2013-03-21 12:39:03
Του Φίλιππου Σαχινίδη
Η απόφαση του Eurogroup, για την Κύπρο, μας δίνει μια ευκαιρία να αξιολογήσουμε τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και να ενημερώσουμε τους πολίτες αν οι αποφάσεις αυτές συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά ένα τρόπο βιώσιμο ή όχι.
Διότι η συσσωρευμένη εμπειρία των τελευταίων χρόνων έχει δείξει ότι όταν λαμβάνονται αποφάσεις στη βάση ιδεοληψιών, δημιουργούνται περισσότερα προβλήματα από όσα λύνονται.
Θυμίζω ότι πριν από έξι χρόνια, η τότε κυβέρνηση στις ΗΠΑ υπό το βάρος μιας ιδεολογικά φορτισμένης αντίληψης για την αποτελεσματικότερη -σύμφωνα με την νεοφιλελεύθερη προσέγγιση - αντιμετώπιση μιας καταρρέουσας τράπεζας, επέτρεψε τη Lehman Brothers να καταρρεύσει.
Η άποψη που διατυπώθηκε ήταν ότι με αυτή την απόφαση οι επενδυτές στο μέλλον θα ήταν πολύ πιο προσεκτικοί στις επιλογές τους.
Κατά την αντίληψη αυτή, δεν υπάρχει λόγος για την παραμικρή διάκριση του ρόλου για την οικονομία μεταξύ μιας ισχυρής τράπεζας και μιας οποιαδήποτε άλλης επιχείρησης.
Οι συνέπειες της απόφασης αυτής έφεραν στην επιφάνεια σωρεία προβλημάτων που προέκυψαν στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη από την πλημμελή εποπτεία του τραπεζικού συστήματος, και προκάλεσαν την μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση που είχε την αφετηρία της στις ΗΠΑ, και όχι σε κάποια χώρα της καπιταλιστικής περιφέρειας.
Η κρίση αυτή μεταφέρθηκε στην Ευρώπη μέσω Ην. Βασιλείου και ανέδειξε τα διαρθρωτικά προβλήματα στην Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς κερδοσκοπικής επίθεσης.
Η χώρα μας είχε ολιγωρήσει στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ελλειμμάτων από την επομένη της ένταξης στη ΟΝΕ, και άφησε ανεξέλεγκτη την πορεία των δημοσιονομικών της στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000.
Όταν όμως βρέθηκε αντιμέτωπη με την κρίση και γνωρίζοντας ότι από την ημέρα συγκρότησης της η ευρωζώνη δεν διέθετε ένα μηχανισμό για να προστατεύει μέλη της, που στερούνται τη δυνατότητα πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίου με αποδεκτό κόστος, ζήτησε από τους εταίρους της να αναγνωρίσουν ότι πέραν του Ελληνικού προβλήματος, υπήρχε ένα τεράστιο πρόβλημα με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης.
Ζήτησε από τους εταίρους της να της δοθεί χρόνος για να προχωρήσει στην δημοσιονομική προσαρμογή και τις διαρθρωτικές αλλαγές, καθώς και χρηματοδοτική στήριξη.
Η ευρωζώνη επανέλαβε στην περίπτωση της Ελλάδας το λάθος της κυβέρνησης του G. Bush. Κάτω από μια ιδεολογικά φορτισμένη προσέγγιση αντιμετώπισε αρχικά το θέμα ως ένα ζήτημα που αφορά μόνο την Ελλάδα και όχι την Ευρώπη.
Αργότερα όταν η κρίση επεκτάθηκε πέραν της Ελλάδας, τότε υιοθετήθηκε η αντίληψη ότι το πρόβλημα είναι πρωτίστως πρόβλημα χρέους και οδήγησε στη λήψη απόφασης για ενίσχυση χωρών υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
Η παροχή της χρηματοδοτικής ενίσχυσης ήταν περιορισμένη ως προς το μέγεθος επιβάλλοντας προγράμματα ταχείας δημοσιονομικής προσαρμογής σε συνθήκες προϋπάρχουσας ύφεσης.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έκανε σημαντικά βήματα για να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της, ειδικά στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας, αποφεύγει να ενεργοποιήσει τις αποφάσεις αυτές. Αναφέρομαι για παράδειγμα στο ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέσω κεφαλαίων του ESM.
Ανάλογη στάση επέδειξε και στην πρόσφατη απόφαση για την εφ΄απαξ φορολόγηση των καταθέσεων στην Κύπρο.
Βέβαια με την απόφαση αυτή δημιουργείται ένα ιστορικό προηγούμενο. Για πρώτη φορά στα τελευταία χρόνια υπόκεινται σε φορολόγηση όλες οι καταθέσεις, ακόμη και οι ασφαλισμένες, σε όλες τις τράπεζες.
