2013-01-11 10:14:03
Η δημοκρατία μας φθίνει και υπονομεύεται εκ των έσω. Το νομοθετικό έργο διεξάγεται κυρίως με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, το Υπουργικό Συμβούλιο συνεδριάζει μία φορά το τρίμηνο, η Βουλή αποφασίζει χωρίς... ουσιαστικά να συζητά, υπό το κράτος εκβιασμών. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ασκεί την αρμοδιότητα του να αναπέμπει νομοσχέδια που ανώτατο δικαστήριο επισημαίνει ότι είναι τυπικά και ουσιαστικά αντισυνταγματικά..
Η υποβάθμιση του Συντάγματος, δεν είναι χωρίς συνέπειες για την δημοκρατία. Γίνεται δε πραγματική βόμβα για το πολίτευμα, όταν συναντά την καλπάζουσα κριση πολιτικής νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος και την ταχύτατη αποσύνθεση των κομματικών του πυλώνων. Οι τρεις κυβερνήσεις που προώθησαν τα τρία τελευταία μνημόνια επέβαλαν πολιτικές ουσιαστικά χωρίς λαϊκή εντολή. Η πρώτη, του ΠΑΣΟΚ, είχε εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα "λεφτά υπάρχουν." Η δεύτερη, υπό ένα μη εκλεγμένο τραπεζίτη, εξορισμού δεν είχε άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση. Η δε τρέχουσα, τρικέφαλη συγκυβέρνηση είναι ήδη διπλά ανακόλουθη: δεν έχει μόνον εγκαταλείψει κάθε σκέψη για επαναδιαπραγμάτευση (η οποία, μαζί με την παραμονή στο Ευρώ, αποτελούσε την βασική προεκλογική εξαγγελία και των τριών της εταίρων) αλλά παρασάγγες απέχει και από τις δεσμεύσεις της μετεκλογικής συμφωνίας τους.
Και ενώ το Σύνταγμα ποδοπατείται, η κοινωνία βρίσκεται στο κατώφλι της εξαθλίωσης. Η ανεργία αγγίζει το 27%, άνθρωποι θα πεθάνουν από το κρύο αυτό το χειμώνα, τα παιδιά στα σχολεία λιποθυμούν από την ασιτία. Αντί να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή, η Κυβέρνηση εντείνει τα μέτρα αυταρχισμού. Επαγγέλλεται «μηδενική ανοχή», αυτή την εφαρμόζει όμως μόνο στη «Βίλα Αμαλία», όχι απέναντι στους φοροφυγάδες των διάφορων «λιστών» που έχει στα χέρια της.
Η περίπτωση των διώξεων κατά του Κινήματος «Δεν πληρώνω» εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο έντασης του αυταρχισμού και υποβάθμισης της δημοκρατίας. Η ποινικοποίηση των συλλογικών κινήσεων αμφισβήτησης, όπως είναι το Κίνημα «Δεν Πληρώνω» δημιουργεί τον κίνδυνο διολίσθησης στο ποινικό δίκαιο της προ-προληπτικής καταστολής και της τιμωρίας της ριζοσπαστικοποίησης, εξέλιξη που θέτει σε αμφισβήτηση την ίδια την ύπαρξη του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας.
Νομικά τα πράγματα, άλλωστε, είναι καθαρά: Το έγκλημα της διεγέρσεως σε απείθεια κατά των νόμων ή των διαταγμάτων ή εναντίον άλλων νομίμων διαταγών της αρχής, που αποτελεί την καρδιά της κατηγορίας, περιλαμβάνεται στο έκτο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, που φέρει τον τίτλο "επιβουλή της δημόσιας τάξης" και προσβάλλει τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Συνεπώς, το προστατευόμενο από τις διατάξεις αυτές έννομο αγαθό είναι η δημόσια τάξη. Οι ποινικές αυτές ρυθμίσεις θα πρέπει να ερμηνεύονται σύμφωνα με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ιδίως ενόψει των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος του συνέρχεσθαι.
