2013-06-04 10:02:20
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
Δεκατέσσερα χρόνια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας -ο μόνος από το 1946, που έχει κερδίσει με ευκολία τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις με ποσοστά πάνω από 45%- ωστόσο, οι διαδηλώσεις που συνεχίζονται στην Κωνσταντινούπολη και τις άλλες μεγάλες πόλεις προκαλούν τις πρώτες ρωγμές στην παντοδυναμία του, οι οποίες γίνονται πιο βαθιές και από τα φίλια πυρά που δέχεται.
Πρώτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας Α. Γκιουλ, συνιδρυτής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με τον Ερντογάν το 2001 και από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του, με δηλώσεις του μοιάζει να διαφοροποιείται από τις πολιτικές και τους χειρισμούς του Ερντογάν.
«Δημοκρατία είναι κάτι που προκύπτει με τη λαϊκή βούληση, αλλά δεν σημαίνει μόνο κάλπες. Είναι πολύ φυσιολογικό διαφορετικές απόψεις και αντιρρήσεις να εκφράζονται με διάφορους τρόπους και εκτός εκλογικής διαδικασίας», είπε χαρακτηριστικά σε μια προσπάθεια να κατεβάσει τους τόνους μετά τις εμπρηστικές δηλώσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος απέδωσε τις διαμαρτυρίες στην τάση «ορισμένων που δεν μπορούν να νικήσουν στην κάλπη το κυβερνών κόμμα, να το καταφέρουν αυτό με τέτοιες μεθόδους» (τις διαδηλώσεις).
Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο άνδρες συμφωνούν ότι διαφωνούν σε μια σειρά θεμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης. Μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, υπήρξε μια ανοιχτή «σύγκρουση», με αφορμή πάλι μία διαδήλωση στην Αγκυρα. Ο Ερντογάν είχε ζητήσει την καταστολή της, ο Γκιουλ πάλι συνέστησε στον κυβερνήτη της πόλης να δείξει «ανοχή» και ο πρωθυπουργός δεν είχε κρύψει τότε την ενόχλησή του για την κρατική «διγλωσσία» κι εξάλλου έχει αποδείξει ότι δεν ανέχεται αμφισβητήσεις.
Εκτιμάται πως αυτή η «παγωμάρα» στις σχέσεις τους πηγάζει από το γεγονός ότι ο Ερντογάν φιλοδοξεί να γίνει ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας που θα εκλεγεί απευθείας από τον λαό το 2014. Το δημοψήφισμα του 2010 άνοιξε τον δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση, που θα μετατρέψει την Τουρκία από ένα κοινοβουλευτικό σύστημα σε ένα προεδρικό, ωστόσο, ακόμα εκκρεμεί η σύνταξη του νέου Συντάγματος.
Ο Γκιουλ δεν έχει ξεκαθαρίσει αν «ενδιαφέρεται» για τη θέση, πάντως, δημοσκοπήσεις τον τοποθετούν ψηλά στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Ο Ερντογάν, πάντως, δέχτηκε πυρά και από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Τζον Κέρι, που ζήτησε «αυτοσυγκράτηση» και τάχθηκε υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος των πολιτών να διαδηλώνουν ειρηνικά.
Ηρεμία συνέστησε χθες ο Τ. Ερντογάν αναχωρώντας για τη Βόρεια Αφρική, την ώρα που οι αστυνομικοί χρησιμοποιούσαν αντλίες νερού για να απωθήσουν τους διαδηλωτές
Και παρά την εικόνα της ομαλότητας και της πολιτικής ισχύος που επιχείρησε να δώσει ο πρωθυπουργός, αναχωρώντας κανονικά για το προγραμματισμένο του ταξίδι στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και συστήνοντας «ηρεμία» και «χαλαρότητα», η κατάσταση εξακολουθεί να παραμένει έκρυθμη. Στους δρόμους κατεβαίνουν και οι μαθητές, σήμερα και αύριο θα απεργήσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και πιθανόν θα ακολουθήσουν και άλλοι εργαζόμενοι, ενώ επιβεβαιώθηκε επίσημα ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή.
Χθες το απόγευμα συγκεντρώθηκε και πάλι πλήθος στην πλατεία Ταξίμ, ωστόσο οι συγκρούσεις εστιάστηκαν στο Μπεσίκτας, όπου βρίσκεται και το γραφείο του Ερντογάν, γύρω από το οποίο υπάρχει ισχυρός αστυνομικός κλοιός. Κάνοντας χρήση δακρυγόνων η αστυνομία επιχείρησε και πάλι να διαλύσει εκατοντάδες διαδηλωτές.
