ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Βλέπουμε προσπάθειες για ελεγχόμενες χρεοκοπίες τραπεζών στην ευρωζώνη;

Γράφει ο Γιάννης Παπαϊωάννου

Μπήκαμε στην εποχή της καταστροφής κεφαλαίου και βλέπουμε την ελεγχόμενη χρεοκοπία του ευρώ Ελλάδα

Στην Ελλάδα όταν λέγαμε πως προσπαθούμε να αποφύγουμε την χρεοκοπία αναφερόμασταν σε δυο διαφορετικά πράγματα που παρέμεναν μεταξύ τους συγκεχημενα κυρίως γιατί ήταν -όπως είναι λίγο πολύ παντού- συγκοινωνούντα. Αναφερόμασταν λοιπόν:

Την χρεοκοπία τραπεζών που θα οδηγούσε σε απώλεια των καταθέσεων και των μηδενισμό της άξιας των μετοχών.

Την χρεοκοπία του δημοσίου που θα οδηγούσε σε άμεσο ισοσκελισμό του προϋπολογισμού και άμεσες περικοπές μισθών συντάξεων και προϋπολογισμών υπουργείων. Αυτό θα οδηγούσε σε σταμάτημα δημοσίων έργων, κλείσιμο υπηρεσιών. νοσοκομείων, σχολείων και σε ύφεση στην πραγματική οικονομία.

Ο διάλογος σήμερα να συντελειται γύρω από το ποιος παρέσυρε ποιον. Αν δηλαδή οι τραπεζες που χρειάστηκαν ανακεφαλαιοποίηση οδήγησαν στο δημόσιο στην χρεοκοπία ή αν το αυξημένο κοστος δανεισμού του δημοσίου το οδηγησε στην χρεοκοπία και παρέσυρε τις τραπεζες. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα περιπλέκεται καπως, γιατί το δημόσιο από ένα σημείο και μετά εξέδιδε εγγυησεις για τις τραπεζες (πχ από τα 28 δις του Καραμανλή τα 15 ήταν σε εγγυησεις και αυτό συνεχίστηκε και με τις επόμενες κυβερνήσεις). Με αυτές τις εγγυήσεις οι τραπεζες δανείζονταν και επαναδάνειζαν το δημόσιο με αυξημένα επιτόκια που -την ίδια στιγμή – αυξάνονταν συνεχώς λόγο του χρέους.

Λίγη σημασία όμως έχουν πλέον αυτά, αν και ο φταιχτης για την κρίση θα καταδειχτεί παρακάτω.

Γεγονός είναι ότι συνέβησαν και τα δυο παραπάνω είδη χρεοκοπίας και εξελίχτηκαν σε ελεγχόμενη χρεοκοπία η οποία -με το PSI- πήρε την μορφή της επίσημης διαγραφής χρέους ή αλλιώς της καταστροφής κεφαλαίου. Με το PSI -και αργότερα με την ανταλλαγή- ομόλογων έγινε καταστροφή κεφαλαίου, όπως την έχει προβλέψει ο Μαρξ. Μια καταστροφή που ήταν απαραίτητη για να υπάρχει βιωσιμότητα στα στοιχεία, άλλα όχι επαρκής σε όγκο για να πάρει η οικονομία εμπρός. Κατεστραμμένοι ήταν οι ομολογιούχοι -κυρίως ελληνικοί φορείς που είχαν ομόλογα- και μικροομολογιουχοι.

Ευρώπη

Τώρα βλέπουμε τα ίδια ερώτημα να τρέχουν στην ευρώπη. Καθώς η κρίση δεν ήταν ποτέ τοπική αλλά συνολική, ήταν θέμα χρόνου να φτάσουμε εδώ. Όπως δεν μπορεί να χρεοκοπήσει ένα τμήμα μια χώρας με δικό της νόμισμα, έτσι και δεν μπορεί να χρεοκοπήσει μια περιοχή μιας ζώνης με κοινό νόμισμα. Πόσο μάλλον όταν αυτή η περιοχή είναι η μισή Ευρώπη. Τα κράτη, οι κοινωνίες, οι πολίτες, αλλά και οι ενιαίες οικονομίες, χρεοκοπούν συνολικά αν και το αντιλαμβάνονται σε ατομικό χρόνο όπως συνέβη ήδη στην Ελλάδα.

