2013-01-28 00:57:02
του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Για τις γενιές της δεκαετίας του ’60 και του 70, το Βιετνάμ του Χο Τσι Μινχ και του... στρατηγού Γκιαπ ήταν το ανεξίτηλο σύμβολο που χώριζε την επανάσταση από τον ιμπεριαλισμό, το δίκιο από το άδικο, τον ηρωισμό από τη θηριωδία.
Εικοσιπέντε χρόνια από τη μέρα που το τελευταίο ελικόπτερο απογειωνόταν άρον άρον από την ταράτσα της αμερικανικής πρεσβείας της Σαϊγκόν και τα τεθωρακισμένα του Λαϊκού Στρατού γκρέμιζαν την πύλη του προεδρικού μεγάρου, τα σύνορα δεν είναι εξίσου ευδιάκριτα.
Στους σημερινούς γιορτασμούς της ιστορικής νίκης, το Ανόι θα πλημμυρίσει από σφυροδρέπανα, πορτρέτα του Μαρξ, του Λένιν και του Χο Τσι Μινχ και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε ηλικίας. Μαζί τους όμως θα βρίσκονται και δεκάδες πρώην Ράμπο και νυν μεγαλοεπιχειρηματίες Αμερικανοί, που ετοιμάζονται να εκμεταλλευθούν τις επενδυτικές δυνατότητες της «οικονομικής ανανέωσης», την οποία εφαρμόζει το καθεστώς από το 1986.
Οι απολογητές της παγκοσμιοποιημένης φρίκης θα πανηγυρίσουν χαιρέκακα: «Τι περιμένατε; Η εθνική ανεξαρτησία δεν είναι άραγε κραυγαλέος αναχρονισμός στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Και αν άντεξαν τις ναπάλμ, πώς θα μπορούσαν να αντέξουν τις σφαίρες από ζάχαρη»; Από εντελώς διαφορετική σκοπιά, συγκλίνουν στην ίδια εκτίμηση-υποτίμηση της βιετναμέζικης επανάστασης τα «ανανεωτικά» ρεύματα μιας Αριστεράς που βλέπει στον καθρέφτη της ιστορίας την ομορφότερη του κόσμου. Εννοούμε όλους αυτούς που στο πρόσωπο του Βιετνάμ – αλλά, λίγο πολύ όλων των «κόκκινων» επαναστάσεων του περασμένου αιώνα- δεν βλέπουν παρά εθνικοαπελευθερωτικά, αντιφεουδαρχικά, αστικοδημοκρατικά κινήματα με τον κομμουνισμό απλή σημαία ευκαιρίας και το γραφειοκρατικό εκφυλισμό αναπόδραστη συνέπεια.
Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Αν και δημιουργήθηκε σε μια κατεξοχήν αγροτική χώρα, το ΚΚ Βιετνάμ (αρχικά ΚΚ Ινδοκίνας), εξέφραζε, στο πρόγραμμα, την ιδεολογία και ως ένα βαθμό και τη σύνθεση του την εργατική στρατηγική για τη λύση του εθνικού και του κοινωνικού ζητήματος. Ο ιστορικός ηγέτης του, ο Χο Τσι Μινχ, έχοντας ζήσει ως εργάτης για πολλά χρόνια στο Λονδίνο και το Παρίσι, υπήρξε ηγετικό μέλος του ΚΚ Γαλλίας και σημαίνον στέλεχος της λενινιστικής Διεθνούς, ήδη από το 2ο συνέδριο του 1920. Εν τέλει, η νίκη του Βιετνάμ δεν ήταν η νίκη ενός στενό εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος αλλά ο θρίαμβος ενός διεθνιστικού επαναστατικού ρεύματος, με μεγάλη απήχηση στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις.
Έχοντας πληρώσει βαρύτατο τίμημα για τη νίκη του (τρία εκατομμύρια νεκροί και μια οικονομία πέρα για πέρα κατεστραμμένη) και έχοντας δεχθεί δύο οδυνηρά πισώπλατα χτυπήματα στη συνέχεια (την κινεζική εισβολή του 1979 και τον τερματισμό της σοβιετικής βοήθειας το 1985), το Βιετνάμ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε επώδυνους συμβιβασμούς τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η πορεία του δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με τις άθλιες γραφειοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης ούτε με την αυταρχική-καπιταλιστική στροφή της Κίνας του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ. Οι δεσμοί του ΚΚ Βιετνάμ με τις λαϊκές μάζες δεν αμφισβητούνται ούτε από το αμερικανικό Τάιμ το οποίο στο τελευταίο του τεύχος ομολογούσε ότι και με δυτικού τύπου εκλογές οι κομμουνιστές θα κέρδιζαν εύκολα την εξουσία.
Σαν τον ήρωα του γνωστού τραγουδιού του Σαββόπουλου, η βιετναμέζικη επανάσταση «ανασαίνει με καλάμι», κρυμμένη κάτω από τα λιμνάζοντα νερά της εποχής μας, προσβλέποντας σε καλύτερους καιρούς που θα της επιτρέψουν να ξαναβγεί στο φως του ήλιου. Αν προλάβει. Αν μπορέσει. Και αν όλοι εμείς, οι αφ’ υψηλού κριτές, μπορέσουμε να τη βοηθήσουμε kokkinhshmaia.wordpress.com
Για τις γενιές της δεκαετίας του ’60 και του 70, το Βιετνάμ του Χο Τσι Μινχ και του... στρατηγού Γκιαπ ήταν το ανεξίτηλο σύμβολο που χώριζε την επανάσταση από τον ιμπεριαλισμό, το δίκιο από το άδικο, τον ηρωισμό από τη θηριωδία.
