2013-04-10 12:09:47
Γράφει ο ΙΟΣ
Λίγο καιρό πριν από την κατάρρευση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, μια μερίδα των ελληνικών μέσων ενημέρωσης προσέβλεπε στον τραπεζίτη σαν πραγματικό σωτήρα και τον καλούσε να γίνει ο Ελληνας Μπερλουσκόνι.
Μπορεί να μην είναι ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης τράπεζας, αλλά οπωσδήποτε ο Ανδρέας Βγενόπουλος διαθέτει τον αέρα του δυναμικότερου τραπεζίτη. Τις τελευταίες μέρες βρέθηκε στη δίνη της κυπριακής κρίσης, αλλά και πάλι απέδειξε την ισχυρή προσωπικότητά του με την ωριαία συνέντευξή του στον Νίκο Ευαγγελάτο (ΣΚΑΪ, 27.3.2013), στην οποία μίλησε για το «κυπριακό διαπλεκόμενο κατεστημένο», ενώ... έφτασε να κατηγορήσει και για αυστηρά προσωπικά ζητήματα τον υπουργό Οικονομικών της Κύπρου, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα υποχρεώθηκε να παραιτηθεί.
Το προσωπικό ειδησεογραφικό πόρταλ του δημοσιογράφου υιοθέτησε τη σκοπιά του τραπεζίτη: «Bόμβες Βγενόπουλου στον ΣΚΑΪ για το χάος στην Κύπρο – Αποκάλυψε ποιοι οδήγησαν το νησί στον γκρεμό – Κόλαφος κατά του Κύπριου υπουργού Οικονομικών» (www.newsit.gr). Δεν ήταν πρώτη φορά.
Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου
Εχουν περάσει ακριβώς τρία χρόνια από τη στιγμή που μια σημαντική μερίδα μέσων ενημέρωσης επέλεξε να προβάλει τον ισχυρό άνδρα της Marfin Investment Group ως μια εναλλακτική λύση για το πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Ηταν Απρίλιος 2010, παραμονές της δραματικής δήλωσης του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελόριζο, ότι η Ελλάδα προσφεύγει στον μηχανισμό στήριξης. Τον πρώτο λόγο στην αναζήτηση ενός «Ελληνα Μπερλουσκόνι» είχε και τότε το συγκρότημα ΣΚΑΪ-«Καθημερινής». Η αφορμή δόθηκε με μια συνέντευξη του κ. Βγενόπουλου στους «Νέους Φακέλους» του ΣΚΑΪ, στην οποία ο τραπεζίτης εμφανίστηκε ως πολιτικός αρχηγός, μίλησε για όλους και για όλα και καταφέρθηκε εναντίον των πολιτικών με σκληρά λόγια, αντιδιαστέλλοντας την ανικανότητά τους με τη δική του εργατικότητα.
Παρά τις πιεστικές ερωτήσεις των δημοσιογράφων (Παπαχελάς, Παπαδημητρίου), ο κ. Βγενόπουλος δεν άφησε κανένα ανοιχτό ενδεχόμενο να πολιτευθεί ο ίδιος. Ομως είπε κάτι πολύ πιο ξεκάθαρο. Υπέδειξε την ομάδα των συνεργατών του ως κατάλληλων για… υπουργοποίηση: «Οι άνθρωποι που πρέπει να μπούνε στην πολιτική πρέπει να είναι άνθρωποι νεότεροι, πρέπει να είναι στελέχη. Εμείς στον δικό μας τον όμιλο –που δεν αμφιβάλλω ότι αυτό γίνεται και σε άλλους ομίλους– έχουμε 20 στελέχη πρώτης γραμμής, τα οποία είναι μεταξύ 35 και 45, όπου ο καθένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερος από τους περισσότερους υπουργούς».
Αυτή η ανοιχτή πρόθεση «ιδιωτικοποίησης» της πολιτικής, μέσω της ανάδειξης στελεχών επιχειρήσεων και τραπεζιτών, με παράκαμψη των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, βρίσκεται στον πυρήνα των πολιτικών σχεδιασμών εκείνης της περιόδου.
Δυο μέρες αργότερα, ο τηλεοπτικός οικοδεσπότης του κ. Βγενόπουλου θα καταγράψει και στην εφημερίδα που διευθύνει τη «δίψα της κοινωνίας» για τη λύση Βγενόπουλου (Αλέξης Παπαχελάς, «Καθημερινή», 21.4.2010), διότι «ο κ. Βγενόπουλος μπορεί να κάνει ή να μην κάνει για το αφόρητο καμίνι της ελληνικής πολιτικής ζωής, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η δίψα της κοινωνίας για νέα πρόσωπα που είναι ή δείχνουν ότι είναι έτοιμα να τα βάλουν με το υπάρχον σύστημα και να εκφράσουν έναν μη ξύλινο κομματικό λόγο».
Στο ίδιο μήκος κύματος ο αρθρογράφος της ίδιας εφημερίδας Σταύρος Λυγερός. Σε κείμενό του μετά την ανακοίνωση Παπανδρέου για την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης θα προαναγγείλει «πρωτοβουλίες» εκτός του πολιτικού συστήματος: «Εδώ και καιρό ο μεγαλοεπιχειρηματίας Ανδρέας Βγενόπουλος αρθρώνει πολιτικό λόγο. Αν και ο ίδιος το αρνείται, είναι πολλοί εκείνοι που προεξοφλούν ότι προετοιμάζει το έδαφος για κάθοδο στον πολιτικό στίβο. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε στην “Καθημερινή” παλαίμαχος πολιτικός, στο σημείο που έχουμε φτάσει εάν βρεθεί μία ομάδα αξιόπιστων προσωπικοτήτων και συγκροτήσει όχι κόμμα, αλλά επιτροπή εθνικής σωτηρίας, δεν θα χρειαστεί να πει πολλά στον λαό για να τον προσελκύσει, προβάλλοντας ένα πρόγραμμα αναγέννησης» (25.4.2010).
Εκείνος βέβαια που ως θεοσεβούμενος μιλά τη γλώσσα της αληθείας είναι ο επιφυλλιδογράφος της «Καθημερινής» Χρήστος Γιανναράς, ο οποίος δεν μασά τα λόγια του: «Η συνέντευξη Βγενόπουλου πρέπει λογικά να έδωσε ελπίδα σε νοήμονες Ελληνες. Είχαν την ευκαιρία να δουν, σε ζωντανή εικόνα, δείγμα ανθρώπινης ποιότητας και ηγετικού χαρίσματος από τους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας, έξω από τις συντεχνίες των επαγγελματιών της πολιτικής. Λόγος στέρεος, ευθύβολος, λιτός, εντόπιζε προβλήματα, έδειχνε λύσεις, δεν ενδιαφερόταν για τις εντυπώσεις. Κόμιζε συγκεκριμένες, ρεαλιστικές προτάσεις ο λόγος του Α. Βγενόπουλου, όχι ιδεολογήματα, επιφάσεις λύσεων και υπεκφυγές». Ο κ. Γιανναράς εξηγούσε και την άρνηση Βγενόπουλου να πολιτευθεί: «Σοφά ο Βγενόπουλος διαβεβαιώνει, επαναλαμβάνοντας πάλι και πάλι, ότι δεν πρόκειται ποτέ να κατέβει στην πολιτική. Σοφή η επίμονη επανάληψη, διότι κάθοδος στην πολιτική σημαίνει: εντάσσομαι σε κάποιο από τα υπάρχοντα κόμματα ή ιδρύω καινούργιο κόμμα στο δεδομένο πλαίσιο εξαχρείωσης και φαυλότητας του σημερινού κομματικού συστήματος. Και κατά συνέπεια: προσφέρομαι να με χειρισθείτε με τη μόνη άκρως προηγμένη επαγγελματική δεινότητα που διαθέτετε: τη ραδιουργία, τη σπίλωση».
