2013-04-23 13:31:30
του Σταύρου Λυγερού
Όσοι με αμετροεπή αισιοδοξία όλο το προηγούμενο διάστημα προεξοφλούσαν ότι η κρίση της Ευρωζώνης είναι σε αποδρομή οφείλουν να αναστοχαστούν. Το πρόβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό. Το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων έσπασε τη μεμβράνη και έβγαλε στην επιφάνεια το ευρύτερο πρόβλημα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Ένα πρόβλημα που σε μεγάλο βαθμό είναι κοινός παρονομαστής για όλα τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα, έστω κι αν αυτό δεν ομολογείται.
Η καταιγίδα, όμως, δεν προέκυψε από το γεγονός ότι μία ακόμα χώρα-μέλος της Ευρωζώνης χρειάζεται διάσωση. Ειδικά όταν πρόκειται για μια τόσο μικρή οικονομία. Ας σημειωθεί ότι το κυπριακό ΑΕΠ ανέρχεται μόλις στο 0,2% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Η καταιγίδα προέκυψε από τον τρόπο που το Eurogroup (από κοινού με το ΔΝΤ) αποφάσισε να ανακεφαλαιοποιηθεί το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Υπενθυμίζουμε ότι για το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων είχε δοθεί από το ευρωιερατείο η κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι πρόκειται για μοναδική εξαίρεση και ότι δεν πρόκειται να υπάρξει «κούρεμα» ομολόγων άλλης χώρας-μέλους.
Στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ευρωιερατείο έκανε άλμα: έσπασε το ταμπού που στα λόγια είχε σπάσει στη συνάντηση Μέρκελ - Σαρκοζί στην Ντοβίλ το 2010. Παραβιάζοντας και την ισχύουσα για όλη την Ευρωζώνη επίσημη εγγύηση για καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ, επέβαλε «κούρεμα» των καταθέσεων για να εξοικονομήσει 5,8 δις ευρώ.
Αν και τα κρατικά ομόλογα θεωρούνταν μέχρι πρότινος ασφαλής επένδυση, δεν έπαυαν να είναι επένδυση και ως εκ τούτου να εμπεριέχουν ένα βαθμό ρίσκου. Αντιθέτως, οι καταθέσεις βρίσκονται στην καρδιά της πίστης προς το τραπεζικό σύστημα και ακριβώς γι’ αυτό θεωρούνται «ιερές». Η απόφαση του Eurogroup όχι μόνο να καταλύσει την «ιερότητα» των καταθέσεων στην Κύπρο, αλλά και να παραβιάσει την επίσημη εγγύηση για καταθέσεις ύψους μέχρι 100.000 ευρώ, δημιουργεί ένα κρίσιμο προηγούμενο. Και είναι ακριβώς αυτό το προηγούμενο που προκαλεί την καταιγίδα αντιδράσεων από τόσο διαφορετικές πλευρές.
Αντιδράσεις, οι οποίες προσλαμβάνουν μια άλλη πολιτική υπόσταση από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των μελών της κυπριακής Βουλής –μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές– δήλωνε ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει την απόφαση του Eurogroup. Τυφλωμένο από την καθεστωτική τύφλωση που προκαλεί το κράμα ιδεοληψιών και αλαζονείας, το ευρωιερατείο θεωρούσε ότι η μέθοδος των ασφυκτικών πιέσεων και των εκβιαστικών διλημμάτων θα έκαμπτε τελικώς τις αντιστάσεις και θα έφερνε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, όπως είχε συμβεί στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία.
Είναι ενδεικτικό, πάντως, ότι ο Σόιμπλε ένιωσε την ανάγκη να πάρει αποστάσεις, φορτώνοντας την ευθύνη για το «κούρεμα» και των μικροκαταθετών στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στην Κομισιόν και στην κυπριακή κυβέρνηση. Ο ισχυρισμός του πιθανόν να έχει κάποια βάση, αλλά είναι σαφές ότι, εάν το Βερολίνο δεν ήθελε να ληφθεί η επίμαχη απόφαση, δεν θα είχε ληφθεί. Και βεβαίως κανείς πια δεν πιστεύει ότι το «κούρεμα» των καταθέσεων δεν πρόκειται να επαναληφθεί σε άλλη χώρα-μέλος.
