2013-04-10 10:47:03
του Στέλιου Συρμόγλου
Ανήκει αμετάκλητα στο παρελθόν η άποψη σύμφωνα με την οποία το μυστικό, αυτό που κοινά ονομάζεται μυστικισμός, αποτελεί έκφραση της φενακισμένης συνείδησης και γοητευτικό, πλην απατηλό, καταφύγιο της ανθρώπινης εκζήτησης.
Προσεκτική και στατική θέα των μεγάλων στιγμών της ποίησης, της τέχνης, της θρησκείας, της φιλοσοφίας και των άλλων εκδιπλώσεων της ανθρώπινης σηνείδησης πληροφορεί και πείθει πως στα εγκατα της δημιουργικής φοράς αγρυπνεί ένα αδήριτο, απροσδιόριστο, αλλά πραγματικο στοιχείο. Και φανερώνει το λόγο, αποκαλύπτει το ιερό. “Είναι” των συναισθημάτων και απογυμνώνει τις εσώτερες αφετηρίες του πάθους.
Αιώνιο συμβαίνον το μυστικό στοιχείο του ανθρώπινου “Είναι”, αποτελεί την πεμπτουσία του, καθιστά δυνατή την άμεση σύλληψη της εξωτερικότητας με αρχή τη χωρική ομογένεια, εγγράφεται ιστορικά ως λογικός χρόνος, με το βαθύτερο και άφθαρτο απο τον ιστορικό ορυμαγμό χαμόγελο του επιστατούντος Παιδίου. Στα ερεβώδη βάθη της δοκιμασμένης συνείδησης, εκεί όπου όλα τα ιστορικά και συμβατά προσωπεία της καθημερινότητας τρέπονται σε άτακτη φυγή, αποκαλύπτεται η αιώνια ρωγμή του μυστικού.
Λέμε αιώνια, γιατί καθιστά δυνατό τον ιστορικό χρόνο της συνείδησιακής δοκιμασίας των βροτών. Ωστόσο, το αίωνιο είναι ασύλληπτο από το σχετικό και από το χρονικό. Αυτό μας πληροφορεί η συνειδησιακή εμπειρία, αυτό βεβαιώνει με την πρώτη τουλάχιστον ματια ο ορθός λόγος. Κι όμως, δεν πρόκειται για χιλιοειπωμένες επαναλήψειςτου ορθού λόγου. Η τομή, η ρωγμή για να κυριολεκτώ, επιτελείται στην ίδια τη ρίζα του λόγου, με το εύδιο χαμόγελο της αυτάρκειας και της βεβαιότητας.
Ο ορθός λόγος επιφαίνεται ιστορικά, τρέφεται από τα πεπερασμένα ιστορικά σχήματα και μεγέθη, εκφράζεται χθόνια, παράγει την επιστήμη και τόσα άλλα αναμφισβήτητα αγαθά. Ο λόγος δεν είναι μέχρι ένα ορισμένο σημείο η τροφή των ανθρώπων. Οξυμμένο όμως βλέμμα άγει τα κρύφια της στατικής συνείδησης στη χάνουσα άβυσσο, στις πηγές των εμπνεύσεων των μυστικών, των φιλοσόφων, των προφητών και των δημιουργικών προσωπικοτήτων γενικότερα. Πολλοί ίσως που επιχειρούν τον ιλιγγιώδη περίπλου μένουν στα μισά. Αδυνατούν ίσως να αρθρώσουν πειστική φωνή και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται η παρεξήγηση, η υποτίμηση και αλίμονο η λήθη του μυστικού στοιχείου της ύπαρξης, της πεμπτουσίας δηλαδή του ανθρώπινου.
