2013-01-24 01:36:25
By y Peter Mandelson*
Ο Ντέιβιντ Κάμερον έχει βασίσει την αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής της Βρετανίας και το αίτημα για έναν «νέο διακανονισμό» με την Ε.Ε. σε τρεις προϋποθέσεις:
• Ότι οι εταίροι μας θέλουν τη Βρετανία πάση θυσία.
• Ότι θα διαπραγματευτούν μία νέα συνθήκη, η οποία θα εξυπηρετεί τα βρετανικά συμφέροντα.
• Και πως η βρετανική κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα να καθορίσει το χρονοδιάγραμμα.
Και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις αμφισβητούνται έντονα.
Κατ’ αρχάς, τι είδους «νέο διακανονισμό» θα μπορούσαν να αποδεχθούν τα άλλα μέλη ως προϋπόθεση για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε.; Αδιαμφισβήτητα, κανείς δεν θέλει να αποχωρήσει η Βρετανία. Έτσι αποδυναμώνεται τόσο η Ε.Ε. όσο και η ίδια η Βρετανία από πλευράς παγκόσμιας επιρροής. Τα περισσότερα κράτη-μέλη εκτιμούν την επιρροή του εξωστρεφούς διεθνούς ενστίκτου και των δικτύων της Βρετανίας και αναγνωρίζουν τη σημασία του παγκόσμιου οικονομικού κόμβου που παρέχουμε στο City του Λονδίνου.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι θα δεχθούν τη Βρετανία με οποιοδήποτε κόστος, ειδικότερα εάν αυτό συνεπάγεται διαμελισμό των κανόνων της ενιαίας αγοράς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Βρετανία θα βρει συμμάχους για σειρά μέτρων στην κατεύθυνση της ανταγωνιστικότητας και της μείωσης της ισχύος των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών οργάνων.
Η Ε.Ε., όμως, πλησιάζει τα όριά της από πλευράς ευελιξίας με το συνονθύλευμα που έχει δημιουργηθεί από τις χώρες που επιλέγουν σε κάποια θέματα να είναι εντός και σε κάποια άλλα εκτός.
Η Βρετανία έχει ήδη δηλώσει ότι μένει εκτός ενιαίου νομίσματος, ενώ δεν συμμετέχει στις διακρατικές συμφωνίες περί μεταναστών και ζητά να μη μετέχει σε πρωτοβουλίες που αφορούν θέματα δικαιοσύνης και αστυνόμευσης, όπως το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης.
Εάν ο κ. Κάμερον ζητήσει παράλληλα απαλλαγή της Βρετανίας από την ενιαία πολιτική για την αγορά εργασίας και την κοινωνική πολιτική, αλλά να διατηρήσει τα εμπορικά και τα επενδυτικά της προνόμια, τότε οι άλλοι θα πουν «sorry αλλά τα δικαιώματα συνοδεύονται από υποχρεώσεις - δεν μπορείς να χειρίζεσαι την Ε.Ε. σαν καφετέρια και να ζητάς τον δικό σου δίσκο όπου θα μπορεί να βάζεις ό,τι θέλεις».
Τι έχει να απαντήσει σε αυτά ο κ. Κάμερον; Δεν νομίζω ότι έχει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα συγκριτικά με άλλους μεγάλους παίκτες όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Δημοσίως, οι χώρες αυτές θα αντιδράσουν με ευγένεια. Για τα επόμενα χρόνια, όμως, η βασική τους προτεραιότητα θα είναι να διορθώσουν την ευρωζώνη και να εξασφαλίσουν το ενιαίο νόμισμα. Το αίτημα της Βρετανίας για νόμιμη προστασία των κρατών-μελών που δεν μετέχουν στο ευρώ είναι λογικό. Η κυβέρνηση Κάμερον θα μπορούσε απλώς να πει: «Θα σας βοηθήσουμε να διορθώσετε το ευρώ μόνο εάν μας αφήσετε να μη μετέχουμε σε ορισμένα πράγματα». Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να υπάρξει μία λιγότερο απόλυτη απάντηση.
Τι μπορεί να γίνει με τη μελλοντική συνθήκη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως όχημα για τον «νέο διακανονισμό» που ζητά η Βρετανία;
Κάποια στιγμή το θέμα μιας νέας συνθήκης για τη βελτίωση της διακυβέρνησης της ευρωζώνης -μηχανισμός στήριξης, δημοσιονομική συνεργασία, τραπεζική ενοποίηση κ.λπ.- είχε τεθεί επί τάπητος, αλλά έκτοτε δεν βρίσκει μεγάλη υποστήριξη.
Ακόμη και το αμείλικτο αίτημα των αγορών για μεγαλύτερη σαφήνεια σε αυτά τα θέματα έχει σβήσει από τότε που παρενέβη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Προς το παρόν, η τακτική που προτιμάται είναι να υλοποιούνται οι αλλαγές σταδιακά, εντός των υπαρχουσών συνθηκών, κανόνων και πρωτοκόλλων ή με μέσα που μπορούν να επικυρωθούν από τα κοινοβούλια και όχι από επίφοβα εθνικά δημοψηφίσματα.
