψεις, τεκμηριωμένες ή όχι, για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Αυστηρά φορολογικά και ποινικά κυρωτικά μέτρα διαδέχονται το ένα το άλλο. Οι εξαγγελίες των προθέσεων του πολιτικού συστήματος για τη σύλληψη φοροδιαφεύγουσας ύλης έχουν καταστεί καθημερινό φαινόμενο. Δυστυχώς, όμως, η φοροδιαφυγή δεν έχει ούτε κατ’ ελάχιστο περιορισθεί. Ακόμη και το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος, που κατατέθηκε στη Βουλή προς ψήφιση, όχι απλώς δεν περιέλαβε τελικά διατάξεις για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την τροποποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών, αλλά επιπρόσθετα από αυτό αφαιρέθηκαν οι διατάξεις απλοποίησης και εξορθολογισμού της φορολογίας, που είχαν περιληφθεί στα σχέδια, τα οποία είχαν διαρρεύσει στον Τύπο πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Γιατί, όμως, η φοροδιαφυγή δεν περιορίζεται;
Απάντηση, έστω μερική, μας προσφέρει η επιμέρους εξέταση περιπτώσεων, όπως ο φορολογικός έλεγχος των εξωχώριων εταιρειών, που φέρονται ως ιδιοκτήτες ακινήτων, χωρικής περιφέρειας του Δήμου Κρανιδίου. Ειδικότερα, η Δ.Ο.Υ. Κρανιδίου φέρεται να έχει παραπέμψει στο γραφείο του υφυπουργού Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνη, τους φακέλους 180 υπεράκτιων εταιρικών ακινήτων, χωρίς να έχει προβεί σε έλεγχο και τυχόν καταλογισμό φόρου, με δικαιολογία την ανεπάρκεια του προσωπικού της. Από εκεί, οι φάκελοι παραπέμφθηκαν στο Διαπεριφερειακό Ελεγκτικό Κέντρο (Δ.Ε.Κ.), το οποίο εκτός από τις τρέχουσες υποθέσεις του, καλείται να ελέγξει και τις υποθέσεις αυτές, καθώς και τις υποθέσεις στις οποίες η «ομάδα Φρατζεσκάκη» έχει προσδώσει τον μάλλον αυθαίρετο και νομικά αβάσιμο χαρακτηρισμό «υποθέσεις μεγάλου πλούτου». Παράλληλα, ενώ το ΣΔΟΕ Πελοποννήσου έχει αποστείλει σε επιμέρους Δ.Ο.Υ. φακέλους με ελεγκτικές του ενέργειες, αναφορικά με συμβόλαια αγοραπωλησίας ή αναφορικά με εκμίσθωση ακινήτων ιδιοκτησίας υπεράκτιων εταιρειών, ο τυχόν καταλογισμός από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. δεν έχει τελικώς προχωρήσει.