Για εκείνους, εντούτοις, οι οποίοι αγρυπνούν η ρωγμή είναι αβυσσαλέα και θαυμασιώδης ταυτόχρονα, αναδύεται ως ιερή πληροφορία και σταθμεύει ως διαφάνεια ζωής. Ο λόγος, οιστορικός λόγος, ο ορθός λόγος, είναι τέκνο της αμεσότητας και της εξωτερικότητας, των αέναων γάμων του ιερού και της εγκοσμιότητας, απώτερη θέα της σοφίας. Και είναι βέβαιο πως το “Είναι” του μυστικου δεν περιγράφεται. Αν περιγραφόταν θα έχανε το χαοτικό του μεγαλείο, θα ακύρωνε τις ιερότερες συγκινήσεις του ανθρώπινου, θα αλλοτρίωνε τις συνειδησιακότερες ανασκιρτήσεις.
Κι όμως, η ρωγμή του μυστικού μαρτυρεί το απερίληπτο λογικά “Είναι” του, ψαύεται αποσπασματικά, κρύβεται και φανερώνεται ως φωτεινή σκιά. Γι’ αυτό, συνιστά την προυπόθεση και το πλήρωμα της λογικότητας, της ιστορικότητας των συνειδησιακών μας καταστάσεων. Το φάσκειν παραπέμπει στο αποφάσκειν, το λέγειν στο σιωπάν. Οι λέξεις αποβάλλουν το ιστορικό τους βάρος, ο κόσμος στον οποίο οι τελευταίες παραπέμπουν αποδιαστέλλονται στον ανέκφραστο κόσμο της αμεσότητας.
Το υποκείμενο πεθαίνει ιστορικά και γνωστικά, σμίγει με τη ζωή. Συναντά με την κρύφια διάσταση του χρόνου τη στιγμή. Καταφεύγουμε αναπόφευκτα στην άπειρη συνέχεια των στιγμών, στον ιστορικό χρόνο και λόγο. Ηδη όμως κομίζουμε την πληροφορία της ρωγμής. Πολυδιάστατη η πληροφορία της ρωγμής του μυστικού ανθεί ιστορικά, στηρίζει και στηρίζεται στον ιστορικό λόγο, ο οποίος γίνεται άρμα της.
Τούτες τις διαπιστώσεις τις συναντάμε σε όλους τους μεγάλους στοχαστές από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους ως τους Χάιντεγκερ και Βιτκενστάιν, τις βρίσκουμε ως θάλασσες μαρτυρίες ζωής στους μεγάλους μύθους των λαών, στους μεγάλους δραματουργούς. Κι όμως, δεν προρίζονται για κάποια ελίτ, για κάποιους δηλαδή αριστοκράτες του πνεύματος, σαν η αλήθεια της ζωής να ανήκε σε λίγους εκλεκτούς. Η ρωγμή του μυστικού πληροφορεί και την ταπεινότερη και φτωχότερη ανθρώπινη συνείδηση, αφού το αίσθημα, το συναίσθημα και ο λόγος συνιστούν κοινό μας δώρο και όπλο.
Στα κράσπεδα της χαράς και της λύπης, του θαυμασμού και της απόγνωσης, της κατάληψης και της απορίας, ανατέλλει το βασίλειο του πραγματικά συμβαίνοντος, οι ρίζες του οποίου φτάνουν άδηλα τις πιο πολλές φορές, ως τις τελευταίες ικμάδες της ύπαρξής μας. Μόνο απαιτείται συχνά ο κλυδωνισμός ως πόλεμος, ως θάνατος, ως δυσκολία, ως έρως, ως αμφιβολία, ως αποπλησμονή του καθημερινού, ώστε η αχνή πληροφορία να γίνει θέα, ανάβλεψη, αναψηλάφιση της ρωγμής.
Αρρητο το βάθος της ζωής είναι τόσο κοντά μας, όσο δεν μπορούμε να φαντασθούμε. Οντως απαιτείται η υποψία, εκείνη η καταιγιστιική υποψία της πενίας και της στέρησης, η υποψία της στιγμής για την αναδίπλωση ή και ανατροπή της ζωής μας. Τότε ακριβώς η ύπαρξη ανανεώνεται, γιατί το βλέμμα της ξέρει πια να διακρίνει το φως της εγγύτητας των απειρικών μυστηρίων και του μυστικού πληρώματος freepen.gr
Ανήκει αμετάκλητα στο παρελθόν η άποψη σύμφωνα με την οποία το μυστικό, αυτό που κοινά ονομάζεται μυστικισμός, αποτελεί έκφραση της φενακισμένης συνείδησης και γοητευτικό, πλην απατηλό, καταφύγιο της ανθρώπινης εκζήτησης.