Αυτό θα έχει επιπτώσεις ακόμα κι αν τελικώς τηρηθεί η εγγύηση για καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ. Πολλοί μεσαίοι και μεγάλοι καταθέτες στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο για τις οικονομίες τους. Αυτό θα επιδεινώσει τα υφιστάμενα προβλήματα και στον τραπεζικό τομέα και ευρύτερα στην πραγματική οικονομία. Με άλλα λόγια, θα αναζωπυρώσει την κρίση της Ευρωζώνης, έστω κι αν η ροή κεφαλαίων από τον ευρωπαϊκό Νότο προς το Βορρά βραχυπρόθεσμα ευνοήσει τα τραπεζικά συστήματα του ευρωπαϊκού πυρήνα.
Η απόφαση του Eurogroup είναι πιθανόν τελικώς να αποδειχθεί μπούμερανγκ όχι μόνο για το ευρώ, αλλά και για τους εμπνευστές της. Αυτό, βεβαίως, δεν ακυρώνει το γεγονός ότι στο επίπεδο της κυπριακής οικονομίας η ζημιά έχει ήδη συντελεστεί. Το πλήγμα για το χρηματοπιστωτικό τομέα είναι καίριο. Ανεξαρτήτως του εάν ήταν ή όχι σωστή η επιλογή να μετατραπεί η Κύπρος σε χρηματοπιστωτικό κέντρο, αυτό είχε ήδη συμβεί, με αποτέλεσμα ο τομέας αυτός να αποτελεί τον έναν από τους δύο πυλώνες της κυπριακής οικονομίας (ο άλλος είναι ο τουρισμός). Όσοι επιχειρηματολογούν αποκλειστικά και μόνο με ηθικά και με νομικά επιχειρήματα χάνουν αυτή την τόσο πρακτική διάσταση.
Το γεγονός, πάντως, ότι το Eurogroup επέλεξε να καταστρέψει το χρηματοπιστωτικό τομέα και να μετατρέψει την Κυπριακή Δημοκρατία σε αποικία χρέους δεν είναι άσχετο με τις προθέσεις του ευρωπαϊκού πυρήνα να βάλει χέρι στους ενεργειακούς πόρους που έχουν ήδη ανακαλυφθεί ή πρόκειται να ανακαλυφθούν στην κυπριακή ΑΟΖ. Τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι η άθλια παράδοση της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας είναι ζωντανή.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 21/03/2013 (Τεύχος 179)
InfoGnomon
Όσοι με αμετροεπή αισιοδοξία όλο το προηγούμενο διάστημα προεξοφλούσαν ότι η κρίση της Ευρωζώνης είναι σε αποδρομή οφείλουν να αναστοχαστούν. Το πρόβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό. Το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων έσπασε τη μεμβράνη και έβγαλε στην επιφάνεια το ευρύτερο πρόβλημα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Ένα πρόβλημα που σε μεγάλο βαθμό είναι κοινός παρονομαστής για όλα τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα, έστω κι αν αυτό δεν ομολογείται.
Η καταιγίδα, όμως, δεν προέκυψε από το γεγονός ότι μία ακόμα χώρα-μέλος της Ευρωζώνης χρειάζεται διάσωση. Ειδικά όταν πρόκειται για μια τόσο μικρή οικονομία. Ας σημειωθεί ότι το κυπριακό ΑΕΠ ανέρχεται μόλις στο 0,2% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Η καταιγίδα προέκυψε από τον τρόπο που το Eurogroup (από κοινού με το ΔΝΤ) αποφάσισε να ανακεφαλαιοποιηθεί το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Υπενθυμίζουμε ότι για το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων είχε δοθεί από το ευρωιερατείο η κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι πρόκειται για μοναδική εξαίρεση και ότι δεν πρόκειται να υπάρξει «κούρεμα» ομολόγων άλλης χώρας-μέλους.
Στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ευρωιερατείο έκανε άλμα: έσπασε το ταμπού που στα λόγια είχε σπάσει στη συνάντηση Μέρκελ - Σαρκοζί στην Ντοβίλ το 2010. Παραβιάζοντας και την ισχύουσα για όλη την Ευρωζώνη επίσημη εγγύηση για καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ, επέβαλε «κούρεμα» των καταθέσεων για να εξοικονομήσει 5,8 δις ευρώ.