Τώρα πλέον οι πολίτες όλης της ευρωζώνης ξέρουν ότι και οι καταθέσεις σε τράπεζες, αλλά και τα ομόλογα του δημοσίου, είναι υψηλού ρίσκου τοποθετήσεις!!
Δηλαδή ανατρέπεται ό, τι θεωρούσαμε ως τώρα ασφαλείς τοποθετήσεις.
Η στάση των πολιτών του νότου και η αντίληψή τους για το ρόλο των τραπεζών θα αλλάξει, ό, τι και να γίνει.
Αυτό θα επηρεάσει τη δυνατότητα των οικονομιών να χρηματοδοτούν επενδύσεις, επομένως και την ανάπτυξή τους.
Ειδικά αυτών που δεν έχουν ανοικτή συνεχή πρόσβαση σε κεφάλαια, όπως οι χώρες του νότου.
Οι αποφάσεις που ελήφθησαν για να διασωθεί η ευρωζώνη μπορει να διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για τα μελλοντικά προβλήματα της ευρωζώνης.
Γιατί από εδώ και στο εξής:
Αφού οι τράπεζες των χωρών του νότου θα χρειαστεί να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια για να προσελκύσουν καταθέσεις, αφού οι χώρες του νότου θα δανείζονται ακριβότερα, τελικά και οι επιχειρήσεις των χωρών αυτών θα καταλήξουν να δανείζονται ακριβότερα, άρα θα έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα.
Επομένως τα πλεονεκτήματα για τις χώρες του νότου από τη συμμετοχή στην ΟΝΕ θα μετριαστούν.
Μακροπρόθεσμα αυτές θα εχουν χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης έναντι των χωρών που θα δανείζονται φτηνοτερα
Αυτή η ανισορροπία δεν θα δημιουργήσει μελλοντικά προβλήματα στην ευρωζώνη;
Τίθενται τα ερωτήματα:
Ποιο είναι το σκεπτικό που υπαγόρευσε την άποψη ότι ο εκτεταμένος τραπεζικός τομέας στην Κύπρο είναι αφετηρία προβλημάτων και όχι σε άλλες χώρες της ευρωζώνης η της ΕΕ;
Επίσης ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την απόκτηση των καταστημάτων στην Ελλάδα που διαθέτουν οι κυπριακές τράπεζες;
Τέλος, ποιες οι συνέπειες από τις αποφάσεις αυτές για τις Ελληνικές τράπεζες που έχουν παρουσία στην Κύπρο; I-Reporter
Η απόφαση του Eurogroup, για την Κύπρο, μας δίνει μια ευκαιρία να αξιολογήσουμε τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και να ενημερώσουμε τους πολίτες αν οι αποφάσεις αυτές συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά ένα τρόπο βιώσιμο ή όχι.
Διότι η συσσωρευμένη εμπειρία των τελευταίων χρόνων έχει δείξει ότι όταν λαμβάνονται αποφάσεις στη βάση ιδεοληψιών, δημιουργούνται περισσότερα προβλήματα από όσα λύνονται.
Θυμίζω ότι πριν από έξι χρόνια, η τότε κυβέρνηση στις ΗΠΑ υπό το βάρος μιας ιδεολογικά φορτισμένης αντίληψης για την αποτελεσματικότερη -σύμφωνα με την νεοφιλελεύθερη προσέγγιση - αντιμετώπιση μιας καταρρέουσας τράπεζας, επέτρεψε τη Lehman Brothers να καταρρεύσει.
Η άποψη που διατυπώθηκε ήταν ότι με αυτή την απόφαση οι επενδυτές στο μέλλον θα ήταν πολύ πιο προσεκτικοί στις επιλογές τους.
Κατά την αντίληψη αυτή, δεν υπάρχει λόγος για την παραμικρή διάκριση του ρόλου για την οικονομία μεταξύ μιας ισχυρής τράπεζας και μιας οποιαδήποτε άλλης επιχείρησης.
Οι συνέπειες της απόφασης αυτής έφεραν στην επιφάνεια σωρεία προβλημάτων που προέκυψαν στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη από την πλημμελή εποπτεία του τραπεζικού συστήματος, και προκάλεσαν την μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση που είχε την αφετηρία της στις ΗΠΑ, και όχι σε κάποια χώρα της καπιταλιστικής περιφέρειας.
Η κρίση αυτή μεταφέρθηκε στην Ευρώπη μέσω Ην. Βασιλείου και ανέδειξε τα διαρθρωτικά προβλήματα στην Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς κερδοσκοπικής επίθεσης.
Η χώρα μας είχε ολιγωρήσει στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ελλειμμάτων από την επομένη της ένταξης στη ΟΝΕ, και άφησε ανεξέλεγκτη την πορεία των δημοσιονομικών της στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000.