Ο κ. Γιανναράς κάνει λιανά και την πρόταση για τις «προσωπικότητες» που θα κληθούν να μας σώσουν: «Η μετριότητα και ασημαντότητα του προσωπικού των κομμάτων είναι αδύνατο να αντιμετωπίσει τις συνθήκες ιστορικής καταστροφής. Θα χρειαστεί, αν απομένουν περιθώρια, κάποια στιβαρά χέρια να πάρουν το τιμόνι, να διαχειριστούν τα απομεινάρια και τα ερείπια – θα καταφύγει η ελλαδική κοινωνία στην παροπλισμένη ποιότητά της, θα την επιστρατεύσει, θα συγκροτηθεί “κυβέρνηση προσωπικοτήτων”. Εκεί θα κληθεί αυτονόητα κάποιος Βγενόπουλος, κάποιος Παπαδήμος, κάποιος Βασ. Μαρκεζίνης, αυτονόητα οι νέστορες ταλαντούχοι της διπλωματίας (κάποιος Χρ. Ζαχαράκης και Θεμ. Στοφορόπουλος), αυτονόητα ένας Αθαν. Γκότοβος για την Παιδεία, κάποιοι ανάλογοι για τη δημόσια διοίκηση, για την υγειονομική οργάνωση, κάποιος κέρβερος με υπερεξουσίες για το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο» (2.5.2010).
Ο θαυμασμός στις «προσωπικότητες» εγγίζει εδώ την περιφρόνηση της δημοκρατίας και του συντάγματος. Δεν είναι λοιπόν σύμπτωση που η σκυτάλη είχε ήδη περάσει στους σεσημασμένους οπαδούς του Παπαδόπουλου. Ανήμερα 21 Απριλίου, η «Ελεύθερη Ωρα» κυκλοφορεί με τον τίτλο «Τότε τα τανκς του Παπαδόπουλου, τώρα τα MIG του Βγενόπουλου» και υπέρτιτλο: «43 χρόνια μετά, η Ιστορία θα επαναληφθεί με διαφορετικά πρόσωπα, με διαφορετικά μέσα, αλλά με τον αυτό σκοπό: Τη Σωτηρία του Τόπου!»
Υπάρχει βέβαια και άλλο συγκρότημα Τύπου που πρόβαλε τη λύση Βγενόπουλου εκείνη την περίοδο. Η «Αυριανή» αφιέρωσε έξι σελίδες στη συνέντευξή του με πρωτοσέλιδη καταγγελία: «Οι πολιτικοί χρεοκόπησαν τη χώρα. Παρέμβαση-φωτιά του Ανδρέα Βγενόπουλου για τα αίτια που οδήγησαν την Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής και τολμηρές προτάσεις για την υπέρβαση της κρίσης» (21.4.2010). Κάτι ξέρει ασφαλώς ο κ. Κουρής, ο οποίος ως γνωστόν είναι εξπέρ στα ζητήματα τραπεζών και δανειοδοτήσεων.
Από κοντά και άλλοι γκουρού των μέσων ενημέρωσης, όπως ο πάντα διορατικός Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, ο οποίος είχε προλάβει να μεταβιβάσει το 49% της εφημερίδας του στον κ. Λαυρεντιάδη. Το «Veto» κυκλοφόρησε τις ίδιες μέρες με δισέλιδη «διαδικτυακή ψηφοφορία» για να μας πείσει ότι οι πολίτες επιδεικνύουν «Εμπιστοσύνη στον Βγενόπουλο, απογοήτευση για ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ.». Κατά το δημοσίευμα «οι ψηφοφόροι του zougla.gr θεωρούν τον Mr. Mig ως την καλύτερη περίπτωση για να χειριστεί την κρίση» (2.5.2010).
Η MIG και η Δικαιοσύνη
Γνωρίζουμε σήμερα ότι δεν θα ήταν λύση στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας η ανάθεση της διακυβέρνησης σε στελέχη των τραπεζών. Υπάρχουν, άλλωστε, νωπές οι εντυπώσεις από την τρικομματική κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. – ΛΑΟΣ με πρωθυπουργό τον τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμο, ενώ και ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έχει διατελέσει σύμβουλος της Τραπέζης της Ελλάδος και πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας.
Κανείς δεν παρακαλεί σήμερα τον κ. Βγενόπουλο να «μας σώσει». Ο ισχυρός άντρας της MIG δεν αποπνέει βέβαια σήμερα την αύρα εκείνη που απογείωνε την πένα του κ. Γιανναρά, αλλά εξακολουθεί να «αρθρώνει πολιτικό λόγο». Την ώρα που γίνεται αποδέκτης αυστηρής κριτικής για ευθύνες σχετικά με τις δραματικές εξελίξεις στην Κύπρο, ο ίδιος δεν διστάζει να κατηγορεί άλλους οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες του νησιού, ενώ επικαλείται το γεγονός ότι έχει δικαιωθεί από τις ελεγκτικές αρχές και τη Δικαιοσύνη, και δεν διστάζει να στραφεί με αγωγές και μηνύσεις εναντίον όσων δημοσιογράφων ή πολιτικών αναφέρονται με επικριτικό τρόπο στον τρόπο δράσης των επιχειρήσεών του.
Η αλήθεια είναι ότι η τραπεζική δραστηριότητα του κ. Βγενόπουλου δεν θα είχε προσελκύσει τόσο έντονα το ενδιαφέρον των πολιτών και της βουλής, αν δεν είχε αποκαλυφθεί ο ρόλος της στην υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου (ΙΜΒ). Στα πορίσματα των επιτροπών της βουλής καταγράφονται πολλές πτυχές αυτής της υπόθεσης, ενώ υπάρχει ακόμα ένα Πόρισμα Ελέγχου της Τραπέζης της Ελλάδας (βλ. και διπλανές στήλες).
Διαθέτουμε, πάντως, ορισμένες σημαντικές δικαστικές αποφάσεις που αναφέρονται έμμεσα στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων της MIG. Πρόκειται για τις αποφάσεις σε τρεις αγωγές τις οποίες έχει καταθέσει ο Ανδρέας Βγενόπουλος και οι εταιρείες του εναντίον του Δημητρίου Τσιρώνη, προέδρου της επιτροπής της Βουλής για την υπόθεση του Βατοπεδίου. Και οι τρεις αγωγές απορρίφθηκαν από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας, και το σκεπτικό των αποφάσεων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ζήτημα που μας απασχολεί.
