2013-01-09 12:47:03
![Φωτογραφία για Σταμάτης, ο Νουρέγιεφ της Κρήτης [video]](https://images.newsnowgr.com/32/327048/stamatis-o-nouregief-tis-kritis-video-1-315x236.jpg)
του Μανόλη Παντινάκη
Είχε μαγέψει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κων. Τσάτσο, ο πρωτοχορευτής της Κρήτης Σταμάτης Παπαδάκης όταν χόρεψε προς τιμή του στο Ρέθυμνο το 1976.
Είχε πει τότε ο πρώτος πολίτης της χώρας στον τότε δήμαρχο Μανώλη Καλαϊτζάκη: «Αυτός ο χορευτής αν ήταν σε άλλη χώρα θα είχε διαπρέψει στον κλασικό χορό. Η κίνηση, ο ρυθμός, τα ξεπετάγματα του σου θυμίζουν μεγάλους κλασικούς χορευτές».
Το Μάρτιο του 1982 ο μεγάλος χορευτής, η μεγαλύτερη χορευτική προσωπικότητα της μεγαλονήσου στα μετακατοχικά χρόνια, μου είχε πει στο κουρείο του στο Σπήλι: «Όλοι οι χορευτές σταματούν στα τριάντα τους χρόνια γιατί μετά δεν μπορείς να αποδώσεις. Εγώ συνέχισα και πέρα από αυτή την ηλικία κι η περίπτωση η δική μου ήταν ξεχωριστή. Ίσως να επέδρασε το πάθος μου, η αγάπη μου στο χορό. Κοιμόμουνα και έβλεπα το χορό. Τι να σου πω! Πήγα να κοιμηθώ και άκουγα τη μουσική στ’ αυτιά μου, στα πόδια μου, στην καρδιά μου…»
Ο Σταμάτης Παπαδάκης γεννήθηκε στο Σπήλι Ρεθύμνου το 1903, στη γειτονιά του πολιούχου της κωμόπολης Αγίου Χαράλαμπου, εκεί όπου είδαν το φως της ζωής και οι πρωτομάστορες της λύρας Θανάσης Σκορδαλός και Γιώργης Καλογρίδης. Γονείς του ήταν ο εφημέριος του Σπηλίου Χαράλαμπος Κουμεντάκης και η Ευαγγελία Σταματάκη.
Από το γάμο τους γεννήθηκαν εκτός από το Σταμάτη και άλλα οκτώ παιδιά: η Ρούσα, η Άννα, η Χρυσούλα, η Βαρβάρα, η Έλλη, ο Ηλίας, η Ελένη και ο σημερινός ιερομόναχος στο Μάτι Αττικής Νικόλαος που είναι ακόμη εν ζωή.
Άσκησε το επάγγελμα του κουρέα στο Σπήλι και στην πόλη του Ρεθύμνου στην οδό Παλαιολόγου στον Πλάτανο, χώρος όπου συγκεντρώνονταν συχνά ογκόλιθοι της κρητικής μουσικής, όπως ο Ροδινός, ο Μπαξεβάνης, ο Καρεκλάς κ.α
Σ'αυτή τη συνέντευξη το 1982 (ακούστε την, ολόκληρη, εδώ), ο Σταμάτης Παπαδάκης είχε αποκαλύψει και άγνωστες πτυχές της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του Ροδινού: «Ο Λαγός ήταν άριστος και ο Μπαξεβάνης έπαιζε επί Καρεκλά. Ο Ροδινός όταν βγήκε ήταν παιδί. Ήταν μοντέρνος, σοβαρός και κύριος. Δεν έπαιζε για τα λεφτά και πολλές φορές στα πανηγύρια, άφηνε τα λεφτά για την εκκλησία. Ήταν σπάνιο φαινόμενο ανθρώπου. Τη λύρα την έμαθε σχεδόν στο μαγαζί μου στο Ρέθυμνο. Είχε φίλο ένα από την Επισκοπή Σταύρο Ψύλλο και από τους Αρμένους ένα Γιώργη Ξηρά. Πρώτα ο Ροδινός έπαιζε μαντολίνο κι αυτοί οι φίλοι του τον παρότρυναν και ασχολήθηκε με τη λύρα. Είχε μεγάλη αγάπη στο γλέντι…»
