2013-01-29 07:03:04
«Σιγή ιχθύος» επικρατεί στο Αιγαίο πέλαγος, καθώς, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» και παρουσίασε η Realnews, η μείωση που καταγράφεται στα ιχθυαποθέματα είναι δραματική και κυμαίνεται μεταξύ 60% και 70%. Τόνος, ξιφίας, φαγκρί, μπακαλιάρος, μπαρμπούνι και άλλα εμπορικά είδη φαίνεται πως βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης, εξαιτίας της υπεραλίευσής τους, αλλά και της εκτεταμένης καταστροφής του βυθού από τα αλιευτικά εργαλεία. Οι επιστήμονες του «Αρχιπελάγους» κατέταξαν σε τρεις κατηγορίες τα είδη ψαριών του Αιγαίου που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται ο τόνος και ο ξιφίας. «Τα συγκεκριμένα είδη αφανίζονται από το πέλαγος και πλέον διαφαίνεται πολύ σοβαρός κίνδυνος να καταρρεύσουν οριστικά οι πληθυσμοί τους. Αλλωστε, υπάρχουν περιοχές που πλέον δεν αλιεύονται καθόλου», σημειώνει η συντονίστρια της επιστημονικής έρευνας και θαλάσσια βιολόγος Αναστασία Μήλιου
. Ακολουθούν το φαγκρί, o μπακαλιάρος, τo μπαρμπούνι, καθώς και τα ροφοειδή -είδη που υπεραλιεύονται εντατικά- ενώ στο τέλος της λίστας βρίσκονται η παλαμίδα, η γόπα, τα σαργοειδή και η σαρδέλα. Για τα είδη αυτά, όπως εξηγούν οι ειδικοί, πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων τους, προκειμένου να μην καταλήξουν στις προηγούμενες κατηγορίες. Οπως αναφέρουν οι επιστήμονες του «Αρχιπελάγους», τα αποτελέσματα της έρευνας για τις σημαντικές μειώσεις στα ντόπια αλιεύματα ανησύχησαν και την ευρωπαϊκή επίτροπο Αλιείας Μαρία Δαμανάκη, η οποία ενημερώθηκε προσωπικά για τα ευρήματα του ινστιτούτου. Φυσικά, τέτοια στοιχεία δεν διαθέτει κανένας επίσημος κρατικός φορέας, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η συλλογή τους γίνεται εμπειρικά και προέρχεται κυρίως από τις ιχθυόσκαλες.
«Τα καλής ποιότητας ψάρια όπως το λυθρίνι, ο σαργός, το σκαθάρι, η συναγρίδα και η στήρα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Τα στοιχεία που έχουμε από ψαράδες της μέσης αλιείας, ειδικά για τον μπακαλιάρο, μας δείχνουν ακριβώς το ίδιο. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που στην αγορά κυκλοφορούν πλέον μόνο μικρού μεγέθους ψάρια. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα σημάδια κατάρρευσης των ιχθυαποθεμάτων», τονίζει ο Δημήτρης Ζάννες, παράκτιος αλιέας και εκπρόσωπος της Μεσογειακής Πλατφόρμας Παράκτιων Αλιέων (MedArtNet) στην Ελλάδα. «Ολοι συντελούμε με τον τρόπο μας στην καταστροφή της αλιείας: οι ψαράδες παράκτιας και μέσης αλιείας λόγω άγνοιας, αδιαφορίας και κακής χρήσης των τεχνολογικών μέσων που διαθέτουν και οι αρμόδιες Αρχές επειδή λαμβάνουν συνεχώς λανθασμένες αποφάσεις. Βρισκόμαστε σε οριακό σημείο για να μη μετατραπεί η θάλασσα σε πισίνα, όπου τα μόνα ψάρια που θα υπάρχουν θα είναι αυτά των ιχθυοκαλλιεργειών», συμπληρώνει ο Δ. Ζάννες.
Έρευνα στο ανατολικού Αιγαίο
Μια εκτεταμένη έρευνα, στην οποία συμμετέχουν επιστήμονες και ερευνητές - δύτες από την Αμερική, την Αγγλία, την Κίνα, την Αφρική και το Βέλγιο, διεξάγεται αυτή τη στιγμή από το «Αρχιπέλαγος» στο ανατολικό Αιγαίο, με σκοπό να αναδείξει τα επιπλέον προβλήματα της περιοχής. Μέχρι στιγμής έχει δημιουργηθεί ένας πλήρης υποθαλάσσιος χάρτης που αποτυπώνει την κατάσταση που επικρατεί στον βυθό των Φούρνων, της Ικαρίας, της Σάμου και των Οινουσσών της Χίου, όπου βρίσκεται αγκυροβολημένο το ερευνητικό σκάφος. Η εικόνα που αντικρίζουν οι επιστήμονες είναι τραγική: μόνιμη υπεραλίευση στα εμπορικά είδη, καθώς και απονεκρωμένοι βυθοί από τράτες που κατέστρεψαν τα πάντα στο πέρασμά τους. «Εάν κρίνουμε από την περιοχή μελέτης, τότε στατιστικά υπολογίζεται ότι σε ολόκληρο το Αιγαίο τα δάση της Ποσειδωνίας που έχουν καταστραφεί αναλογούν σε μια έκταση μεγαλύτερης από το νησί της Ρόδου», επισημαίνει ο πρόεδρος του «Αρχιπελάγους» Θοδωρής Τσιμπίδης.