Η πρώτη απόφαση, 2533/2012, που κρίθηκε στις 15.3.2012, στηρίζει την απαλλακτική της κατάληξη στο γεγονός ότι οι ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στις δηλώσεις του κ. Τσιρώνη για τις σχέσεις της ΙΜΒ με τη Marfin, τις συναλλαγές και τις επενδύσεις στις οποίες προέβη η Μονή καθοδηγούμενη από τη δανειοδότρια εταιρεία, «βασίζονται σε συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι ειδικές κοινοβουλευτικές επιτροπές και κατά συνέπεια το περιεχόμενό τους κρίνεται αληθές». Η απόφαση αναφέρει ότι «όπως αποδείχτηκε, η εξασφάλιση που έλαβε η ενάγουσα για τη χορήγηση των δανείων που προαναφέρθηκαν συνίσταται στην εγγραφή προσημειώσεων υποθήκης οι οποίες δεν επαρκούν, δεδομένου ότι υπολείπονται σε δυσανάλογο βαθμό του ύψους των χορηγηθέντων δανείων. Επίσης, για τον ίδιο λόγο κρίνεται έωλος ο αγωγικός ισχυρισμός ότι τα ως άνω δάνεια χορηγήθηκαν με αυστηρά πιστωτικά κριτήρια, λαμβανομένου υπόψη του βαθμού επισφάλειας των αξιώσεων που απέρρεαν από τα δάνεια λόγω της εκτεταμένης χρήσης μετοχοδανείων με ενέχυρο μετοχές των εταιρειών του ομίλου MIG, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο απομείωσης της αξίας της μετοχής των εταιρειών αυτών. Περαιτέρω, παρά τα όσα ισχυρίζεται η ενάγουσα, οι ενέργειές της δεν αποτελούν συνήθη τραπεζική πρακτική, δεδομένου ότι ανακύπτει ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων αναφορικά με τις επενδυτικές συμβουλές της Επενδυτικής Τράπεζας, οι οποίες ωφέλησαν τις συνδεδεμένες εταιρείες του ομίλου MIG, του οποίου αποτελεί μέλος ως συνδεδεμένη εταιρεία του ομίλου. Αβάσιμα κρίνονται και όσα ισχυρίζεται η ενάγουσα περί επενδυτικών κινήσεων που έλαβαν χώρα με βάση τη βούληση της Μονής, δεδομένου ότι οι σχετικές χρηματιστηριακές συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν από τη θυγατρική εταιρεία της ενάγουσας, Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος, η οποία μεσολάβησε ως χρηματιστηριακή εταιρεία παροχής επενδυτικών υπηρεσιών για την τοποθέτηση των κεφαλαίων των δανείων που χορήγησε η ίδια η μητρική της, η τράπεζα Marfin. Τα ανωτέρω συνέβησαν χωρίς να προηγηθεί η κατάρτιση ειδικού τύπου σύμβασης επενδυτικών συμβουλών. Επίσης, σύμφωνα με το πόρισμα της προκαταρκτικής επιτροπής, η Τράπεζα της Ελλάδος επέβαλε πρόστιμα στην ενάγουσα με βάση τις διατάξεις για την πρόληψη του ξεπλύματος χρήματος, ενώ στο αντίστοιχο πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής γίνεται ευθέως λόγος για ενδείξεις ξεπλύματος χρήματος. Η δήλωση του εναγομένου ότι τα δάνεια δόθηκαν για την υλοποίηση των αμαρτωλών σχεδίων της Μονής και ότι η έκταση του σκανδάλου ενδεχομένως δεν θα ήταν η ίδια, δεν συνδέουν την ενάγουσα με το κεφάλαιο της υπόθεσης που αφορά τη λίμνη Βιστωνίδα, αλλά αφορά διαφορετικές πτυχές της υπόθεσης που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση της Μονής από την ενάγουσα και τη μεθόδευση σκοπευμένων επενδυτικών κινήσεων».
Μια προφητική απόφαση
Υπάρχει και δεύτερη απόφαση (3163/2012), στην οποία η απαλλαγή στηρίζεται σε ανάλογο σκεπτικό. Μια τρίτη απόφαση (5407/2012) αναφέρει το έγγραφο της προανακριτικής επιτροπής της βουλής, σύμφωνα με το οποίο «ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης κεφαλαίου της ενάγουσας καλύφθηκε από δάνεια που χορηγήθηκαν από την Marfin Egnatia Bank, στην οποία αυτή ασκούσε κυριαρχική επιρροή και κατά παράβαση της κείμενης τραπεζικής και χρηματιστηριακής νομοθεσίας, ενώ παράλληλα συστήθηκε ενέχυρο επί μεγάλου κυκλοφορούντος ποσοστού μετοχών της τελευταίας, οπότε συνεκτιμωμένης της αλληλεξάρτησης και συγκέντρωσης κινδύνου μεταξύ των τραπεζών Marfin Egnatia Bank, Marfin Popular Bank και της Marfin Investment Group, όλο το οικοδόμημα συναρτάται άμεσα με την πορεία της μετοχής, τα οικονομικά αποτελέσματα και την κερδοφορία της». Η απόφαση, όμως, προσθέτει ότι «το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται με το από Ιουνίου 2009 πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), σύμφωνα με το οποίο η έμμεση έκθεση του Ομίλου της Marfin Popular Bank (μητρικής εταιρείας στην Κύπρο της Marfin Egnatia Bank) σε μετοχές εταιρειών του Ομίλου MIG ως εξασφάλιση δανείων που είχαν παρασχεθεί, κυμαινόταν σε ποσοστό πλησίον του 30% της ενοποιημένης κεφαλαιακής βάσης του Ομίλου της Marfin Popular Bank στις 31.12.2008, ποσοστό το οποίο αντιστοιχεί σε αξία μετοχών της τάξης των 700 εκ. ενώ στις οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου της Marfin Popular Bank της 30.6.2010 οι χορηγήσεις προς τον Ομιλο MIG ανήλθαν σε 770 εκ. (με τα 400 εκ. να προέρχονται από τη Marfin Egnatia Bank στην Ελλάδα). Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι, πράγματι, το τραπεζικό σκέλος του Ομίλου Marfin λειτούργησε ως μηχανισμός άντλησης κεφαλαίων έναντι της αύξησης κεφαλαίου της MIG, το γεγονός δε ότι ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης κεφαλαίου της MIG καλύφθηκε από δάνεια που δόθηκαν από τις τράπεζες στις οποίες ο Ομιλος ασκούσε κυριαρχική επιρροή, καθώς και η σύσταση ενεχύρου επί μετοχών της MIG που αντιπροσώπευαν σημαντικό ποσοστό στο σύνολο μετοχών σε κυκλοφορία, θα έπρεπε να έχουν ανακοινωθεί προς τους επενδυτές στα πλαίσια του ενημερωτικού δελτίου της αύξησης κεφαλαίου της MIG. […] Η εποπτεύουσα αρχή της Τράπεζας της Ελλάδος, εξάλλου, παρέλειψε να εφαρμόσει την ισχύουσα τραπεζική νομοθεσία για την απαιτούμενη αναπροσαρμογή των εποπτικών κεφαλαίων και των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας της Marfin Egnatia Bank. […] Η Marfin Egnatia Bank, που μαζί με την Marfin Investment Group, υπό την τότε επωνυμία Marfin Financial Group αποτελούσαν θυγατρικές της Marfin Popular Bank και διοικούνταν από κοινή διοίκηση, στην οποία συμμετείχε ο Ανδρέας Βγενόπουλος φέρονται να χορήγησαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα επιπλέον δάνεια 1.800.000.000 ευρώ σε επιχειρηματικούς ομίλους που συνδέονταν με την ενάγουσα (π.χ. Vivartia, Υγεία) και μάλιστα με ευνοϊκούς όρους, ενώ ως εξασφαλίσεις παρασχέθηκαν μετοχές εταιρειών της ενάγουσας ή των ίδιων των εταιρειών των πιστούχων-μετόχων της που αποτελούσαν θυγατρικές της, θεμελιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ενιαίο και συνδεδεμένο πιστωτικό κίνδυνο. Επίσης, η Marfin Egnatia Bank φέρεται να χρηματοδότησε κατά τη διετία 2007-2009 και τον Ομιλο Dubai Investment Group με δάνεια ύψους 400.000.000 δολ., ο οποίος Ομιλος αποτελεί τον βασικό μέτοχο της ενάγουσας και της τραπεζικής εταιρείας Marfin Popular Bank. Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η χρηματιστηριακή αξία της μετοχής της ενάγουσας έχει απωλέσει πλέον του 95% της τιμής, στην οποία διενεργήθηκε η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου το έτος 2007, τα ανωτέρω μετοχοδάνεια, λόγω και της μείωσης της διασφαλιστικής αξίας των μετοχών ως ενεχύρου, παρουσιάζουν τεράστια ανοίγματα κάλυψης με αυξημένους κινδύνους για τη βιωσιμότητα της τράπεζας, ενώ η μη δυνατότητα εξόφλησής τους και η αναγκαστική ρευστοποίηση των μετοχών ενδέχεται να δημιουργήσουν πρόβλημα σταθερότητας του χρηματιστηρίου και του τραπεζικού συστήματος σε Ελλάδα και Κύπρο, λόγω της διασύνδεσης μεταξύ τραπεζών στη διατραπεζική αγορά».
