2013-04-09 17:32:34
Άγνωστες λεπτομέρειες από την πολιτική διαδρομή του Ανδρέα Παπανδρέου με άμεση σχέση με τα εθνικά θέματα - ελληνοτουρκικά,Κυπριακό, ΝΑΤΟ κλπ- αλλά και ένα διπλωματικό memo- ντοκουμέντο από την συνάντηση Καραμανλή-Ετσεβίτ από τον (απόρρητο) φάκελλο της Κύπρου>> για τον Αττίλα 2 το 1974 παρουσίασε το «Εθνος της Κυριακής» -όλα αποσπάσματα από το νέο βίβλο του Γιάννη Καψή «Κουβεντιάζοντας με τον Ανδρέα. Ρητά και... απόρρητα» (εκδόσεις Λιβάνη).
Όπως διευκρινίζει ο ίδιος ο συγγραφέας δεν πρόκειται για βιογραφία. Θα μπορούσε να έχει τον τίτλο «Ο Ανδρέας που γνώρισα» σε καλές και δύσκολες στιγμές, σε απλές ανθρώπινες συζητήσεις>>.
Στο βιβλίο παρατίθενται ορισμένες «ματιές» του Γ. Καψή στα παρασκήνια μιας περιόδου, που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα της στην ιστορία του τόπου μας. Εκτείνονται από την περίοδο της επίσκεψής του στις ΗΠΑ το 1963, όταν ο συγγραφέας παρακολουθεί τον Ανδρέα ως αρχισυντάκτης του «Εθνους», καλύπτουν γεγονότα κατά τις θητείες του στο υπουργείο Εξωτερικών (υφυπουργός και αναπληρωτής υπουργός) και φτάνουν ως τις τελευταίες μέρες του Α. Παπανδρέου.
1. Καραμανλής προς Ετσεβίτ για «Αττίλα 2» :...
Ο Γιάννης Καψής μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές αναλαμβάνει το 1982 «να φτιάξει τον φάκελο της Κύπρου», όπως ήταν η δέσμευση του Α. Παπανδρέου. Στην εξιστόρηση αυτή αποκαλύπτει μια απόρρητη, ως τώρα, πτυχή.
- Γιάννη... την Τρίτη πρέπει να καταθέσουνε τον Φάκελο της Κύπρου. Εχω δεσμευθεί ενώπιον της Βουλής.
- Τον έχει αναλάβει η Αμυνα.
- Δεν έχουν κάνει τίποτα... Το ξέχασαν...
- ...
- Πρέπει να τον φτιάξεις εσύ, με βάση το αρχείο του ΥΠΕΞ.
Δεν άργησα πολύ να συνέλθω... πέντε - δέκα λεπτά, δυο καφέδες και τσιγάρα - δεν τα μετρούσα. Ο υπουργός ήταν αδύνατον να τα βγάλει πέρα... Ο δημοσιογράφος...;
Μόλις συνήλθα άρχισε η κινητοποίηση. Ολοι οι φάκελοι του τμήματος Κύπρου μεταφέρθηκαν με τη βοήθεια κλητήρων, ανθρώπων του γραφείου μου, νεαρών διπλωματών και παντός δυναμένου να φέρει... φακέλους, στο γραφείο μου.
Στοιβάχθηκαν γύρω γύρω στους τοίχους του γραφείου μου φθάνοντας μέχρι το ταβάνι. Η θέα τους προκαλούσε δέος. Η... περιοχή εκηρύχθη απηγορευμένη ζώνη. Και με τη βοήθεια δύο νεαρών -τότε- διπλωματικών, άρχισε το ξεφύλλισμα. Κάθε έγγραφο που είχε κάποια σημασία έβγαινε φωτοτυπία και φακελωνόταν.
Δουλεύαμε πυρετωδώς.
Η δημοσιογραφική προπαίδεια, η ικανότητα να διαβάζω διαγωνίως, απεδείχθη πολύτιμη. Τα έγγραφα περνούσαν με την ταχύτητα φαξ. Σ' ένα μόνον στάθηκα και το διάβασα με απόλαυση: το memo του αρχηγού της ελληνικής αντιπροσωπείας Τζούνη για τη συνάντηση Καραμανλή - Ετσεβίτ που κατέληξε στη Συμφωνία της Βέρνης.