Συνεπώς, στην περίπτωση όσων συμμετέχουν σε μη βίαιες, συλλογικές κινήσεις έμπρακτης αμφισβήτησης της συνταγματικότητας κρατικών αποφάσεων, όπως τα μέλη του «Κινήματος Δεν Πληρώνω», δεν πληρούται η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, εφόσον δεν υφίσταται εκ μέρους τους δόλος για την επιβουλή της δημόσιας τάξης.
Άλλωστε, και το άρθρο 120 παρ.2 του Συντάγματος επιβάλλει ως θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων το «σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό», όχι των αντισυνταγματικών νόμων ή αποφάσεων. Η δε συνταγματικότητα της επιβολής υψηλού αντίτιμου διοδίων, ελέγχεται όχι μόνο με βάση την θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας, αλλά και υπό το φως της πρωταρχικής ελευθερίας κίνησης, ιδίως προκειμένου για έργα στάσιμα ή ημιτελή.
Οι μέρες είναι κρίσιμες. Όσα έγραφε ο Βέμπερ, στην ανάλογη, ζοφερή εποχή του μεσοπολέμου, είναι σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ:
"Μπροστά ας δεν βρίσκεται η άνθιση και το θέρος, αλλά η πολική νύχτα παγερού σκότους και αντιξοοτήτων. () Είναι απόλυτα σωστό -και όλη η ιστορική εμπειρία το επιβεβαιώνει- ότι ο άνθρωπος δεν θα πετύχαινε ποτέ το εφικτό, εάν δεν πάσχιζε επανειλημμένα να πραγματοποιήσει το ανέφικτο. (...) Και ακόμη και εκείνοι που δεν είναι ούτε ηγέτες, ούτε ήρωες, πρέπει να οπλιστούν με τέτοια ψυχική δύναμη που να αψηφούν ακόμη και το θρυμμάτισμα όλων των ελπίδων τους. Χωρίς αυτή τη δύναμη δεν θα μπορέσουν να κατορθώσουν ούτε αυτό που είναι σήμερα δυνατό".
Ζούμε, λοιπόν, μέρες δημοκρατίας Βαϊμάρης. Στο χέρι μας είναι η έκβαση να βγει διαφορετική.
Αθήνα, 10/1/2013
Γιώργος Κατρούγκαλος
Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου ΔΠΘ
epitropesdiodiastop.blogspot.gr
Η υποβάθμιση του Συντάγματος, δεν είναι χωρίς συνέπειες για την δημοκρατία. Γίνεται δε πραγματική βόμβα για το πολίτευμα, όταν συναντά την καλπάζουσα κριση πολιτικής νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος και την ταχύτατη αποσύνθεση των κομματικών του πυλώνων. Οι τρεις κυβερνήσεις που προώθησαν τα τρία τελευταία μνημόνια επέβαλαν πολιτικές ουσιαστικά χωρίς λαϊκή εντολή. Η πρώτη, του ΠΑΣΟΚ, είχε εκλεγεί με κεντρικό σύνθημα "λεφτά υπάρχουν." Η δεύτερη, υπό ένα μη εκλεγμένο τραπεζίτη, εξορισμού δεν είχε άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση. Η δε τρέχουσα, τρικέφαλη συγκυβέρνηση είναι ήδη διπλά ανακόλουθη: δεν έχει μόνον εγκαταλείψει κάθε σκέψη για επαναδιαπραγμάτευση (η οποία, μαζί με την παραμονή στο Ευρώ, αποτελούσε την βασική προεκλογική εξαγγελία και των τριών της εταίρων) αλλά παρασάγγες απέχει και από τις δεσμεύσεις της μετεκλογικής συμφωνίας τους.
Και ενώ το Σύνταγμα ποδοπατείται, η κοινωνία βρίσκεται στο κατώφλι της εξαθλίωσης. Η ανεργία αγγίζει το 27%, άνθρωποι θα πεθάνουν από το κρύο αυτό το χειμώνα, τα παιδιά στα σχολεία λιποθυμούν από την ασιτία. Αντί να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή, η Κυβέρνηση εντείνει τα μέτρα αυταρχισμού. Επαγγέλλεται «μηδενική ανοχή», αυτή την εφαρμόζει όμως μόνο στη «Βίλα Αμαλία», όχι απέναντι στους φοροφυγάδες των διάφορων «λιστών» που έχει στα χέρια της.