Xωρίς έλεγχο
Οπως είναι γνωστό, η δικαίωση των επικριτών της τραπεζικής πρακτικής της MIG δεν σημαίνει αυτομάτως την απόδειξη παρανομιών από τις διοικήσεις των εταιρειών του Ομίλου. Οπως αναφέρουμε στις διπλανές στήλες, αυτό που κυρίως αποδεικνύεται είναι το γεγονός ότι το νομοθετικό πλαίσιο δράσης των τραπεζικών ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια χαλάρωσε μέχρι σημείου εξαφάνισης και το σημαντικότερο: οι μηχανισμοί ελέγχου και επιτήρησης και κυρίως οι κεντρικές τράπεζες περιορίστηκαν πλέον σε ρόλο απλού παρατηρητή με παρεμβάσεις μόνο για τα μάτια του κόσμου.
Οσο για το όνειρο των θαυμαστών του κ. Βγενόπουλου, κι αυτό έγινε πραγματικότητα. Κάποιοι τραπεζίτες μάς έσωσαν ήδη το 2011, κάποιοι άλλοι καραδοκούν να μας ξανασώσουν. Βέβαια υπάρχουν και ορισμένοι που μετά τις πρόσφατες εξελίξεις περιορίζονται στο γνωμικό «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
————————————
Το «αρχείο» της Δικαιοσύνης
Μιλώντας πριν από λίγες μέρες στον ΣΚΑΪ, ο Ανδρέας Βγενόπουλος αναφέρθηκε στην αναφορά που είχε υποβάλει στις 18.10.2010 προς τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Γεώργιο Καλαμίδα ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Την αναφορά υπογράφει ο πρόεδρος της επιτροπής Δημήτριος Τσιρώνης. «Υπάρχει μια δυσφήμηση που έγινε στην ελληνική Βουλή», είπε ο κ. Βγενόπουλος και πρόσθεσε ότι «πήγε αυτή η καταγγελία στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και έγινε μια ολόκληρη διερεύνηση επί δύο χρόνια, μήπως υπάρχει τίποτα παράνομο ή παράτυπο ή ποινικό εις την υπόθεση, σας λέγω ότι κρίθηκε τελεσίδικα, μπήκε στο αρχείο, αθωωτικά. Είναι μία υπόθεση, η οποία έχει κριθεί. Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό».
Είναι γεγονός ότι στις 10.7.2012 ο Αντεισαγγελέας Εφετών Ιωάννης Μωραϊτάκης εξέδωσε τη διάταξη 5/2012, σύμφωνα με την οποία τέθηκε στο αρχείο η ποινική προκαταρκτική δικογραφία, η οποία αφορούσε δραστηριότητες της MIG. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι σ’ αυτή την εισαγγελική διάταξη δεν αναφέρεται καθόλου η επίμαχη αναφορά της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής. Αναφέρονται δημοσιεύματα αθλητικών εφημερίδων, ιστοσελίδες και μηνυτήριες αναφορές ιδιωτών, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται η αναφορά της 18.10.2010. Το ίδιο παρατηρούμε και για τα έγγραφα στα οποία βασίστηκε η εισαγγελική διάταξη. Αναφέρονται μόνο ένα έγγραφο του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γεωργίου Προβόπουλου και ένα του προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αναστασίου Γαβριηλίδη. Αλλά και μεταξύ των μαρτύρων που εξετάστηκαν δεν περιλαμβάνεται μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ενώ, αντίθετα, εξετάστηκε ο ιδιώτης που κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά.
Βέβαια, ανεξάρτητα από την ποινική κατάληξη της εισαγγελικής διάταξης, το περιεχόμενό της δεν παύει να περιλαμβάνει ορισμένες εξαιρετικά διαφωτιστικές διατυπώσεις. Στο σημείο που βασίζεται στο έγγραφο του κ. Προβόπουλου ο Αντεισαγγελέας παρατηρεί: «Ηδη από το 1991 οι πιστωτικοί περιορισμοί εξαλείφθηκαν σταδιακά στην Ελλάδα, όπως και στα λοιπά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης […] Το μόνο κατάλοιπο πιστωτικών κανόνων που απέμεινε αφορά το αποδεκτό ως εξασφάλιση ενέχυρο των δανείων προς αγορά τίτλων από το χρηματιστήριο. […] Συνεπώς η δανειοδότηση από τη Marfin Egnatia Bank της Ι.Μ.Β. ως νομικού προσώπου, όπως άλλωστε και άλλων Μονών, όχι μόνο επιτρέπεται από τον νομοθέτη, κατ’ εναρμόνιση και με τα διεθνώς ισχύοντα (π.χ. Βατικανό, Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου), αλλά και ενθαρρύνεται εκ μέρους του (βλ. την κατά τον ν. 3152/2003 απαλλαγή των χορηγηθέντων ή χορηγούμενων δανείων προς ή για λογαριασμό των Ιερών Μονών του Αγίου Ορους από την εισφορά του ν. 128/1975)». Επειτα απ’ αυτή τη σαφή τοποθέτηση της Τραπέζης της Ελλάδος δεν έχει κανείς αμφιβολία για τους λόγους που τόσα πολλά δάνεια οδηγήθηκαν προς αυτή την «ευνοούμενη» πλευρά.
Πάντως το θέμα δεν έχει κλείσει. Την Τετάρτη ο κ. Τσιρώνης επισκέφτηκε τους οικονομικούς εισαγγελείς Πεπόνη και Μουζακίτη και κατέθεσε νέα στοιχεία για την υπόθεση. Η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.
—————————
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Βουλή των Ελλήνων
«Πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής για την ολοκλήρωση της διερεύνησης του συνόλου του σκανδάλου της Μονής Βατοπεδίου»
Αθήνα, 2010
Χάρης Ιωάννου
«Ηξεραν από το 2010 για τις κυπριακές τράπεζες»
«Εφημερίδα των Συντακτών», 2.4.2013
Χρήστος Ιωάννου
«Το πόρισμα των Αρχών για δανειοδοτήσεις από Marfin Εγνατία»
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 31.3.2013
Κώστας Βαξεβάνης
«Ο κύκλος των χαμένων δανειοληπτών»
«Hot Doc», τχ. 25, Απρίλιος 2013
Τράπεζα της Ελλάδος
«Πόρισμα Ελέγχου Marfin Egnatia Bank A.E.»
Αθήνα, Ιούνιος 2009
Τράπεζα της Ελλάδος
«Εκθεση περί των Συναλλαγών της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου»
Αθήνα, 4.12.2008
ΔΕΙΤΕ
Συνέντευξη του Ανδρέα Βγενόπουλου στον Αλέξη Παπαχελά και τον Μπάμπη Παπαδημητρίου.
ΣΚΑΪ, «Νέοι Φάκελοι», 19.4.2010.
Η πρώτη μεγάλη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης του αφεντικού της MIG.
Συνέντευξη του Ανδρέα Βγενόπουλου στον Νίκο Ευαγγελάτο.
ΣΚΑΪ, 27.3.2013.
Οι απόψεις του τραπεζίτη μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην Κύπρο. Ιδιαίτερη επίθεση στο «κυπριακό κατεστημένο».
………………………………………………………..