Διάβασα: Καραμανλής προς Ετσεβίτ (εισερχόμενος στην αίθουσα): Κύριε Πρωθυπουργέ... πρέπει να ξέρετε ότι με λυπήσατε βαθύτατα με τον «Αττίλα 2»...
Ετσεβίτ: Μα δεν ήταν δυνατόν από στρατιωτική άποψη...
Καραμανλής: Τέλος πάντων... ας τα ξεχάσουμε αυτά...
Θα μπορούσε να θαυμάσει κανείς τη λεπτότητα της έκφρασης που θα τη ζήλευε και κυρία της αθηναϊκής αριστοκρατίας δικαιολογουμένη για την καθυστέρησή της σε απογευματινόν τέιον - κομπλέ! Και αυτά για τον «Αττίλα 2» που στοίχισε εκατοντάδες νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και απερίγραπτη καταστροφή παγιώνοντας την κατοχή της Β. Κύπρου...
«Ας τα ξεχάσουμε αυτά...».
Εβαλα το memo στον φάκελο του κυπριακού και ελπίζω να βρίσκεται ακόμη εκεί. Αν και... δεν έχει σημασία.
Την προκαθορισμένη ημερομηνία 6 ογκώδη ντοσιέ -ο Φάκελος της Κύπρου- κατετέθησαν στο προεδρείο της Βουλής. Θα πρέπει να έχουν πνιγεί στη σκόνη. Κανείς δεν τους έριξε, ποτέ, ούτε μια ματιά... Αλλά υπάρχουν.
2. Αντιμέτωπος με το ΝΑΤΟ
«Βρυξέλλες, Δεκέμβριος 1982. Συμβούλιο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει ξεσηκώσει θύελλα με την περίφημη δήλωσή του ότι η Ελλάδα διαφωνεί με την πυρηνική πολιτική του ΝΑΤΟ και δεν θα δεχθεί την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων στο έδαφός της. Χαμός. Πανικός. Πανζουρλισμός. Στην αίθουσα όπου θα έδινε την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου επικρατούσε το αδιαχώρητο. Ιδρωνε ο Μαρούδας για να επιβάλει κάποια τάξη.
Ερώτηση 1η (BBC): Κύριε πρωθυπουργέ, πώς και γιατί οδηγηθήκατε στην απόφασή σας να διαφωνήσετε με την πυρηνική πολιτική του ΝΑΤΟ κ.λπ. Παπανδρέου: Πήρα την απόφασή μου αυτή όταν διάβασα τη συνέντευξη του Μπρέζνιεφ στον φίλο μου, τότε διευθυντή των ΝΕΩΝ και νυν υφυπουργό των Εξωτερικών, που βλέπετε δίπλα μου, τον κ. Καψή. Ο Μπρέζνιεφ δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα προχωρήσει σε πυρηνικά αντίποινα εναντίον χωρών που δεν έχουν πυρηνικά στο έδαφός τους... κ.λπ. Καινούρια φλας, καινούρια οχλαγωγή. Λαχτάρισα. Οταν είδα τρεις κοντοκουρεμένους να βγαίνουν βιαστικά τρόμαξα. Θυμήθηκα τον Μένιο.
- Γιάννη...
- Ναι Μένιο μου...
- Πήρα ένα σημείωμα από την ΚΥΠ (ήταν υπουργός Προεδρίας) που αναφέρει ότι έχεις σχέσεις με τον ανταποκριτή του Νόβοστυ που είναι και πράκτορας της NKVD.
- Και τη σημαίνει ότι είμαι... κατάσκοπος;
- Τους απάντησα ότι είχες σχέσεις σαν δημοσιογράφος. Αλλά τώρα πρόσεχε...».
3. ΙΟΥΝΙΟΣ 1963 - ΗΠΑ: «Χτυπήσατε λάθος πόρτα»
«Σε θέλω... Αλλά να μην το μάθει ο Πρόεδρος. Παραξενεύτηκα. Και από τον τόνο και από τη... μυστικοπάθεια... Είχε συνοδεύσει τον πατέρα του στην περίφημη επίσκεψή του στην Αμερική. Ηταν μια μεγάλη επιτυχία του Γέρου, ο οποίος επέστρεψε πλέοντας σε πελάγη ευτυχίας. Απελάμβανε τον Ρωμαϊκό θρίαμβό του.