Στην ίδια συνέντευξη λέει ότι μια μαθητική εκδρομή στο Αμάρι στα 14 χρόνια του, ήταν ο σταθμός για την παραπέρα καλλιτεχνική του εξέλιξη που του έδωσε δεκάδες διακρίσεις στην Κρήτη, στην Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού, με σημαντικότερες αυτές του φεστιβάλ στη Γαλλία, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Είπε ανάμεσα στ' άλλα ο γιατρός Αγησίλαος Αλιγιζάκης, παρουσιάζοντας την προσωπικότητα του Σταμάτη Παπαδάκη στη διάρκεια συνεδρίου για την επαρχία Αγίου Βασιλείου το Νοέμβριο του 2009, και όσα είπε έχουν ιδιαίτερη αξία: «…Επίσης οι μουσικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη χορευτική απόδοση του Σταμάτη Παπαδάκη. Ο Αλέκος Καραβίτης, ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης και ο Γιώργης Καλογρίδης. Όλοι αυτοί οι μουσικοί γίγαντες, δάνεισαν και δανείστηκαν από τον Σταμάτη Παπαδάκη. Η ίδια η Κρήτη με το Σπήλι και το Ρέθυμνο των δεκαετιών του ’40, του ’50, του ’60 και των αρχών του ’70, αποτέλεσαν επίσης το ιδανικό χορευτικό περιβάλλον για τον μεγάλο αυτό χορευτή, καθώς δεν είχε γίνει ακόμη η τουριστική εισβολή στα ήθη και έθιμα του νησιού μας…»
Πέθανε πλήρης ημερών στις 24 Νοεμβρίου 1994 σε ηλικία 92 χρόνων και η κηδεία του έγινε στη γενέτειρά του το Σπήλι, όπου βρίσκεται και ο τάφος του. Το μήνυμα που έστειλε από το 1982 στους νέους, εξακολουθεί να είναι και σήμερα επίκαιρο: «Ο χορός δεν είναι επάγγελμα και αν το δουν ως επάγγελμα χάνεται».
Ήταν παντρεμένος με τη Χρυσούλα Βλατάκη και απέκτησαν δυο παιδιά που κατοικούν σήμερα στο Ρέθυμνο, την Ευαγγελία (σήμερα Κοτσίφη) και το Χαράλαμπο.
madeincreta.gr
Είχε μαγέψει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κων. Τσάτσο, ο πρωτοχορευτής της Κρήτης Σταμάτης Παπαδάκης όταν χόρεψε προς τιμή του στο Ρέθυμνο το 1976.
Είχε πει τότε ο πρώτος πολίτης της χώρας στον τότε δήμαρχο Μανώλη Καλαϊτζάκη: «Αυτός ο χορευτής αν ήταν σε άλλη χώρα θα είχε διαπρέψει στον κλασικό χορό. Η κίνηση, ο ρυθμός, τα ξεπετάγματα του σου θυμίζουν μεγάλους κλασικούς χορευτές».
Το Μάρτιο του 1982 ο μεγάλος χορευτής, η μεγαλύτερη χορευτική προσωπικότητα της μεγαλονήσου στα μετακατοχικά χρόνια, μου είχε πει στο κουρείο του στο Σπήλι: «Όλοι οι χορευτές σταματούν στα τριάντα τους χρόνια γιατί μετά δεν μπορείς να αποδώσεις. Εγώ συνέχισα και πέρα από αυτή την ηλικία κι η περίπτωση η δική μου ήταν ξεχωριστή. Ίσως να επέδρασε το πάθος μου, η αγάπη μου στο χορό. Κοιμόμουνα και έβλεπα το χορό. Τι να σου πω! Πήγα να κοιμηθώ και άκουγα τη μουσική στ’ αυτιά μου, στα πόδια μου, στην καρδιά μου…»
Ο Σταμάτης Παπαδάκης γεννήθηκε στο Σπήλι Ρεθύμνου το 1903, στη γειτονιά του πολιούχου της κωμόπολης Αγίου Χαράλαμπου, εκεί όπου είδαν το φως της ζωής και οι πρωτομάστορες της λύρας Θανάσης Σκορδαλός και Γιώργης Καλογρίδης. Γονείς του ήταν ο εφημέριος του Σπηλίου Χαράλαμπος Κουμεντάκης και η Ευαγγελία Σταματάκη.