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς [email protected]
Από efsyn, μοντάζ Γρέκι / http://sibilla-gr-sibilla.blogspot.gr/2013/04/mr-mig.html#more
Λίγο καιρό πριν από την κατάρρευση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, μια μερίδα των ελληνικών μέσων ενημέρωσης προσέβλεπε στον τραπεζίτη σαν πραγματικό σωτήρα και τον καλούσε να γίνει ο Ελληνας Μπερλουσκόνι.
Μπορεί να μην είναι ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης τράπεζας, αλλά οπωσδήποτε ο Ανδρέας Βγενόπουλος διαθέτει τον αέρα του δυναμικότερου τραπεζίτη. Τις τελευταίες μέρες βρέθηκε στη δίνη της κυπριακής κρίσης, αλλά και πάλι απέδειξε την ισχυρή προσωπικότητά του με την ωριαία συνέντευξή του στον Νίκο Ευαγγελάτο (ΣΚΑΪ, 27.3.2013), στην οποία μίλησε για το «κυπριακό διαπλεκόμενο κατεστημένο», ενώ... έφτασε να κατηγορήσει και για αυστηρά προσωπικά ζητήματα τον υπουργό Οικονομικών της Κύπρου, ο οποίος λίγες μέρες αργότερα υποχρεώθηκε να παραιτηθεί.
Το προσωπικό ειδησεογραφικό πόρταλ του δημοσιογράφου υιοθέτησε τη σκοπιά του τραπεζίτη: «Bόμβες Βγενόπουλου στον ΣΚΑΪ για το χάος στην Κύπρο – Αποκάλυψε ποιοι οδήγησαν το νησί στον γκρεμό – Κόλαφος κατά του Κύπριου υπουργού Οικονομικών» (www.newsit.gr). Δεν ήταν πρώτη φορά.
Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου
Εχουν περάσει ακριβώς τρία χρόνια από τη στιγμή που μια σημαντική μερίδα μέσων ενημέρωσης επέλεξε να προβάλει τον ισχυρό άνδρα της Marfin Investment Group ως μια εναλλακτική λύση για το πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Ηταν Απρίλιος 2010, παραμονές της δραματικής δήλωσης του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελόριζο, ότι η Ελλάδα προσφεύγει στον μηχανισμό στήριξης. Τον πρώτο λόγο στην αναζήτηση ενός «Ελληνα Μπερλουσκόνι» είχε και τότε το συγκρότημα ΣΚΑΪ-«Καθημερινής». Η αφορμή δόθηκε με μια συνέντευξη του κ. Βγενόπουλου στους «Νέους Φακέλους» του ΣΚΑΪ, στην οποία ο τραπεζίτης εμφανίστηκε ως πολιτικός αρχηγός, μίλησε για όλους και για όλα και καταφέρθηκε εναντίον των πολιτικών με σκληρά λόγια, αντιδιαστέλλοντας την ανικανότητά τους με τη δική του εργατικότητα.
Παρά τις πιεστικές ερωτήσεις των δημοσιογράφων (Παπαχελάς, Παπαδημητρίου), ο κ. Βγενόπουλος δεν άφησε κανένα ανοιχτό ενδεχόμενο να πολιτευθεί ο ίδιος. Ομως είπε κάτι πολύ πιο ξεκάθαρο. Υπέδειξε την ομάδα των συνεργατών του ως κατάλληλων για… υπουργοποίηση: «Οι άνθρωποι που πρέπει να μπούνε στην πολιτική πρέπει να είναι άνθρωποι νεότεροι, πρέπει να είναι στελέχη. Εμείς στον δικό μας τον όμιλο –που δεν αμφιβάλλω ότι αυτό γίνεται και σε άλλους ομίλους– έχουμε 20 στελέχη πρώτης γραμμής, τα οποία είναι μεταξύ 35 και 45, όπου ο καθένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερος από τους περισσότερους υπουργούς».
Αυτή η ανοιχτή πρόθεση «ιδιωτικοποίησης» της πολιτικής, μέσω της ανάδειξης στελεχών επιχειρήσεων και τραπεζιτών, με παράκαμψη των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, βρίσκεται στον πυρήνα των πολιτικών σχεδιασμών εκείνης της περιόδου.
Δυο μέρες αργότερα, ο τηλεοπτικός οικοδεσπότης του κ. Βγενόπουλου θα καταγράψει και στην εφημερίδα που διευθύνει τη «δίψα της κοινωνίας» για τη λύση Βγενόπουλου (Αλέξης Παπαχελάς, «Καθημερινή», 21.4.2010), διότι «ο κ. Βγενόπουλος μπορεί να κάνει ή να μην κάνει για το αφόρητο καμίνι της ελληνικής πολιτικής ζωής, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η δίψα της κοινωνίας για νέα πρόσωπα που είναι ή δείχνουν ότι είναι έτοιμα να τα βάλουν με το υπάρχον σύστημα και να εκφράσουν έναν μη ξύλινο κομματικό λόγο».
Στο ίδιο μήκος κύματος ο αρθρογράφος της ίδιας εφημερίδας Σταύρος Λυγερός. Σε κείμενό του μετά την ανακοίνωση Παπανδρέου για την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης θα προαναγγείλει «πρωτοβουλίες» εκτός του πολιτικού συστήματος: «Εδώ και καιρό ο μεγαλοεπιχειρηματίας Ανδρέας Βγενόπουλος αρθρώνει πολιτικό λόγο. Αν και ο ίδιος το αρνείται, είναι πολλοί εκείνοι που προεξοφλούν ότι προετοιμάζει το έδαφος για κάθοδο στον πολιτικό στίβο. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε στην “Καθημερινή” παλαίμαχος πολιτικός, στο σημείο που έχουμε φτάσει εάν βρεθεί μία ομάδα αξιόπιστων προσωπικοτήτων και συγκροτήσει όχι κόμμα, αλλά επιτροπή εθνικής σωτηρίας, δεν θα χρειαστεί να πει πολλά στον λαό για να τον προσελκύσει, προβάλλοντας ένα πρόγραμμα αναγέννησης» (25.4.2010).
Εκείνος βέβαια που ως θεοσεβούμενος μιλά τη γλώσσα της αληθείας είναι ο επιφυλλιδογράφος της «Καθημερινής» Χρήστος Γιανναράς, ο οποίος δεν μασά τα λόγια του: «Η συνέντευξη Βγενόπουλου πρέπει λογικά να έδωσε ελπίδα σε νοήμονες Ελληνες. Είχαν την ευκαιρία να δουν, σε ζωντανή εικόνα, δείγμα ανθρώπινης ποιότητας και ηγετικού χαρίσματος από τους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας, έξω από τις συντεχνίες των επαγγελματιών της πολιτικής. Λόγος στέρεος, ευθύβολος, λιτός, εντόπιζε προβλήματα, έδειχνε λύσεις, δεν ενδιαφερόταν για τις εντυπώσεις. Κόμιζε συγκεκριμένες, ρεαλιστικές προτάσεις ο λόγος του Α. Βγενόπουλου, όχι ιδεολογήματα, επιφάσεις λύσεων και υπεκφυγές». Ο κ. Γιανναράς εξηγούσε και την άρνηση Βγενόπουλου να πολιτευθεί: «Σοφά ο Βγενόπουλος διαβεβαιώνει, επαναλαμβάνοντας πάλι και πάλι, ότι δεν πρόκειται ποτέ να κατέβει στην πολιτική. Σοφή η επίμονη επανάληψη, διότι κάθοδος στην πολιτική σημαίνει: εντάσσομαι σε κάποιο από τα υπάρχοντα κόμματα ή ιδρύω καινούργιο κόμμα στο δεδομένο πλαίσιο εξαχρείωσης και φαυλότητας του σημερινού κομματικού συστήματος. Και κατά συνέπεια: προσφέρομαι να με χειρισθείτε με τη μόνη άκρως προηγμένη επαγγελματική δεινότητα που διαθέτετε: τη ραδιουργία, τη σπίλωση».