Στο Μπεσίκτας, όπου το βράδυ της Κυριακής σημειώθηκαν σφοδρά επεισόδια, τζαμιά, καταστήματα και κτίρια ενός πανεπιστημίου έχουν μετατραπεί σε αυτοσχέδια νοσοκομεία για όσους τραυματίστηκανς. Επεισόδια καταγράφηκαν και στην Αγκυρα. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα κατά μαθητών Λυκείων, διαδηλώνοντας κατά της κυβέρνησης.
ΕΝΑΣ ΝΕΚΡΟΣ
Τη Δευτέρα επιβεβαιώθηκε και επίσημα ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή. Πρόκειται για τον 20χρονο Μεχμέτ Αϊβαλίτας, μέλος σοσιαλιστικής οργάνωσης, που παρασύρθηκε την Κυριακή από ταξί που έπεσε στο πλήθος. Πάνω από 1.480 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί μέχρι στιγμής στην Κωνσταντινούπολη, με πέντε εξ αυτών να είναι στην εντατική και άλλους δυο σε κρίσιμη κατάσταση. Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, περισσότερα από 1.700 άτομα έχουν συλληφθεί κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων σε 67 πόλεις της Τουρκίας.
- Σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Τούρκους διαδηλωτές, συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στην Αθήνα επί της οδού Βασ. Σοφίας, στο ύψος της Ρηγίλλης. Οι συγκεντρωμένοι προσπάθησαν να κατευθυνθούν προς την τουρκική πρεσβεία, στη συμβολή των οδών Βασ. Γεωργίου Β' και Ρηγίλλης, αλλά οι αστυνομικές δυνάμεις τους σταμάτησαν. Το αίτημά τους να θυροκολλήσουν ψήφισμα δεν έγινε δεκτό. Αντίστοιχη συγκέντρωση διοργανώθηκε και από το KKE μπροστά στο Πολεμικό Μουσείο.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
[ ΑΝΑΛΥΣΗ ]
Γράφει ο Φίλιπ Στίβενς FINANCIAL TIMES
Οι διαδηλωτές έχουν δίκιο
Η εξήγηση για τις διαμαρτυρίες στην Τουρκία μπορεί να εντοπιστεί στην άγρια αντίδραση του πρωθυπουργού της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πίσω από τις ταραχές βρίσκεται το πολύ μεγαλύτερο ερώτημα που τέθηκε πριν από χρόνια από το κόμμα του πρωθυπουργού, το ΑΚΡ. Πού είναι η θέση της Τουρκίας, κατά τη γνώμη του Ερντογάν; Πριν από λίγο καιρό η Αγκυρα κοιτούσε προς τη Δύση. Τώρα έχει στραφεί προς την Ανατολή.
Με τη βίαιη απάντηση των αστυνομικών δακρυγόνων, ο πρωθυπουργός έκανε την πιο εύγλωττη επίδειξη απολυταρχισμού ενάντια στην οποία όρθωσαν το ανάστημά τους οι διαδηλωτές. Ο Ερντογάν έχει κερδίσει τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και, με την «ύβριν» που ακολουθεί μετά από μια δεκαετία στο αξίωμα, έδρασε σαν αυτό να τον καθιστά υπεράνω των περιορισμών της τουρκικής δημοκρατίας. Η δυσαρέσκεια συσσωρευόταν για καιρό. Η καταπίεση του Τύπου, οι συλλήψεις πολιτικών αντιπάλων, η αυξανόμενη ισλαμική αύρα στην εγχώρια πολιτική και η υποψία ότι ο Ερντογάν έχει αγκιστρωθεί στην εξουσία ενέτειναν τη δυσαρέσκεια. Ηταν κοινό μυστικό ότι ο πρωθυπουργός θέλει να μεταπηδήσει στην προεδρία με διευρυμένες εξουσίες. Θέλει να αλλάξει το Σύνταγμα για να πραγματοποιήσει τη μετάβαση.
Η φιλοδοξία προκαλεί ενόχληση, και όχι μόνο στους πολιτικούς του αντιπάλους. Κάποιοι λένε ακόμη και στον νυν πρόεδρο, Αμπντουλάχ Γκιουλ. [...] Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης από το ΑΚΡ, η Τουρκία κοιτούσε προς τη Δύση. Ο Ερντογάν επέδειξε αξιοθαύμαστη προθυμία να υιοθετήσει τις δημοκρατικές και δικαστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ανοίξει η πόρτα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Και επέδειξε την απαιτούμενη σκληρότητα με τον στρατό που συνωμοτούσε εναντίον της τουρκικής δημοκρατίας.
Ενας συνδυασμός ευρωπαϊκών (κυρίως γαλλογερμανικών) απορρίψεων, τα προβλήματα στην Ευρωζώνη και η ζωτικότητα της τουρκικής οικονομίας, μείωσαν τον ενθουσιασμό γι' αυτή την πορεία, οδηγώντας το ΑΚΡ να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της χώρας ως την καταλυτική δύναμη μεταξύ Ανατολής και Αύσης.