Από το γάμο τους γεννήθηκαν εκτός από το Σταμάτη και άλλα οκτώ παιδιά: η Ρούσα, η Άννα, η Χρυσούλα, η Βαρβάρα, η Έλλη, ο Ηλίας, η Ελένη και ο σημερινός ιερομόναχος στο Μάτι Αττικής Νικόλαος που είναι ακόμη εν ζωή.
Άσκησε το επάγγελμα του κουρέα στο Σπήλι και στην πόλη του Ρεθύμνου στην οδό Παλαιολόγου στον Πλάτανο, χώρος όπου συγκεντρώνονταν συχνά ογκόλιθοι της κρητικής μουσικής, όπως ο Ροδινός, ο Μπαξεβάνης, ο Καρεκλάς κ.α
Σ'αυτή τη συνέντευξη το 1982 (ακούστε την, ολόκληρη, εδώ), ο Σταμάτης Παπαδάκης είχε αποκαλύψει και άγνωστες πτυχές της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του Ροδινού: «Ο Λαγός ήταν άριστος και ο Μπαξεβάνης έπαιζε επί Καρεκλά. Ο Ροδινός όταν βγήκε ήταν παιδί. Ήταν μοντέρνος, σοβαρός και κύριος. Δεν έπαιζε για τα λεφτά και πολλές φορές στα πανηγύρια, άφηνε τα λεφτά για την εκκλησία. Ήταν σπάνιο φαινόμενο ανθρώπου. Τη λύρα την έμαθε σχεδόν στο μαγαζί μου στο Ρέθυμνο. Είχε φίλο ένα από την Επισκοπή Σταύρο Ψύλλο και από τους Αρμένους ένα Γιώργη Ξηρά. Πρώτα ο Ροδινός έπαιζε μαντολίνο κι αυτοί οι φίλοι του τον παρότρυναν και ασχολήθηκε με τη λύρα. Είχε μεγάλη αγάπη στο γλέντι…»
Στην ίδια συνέντευξη λέει ότι μια μαθητική εκδρομή στο Αμάρι στα 14 χρόνια του, ήταν ο σταθμός για την παραπέρα καλλιτεχνική του εξέλιξη που του έδωσε δεκάδες διακρίσεις στην Κρήτη, στην Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού, με σημαντικότερες αυτές του φεστιβάλ στη Γαλλία, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Είπε ανάμεσα στ' άλλα ο γιατρός Αγησίλαος Αλιγιζάκης, παρουσιάζοντας την προσωπικότητα του Σταμάτη Παπαδάκη στη διάρκεια συνεδρίου για την επαρχία Αγίου Βασιλείου το Νοέμβριο του 2009, και όσα είπε έχουν ιδιαίτερη αξία: «…Επίσης οι μουσικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη χορευτική απόδοση του Σταμάτη Παπαδάκη. Ο Αλέκος Καραβίτης, ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης και ο Γιώργης Καλογρίδης. Όλοι αυτοί οι μουσικοί γίγαντες, δάνεισαν και δανείστηκαν από τον Σταμάτη Παπαδάκη. Η ίδια η Κρήτη με το Σπήλι και το Ρέθυμνο των δεκαετιών του ’40, του ’50, του ’60 και των αρχών του ’70, αποτέλεσαν επίσης το ιδανικό χορευτικό περιβάλλον για τον μεγάλο αυτό χορευτή, καθώς δεν είχε γίνει ακόμη η τουριστική εισβολή στα ήθη και έθιμα του νησιού μας…»
Πέθανε πλήρης ημερών στις 24 Νοεμβρίου 1994 σε ηλικία 92 χρόνων και η κηδεία του έγινε στη γενέτειρά του το Σπήλι, όπου βρίσκεται και ο τάφος του. Το μήνυμα που έστειλε από το 1982 στους νέους, εξακολουθεί να είναι και σήμερα επίκαιρο: «Ο χορός δεν είναι επάγγελμα και αν το δουν ως επάγγελμα χάνεται».
Ήταν παντρεμένος με τη Χρυσούλα Βλατάκη και απέκτησαν δυο παιδιά που κατοικούν σήμερα στο Ρέθυμνο, την Ευαγγελία (σήμερα Κοτσίφη) και το Χαράλαμπο.
madeincreta.gr
VIDEO
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΚΕΪΤ ΜΟΣ Με ατίθασο λουκ στην καμπάνια του Givenchy
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Παπουτσάκη-Πιλαφάς: Παθιασμένο φιλί στη μέση του δρόμου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