Η ύφεση πλέον μαστίζει όλη την Ευρώπη κάνοντας τις οικονομίες της τοξικές φούσκες, δημιουργώντας πρόβλημα στις τράπεζες. Και η ύφεση αυτή δεν είναι παροδική ούτε συμβαίνει απλά μέσα στον οικονομικό κύκλο. Η ύφεση στην ΕΖ είναι προϊόν μιας αυξανόμενης ύφεσης στον νότο και για αυτό το λόγο θα βαθαίνει όσο βαθαίνει η ύφεση στον νότο.

Είπαμε ήδη ότι παντού, το δημόσιο και οι τραπεζες μεταξύ τους είναι λίγο πολύ συγκοινωνούντα δοχεία, κυρίως γιατί το χρήμα που διαχειρίζονται είναι το ίδιο σε ποσότητα, και κάνει κύκλους μέσα από κανάλια στην πραγματική οικονομία. Κι αφού λείπει από τον έναν θα λείπει και από τον άλλον και συνολικά από το σύστημα και τα κανάλια της πραγματικής οικονομιας. Αυτό φέρνει την ύφεση. Κι όσο χρήμα καταστρέφεται ή ξεφουσκώνει σε κάποιο σημείο τις ευρωζώνης, τόσο περισσότερο θα λείπει από το μοντέλο που περιγράφουμε.

Βλέπουμε όμως πως, μετά την καταστροφή της Ελλάδας με τους πειραματισμούς τους, οι Ευρωπαίοι δεν επιλεγούν το ελληνικό μοντέλο των μνημονίων και της λιτότητας και τελικά της καταστροφής κεφαλαίου. Δειλιάζοντας ίσως να εφαρμόζουν όσα εξωφρενικά εφήρμοσαν εδώ, απαντούν κατευθείαν στο ερώτημα ποιος προκάλεσε την κρίση και τον τιμωρούν. Έτσι προχωρουν πια σε ελεγχόμενη χρεοκοπία τραπεζών.

Διότι -αν δεν είναι μαζεμένες γκάφες- τι άλλο είναι οι δηλώσεις που προκαλούν πανικό στους καταθέτες, αν όχι μια προσπάθειά για καθοδηγούμενη ελεγχόμενη αναδιάρθρωση όλου του τραπεζικού τομέα της ευρωζώνης; Τι άλλο βλέπουμε εκτός από προσπάθειά για ελεγχόμενες χρεοκοπίες τραπεζών στην ευρωζώνη;

Ίσως σε αυτό το σχέδιό να μπαίνει και το ξαφνικό STOP στην συγχώνευση της Εθνικής με την eurobank για προληπτικούς λόγους.

Ο Ρεν σήμερα ήταν σαφέστατος: «Η Κύπρος ήταν μια ειδική περίπτωση, αλλά η επερχόμενη οδηγία υποθέτει ότι επενδυτές και καταθέτες θα αναλάβουν κάποιες υποχρεώσεις σε περίπτωση αναδιάρθρωσης ή εξυγίανσης μιας τράπεζας» ανέφερε και πρόσθεσε: «Υπάρχει μια πολύ σαφής ιεραρχία. Πρώτα οι μέτοχοι και στη συνέχεια ίσως οι μη ασφαλισμένες επενδύσεις και καταθέσεις. Ωστόσο, το όριο των 100.000 ευρώ είναι ιερό, οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ είναι διασφαλισμένες».