Όταν όμως βρέθηκε αντιμέτωπη με την κρίση και γνωρίζοντας ότι από την ημέρα συγκρότησης της η ευρωζώνη δεν διέθετε ένα μηχανισμό για να προστατεύει μέλη της, που στερούνται τη δυνατότητα πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίου με αποδεκτό κόστος, ζήτησε από τους εταίρους της να αναγνωρίσουν ότι πέραν του Ελληνικού προβλήματος, υπήρχε ένα τεράστιο πρόβλημα με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης.
Ζήτησε από τους εταίρους της να της δοθεί χρόνος για να προχωρήσει στην δημοσιονομική προσαρμογή και τις διαρθρωτικές αλλαγές, καθώς και χρηματοδοτική στήριξη.
Η ευρωζώνη επανέλαβε στην περίπτωση της Ελλάδας το λάθος της κυβέρνησης του G. Bush. Κάτω από μια ιδεολογικά φορτισμένη προσέγγιση αντιμετώπισε αρχικά το θέμα ως ένα ζήτημα που αφορά μόνο την Ελλάδα και όχι την Ευρώπη.
Αργότερα όταν η κρίση επεκτάθηκε πέραν της Ελλάδας, τότε υιοθετήθηκε η αντίληψη ότι το πρόβλημα είναι πρωτίστως πρόβλημα χρέους και οδήγησε στη λήψη απόφασης για ενίσχυση χωρών υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
Η παροχή της χρηματοδοτικής ενίσχυσης ήταν περιορισμένη ως προς το μέγεθος επιβάλλοντας προγράμματα ταχείας δημοσιονομικής προσαρμογής σε συνθήκες προϋπάρχουσας ύφεσης.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έκανε σημαντικά βήματα για να αντιμετωπίσει τα ελλείμματα στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της, ειδικά στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας, αποφεύγει να ενεργοποιήσει τις αποφάσεις αυτές. Αναφέρομαι για παράδειγμα στο ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέσω κεφαλαίων του ESM.
Ανάλογη στάση επέδειξε και στην πρόσφατη απόφαση για την εφ΄απαξ φορολόγηση των καταθέσεων στην Κύπρο.
Βέβαια με την απόφαση αυτή δημιουργείται ένα ιστορικό προηγούμενο. Για πρώτη φορά στα τελευταία χρόνια υπόκεινται σε φορολόγηση όλες οι καταθέσεις, ακόμη και οι ασφαλισμένες, σε όλες τις τράπεζες.
Τώρα πλέον οι πολίτες όλης της ευρωζώνης ξέρουν ότι και οι καταθέσεις σε τράπεζες, αλλά και τα ομόλογα του δημοσίου, είναι υψηλού ρίσκου τοποθετήσεις!!
Δηλαδή ανατρέπεται ό, τι θεωρούσαμε ως τώρα ασφαλείς τοποθετήσεις.
Η στάση των πολιτών του νότου και η αντίληψή τους για το ρόλο των τραπεζών θα αλλάξει, ό, τι και να γίνει.
Αυτό θα επηρεάσει τη δυνατότητα των οικονομιών να χρηματοδοτούν επενδύσεις, επομένως και την ανάπτυξή τους.
Ειδικά αυτών που δεν έχουν ανοικτή συνεχή πρόσβαση σε κεφάλαια, όπως οι χώρες του νότου.
Οι αποφάσεις που ελήφθησαν για να διασωθεί η ευρωζώνη μπορει να διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για τα μελλοντικά προβλήματα της ευρωζώνης.
Γιατί από εδώ και στο εξής:
Αφού οι τράπεζες των χωρών του νότου θα χρειαστεί να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια για να προσελκύσουν καταθέσεις, αφού οι χώρες του νότου θα δανείζονται ακριβότερα, τελικά και οι επιχειρήσεις των χωρών αυτών θα καταλήξουν να δανείζονται ακριβότερα, άρα θα έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα.
Επομένως τα πλεονεκτήματα για τις χώρες του νότου από τη συμμετοχή στην ΟΝΕ θα μετριαστούν.
Μακροπρόθεσμα αυτές θα εχουν χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης έναντι των χωρών που θα δανείζονται φτηνοτερα
Αυτή η ανισορροπία δεν θα δημιουργήσει μελλοντικά προβλήματα στην ευρωζώνη;
Τίθενται τα ερωτήματα:
Ποιο είναι το σκεπτικό που υπαγόρευσε την άποψη ότι ο εκτεταμένος τραπεζικός τομέας στην Κύπρο είναι αφετηρία προβλημάτων και όχι σε άλλες χώρες της ευρωζώνης η της ΕΕ;
Επίσης ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την απόκτηση των καταστημάτων στην Ελλάδα που διαθέτουν οι κυπριακές τράπεζες;
Τέλος, ποιες οι συνέπειες από τις αποφάσεις αυτές για τις Ελληνικές τράπεζες που έχουν παρουσία στην Κύπρο; I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αλκατράζ, ο «Βράχος» των φυλακισμένων
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αρχαιοκάπηλοι συνελήφθησαν στις Σέρρες
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