Ο κ. Γιανναράς κάνει λιανά και την πρόταση για τις «προσωπικότητες» που θα κληθούν να μας σώσουν: «Η μετριότητα και ασημαντότητα του προσωπικού των κομμάτων είναι αδύνατο να αντιμετωπίσει τις συνθήκες ιστορικής καταστροφής. Θα χρειαστεί, αν απομένουν περιθώρια, κάποια στιβαρά χέρια να πάρουν το τιμόνι, να διαχειριστούν τα απομεινάρια και τα ερείπια – θα καταφύγει η ελλαδική κοινωνία στην παροπλισμένη ποιότητά της, θα την επιστρατεύσει, θα συγκροτηθεί “κυβέρνηση προσωπικοτήτων”. Εκεί θα κληθεί αυτονόητα κάποιος Βγενόπουλος, κάποιος Παπαδήμος, κάποιος Βασ. Μαρκεζίνης, αυτονόητα οι νέστορες ταλαντούχοι της διπλωματίας (κάποιος Χρ. Ζαχαράκης και Θεμ. Στοφορόπουλος), αυτονόητα ένας Αθαν. Γκότοβος για την Παιδεία, κάποιοι ανάλογοι για τη δημόσια διοίκηση, για την υγειονομική οργάνωση, κάποιος κέρβερος με υπερεξουσίες για το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο» (2.5.2010).
Ο θαυμασμός στις «προσωπικότητες» εγγίζει εδώ την περιφρόνηση της δημοκρατίας και του συντάγματος. Δεν είναι λοιπόν σύμπτωση που η σκυτάλη είχε ήδη περάσει στους σεσημασμένους οπαδούς του Παπαδόπουλου. Ανήμερα 21 Απριλίου, η «Ελεύθερη Ωρα» κυκλοφορεί με τον τίτλο «Τότε τα τανκς του Παπαδόπουλου, τώρα τα MIG του Βγενόπουλου» και υπέρτιτλο: «43 χρόνια μετά, η Ιστορία θα επαναληφθεί με διαφορετικά πρόσωπα, με διαφορετικά μέσα, αλλά με τον αυτό σκοπό: Τη Σωτηρία του Τόπου!»
Υπάρχει βέβαια και άλλο συγκρότημα Τύπου που πρόβαλε τη λύση Βγενόπουλου εκείνη την περίοδο. Η «Αυριανή» αφιέρωσε έξι σελίδες στη συνέντευξή του με πρωτοσέλιδη καταγγελία: «Οι πολιτικοί χρεοκόπησαν τη χώρα. Παρέμβαση-φωτιά του Ανδρέα Βγενόπουλου για τα αίτια που οδήγησαν την Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής και τολμηρές προτάσεις για την υπέρβαση της κρίσης» (21.4.2010). Κάτι ξέρει ασφαλώς ο κ. Κουρής, ο οποίος ως γνωστόν είναι εξπέρ στα ζητήματα τραπεζών και δανειοδοτήσεων.
Από κοντά και άλλοι γκουρού των μέσων ενημέρωσης, όπως ο πάντα διορατικός Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, ο οποίος είχε προλάβει να μεταβιβάσει το 49% της εφημερίδας του στον κ. Λαυρεντιάδη. Το «Veto» κυκλοφόρησε τις ίδιες μέρες με δισέλιδη «διαδικτυακή ψηφοφορία» για να μας πείσει ότι οι πολίτες επιδεικνύουν «Εμπιστοσύνη στον Βγενόπουλο, απογοήτευση για ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ.». Κατά το δημοσίευμα «οι ψηφοφόροι του zougla.gr θεωρούν τον Mr. Mig ως την καλύτερη περίπτωση για να χειριστεί την κρίση» (2.5.2010).
Η MIG και η Δικαιοσύνη
Γνωρίζουμε σήμερα ότι δεν θα ήταν λύση στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας η ανάθεση της διακυβέρνησης σε στελέχη των τραπεζών. Υπάρχουν, άλλωστε, νωπές οι εντυπώσεις από την τρικομματική κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. – ΛΑΟΣ με πρωθυπουργό τον τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμο, ενώ και ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έχει διατελέσει σύμβουλος της Τραπέζης της Ελλάδος και πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας.
Κανείς δεν παρακαλεί σήμερα τον κ. Βγενόπουλο να «μας σώσει». Ο ισχυρός άντρας της MIG δεν αποπνέει βέβαια σήμερα την αύρα εκείνη που απογείωνε την πένα του κ. Γιανναρά, αλλά εξακολουθεί να «αρθρώνει πολιτικό λόγο». Την ώρα που γίνεται αποδέκτης αυστηρής κριτικής για ευθύνες σχετικά με τις δραματικές εξελίξεις στην Κύπρο, ο ίδιος δεν διστάζει να κατηγορεί άλλους οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες του νησιού, ενώ επικαλείται το γεγονός ότι έχει δικαιωθεί από τις ελεγκτικές αρχές και τη Δικαιοσύνη, και δεν διστάζει να στραφεί με αγωγές και μηνύσεις εναντίον όσων δημοσιογράφων ή πολιτικών αναφέρονται με επικριτικό τρόπο στον τρόπο δράσης των επιχειρήσεών του.
Η αλήθεια είναι ότι η τραπεζική δραστηριότητα του κ. Βγενόπουλου δεν θα είχε προσελκύσει τόσο έντονα το ενδιαφέρον των πολιτών και της βουλής, αν δεν είχε αποκαλυφθεί ο ρόλος της στην υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου (ΙΜΒ). Στα πορίσματα των επιτροπών της βουλής καταγράφονται πολλές πτυχές αυτής της υπόθεσης, ενώ υπάρχει ακόμα ένα Πόρισμα Ελέγχου της Τραπέζης της Ελλάδας (βλ. και διπλανές στήλες).
Διαθέτουμε, πάντως, ορισμένες σημαντικές δικαστικές αποφάσεις που αναφέρονται έμμεσα στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων της MIG. Πρόκειται για τις αποφάσεις σε τρεις αγωγές τις οποίες έχει καταθέσει ο Ανδρέας Βγενόπουλος και οι εταιρείες του εναντίον του Δημητρίου Τσιρώνη, προέδρου της επιτροπής της Βουλής για την υπόθεση του Βατοπεδίου. Και οι τρεις αγωγές απορρίφθηκαν από το αρμόδιο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας, και το σκεπτικό των αποφάσεων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ζήτημα που μας απασχολεί.