Μετά και το πείραμα της Κύπρου, περάσαμε λοιπόν στην ελεγχόμενη χρεοκοπία και στην καταστροφή κεφαλαίου σε επίπεδο ευρωζώνης. Το μοντέλο καταστροφής κεφαλαίου μόνο για εξωραϊσμό και κατ ευφημισμό λέγεται “bail in”. Στην πραγματικότητα είναι μοντέλο καταστροφής κεφαλαίου και ξεκινά από τις τραπεζες.

Είναι σαφές ότι -καθώς το θέμα των καταθέσεων συντηρείται- οι πιο αδύναμες εξ αυτών, οδηγούνται συνειδητά στην χρεοκοπία. Αυτό αν δεν οδηγήσει σε ντε φάκτο διάλυση της ευρωζώνης -με απειθαρχία και λήψη μέτρων των εθνικών κυβερνήσεων υπέρ του τραπεζικού τομέα που έχουν τις καταθέσεις οι ψηφοφόροι τους-, σίγουρα θα οδηγήσει σε πολύ βαθιά άφεση όλη την Ευρωπη κυρίως λόγο της καταστροφής κεφαλαίου που θεσμοθετείται.

Μάλιστα μεγάλοικαταθέτες που θα δεχτούν απομείωση των καταθέσεων τους δεν είναι μόνο ιδιώτες. Είναι εγκλωβισμένοι σε εθνικά όρια φορείς, ασφαλιστικά ταμεία, επιχειρήσεις δημόσιες και ιδιωτικές, άλλα και λίγοι ιδιώτες καταθέτες. Όπως συνέβη με το δικό μας PSI.

Επειδή στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο χρήμα δεν κόβεται, το κεφάλαιο που θα καταστραφεί θα αναζητηθεί και θα λείψει από άλλο σημείο της οικονομιας και ειδικότερα της πραγματικής. Αυτό θα συμβεί με βάση το μοντέλο που αναφέρθηκε και λαβαίνοντας υπόψη ότι το χρήμα που υπάρχει πραγματικά είναι υποπολλαπλάσιο αυτού που διακινείται λογιστικά. Το θέμα είναι ότι το λογιστικό χρήμα χρησιμοποιείται και προσμετράται ως υπαρκτό, ενώ πρακτικά είναι -με ευθύνη των εκδοτών- λιγοστό και έχει γίνει φούσκα.

Μια φούσκα που τώρα σκαει.

Αν οι Ευρωπαίοι ελπίζουν πως θα γλυτώσουν ή θα μειώσουν την ύφεση στις πραγματικές οικονομίες με την καταστροφή κεφαλαίου που προαναγγέλλουν πως θα συμβεί, αυτό είναι μάλλον αδύνατο. Είναι αδύνατον γιατί όπως ειπώθηκε το χρήμα που κυκλοφορεί -και πάνω σε αυτό έχουν δομηθεί όλες οι φούσκες τους- είναι σταθερής ποσότητας και κάθε καταστροφή του μεταφράζεται σε καταστροφή πραγματικής οικονομίας δηλαδή ύφεση. Το μόνο που είναι ερωτηματικό εδώ είναι ο πολλαπλασιαστής που είναι αναλόγως με τη μόχλευση του πραγματικού χρήματος.

Άρα σκάσιμο τράπεζας θα σκάσει μαζικά όλες τις μικρότερες φούσκες που αυτή έχει χτίσει στην πραγματική οικονομία γύρω της. Η εξέλιξη αυτή θα είναι τεκτονικών διαστάσεων.

Μπήκαμε στην εποχή της καταστροφής κεφαλαίου και βλέπουμε μια προσπάθεια για ελεγχόμενη χρεοκοπία του ευρώ. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο καθώς -μάλλον- θέλουμε να βλέπουμε κάποιο σχεδιασμό σε όλο αυτό που γινεται.

Το κάνουμε αυτό γιατί αλλιώς βλέπουμε απλώς έναν κοντόφθαλμο οικονομικό εθνικισμό και “δόγμα” που οδηγεί σε αδιέξοδο, κοινωνικές κρίσεις κατά τόπους και ρήξη.

papaioannou-giannis.net