Ηταν 24 Ιουνίου 1963. Υπήρχε όμως και μια... μικρή λεπτομέρεια. Το ταξίδι της επιστροφής περνούσε αναγκαστικά από τη Νέα Υόρκη και η ΑΧΕΠΑ, η μεγάλη, τότε, οργάνωση των Ελληνο-αμερικανών, έδωσε ένα μεγάλο γεύμα προς τιμήν του Ελληνα πρωθυπουργού. Προσκεκλημένοι περισσότερα από 1.000 άτομα, μεταξύ των οποίων και πολλοί Αμερικανοί κόγκρεσμεν που διεκδικούσαν την οικονομική και πολιτική στήριξη της ΑΧΕΠΑ.
Σ' εκείνο το γεύμα, και πριν ακόμη καθίσουν στο τραπέζι, τρεις εξέχοντες ομογενείς ξεμονάχιασαν τον Ανδρέα και του μίλησαν με ανατριχιαστική κυνικότητα. Ηταν ο μόνος που μπορούσε να πείσει τον πατέρα του να διαπραγματευθεί με τον Ινονού. μΑπλώς να καθίσουν στο ίδιο τραπέζιμ.
Μέχρις εδώ θα ήταν μια θεμιτή πολιτική ενέργεια. Η συνέχεια ήταν εξοργιστική:
"Θα είναι προς το συμφέρον όλων μας μτου είπανμ και ιδιαίτερα το δικό σας. Είσθε νέος πολιτικός και θα σας άξιζε κάθε βοήθεια για να εκπληρώσετε τις φιλοδοξίες σας... Αυτή τη βοήθεια θα την έχετε αν...".
Με λίγα λόγια: του ζητούσαν, κυνικότατα, να αλλάξει την πολιτική του πατέρα του με αντίτιμο την αμερικανική υποστήριξη στην πολιτική του καριέρα.
- Χτυπήσατε λάθος πόρτα κύριοι..., τους διέκοψε ο Ανδρέας και σηκώθηκε.
- Θα μας χρειασθείτε... μπορούμε να σας φανούμε πολύ χρήσιμοι...
- Ενας πολιτικός πρέπει να χρειάζεται μόνον την εμπιστοσύνη του Λαού του. Διαφορετικά...».
4. ΜΑΡΤΙΟΣ 1987 : Δραματικές στιγμές
kranos
Όπως διευκρινίζει ο ίδιος ο συγγραφέας δεν πρόκειται για βιογραφία. Θα μπορούσε να έχει τον τίτλο «Ο Ανδρέας που γνώρισα» σε καλές και δύσκολες στιγμές, σε απλές ανθρώπινες συζητήσεις>>.
Στο βιβλίο παρατίθενται ορισμένες «ματιές» του Γ. Καψή στα παρασκήνια μιας περιόδου, που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα της στην ιστορία του τόπου μας. Εκτείνονται από την περίοδο της επίσκεψής του στις ΗΠΑ το 1963, όταν ο συγγραφέας παρακολουθεί τον Ανδρέα ως αρχισυντάκτης του «Εθνους», καλύπτουν γεγονότα κατά τις θητείες του στο υπουργείο Εξωτερικών (υφυπουργός και αναπληρωτής υπουργός) και φτάνουν ως τις τελευταίες μέρες του Α. Παπανδρέου.
1. Καραμανλής προς Ετσεβίτ για «Αττίλα 2» :...
Ο Γιάννης Καψής μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές αναλαμβάνει το 1982 «να φτιάξει τον φάκελο της Κύπρου», όπως ήταν η δέσμευση του Α. Παπανδρέου. Στην εξιστόρηση αυτή αποκαλύπτει μια απόρρητη, ως τώρα, πτυχή.
- Γιάννη... την Τρίτη πρέπει να καταθέσουνε τον Φάκελο της Κύπρου. Εχω δεσμευθεί ενώπιον της Βουλής.
- Τον έχει αναλάβει η Αμυνα.
- Δεν έχουν κάνει τίποτα... Το ξέχασαν...
- ...
- Πρέπει να τον φτιάξεις εσύ, με βάση το αρχείο του ΥΠΕΞ.