Η πρώτη απόφαση, 2533/2012, που κρίθηκε στις 15.3.2012, στηρίζει την απαλλακτική της κατάληξη στο γεγονός ότι οι ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στις δηλώσεις του κ. Τσιρώνη για τις σχέσεις της ΙΜΒ με τη Marfin, τις συναλλαγές και τις επενδύσεις στις οποίες προέβη η Μονή καθοδηγούμενη από τη δανειοδότρια εταιρεία, «βασίζονται σε συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι ειδικές κοινοβουλευτικές επιτροπές και κατά συνέπεια το περιεχόμενό τους κρίνεται αληθές». Η απόφαση αναφέρει ότι «όπως αποδείχτηκε, η εξασφάλιση που έλαβε η ενάγουσα για τη χορήγηση των δανείων που προαναφέρθηκαν συνίσταται στην εγγραφή προσημειώσεων υποθήκης οι οποίες δεν επαρκούν, δεδομένου ότι υπολείπονται σε δυσανάλογο βαθμό του ύψους των χορηγηθέντων δανείων. Επίσης, για τον ίδιο λόγο κρίνεται έωλος ο αγωγικός ισχυρισμός ότι τα ως άνω δάνεια χορηγήθηκαν με αυστηρά πιστωτικά κριτήρια, λαμβανομένου υπόψη του βαθμού επισφάλειας των αξιώσεων που απέρρεαν από τα δάνεια λόγω της εκτεταμένης χρήσης μετοχοδανείων με ενέχυρο μετοχές των εταιρειών του ομίλου MIG, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο απομείωσης της αξίας της μετοχής των εταιρειών αυτών. Περαιτέρω, παρά τα όσα ισχυρίζεται η ενάγουσα, οι ενέργειές της δεν αποτελούν συνήθη τραπεζική πρακτική, δεδομένου ότι ανακύπτει ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων αναφορικά με τις επενδυτικές συμβουλές της Επενδυτικής Τράπεζας, οι οποίες ωφέλησαν τις συνδεδεμένες εταιρείες του ομίλου MIG, του οποίου αποτελεί μέλος ως συνδεδεμένη εταιρεία του ομίλου. Αβάσιμα κρίνονται και όσα ισχυρίζεται η ενάγουσα περί επενδυτικών κινήσεων που έλαβαν χώρα με βάση τη βούληση της Μονής, δεδομένου ότι οι σχετικές χρηματιστηριακές συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν από τη θυγατρική εταιρεία της ενάγουσας, Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος, η οποία μεσολάβησε ως χρηματιστηριακή εταιρεία παροχής επενδυτικών υπηρεσιών για την τοποθέτηση των κεφαλαίων των δανείων που χορήγησε η ίδια η μητρική της, η τράπεζα Marfin. Τα ανωτέρω συνέβησαν χωρίς να προηγηθεί η κατάρτιση ειδικού τύπου σύμβασης επενδυτικών συμβουλών. Επίσης, σύμφωνα με το πόρισμα της προκαταρκτικής επιτροπής, η Τράπεζα της Ελλάδος επέβαλε πρόστιμα στην ενάγουσα με βάση τις διατάξεις για την πρόληψη του ξεπλύματος χρήματος, ενώ στο αντίστοιχο πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής γίνεται ευθέως λόγος για ενδείξεις ξεπλύματος χρήματος. Η δήλωση του εναγομένου ότι τα δάνεια δόθηκαν για την υλοποίηση των αμαρτωλών σχεδίων της Μονής και ότι η έκταση του σκανδάλου ενδεχομένως δεν θα ήταν η ίδια, δεν συνδέουν την ενάγουσα με το κεφάλαιο της υπόθεσης που αφορά τη λίμνη Βιστωνίδα, αλλά αφορά διαφορετικές πτυχές της υπόθεσης που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση της Μονής από την ενάγουσα και τη μεθόδευση σκοπευμένων επενδυτικών κινήσεων».
Μια προφητική απόφαση
Υπάρχει και δεύτερη απόφαση (3163/2012), στην οποία η απαλλαγή στηρίζεται σε ανάλογο σκεπτικό. Μια τρίτη απόφαση (5407/2012) αναφέρει το έγγραφο της προανακριτικής επιτροπής της βουλής, σύμφωνα με το οποίο «ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης κεφαλαίου της ενάγουσας καλύφθηκε από δάνεια που χορηγήθηκαν από την Marfin Egnatia Bank, στην οποία αυτή ασκούσε κυριαρχική επιρροή και κατά παράβαση της κείμενης τραπεζικής και χρηματιστηριακής νομοθεσίας, ενώ παράλληλα συστήθηκε ενέχυρο επί μεγάλου κυκλοφορούντος ποσοστού μετοχών της τελευταίας, οπότε συνεκτιμωμένης της αλληλεξάρτησης και συγκέντρωσης κινδύνου μεταξύ των τραπεζών Marfin Egnatia Bank, Marfin Popular Bank και της Marfin Investment Group, όλο το οικοδόμημα συναρτάται άμεσα με την πορεία της μετοχής, τα οικονομικά αποτελέσματα και την κερδοφορία της». Η απόφαση, όμως, προσθέτει ότι «το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται με το από Ιουνίου 2009 πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), σύμφωνα με το οποίο η έμμεση έκθεση του Ομίλου της Marfin Popular Bank (μητρικής εταιρείας στην Κύπρο της Marfin Egnatia Bank) σε μετοχές εταιρειών του Ομίλου MIG ως εξασφάλιση δανείων που είχαν παρασχεθεί, κυμαινόταν σε ποσοστό πλησίον του 30% της ενοποιημένης κεφαλαιακής βάσης του Ομίλου της Marfin Popular Bank στις 31.12.2008, ποσοστό το οποίο αντιστοιχεί σε αξία μετοχών της τάξης των 700 εκ. ενώ στις οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου της Marfin Popular Bank της 30.6.2010 οι χορηγήσεις προς τον Ομιλο MIG ανήλθαν σε 770 εκ. (με τα 400 εκ. να προέρχονται από τη Marfin Egnatia Bank στην Ελλάδα). Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι, πράγματι, το τραπεζικό σκέλος του Ομίλου Marfin λειτούργησε ως μηχανισμός άντλησης κεφαλαίων έναντι της αύξησης κεφαλαίου της MIG, το γεγονός δε ότι ένα μεγάλο ποσοστό της αύξησης κεφαλαίου της MIG καλύφθηκε από δάνεια που δόθηκαν από τις τράπεζες στις οποίες ο Ομιλος ασκούσε κυριαρχική επιρροή, καθώς και η σύσταση ενεχύρου επί μετοχών της MIG που αντιπροσώπευαν σημαντικό ποσοστό στο σύνολο μετοχών σε κυκλοφορία, θα έπρεπε να έχουν ανακοινωθεί προς τους επενδυτές στα πλαίσια του ενημερωτικού δελτίου της αύξησης κεφαλαίου της MIG. […] Η εποπτεύουσα αρχή της Τράπεζας της Ελλάδος, εξάλλου, παρέλειψε να εφαρμόσει την ισχύουσα τραπεζική νομοθεσία για την απαιτούμενη αναπροσαρμογή των εποπτικών κεφαλαίων και των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας της Marfin Egnatia Bank. […] Η Marfin Egnatia Bank, που μαζί με την Marfin Investment Group, υπό την τότε επωνυμία Marfin Financial Group αποτελούσαν θυγατρικές της Marfin Popular Bank και διοικούνταν από κοινή διοίκηση, στην οποία συμμετείχε ο Ανδρέας Βγενόπουλος φέρονται να χορήγησαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα επιπλέον δάνεια 1.800.000.000 ευρώ σε επιχειρηματικούς ομίλους που συνδέονταν με την ενάγουσα (π.χ. Vivartia, Υγεία) και μάλιστα με ευνοϊκούς όρους, ενώ ως εξασφαλίσεις παρασχέθηκαν μετοχές εταιρειών της ενάγουσας ή των ίδιων των εταιρειών των πιστούχων-μετόχων της που αποτελούσαν θυγατρικές της, θεμελιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ενιαίο και συνδεδεμένο πιστωτικό κίνδυνο. Επίσης, η Marfin Egnatia Bank φέρεται να χρηματοδότησε κατά τη διετία 2007-2009 και τον Ομιλο Dubai Investment Group με δάνεια ύψους 400.000.000 δολ., ο οποίος Ομιλος αποτελεί τον βασικό μέτοχο της ενάγουσας και της τραπεζικής εταιρείας Marfin Popular Bank. Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η χρηματιστηριακή αξία της μετοχής της ενάγουσας έχει απωλέσει πλέον του 95% της τιμής, στην οποία διενεργήθηκε η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου το έτος 2007, τα ανωτέρω μετοχοδάνεια, λόγω και της μείωσης της διασφαλιστικής αξίας των μετοχών ως ενεχύρου, παρουσιάζουν τεράστια ανοίγματα κάλυψης με αυξημένους κινδύνους για τη βιωσιμότητα της τράπεζας, ενώ η μη δυνατότητα εξόφλησής τους και η αναγκαστική ρευστοποίηση των μετοχών ενδέχεται να δημιουργήσουν πρόβλημα σταθερότητας του χρηματιστηρίου και του τραπεζικού συστήματος σε Ελλάδα και Κύπρο, λόγω της διασύνδεσης μεταξύ τραπεζών στη διατραπεζική αγορά».