Ήδη, με σχετική τροπολογία, το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί την παράταση της προθεσμίας παραγραφής για ένα έτος (31.12.2013),προκειμένου να καταστεί δυνατός ο φορολογικός έλεγχος των υποθέσεων που παραγράφονται 31.12.2012 και ο οποίος τελικώς –παρά την πάροδο αρκετών ετών- δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Και αναρωτιόμαστε, κατά την τελευταία δεκαετία, το υπουργείο Οικονομικών αγνοούσε αυτό που η υπόλοιπη ελληνική κοινωνία γνώριζε; Ότι, δηλαδή σε ορισμένες περιοχές της επικρατείας οι τιμές των ακινήτων είχαν αυξηθεί τόσο πολύ, ώστε τα φυσικά πρόσωπα να καταφεύγουν σε εργαλεία φοροαποφυγής, όπως οι εξωχώριες εταιρίες για να καθίσταται δυνατή η αγορά και χρησιμοποίηση των ακινήτων αυτών με τη χρησιμοποίηση κεφαλαίων που είχαν παράνομα διαφύγει της φορολόγησης;
Άραγε, ήταν αναγκαία κάποια ειδική νομοθετική ρύθμιση αυστηροποίησης φορολογικών κυρώσεων ή περιορισμού έως σημείου αποκλεισμού του συνταγματικού δικαιώματος του φορολογούμενου να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια, ώστε να περιορισθεί η επιτόπια, γνωστή σε όλους τους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ, φοροδιαφυγή; Ή το αποτέλεσμα του εντοπισμού φορολογητέας ύλης θα είχε επιτευχθεί, χωρίς να κινδυνεύσει το κράτος δικαίου και να υποχωρήσουν τα ατομικά δικαιώματα, αν είχε αναληφθεί το αυτονόητο πολιτικό κόστος, ώστε να επανδρωθεί κατάλληλα η Δ.Ο.Υ. Κρανιδίου και οι λοιπές Δ.Ο.Υ. των πολυτελών περιοχών και αν είχε ασκηθεί αντικειμενικός και αδιάβλητος ιεραρχικός έλεγχος για την εντατικοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι τυχόν καταλογισμοί εντός εύλογου χρόνου; Και επιπρόσθετα, μήπως τελικά θα είχαν εισπραχθεί και καταλογισθεί φόροι, χωρίς να καταστεί αναγκαία η μετατροπή -στα όρια της συνταγματικότητας ή και πέρα από αυτά- των αδικημάτων της φοροδιαφυγής σε διαρκή εγκλήματα, αν οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. είχαν επανδρωθεί έγκαιρα με νομικά τμήματα ικανά τόσο να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την είσπραξη, κατά ΚΕΔΕ, των βεβαιωμένων φόρων και προστίμων, όσο και να προασπισθούν παραδεκτά και βάσιμα τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου σε δίκες εκτέλεσης;
Υπό την επιφύλαξη, ότι τα περιγραφόμενα πραγματικά περιστατικά είναι ακριβή, οι λόγοι ή έστω κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους η φοροδιαφυγή δεν έχει περιορισθεί έως σήμερα είναι προφανείς.
Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής δεν επιτυγχάνεται μόνο με τη νομοθέτηση αυστηρού πλαισίου, ούτε με τη θεσμοθέτηση αυστηρών ποινικών κυρώσεων. Επιτυγχάνεται, κυρίως με επίμονες προσπάθειες σε επίπεδο εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας. Σε επίπεδο εξατομίκευσης του φορολογικού περιστατικού. Σε επίπεδο φορολογικού ελέγχου και έκδοσης της διαπιστωτικής της φορολογητέας ύλης και της φορολογικής υποχρέωσης ατομικής διοικητικής καταλογιστικής πράξης.
Όσο λοιπόν δεν αναλαμβάνουμε το πολιτικό κόστος να πράξουμε το στοιχειώδες, αλλά, προφανώς για να μην έχει συμβεί μέχρι τώρα, τόσο δύσκολο, δηλαδή την ηλεκτρονική ενίσχυση και αδιάβλητη και αποτελεσματική επάνδρωση του ελεγκτικού και φορολογικού μηχανισμού, τόσο η φοροδιαφυγή θα αυξάνεται. Οι φοροφυγάδες θα γελούν σε βάρος μας. Το κράτος δικαίου θα υποχωρεί και τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα καλύπτονται με οριζόντιες περικοπές. Ενώ, δυστυχώς, είναι πολύ κοντά η ώρα που και οι συνεπείς φορολογούμενοι θα σταματήσουν να καταβάλουν τους φόρους τους, όχι διότι διαφθάρηκε η φορολογική τους συνείδηση, αλλά διότι ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος * Η Ασπασία Μάλλιου είναι δικηγόρος και εκδότης του νομικού περιοδικού «Δελτίο Φορολογικής Νομοθεσίας», www.dfn.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
H ευθύνη των τραπεζών για την υπερχρέωση των δανειστών
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