Ο κ. Κάμερον θα πρέπει να εξετάσει το προηγούμενο που έχει δημιουργήσει ένας από τους προκατόχους του, ο πρωθυπουργός Χάρολντ Γουίλσον.
Όταν ο Γουίλσον «επαναδιαπραγματεύθηκε την ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ το 1974, το έκανε «ραφινάροντας» την υπάρχουσα συμφωνία, χωρίς να ζητήσει τη δημιουργία καινούριας. Γνώριζε ότι σε αντίθετη περίπτωση το βήμα θα ήταν πολύ μεγάλο για τους Ευρωπαίους ηγέτες,κάτι που σύντομα θα ανακαλύψει και ο κ. Κάμερον.
Ποιο θα είναι λοιπόν το αποτέλεσμα εάν ο πρωθυπουργός νικήσει στις επόμενες εκλογές και ξεκινήσει αυτό το εγχείρημα; Θα είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσει ουσιαστικές διαπραγματεύσεις τη στιγμή που εκείνος θα θέλει. Ο κ. Κάμερον μπορεί να συνεχίσει να διαπραγματεύεται για τα επόμενα πέντε χρόνια, προκαλώντας τεράστια αβεβαιότητα για τους επενδυτές και για την πρόσβασή τους στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Ως προς το δημοψήφισμα που θα κρίνει την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ε.Ε., ο κ. Κάμερον μπορεί να βρεθεί τελικά στη χειρότερη δυνατή θέση. Ξεκινά μία διαπραγμάτευση την οποία δεν μπορεί να τερματίσει γρήγορα με όρους που πιθανότατα να μην ικανοποιούν ούτε τους φιλοευρωπαίους ούτε τους ευρωσκεπτικιστές, με τους ψηφοφόρους να έχουν πιθανότατα βαρεθεί από τη διαδικασία και τον κίνδυνο η κάλπη να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντίδρασης για σειρά άλλων θεμάτων.
Είτε θεωρήσετε το στοίχημα του κ. Κάμερον ειλικρινή προσπάθεια αναμόρφωσης και βελτίωσης της Ευρώπης είτε ένα κυνικό τέχνασμα για την αντιμετώπιση εσωκομματικών προβλημάτων, το θέμα είναι πως καθίσταται σαφές ότι ο άνθρωπος δεν έχει κανένα σχέδιο.
*Ο Peter Mandelson είναι πρώην υπουργός Εμπορίου της Βρετανίας και έχει διατελέσει επίτροπος Εμπορίου της Κομισιόν.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Ο Ντέιβιντ Κάμερον έχει βασίσει την αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής της Βρετανίας και το αίτημα για έναν «νέο διακανονισμό» με την Ε.Ε. σε τρεις προϋποθέσεις:
• Ότι οι εταίροι μας θέλουν τη Βρετανία πάση θυσία.
• Ότι θα διαπραγματευτούν μία νέα συνθήκη, η οποία θα εξυπηρετεί τα βρετανικά συμφέροντα.
• Και πως η βρετανική κυβέρνηση θα έχει τη δυνατότητα να καθορίσει το χρονοδιάγραμμα.
Και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις αμφισβητούνται έντονα.
Κατ’ αρχάς, τι είδους «νέο διακανονισμό» θα μπορούσαν να αποδεχθούν τα άλλα μέλη ως προϋπόθεση για την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε.; Αδιαμφισβήτητα, κανείς δεν θέλει να αποχωρήσει η Βρετανία. Έτσι αποδυναμώνεται τόσο η Ε.Ε. όσο και η ίδια η Βρετανία από πλευράς παγκόσμιας επιρροής. Τα περισσότερα κράτη-μέλη εκτιμούν την επιρροή του εξωστρεφούς διεθνούς ενστίκτου και των δικτύων της Βρετανίας και αναγνωρίζουν τη σημασία του παγκόσμιου οικονομικού κόμβου που παρέχουμε στο City του Λονδίνου.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι θα δεχθούν τη Βρετανία με οποιοδήποτε κόστος, ειδικότερα εάν αυτό συνεπάγεται διαμελισμό των κανόνων της ενιαίας αγοράς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Βρετανία θα βρει συμμάχους για σειρά μέτρων στην κατεύθυνση της ανταγωνιστικότητας και της μείωσης της ισχύος των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών οργάνων.
Η Ε.Ε., όμως, πλησιάζει τα όριά της από πλευράς ευελιξίας με το συνονθύλευμα που έχει δημιουργηθεί από τις χώρες που επιλέγουν σε κάποια θέματα να είναι εντός και σε κάποια άλλα εκτός.
Η Βρετανία έχει ήδη δηλώσει ότι μένει εκτός ενιαίου νομίσματος, ενώ δεν συμμετέχει στις διακρατικές συμφωνίες περί μεταναστών και ζητά να μη μετέχει σε πρωτοβουλίες που αφορούν θέματα δικαιοσύνης και αστυνόμευσης, όπως το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης.