«Φανταστείτε πως μια μηχανότρατα ψαρεύει περίπου 250 ημέρες τον χρόνο και τα εργαλεία της περνούν πάνω από το ίδιο σημείο του βυθού πολλές φορές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο βυθός να μοιάζει ύστερα από λίγο διάστημα με οργωμένο χωράφι, με την καταστροφή που συντελείται στη βιοποικιλότητα να είναι ανυπολόγιστη. Εξαιτίας αυτής της πρακτικής, τα μεγάλα πελαγικά είδη λιγοστεύουν, οι φωλιές τους καταστρέφονται και απομένουν στο τέλος μόνο τα ψάρια με το μικρότερο μέγεθος. Η υπεραλίευση των αποθεμάτων των ελληνικών θαλασσών, παρά την ύπαρξη διάφορων διαχειριστικών μέτρων, δηλώνει ότι τα ισχύοντα μέτρα είναι αναποτελεσματικά. Θα πρέπει να συμπληρωθούν, ώστε να προστατεύεται όλο το οικοσύστημα. Ενα τέτοιο μέτρο είναι οι προστατευμένες περιοχές», αναφέρει ο καθηγητής στο τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Στεργίου. Οπως τονίζει ο Θ. Τσιμπίδης, βασικό ρόλο στη δραματική μείωση των ιχθυαποθεμάτων παίζουν η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας.
«Η άνοδος της θερμοκρασίας αναγκάζει τους οργανισμούς να κατεβαίνουν σε χαμηλότερα βάθη και να δίνουν τη θέση τους σε είδη-ξενιστές όπως ο λαγοκέφαλος ή το τοξικό φύκι καουλέρπα, το οποίο νεκρώνει τα δάση της Ποσειδωνίας.
Ολα αυτά τα είδη υπήρχαν στους ωκεανούς, τώρα όμως επιλέγουν σταθερά τα νερά της Μεσογείου για σπίτι τους. Υπολογίζεται μάλιστα ότι τουλάχιστον ένα είδος την ημέρα περνάει τα στενά του Σουέζ και αναζητά... σπίτι στο Αιγαίο», σημειώνει ο ίδιος. Από την έρευνα του «Αρχιπελάγους» διαπιστώνεται ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να δημιουργηθούν ζώνες διαχειριστικής αλιείας, που θα λειτουργούν με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας ζωής και στις οποίες οι ψαράδες θα μπορούν να αλιεύουν υπό συγκεκριμένους κανόνες και προϋποθέσεις.
«Το πρώτο στοίχημα είναι η δημιουργία ενός καταφυγίου στη θαλάσσια περιοχή περιμετρικά των Φούρνων. Εάν πετύχει το εγχείρημα, θα αποτελέσει ένα πρόγραμμα-πιλότο για να γίνει το ίδιο και σε άλλα νησιά σε ολόκληρο το Αιγαίο», επισημαίνει η Αν. Μήλιου συμπληρώνοντας ότι «σε συνεννόηση με τους ντόπιους ψαράδες θα εξετάσουμε τη δημιουργία αντίστοιχων συνδιαχειριζόμενων ζωνών στην περιοχή των Οινουσσών στη Χίο, καθώς και στα Κουφονήσια, που μαστίζονται από την εντατική υπεραλίευση». Tromaktiko
«Τα καλής ποιότητας ψάρια όπως το λυθρίνι, ο σαργός, το σκαθάρι, η συναγρίδα και η στήρα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Τα στοιχεία που έχουμε από ψαράδες της μέσης αλιείας, ειδικά για τον μπακαλιάρο, μας δείχνουν ακριβώς το ίδιο. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που στην αγορά κυκλοφορούν πλέον μόνο μικρού μεγέθους ψάρια. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα σημάδια κατάρρευσης των ιχθυαποθεμάτων», τονίζει ο Δημήτρης Ζάννες, παράκτιος αλιέας και εκπρόσωπος της Μεσογειακής Πλατφόρμας Παράκτιων Αλιέων (MedArtNet) στην Ελλάδα. «Ολοι συντελούμε με τον τρόπο μας στην καταστροφή της αλιείας: οι ψαράδες παράκτιας και μέσης αλιείας λόγω άγνοιας, αδιαφορίας και κακής χρήσης των τεχνολογικών μέσων που διαθέτουν και οι αρμόδιες Αρχές επειδή λαμβάνουν συνεχώς λανθασμένες αποφάσεις. Βρισκόμαστε σε οριακό σημείο για να μη μετατραπεί η θάλασσα σε πισίνα, όπου τα μόνα ψάρια που θα υπάρχουν θα είναι αυτά των ιχθυοκαλλιεργειών», συμπληρώνει ο Δ. Ζάννες.