Εικοσιπέντε χρόνια από τη μέρα που το τελευταίο ελικόπτερο απογειωνόταν άρον άρον από την ταράτσα της αμερικανικής πρεσβείας της Σαϊγκόν και τα τεθωρακισμένα του Λαϊκού Στρατού γκρέμιζαν την πύλη του προεδρικού μεγάρου, τα σύνορα δεν είναι εξίσου ευδιάκριτα.
Στους σημερινούς γιορτασμούς της ιστορικής νίκης, το Ανόι θα πλημμυρίσει από σφυροδρέπανα, πορτρέτα του Μαρξ, του Λένιν και του Χο Τσι Μινχ και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε ηλικίας. Μαζί τους όμως θα βρίσκονται και δεκάδες πρώην Ράμπο και νυν μεγαλοεπιχειρηματίες Αμερικανοί, που ετοιμάζονται να εκμεταλλευθούν τις επενδυτικές δυνατότητες της «οικονομικής ανανέωσης», την οποία εφαρμόζει το καθεστώς από το 1986.
Οι απολογητές της παγκοσμιοποιημένης φρίκης θα πανηγυρίσουν χαιρέκακα: «Τι περιμένατε; Η εθνική ανεξαρτησία δεν είναι άραγε κραυγαλέος αναχρονισμός στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Και αν άντεξαν τις ναπάλμ, πώς θα μπορούσαν να αντέξουν τις σφαίρες από ζάχαρη»; Από εντελώς διαφορετική σκοπιά, συγκλίνουν στην ίδια εκτίμηση-υποτίμηση της βιετναμέζικης επανάστασης τα «ανανεωτικά» ρεύματα μιας Αριστεράς που βλέπει στον καθρέφτη της ιστορίας την ομορφότερη του κόσμου. Εννοούμε όλους αυτούς που στο πρόσωπο του Βιετνάμ – αλλά, λίγο πολύ όλων των «κόκκινων» επαναστάσεων του περασμένου αιώνα- δεν βλέπουν παρά εθνικοαπελευθερωτικά, αντιφεουδαρχικά, αστικοδημοκρατικά κινήματα με τον κομμουνισμό απλή σημαία ευκαιρίας και το γραφειοκρατικό εκφυλισμό αναπόδραστη συνέπεια.
Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Αν και δημιουργήθηκε σε μια κατεξοχήν αγροτική χώρα, το ΚΚ Βιετνάμ (αρχικά ΚΚ Ινδοκίνας), εξέφραζε, στο πρόγραμμα, την ιδεολογία και ως ένα βαθμό και τη σύνθεση του την εργατική στρατηγική για τη λύση του εθνικού και του κοινωνικού ζητήματος. Ο ιστορικός ηγέτης του, ο Χο Τσι Μινχ, έχοντας ζήσει ως εργάτης για πολλά χρόνια στο Λονδίνο και το Παρίσι, υπήρξε ηγετικό μέλος του ΚΚ Γαλλίας και σημαίνον στέλεχος της λενινιστικής Διεθνούς, ήδη από το 2ο συνέδριο του 1920. Εν τέλει, η νίκη του Βιετνάμ δεν ήταν η νίκη ενός στενό εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος αλλά ο θρίαμβος ενός διεθνιστικού επαναστατικού ρεύματος, με μεγάλη απήχηση στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις.
Έχοντας πληρώσει βαρύτατο τίμημα για τη νίκη του (τρία εκατομμύρια νεκροί και μια οικονομία πέρα για πέρα κατεστραμμένη) και έχοντας δεχθεί δύο οδυνηρά πισώπλατα χτυπήματα στη συνέχεια (την κινεζική εισβολή του 1979 και τον τερματισμό της σοβιετικής βοήθειας το 1985), το Βιετνάμ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε επώδυνους συμβιβασμούς τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, η πορεία του δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με τις άθλιες γραφειοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης ούτε με την αυταρχική-καπιταλιστική στροφή της Κίνας του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ. Οι δεσμοί του ΚΚ Βιετνάμ με τις λαϊκές μάζες δεν αμφισβητούνται ούτε από το αμερικανικό Τάιμ το οποίο στο τελευταίο του τεύχος ομολογούσε ότι και με δυτικού τύπου εκλογές οι κομμουνιστές θα κέρδιζαν εύκολα την εξουσία.
Σαν τον ήρωα του γνωστού τραγουδιού του Σαββόπουλου, η βιετναμέζικη επανάσταση «ανασαίνει με καλάμι», κρυμμένη κάτω από τα λιμνάζοντα νερά της εποχής μας, προσβλέποντας σε καλύτερους καιρούς που θα της επιτρέψουν να ξαναβγεί στο φως του ήλιου. Αν προλάβει. Αν μπορέσει. Και αν όλοι εμείς, οι αφ’ υψηλού κριτές, μπορέσουμε να τη βοηθήσουμε kokkinhshmaia.wordpress.com
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αναφορά και από την ΠΑΕ ΠΑΟΚ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αναβιώνει ο μύθος της Γαβριέλλας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