Εάν ο κ. Κάμερον ζητήσει παράλληλα απαλλαγή της Βρετανίας από την ενιαία πολιτική για την αγορά εργασίας και την κοινωνική πολιτική, αλλά να διατηρήσει τα εμπορικά και τα επενδυτικά της προνόμια, τότε οι άλλοι θα πουν «sorry αλλά τα δικαιώματα συνοδεύονται από υποχρεώσεις - δεν μπορείς να χειρίζεσαι την Ε.Ε. σαν καφετέρια και να ζητάς τον δικό σου δίσκο όπου θα μπορεί να βάζεις ό,τι θέλεις».
Τι έχει να απαντήσει σε αυτά ο κ. Κάμερον; Δεν νομίζω ότι έχει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα συγκριτικά με άλλους μεγάλους παίκτες όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Δημοσίως, οι χώρες αυτές θα αντιδράσουν με ευγένεια. Για τα επόμενα χρόνια, όμως, η βασική τους προτεραιότητα θα είναι να διορθώσουν την ευρωζώνη και να εξασφαλίσουν το ενιαίο νόμισμα. Το αίτημα της Βρετανίας για νόμιμη προστασία των κρατών-μελών που δεν μετέχουν στο ευρώ είναι λογικό. Η κυβέρνηση Κάμερον θα μπορούσε απλώς να πει: «Θα σας βοηθήσουμε να διορθώσετε το ευρώ μόνο εάν μας αφήσετε να μη μετέχουμε σε ορισμένα πράγματα». Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να υπάρξει μία λιγότερο απόλυτη απάντηση.
Τι μπορεί να γίνει με τη μελλοντική συνθήκη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως όχημα για τον «νέο διακανονισμό» που ζητά η Βρετανία;
Κάποια στιγμή το θέμα μιας νέας συνθήκης για τη βελτίωση της διακυβέρνησης της ευρωζώνης -μηχανισμός στήριξης, δημοσιονομική συνεργασία, τραπεζική ενοποίηση κ.λπ.- είχε τεθεί επί τάπητος, αλλά έκτοτε δεν βρίσκει μεγάλη υποστήριξη.
Ακόμη και το αμείλικτο αίτημα των αγορών για μεγαλύτερη σαφήνεια σε αυτά τα θέματα έχει σβήσει από τότε που παρενέβη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Προς το παρόν, η τακτική που προτιμάται είναι να υλοποιούνται οι αλλαγές σταδιακά, εντός των υπαρχουσών συνθηκών, κανόνων και πρωτοκόλλων ή με μέσα που μπορούν να επικυρωθούν από τα κοινοβούλια και όχι από επίφοβα εθνικά δημοψηφίσματα.
Ο κ. Κάμερον θα πρέπει να εξετάσει το προηγούμενο που έχει δημιουργήσει ένας από τους προκατόχους του, ο πρωθυπουργός Χάρολντ Γουίλσον.
Όταν ο Γουίλσον «επαναδιαπραγματεύθηκε την ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ το 1974, το έκανε «ραφινάροντας» την υπάρχουσα συμφωνία, χωρίς να ζητήσει τη δημιουργία καινούριας. Γνώριζε ότι σε αντίθετη περίπτωση το βήμα θα ήταν πολύ μεγάλο για τους Ευρωπαίους ηγέτες,κάτι που σύντομα θα ανακαλύψει και ο κ. Κάμερον.
Ποιο θα είναι λοιπόν το αποτέλεσμα εάν ο πρωθυπουργός νικήσει στις επόμενες εκλογές και ξεκινήσει αυτό το εγχείρημα; Θα είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσει ουσιαστικές διαπραγματεύσεις τη στιγμή που εκείνος θα θέλει. Ο κ. Κάμερον μπορεί να συνεχίσει να διαπραγματεύεται για τα επόμενα πέντε χρόνια, προκαλώντας τεράστια αβεβαιότητα για τους επενδυτές και για την πρόσβασή τους στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Ως προς το δημοψήφισμα που θα κρίνει την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ε.Ε., ο κ. Κάμερον μπορεί να βρεθεί τελικά στη χειρότερη δυνατή θέση. Ξεκινά μία διαπραγμάτευση την οποία δεν μπορεί να τερματίσει γρήγορα με όρους που πιθανότατα να μην ικανοποιούν ούτε τους φιλοευρωπαίους ούτε τους ευρωσκεπτικιστές, με τους ψηφοφόρους να έχουν πιθανότατα βαρεθεί από τη διαδικασία και τον κίνδυνο η κάλπη να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντίδρασης για σειρά άλλων θεμάτων.
Είτε θεωρήσετε το στοίχημα του κ. Κάμερον ειλικρινή προσπάθεια αναμόρφωσης και βελτίωσης της Ευρώπης είτε ένα κυνικό τέχνασμα για την αντιμετώπιση εσωκομματικών προβλημάτων, το θέμα είναι πως καθίσταται σαφές ότι ο άνθρωπος δεν έχει κανένα σχέδιο.
*Ο Peter Mandelson είναι πρώην υπουργός Εμπορίου της Βρετανίας και έχει διατελέσει επίτροπος Εμπορίου της Κομισιόν.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πόσα e-mail στέλνονται τη μέρα;
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η διανομή συσσιτίων στα σχολεία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