Έρευνα στο ανατολικού Αιγαίο
Μια εκτεταμένη έρευνα, στην οποία συμμετέχουν επιστήμονες και ερευνητές - δύτες από την Αμερική, την Αγγλία, την Κίνα, την Αφρική και το Βέλγιο, διεξάγεται αυτή τη στιγμή από το «Αρχιπέλαγος» στο ανατολικό Αιγαίο, με σκοπό να αναδείξει τα επιπλέον προβλήματα της περιοχής. Μέχρι στιγμής έχει δημιουργηθεί ένας πλήρης υποθαλάσσιος χάρτης που αποτυπώνει την κατάσταση που επικρατεί στον βυθό των Φούρνων, της Ικαρίας, της Σάμου και των Οινουσσών της Χίου, όπου βρίσκεται αγκυροβολημένο το ερευνητικό σκάφος. Η εικόνα που αντικρίζουν οι επιστήμονες είναι τραγική: μόνιμη υπεραλίευση στα εμπορικά είδη, καθώς και απονεκρωμένοι βυθοί από τράτες που κατέστρεψαν τα πάντα στο πέρασμά τους. «Εάν κρίνουμε από την περιοχή μελέτης, τότε στατιστικά υπολογίζεται ότι σε ολόκληρο το Αιγαίο τα δάση της Ποσειδωνίας που έχουν καταστραφεί αναλογούν σε μια έκταση μεγαλύτερης από το νησί της Ρόδου», επισημαίνει ο πρόεδρος του «Αρχιπελάγους» Θοδωρής Τσιμπίδης.
«Φανταστείτε πως μια μηχανότρατα ψαρεύει περίπου 250 ημέρες τον χρόνο και τα εργαλεία της περνούν πάνω από το ίδιο σημείο του βυθού πολλές φορές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο βυθός να μοιάζει ύστερα από λίγο διάστημα με οργωμένο χωράφι, με την καταστροφή που συντελείται στη βιοποικιλότητα να είναι ανυπολόγιστη. Εξαιτίας αυτής της πρακτικής, τα μεγάλα πελαγικά είδη λιγοστεύουν, οι φωλιές τους καταστρέφονται και απομένουν στο τέλος μόνο τα ψάρια με το μικρότερο μέγεθος. Η υπεραλίευση των αποθεμάτων των ελληνικών θαλασσών, παρά την ύπαρξη διάφορων διαχειριστικών μέτρων, δηλώνει ότι τα ισχύοντα μέτρα είναι αναποτελεσματικά. Θα πρέπει να συμπληρωθούν, ώστε να προστατεύεται όλο το οικοσύστημα. Ενα τέτοιο μέτρο είναι οι προστατευμένες περιοχές», αναφέρει ο καθηγητής στο τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Στεργίου. Οπως τονίζει ο Θ. Τσιμπίδης, βασικό ρόλο στη δραματική μείωση των ιχθυαποθεμάτων παίζουν η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας.
«Η άνοδος της θερμοκρασίας αναγκάζει τους οργανισμούς να κατεβαίνουν σε χαμηλότερα βάθη και να δίνουν τη θέση τους σε είδη-ξενιστές όπως ο λαγοκέφαλος ή το τοξικό φύκι καουλέρπα, το οποίο νεκρώνει τα δάση της Ποσειδωνίας.
Ολα αυτά τα είδη υπήρχαν στους ωκεανούς, τώρα όμως επιλέγουν σταθερά τα νερά της Μεσογείου για σπίτι τους. Υπολογίζεται μάλιστα ότι τουλάχιστον ένα είδος την ημέρα περνάει τα στενά του Σουέζ και αναζητά... σπίτι στο Αιγαίο», σημειώνει ο ίδιος. Από την έρευνα του «Αρχιπελάγους» διαπιστώνεται ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να δημιουργηθούν ζώνες διαχειριστικής αλιείας, που θα λειτουργούν με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας ζωής και στις οποίες οι ψαράδες θα μπορούν να αλιεύουν υπό συγκεκριμένους κανόνες και προϋποθέσεις.
«Το πρώτο στοίχημα είναι η δημιουργία ενός καταφυγίου στη θαλάσσια περιοχή περιμετρικά των Φούρνων. Εάν πετύχει το εγχείρημα, θα αποτελέσει ένα πρόγραμμα-πιλότο για να γίνει το ίδιο και σε άλλα νησιά σε ολόκληρο το Αιγαίο», επισημαίνει η Αν. Μήλιου συμπληρώνοντας ότι «σε συνεννόηση με τους ντόπιους ψαράδες θα εξετάσουμε τη δημιουργία αντίστοιχων συνδιαχειριζόμενων ζωνών στην περιοχή των Οινουσσών στη Χίο, καθώς και στα Κουφονήσια, που μαστίζονται από την εντατική υπεραλίευση». Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο γλάρος που επιτέθηκε στο ιερό περιστέρι του Πάπα (video)
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η πρόγνωση του καιρού
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