Προσεκτική και στατική θέα των μεγάλων στιγμών της ποίησης, της τέχνης, της θρησκείας, της φιλοσοφίας και των άλλων εκδιπλώσεων της ανθρώπινης σηνείδησης πληροφορεί και πείθει πως στα εγκατα της δημιουργικής φοράς αγρυπνεί ένα αδήριτο, απροσδιόριστο, αλλά πραγματικο στοιχείο. Και φανερώνει το λόγο, αποκαλύπτει το ιερό. “Είναι” των συναισθημάτων και απογυμνώνει τις εσώτερες αφετηρίες του πάθους.
Αιώνιο συμβαίνον το μυστικό στοιχείο του ανθρώπινου “Είναι”, αποτελεί την πεμπτουσία του, καθιστά δυνατή την άμεση σύλληψη της εξωτερικότητας με αρχή τη χωρική ομογένεια, εγγράφεται ιστορικά ως λογικός χρόνος, με το βαθύτερο και άφθαρτο απο τον ιστορικό ορυμαγμό χαμόγελο του επιστατούντος Παιδίου. Στα ερεβώδη βάθη της δοκιμασμένης συνείδησης, εκεί όπου όλα τα ιστορικά και συμβατά προσωπεία της καθημερινότητας τρέπονται σε άτακτη φυγή, αποκαλύπτεται η αιώνια ρωγμή του μυστικού.
Λέμε αιώνια, γιατί καθιστά δυνατό τον ιστορικό χρόνο της συνείδησιακής δοκιμασίας των βροτών. Ωστόσο, το αίωνιο είναι ασύλληπτο από το σχετικό και από το χρονικό. Αυτό μας πληροφορεί η συνειδησιακή εμπειρία, αυτό βεβαιώνει με την πρώτη τουλάχιστον ματια ο ορθός λόγος. Κι όμως, δεν πρόκειται για χιλιοειπωμένες επαναλήψειςτου ορθού λόγου. Η τομή, η ρωγμή για να κυριολεκτώ, επιτελείται στην ίδια τη ρίζα του λόγου, με το εύδιο χαμόγελο της αυτάρκειας και της βεβαιότητας.
Ο ορθός λόγος επιφαίνεται ιστορικά, τρέφεται από τα πεπερασμένα ιστορικά σχήματα και μεγέθη, εκφράζεται χθόνια, παράγει την επιστήμη και τόσα άλλα αναμφισβήτητα αγαθά. Ο λόγος δεν είναι μέχρι ένα ορισμένο σημείο η τροφή των ανθρώπων. Οξυμμένο όμως βλέμμα άγει τα κρύφια της στατικής συνείδησης στη χάνουσα άβυσσο, στις πηγές των εμπνεύσεων των μυστικών, των φιλοσόφων, των προφητών και των δημιουργικών προσωπικοτήτων γενικότερα. Πολλοί ίσως που επιχειρούν τον ιλιγγιώδη περίπλου μένουν στα μισά. Αδυνατούν ίσως να αρθρώσουν πειστική φωνή και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται η παρεξήγηση, η υποτίμηση και αλίμονο η λήθη του μυστικού στοιχείου της ύπαρξης, της πεμπτουσίας δηλαδή του ανθρώπινου.
Για εκείνους, εντούτοις, οι οποίοι αγρυπνούν η ρωγμή είναι αβυσσαλέα και θαυμασιώδης ταυτόχρονα, αναδύεται ως ιερή πληροφορία και σταθμεύει ως διαφάνεια ζωής. Ο λόγος, οιστορικός λόγος, ο ορθός λόγος, είναι τέκνο της αμεσότητας και της εξωτερικότητας, των αέναων γάμων του ιερού και της εγκοσμιότητας, απώτερη θέα της σοφίας. Και είναι βέβαιο πως το “Είναι” του μυστικου δεν περιγράφεται. Αν περιγραφόταν θα έχανε το χαοτικό του μεγαλείο, θα ακύρωνε τις ιερότερες συγκινήσεις του ανθρώπινου, θα αλλοτρίωνε τις συνειδησιακότερες ανασκιρτήσεις.