Δεν άργησα πολύ να συνέλθω... πέντε - δέκα λεπτά, δυο καφέδες και τσιγάρα - δεν τα μετρούσα. Ο υπουργός ήταν αδύνατον να τα βγάλει πέρα... Ο δημοσιογράφος...;
Μόλις συνήλθα άρχισε η κινητοποίηση. Ολοι οι φάκελοι του τμήματος Κύπρου μεταφέρθηκαν με τη βοήθεια κλητήρων, ανθρώπων του γραφείου μου, νεαρών διπλωματών και παντός δυναμένου να φέρει... φακέλους, στο γραφείο μου.
Στοιβάχθηκαν γύρω γύρω στους τοίχους του γραφείου μου φθάνοντας μέχρι το ταβάνι. Η θέα τους προκαλούσε δέος. Η... περιοχή εκηρύχθη απηγορευμένη ζώνη. Και με τη βοήθεια δύο νεαρών -τότε- διπλωματικών, άρχισε το ξεφύλλισμα. Κάθε έγγραφο που είχε κάποια σημασία έβγαινε φωτοτυπία και φακελωνόταν.
Δουλεύαμε πυρετωδώς.
Η δημοσιογραφική προπαίδεια, η ικανότητα να διαβάζω διαγωνίως, απεδείχθη πολύτιμη. Τα έγγραφα περνούσαν με την ταχύτητα φαξ. Σ' ένα μόνον στάθηκα και το διάβασα με απόλαυση: το memo του αρχηγού της ελληνικής αντιπροσωπείας Τζούνη για τη συνάντηση Καραμανλή - Ετσεβίτ που κατέληξε στη Συμφωνία της Βέρνης.
Διάβασα: Καραμανλής προς Ετσεβίτ (εισερχόμενος στην αίθουσα): Κύριε Πρωθυπουργέ... πρέπει να ξέρετε ότι με λυπήσατε βαθύτατα με τον «Αττίλα 2»...
Ετσεβίτ: Μα δεν ήταν δυνατόν από στρατιωτική άποψη...
Καραμανλής: Τέλος πάντων... ας τα ξεχάσουμε αυτά...
Θα μπορούσε να θαυμάσει κανείς τη λεπτότητα της έκφρασης που θα τη ζήλευε και κυρία της αθηναϊκής αριστοκρατίας δικαιολογουμένη για την καθυστέρησή της σε απογευματινόν τέιον - κομπλέ! Και αυτά για τον «Αττίλα 2» που στοίχισε εκατοντάδες νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και απερίγραπτη καταστροφή παγιώνοντας την κατοχή της Β. Κύπρου...
«Ας τα ξεχάσουμε αυτά...».
Εβαλα το memo στον φάκελο του κυπριακού και ελπίζω να βρίσκεται ακόμη εκεί. Αν και... δεν έχει σημασία.
Την προκαθορισμένη ημερομηνία 6 ογκώδη ντοσιέ -ο Φάκελος της Κύπρου- κατετέθησαν στο προεδρείο της Βουλής. Θα πρέπει να έχουν πνιγεί στη σκόνη. Κανείς δεν τους έριξε, ποτέ, ούτε μια ματιά... Αλλά υπάρχουν.
2. Αντιμέτωπος με το ΝΑΤΟ
«Βρυξέλλες, Δεκέμβριος 1982. Συμβούλιο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει ξεσηκώσει θύελλα με την περίφημη δήλωσή του ότι η Ελλάδα διαφωνεί με την πυρηνική πολιτική του ΝΑΤΟ και δεν θα δεχθεί την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων στο έδαφός της. Χαμός. Πανικός. Πανζουρλισμός. Στην αίθουσα όπου θα έδινε την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου επικρατούσε το αδιαχώρητο. Ιδρωνε ο Μαρούδας για να επιβάλει κάποια τάξη.