Xωρίς έλεγχο
Οπως είναι γνωστό, η δικαίωση των επικριτών της τραπεζικής πρακτικής της MIG δεν σημαίνει αυτομάτως την απόδειξη παρανομιών από τις διοικήσεις των εταιρειών του Ομίλου. Οπως αναφέρουμε στις διπλανές στήλες, αυτό που κυρίως αποδεικνύεται είναι το γεγονός ότι το νομοθετικό πλαίσιο δράσης των τραπεζικών ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια χαλάρωσε μέχρι σημείου εξαφάνισης και το σημαντικότερο: οι μηχανισμοί ελέγχου και επιτήρησης και κυρίως οι κεντρικές τράπεζες περιορίστηκαν πλέον σε ρόλο απλού παρατηρητή με παρεμβάσεις μόνο για τα μάτια του κόσμου.
Οσο για το όνειρο των θαυμαστών του κ. Βγενόπουλου, κι αυτό έγινε πραγματικότητα. Κάποιοι τραπεζίτες μάς έσωσαν ήδη το 2011, κάποιοι άλλοι καραδοκούν να μας ξανασώσουν. Βέβαια υπάρχουν και ορισμένοι που μετά τις πρόσφατες εξελίξεις περιορίζονται στο γνωμικό «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
————————————
Το «αρχείο» της Δικαιοσύνης
Μιλώντας πριν από λίγες μέρες στον ΣΚΑΪ, ο Ανδρέας Βγενόπουλος αναφέρθηκε στην αναφορά που είχε υποβάλει στις 18.10.2010 προς τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Γεώργιο Καλαμίδα ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Την αναφορά υπογράφει ο πρόεδρος της επιτροπής Δημήτριος Τσιρώνης. «Υπάρχει μια δυσφήμηση που έγινε στην ελληνική Βουλή», είπε ο κ. Βγενόπουλος και πρόσθεσε ότι «πήγε αυτή η καταγγελία στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και έγινε μια ολόκληρη διερεύνηση επί δύο χρόνια, μήπως υπάρχει τίποτα παράνομο ή παράτυπο ή ποινικό εις την υπόθεση, σας λέγω ότι κρίθηκε τελεσίδικα, μπήκε στο αρχείο, αθωωτικά. Είναι μία υπόθεση, η οποία έχει κριθεί. Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό».
Είναι γεγονός ότι στις 10.7.2012 ο Αντεισαγγελέας Εφετών Ιωάννης Μωραϊτάκης εξέδωσε τη διάταξη 5/2012, σύμφωνα με την οποία τέθηκε στο αρχείο η ποινική προκαταρκτική δικογραφία, η οποία αφορούσε δραστηριότητες της MIG. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι σ’ αυτή την εισαγγελική διάταξη δεν αναφέρεται καθόλου η επίμαχη αναφορά της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής. Αναφέρονται δημοσιεύματα αθλητικών εφημερίδων, ιστοσελίδες και μηνυτήριες αναφορές ιδιωτών, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται η αναφορά της 18.10.2010. Το ίδιο παρατηρούμε και για τα έγγραφα στα οποία βασίστηκε η εισαγγελική διάταξη. Αναφέρονται μόνο ένα έγγραφο του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γεωργίου Προβόπουλου και ένα του προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αναστασίου Γαβριηλίδη. Αλλά και μεταξύ των μαρτύρων που εξετάστηκαν δεν περιλαμβάνεται μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ενώ, αντίθετα, εξετάστηκε ο ιδιώτης που κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά.
Βέβαια, ανεξάρτητα από την ποινική κατάληξη της εισαγγελικής διάταξης, το περιεχόμενό της δεν παύει να περιλαμβάνει ορισμένες εξαιρετικά διαφωτιστικές διατυπώσεις. Στο σημείο που βασίζεται στο έγγραφο του κ. Προβόπουλου ο Αντεισαγγελέας παρατηρεί: «Ηδη από το 1991 οι πιστωτικοί περιορισμοί εξαλείφθηκαν σταδιακά στην Ελλάδα, όπως και στα λοιπά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης […] Το μόνο κατάλοιπο πιστωτικών κανόνων που απέμεινε αφορά το αποδεκτό ως εξασφάλιση ενέχυρο των δανείων προς αγορά τίτλων από το χρηματιστήριο. […] Συνεπώς η δανειοδότηση από τη Marfin Egnatia Bank της Ι.Μ.Β. ως νομικού προσώπου, όπως άλλωστε και άλλων Μονών, όχι μόνο επιτρέπεται από τον νομοθέτη, κατ’ εναρμόνιση και με τα διεθνώς ισχύοντα (π.χ. Βατικανό, Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου), αλλά και ενθαρρύνεται εκ μέρους του (βλ. την κατά τον ν. 3152/2003 απαλλαγή των χορηγηθέντων ή χορηγούμενων δανείων προς ή για λογαριασμό των Ιερών Μονών του Αγίου Ορους από την εισφορά του ν. 128/1975)». Επειτα απ’ αυτή τη σαφή τοποθέτηση της Τραπέζης της Ελλάδος δεν έχει κανείς αμφιβολία για τους λόγους που τόσα πολλά δάνεια οδηγήθηκαν προς αυτή την «ευνοούμενη» πλευρά.
Πάντως το θέμα δεν έχει κλείσει. Την Τετάρτη ο κ. Τσιρώνης επισκέφτηκε τους οικονομικούς εισαγγελείς Πεπόνη και Μουζακίτη και κατέθεσε νέα στοιχεία για την υπόθεση. Η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.
—————————
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Βουλή των Ελλήνων
«Πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής για την ολοκλήρωση της διερεύνησης του συνόλου του σκανδάλου της Μονής Βατοπεδίου»
Αθήνα, 2010
Χάρης Ιωάννου
«Ηξεραν από το 2010 για τις κυπριακές τράπεζες»
«Εφημερίδα των Συντακτών», 2.4.2013
Χρήστος Ιωάννου
«Το πόρισμα των Αρχών για δανειοδοτήσεις από Marfin Εγνατία»
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 31.3.2013
Κώστας Βαξεβάνης
«Ο κύκλος των χαμένων δανειοληπτών»
«Hot Doc», τχ. 25, Απρίλιος 2013
Τράπεζα της Ελλάδος
«Πόρισμα Ελέγχου Marfin Egnatia Bank A.E.»
Αθήνα, Ιούνιος 2009
Τράπεζα της Ελλάδος
«Εκθεση περί των Συναλλαγών της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου»
Αθήνα, 4.12.2008
ΔΕΙΤΕ
Συνέντευξη του Ανδρέα Βγενόπουλου στον Αλέξη Παπαχελά και τον Μπάμπη Παπαδημητρίου.
ΣΚΑΪ, «Νέοι Φάκελοι», 19.4.2010.
Η πρώτη μεγάλη συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης του αφεντικού της MIG.
Συνέντευξη του Ανδρέα Βγενόπουλου στον Νίκο Ευαγγελάτο.
ΣΚΑΪ, 27.3.2013.
Οι απόψεις του τραπεζίτη μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην Κύπρο. Ιδιαίτερη επίθεση στο «κυπριακό κατεστημένο».
………………………………………………………..
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς [email protected]
Από efsyn, μοντάζ Γρέκι / http://sibilla-gr-sibilla.blogspot.gr/2013/04/mr-mig.html#more
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