Κι όμως, η ρωγμή του μυστικού μαρτυρεί το απερίληπτο λογικά “Είναι” του, ψαύεται αποσπασματικά, κρύβεται και φανερώνεται ως φωτεινή σκιά. Γι’ αυτό, συνιστά την προυπόθεση και το πλήρωμα της λογικότητας, της ιστορικότητας των συνειδησιακών μας καταστάσεων. Το φάσκειν παραπέμπει στο αποφάσκειν, το λέγειν στο σιωπάν. Οι λέξεις αποβάλλουν το ιστορικό τους βάρος, ο κόσμος στον οποίο οι τελευταίες παραπέμπουν αποδιαστέλλονται στον ανέκφραστο κόσμο της αμεσότητας.
Το υποκείμενο πεθαίνει ιστορικά και γνωστικά, σμίγει με τη ζωή. Συναντά με την κρύφια διάσταση του χρόνου τη στιγμή. Καταφεύγουμε αναπόφευκτα στην άπειρη συνέχεια των στιγμών, στον ιστορικό χρόνο και λόγο. Ηδη όμως κομίζουμε την πληροφορία της ρωγμής. Πολυδιάστατη η πληροφορία της ρωγμής του μυστικού ανθεί ιστορικά, στηρίζει και στηρίζεται στον ιστορικό λόγο, ο οποίος γίνεται άρμα της.
Τούτες τις διαπιστώσεις τις συναντάμε σε όλους τους μεγάλους στοχαστές από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους ως τους Χάιντεγκερ και Βιτκενστάιν, τις βρίσκουμε ως θάλασσες μαρτυρίες ζωής στους μεγάλους μύθους των λαών, στους μεγάλους δραματουργούς. Κι όμως, δεν προρίζονται για κάποια ελίτ, για κάποιους δηλαδή αριστοκράτες του πνεύματος, σαν η αλήθεια της ζωής να ανήκε σε λίγους εκλεκτούς. Η ρωγμή του μυστικού πληροφορεί και την ταπεινότερη και φτωχότερη ανθρώπινη συνείδηση, αφού το αίσθημα, το συναίσθημα και ο λόγος συνιστούν κοινό μας δώρο και όπλο.
Στα κράσπεδα της χαράς και της λύπης, του θαυμασμού και της απόγνωσης, της κατάληψης και της απορίας, ανατέλλει το βασίλειο του πραγματικά συμβαίνοντος, οι ρίζες του οποίου φτάνουν άδηλα τις πιο πολλές φορές, ως τις τελευταίες ικμάδες της ύπαρξής μας. Μόνο απαιτείται συχνά ο κλυδωνισμός ως πόλεμος, ως θάνατος, ως δυσκολία, ως έρως, ως αμφιβολία, ως αποπλησμονή του καθημερινού, ώστε η αχνή πληροφορία να γίνει θέα, ανάβλεψη, αναψηλάφιση της ρωγμής.
Αρρητο το βάθος της ζωής είναι τόσο κοντά μας, όσο δεν μπορούμε να φαντασθούμε. Οντως απαιτείται η υποψία, εκείνη η καταιγιστιική υποψία της πενίας και της στέρησης, η υποψία της στιγμής για την αναδίπλωση ή και ανατροπή της ζωής μας. Τότε ακριβώς η ύπαρξη ανανεώνεται, γιατί το βλέμμα της ξέρει πια να διακρίνει το φως της εγγύτητας των απειρικών μυστηρίων και του μυστικού πληρώματος freepen.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Επιβολή ποινών στον Άρη ζήτησε ο Σηφάκης
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