Η περίπτωση των διώξεων κατά του Κινήματος «Δεν πληρώνω» εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο έντασης του αυταρχισμού και υποβάθμισης της δημοκρατίας. Η ποινικοποίηση των συλλογικών κινήσεων αμφισβήτησης, όπως είναι το Κίνημα «Δεν Πληρώνω» δημιουργεί τον κίνδυνο διολίσθησης στο ποινικό δίκαιο της προ-προληπτικής καταστολής και της τιμωρίας της ριζοσπαστικοποίησης, εξέλιξη που θέτει σε αμφισβήτηση την ίδια την ύπαρξη του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας.
Νομικά τα πράγματα, άλλωστε, είναι καθαρά: Το έγκλημα της διεγέρσεως σε απείθεια κατά των νόμων ή των διαταγμάτων ή εναντίον άλλων νομίμων διαταγών της αρχής, που αποτελεί την καρδιά της κατηγορίας, περιλαμβάνεται στο έκτο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, που φέρει τον τίτλο "επιβουλή της δημόσιας τάξης" και προσβάλλει τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Συνεπώς, το προστατευόμενο από τις διατάξεις αυτές έννομο αγαθό είναι η δημόσια τάξη. Οι ποινικές αυτές ρυθμίσεις θα πρέπει να ερμηνεύονται σύμφωνα με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ιδίως ενόψει των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος του συνέρχεσθαι.
Συνεπώς, στην περίπτωση όσων συμμετέχουν σε μη βίαιες, συλλογικές κινήσεις έμπρακτης αμφισβήτησης της συνταγματικότητας κρατικών αποφάσεων, όπως τα μέλη του «Κινήματος Δεν Πληρώνω», δεν πληρούται η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος, εφόσον δεν υφίσταται εκ μέρους τους δόλος για την επιβουλή της δημόσιας τάξης.
Άλλωστε, και το άρθρο 120 παρ.2 του Συντάγματος επιβάλλει ως θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων το «σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό», όχι των αντισυνταγματικών νόμων ή αποφάσεων. Η δε συνταγματικότητα της επιβολής υψηλού αντίτιμου διοδίων, ελέγχεται όχι μόνο με βάση την θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας, αλλά και υπό το φως της πρωταρχικής ελευθερίας κίνησης, ιδίως προκειμένου για έργα στάσιμα ή ημιτελή.
Οι μέρες είναι κρίσιμες. Όσα έγραφε ο Βέμπερ, στην ανάλογη, ζοφερή εποχή του μεσοπολέμου, είναι σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ:
"Μπροστά ας δεν βρίσκεται η άνθιση και το θέρος, αλλά η πολική νύχτα παγερού σκότους και αντιξοοτήτων. () Είναι απόλυτα σωστό -και όλη η ιστορική εμπειρία το επιβεβαιώνει- ότι ο άνθρωπος δεν θα πετύχαινε ποτέ το εφικτό, εάν δεν πάσχιζε επανειλημμένα να πραγματοποιήσει το ανέφικτο. (...) Και ακόμη και εκείνοι που δεν είναι ούτε ηγέτες, ούτε ήρωες, πρέπει να οπλιστούν με τέτοια ψυχική δύναμη που να αψηφούν ακόμη και το θρυμμάτισμα όλων των ελπίδων τους. Χωρίς αυτή τη δύναμη δεν θα μπορέσουν να κατορθώσουν ούτε αυτό που είναι σήμερα δυνατό".
Ζούμε, λοιπόν, μέρες δημοκρατίας Βαϊμάρης. Στο χέρι μας είναι η έκβαση να βγει διαφορετική.
Αθήνα, 10/1/2013
Γιώργος Κατρούγκαλος
Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου ΔΠΘ
epitropesdiodiastop.blogspot.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