Ερώτηση 1η (BBC): Κύριε πρωθυπουργέ, πώς και γιατί οδηγηθήκατε στην απόφασή σας να διαφωνήσετε με την πυρηνική πολιτική του ΝΑΤΟ κ.λπ. Παπανδρέου: Πήρα την απόφασή μου αυτή όταν διάβασα τη συνέντευξη του Μπρέζνιεφ στον φίλο μου, τότε διευθυντή των ΝΕΩΝ και νυν υφυπουργό των Εξωτερικών, που βλέπετε δίπλα μου, τον κ. Καψή. Ο Μπρέζνιεφ δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα προχωρήσει σε πυρηνικά αντίποινα εναντίον χωρών που δεν έχουν πυρηνικά στο έδαφός τους... κ.λπ. Καινούρια φλας, καινούρια οχλαγωγή. Λαχτάρισα. Οταν είδα τρεις κοντοκουρεμένους να βγαίνουν βιαστικά τρόμαξα. Θυμήθηκα τον Μένιο.
- Γιάννη...
- Ναι Μένιο μου...
- Πήρα ένα σημείωμα από την ΚΥΠ (ήταν υπουργός Προεδρίας) που αναφέρει ότι έχεις σχέσεις με τον ανταποκριτή του Νόβοστυ που είναι και πράκτορας της NKVD.
- Και τη σημαίνει ότι είμαι... κατάσκοπος;
- Τους απάντησα ότι είχες σχέσεις σαν δημοσιογράφος. Αλλά τώρα πρόσεχε...».
3. ΙΟΥΝΙΟΣ 1963 - ΗΠΑ: «Χτυπήσατε λάθος πόρτα»
«Σε θέλω... Αλλά να μην το μάθει ο Πρόεδρος. Παραξενεύτηκα. Και από τον τόνο και από τη... μυστικοπάθεια... Είχε συνοδεύσει τον πατέρα του στην περίφημη επίσκεψή του στην Αμερική. Ηταν μια μεγάλη επιτυχία του Γέρου, ο οποίος επέστρεψε πλέοντας σε πελάγη ευτυχίας. Απελάμβανε τον Ρωμαϊκό θρίαμβό του.
Ηταν 24 Ιουνίου 1963. Υπήρχε όμως και μια... μικρή λεπτομέρεια. Το ταξίδι της επιστροφής περνούσε αναγκαστικά από τη Νέα Υόρκη και η ΑΧΕΠΑ, η μεγάλη, τότε, οργάνωση των Ελληνο-αμερικανών, έδωσε ένα μεγάλο γεύμα προς τιμήν του Ελληνα πρωθυπουργού. Προσκεκλημένοι περισσότερα από 1.000 άτομα, μεταξύ των οποίων και πολλοί Αμερικανοί κόγκρεσμεν που διεκδικούσαν την οικονομική και πολιτική στήριξη της ΑΧΕΠΑ.
Σ' εκείνο το γεύμα, και πριν ακόμη καθίσουν στο τραπέζι, τρεις εξέχοντες ομογενείς ξεμονάχιασαν τον Ανδρέα και του μίλησαν με ανατριχιαστική κυνικότητα. Ηταν ο μόνος που μπορούσε να πείσει τον πατέρα του να διαπραγματευθεί με τον Ινονού. μΑπλώς να καθίσουν στο ίδιο τραπέζιμ.
Μέχρις εδώ θα ήταν μια θεμιτή πολιτική ενέργεια. Η συνέχεια ήταν εξοργιστική:
"Θα είναι προς το συμφέρον όλων μας μτου είπανμ και ιδιαίτερα το δικό σας. Είσθε νέος πολιτικός και θα σας άξιζε κάθε βοήθεια για να εκπληρώσετε τις φιλοδοξίες σας... Αυτή τη βοήθεια θα την έχετε αν...".
Με λίγα λόγια: του ζητούσαν, κυνικότατα, να αλλάξει την πολιτική του πατέρα του με αντίτιμο την αμερικανική υποστήριξη στην πολιτική του καριέρα.
- Χτυπήσατε λάθος πόρτα κύριοι..., τους διέκοψε ο Ανδρέας και σηκώθηκε.
- Θα μας χρειασθείτε... μπορούμε να σας φανούμε πολύ χρήσιμοι...
- Ενας πολιτικός πρέπει να χρειάζεται μόνον την εμπιστοσύνη του Λαού του. Διαφορετικά...».
4. ΜΑΡΤΙΟΣ 1987 : Δραματικές στιγμές
kranos
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πού κολλάει η εξόφληση των ιδιωτών από το Δημόσιο
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πρόσκληση Στρατευσίμων Π.Ν. 2013 Γ΄/ΕΣΣΟ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