Αν και τα κρατικά ομόλογα θεωρούνταν μέχρι πρότινος ασφαλής επένδυση, δεν έπαυαν να είναι επένδυση και ως εκ τούτου να εμπεριέχουν ένα βαθμό ρίσκου. Αντιθέτως, οι καταθέσεις βρίσκονται στην καρδιά της πίστης προς το τραπεζικό σύστημα και ακριβώς γι’ αυτό θεωρούνται «ιερές». Η απόφαση του Eurogroup όχι μόνο να καταλύσει την «ιερότητα» των καταθέσεων στην Κύπρο, αλλά και να παραβιάσει την επίσημη εγγύηση για καταθέσεις ύψους μέχρι 100.000 ευρώ, δημιουργεί ένα κρίσιμο προηγούμενο. Και είναι ακριβώς αυτό το προηγούμενο που προκαλεί την καταιγίδα αντιδράσεων από τόσο διαφορετικές πλευρές.
Αντιδράσεις, οι οποίες προσλαμβάνουν μια άλλη πολιτική υπόσταση από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των μελών της κυπριακής Βουλής –μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές– δήλωνε ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει την απόφαση του Eurogroup. Τυφλωμένο από την καθεστωτική τύφλωση που προκαλεί το κράμα ιδεοληψιών και αλαζονείας, το ευρωιερατείο θεωρούσε ότι η μέθοδος των ασφυκτικών πιέσεων και των εκβιαστικών διλημμάτων θα έκαμπτε τελικώς τις αντιστάσεις και θα έφερνε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, όπως είχε συμβεί στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία.
Είναι ενδεικτικό, πάντως, ότι ο Σόιμπλε ένιωσε την ανάγκη να πάρει αποστάσεις, φορτώνοντας την ευθύνη για το «κούρεμα» και των μικροκαταθετών στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στην Κομισιόν και στην κυπριακή κυβέρνηση. Ο ισχυρισμός του πιθανόν να έχει κάποια βάση, αλλά είναι σαφές ότι, εάν το Βερολίνο δεν ήθελε να ληφθεί η επίμαχη απόφαση, δεν θα είχε ληφθεί. Και βεβαίως κανείς πια δεν πιστεύει ότι το «κούρεμα» των καταθέσεων δεν πρόκειται να επαναληφθεί σε άλλη χώρα-μέλος.
Αυτό θα έχει επιπτώσεις ακόμα κι αν τελικώς τηρηθεί η εγγύηση για καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ. Πολλοί μεσαίοι και μεγάλοι καταθέτες στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο για τις οικονομίες τους. Αυτό θα επιδεινώσει τα υφιστάμενα προβλήματα και στον τραπεζικό τομέα και ευρύτερα στην πραγματική οικονομία. Με άλλα λόγια, θα αναζωπυρώσει την κρίση της Ευρωζώνης, έστω κι αν η ροή κεφαλαίων από τον ευρωπαϊκό Νότο προς το Βορρά βραχυπρόθεσμα ευνοήσει τα τραπεζικά συστήματα του ευρωπαϊκού πυρήνα.
Η απόφαση του Eurogroup είναι πιθανόν τελικώς να αποδειχθεί μπούμερανγκ όχι μόνο για το ευρώ, αλλά και για τους εμπνευστές της. Αυτό, βεβαίως, δεν ακυρώνει το γεγονός ότι στο επίπεδο της κυπριακής οικονομίας η ζημιά έχει ήδη συντελεστεί. Το πλήγμα για το χρηματοπιστωτικό τομέα είναι καίριο. Ανεξαρτήτως του εάν ήταν ή όχι σωστή η επιλογή να μετατραπεί η Κύπρος σε χρηματοπιστωτικό κέντρο, αυτό είχε ήδη συμβεί, με αποτέλεσμα ο τομέας αυτός να αποτελεί τον έναν από τους δύο πυλώνες της κυπριακής οικονομίας (ο άλλος είναι ο τουρισμός). Όσοι επιχειρηματολογούν αποκλειστικά και μόνο με ηθικά και με νομικά επιχειρήματα χάνουν αυτή την τόσο πρακτική διάσταση.
Το γεγονός, πάντως, ότι το Eurogroup επέλεξε να καταστρέψει το χρηματοπιστωτικό τομέα και να μετατρέψει την Κυπριακή Δημοκρατία σε αποικία χρέους δεν είναι άσχετο με τις προθέσεις του ευρωπαϊκού πυρήνα να βάλει χέρι στους ενεργειακούς πόρους που έχουν ήδη ανακαλυφθεί ή πρόκειται να ανακαλυφθούν στην κυπριακή ΑΟΖ. Τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι η άθλια παράδοση της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας είναι ζωντανή.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 21/03/2013 (Τεύχος 179)
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πάτρα: "Πωλείται σπέρμα" σε αγγελία εφημερίδας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