Η στρατηγική αυτή ξεπεράστηκε από τα γεγονότα. Στην πορεία η Τουρκία άρχισε να μοιάζει περισσότερο ισλαμική και λιγότερο δημοκρατική. Η Τουρκία δεν είναι Αίγυπτος, ούτε Λιβύη ή Συρία. Ο Ερντογάν κέρδισε τρεις εκλογές. Κι όμως φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι ο πλουραλισμός. Αυτοί που βγήκαν στους δρόμους στέλνουν σαφές μήνυμα: η σύγχρονη Τουρκία θέλει μια σύγχρονη δημοκρατία.
ΕΘΝΟΣ
InfoGnomon
Δεκατέσσερα χρόνια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας -ο μόνος από το 1946, που έχει κερδίσει με ευκολία τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις με ποσοστά πάνω από 45%- ωστόσο, οι διαδηλώσεις που συνεχίζονται στην Κωνσταντινούπολη και τις άλλες μεγάλες πόλεις προκαλούν τις πρώτες ρωγμές στην παντοδυναμία του, οι οποίες γίνονται πιο βαθιές και από τα φίλια πυρά που δέχεται.
Πρώτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας Α. Γκιουλ, συνιδρυτής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με τον Ερντογάν το 2001 και από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του, με δηλώσεις του μοιάζει να διαφοροποιείται από τις πολιτικές και τους χειρισμούς του Ερντογάν.
«Δημοκρατία είναι κάτι που προκύπτει με τη λαϊκή βούληση, αλλά δεν σημαίνει μόνο κάλπες. Είναι πολύ φυσιολογικό διαφορετικές απόψεις και αντιρρήσεις να εκφράζονται με διάφορους τρόπους και εκτός εκλογικής διαδικασίας», είπε χαρακτηριστικά σε μια προσπάθεια να κατεβάσει τους τόνους μετά τις εμπρηστικές δηλώσεις του πρωθυπουργού, ο οποίος απέδωσε τις διαμαρτυρίες στην τάση «ορισμένων που δεν μπορούν να νικήσουν στην κάλπη το κυβερνών κόμμα, να το καταφέρουν αυτό με τέτοιες μεθόδους» (τις διαδηλώσεις).
Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο άνδρες συμφωνούν ότι διαφωνούν σε μια σειρά θεμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης. Μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, υπήρξε μια ανοιχτή «σύγκρουση», με αφορμή πάλι μία διαδήλωση στην Αγκυρα. Ο Ερντογάν είχε ζητήσει την καταστολή της, ο Γκιουλ πάλι συνέστησε στον κυβερνήτη της πόλης να δείξει «ανοχή» και ο πρωθυπουργός δεν είχε κρύψει τότε την ενόχλησή του για την κρατική «διγλωσσία» κι εξάλλου έχει αποδείξει ότι δεν ανέχεται αμφισβητήσεις.
Εκτιμάται πως αυτή η «παγωμάρα» στις σχέσεις τους πηγάζει από το γεγονός ότι ο Ερντογάν φιλοδοξεί να γίνει ο πρώτος πρόεδρος της Τουρκίας που θα εκλεγεί απευθείας από τον λαό το 2014. Το δημοψήφισμα του 2010 άνοιξε τον δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση, που θα μετατρέψει την Τουρκία από ένα κοινοβουλευτικό σύστημα σε ένα προεδρικό, ωστόσο, ακόμα εκκρεμεί η σύνταξη του νέου Συντάγματος.
Ο Γκιουλ δεν έχει ξεκαθαρίσει αν «ενδιαφέρεται» για τη θέση, πάντως, δημοσκοπήσεις τον τοποθετούν ψηλά στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Ο Ερντογάν, πάντως, δέχτηκε πυρά και από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Τζον Κέρι, που ζήτησε «αυτοσυγκράτηση» και τάχθηκε υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος των πολιτών να διαδηλώνουν ειρηνικά.
Ηρεμία συνέστησε χθες ο Τ. Ερντογάν αναχωρώντας για τη Βόρεια Αφρική, την ώρα που οι αστυνομικοί χρησιμοποιούσαν αντλίες νερού για να απωθήσουν τους διαδηλωτές
Και παρά την εικόνα της ομαλότητας και της πολιτικής ισχύος που επιχείρησε να δώσει ο πρωθυπουργός, αναχωρώντας κανονικά για το προγραμματισμένο του ταξίδι στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και συστήνοντας «ηρεμία» και «χαλαρότητα», η κατάσταση εξακολουθεί να παραμένει έκρυθμη. Στους δρόμους κατεβαίνουν και οι μαθητές, σήμερα και αύριο θα απεργήσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και πιθανόν θα ακολουθήσουν και άλλοι εργαζόμενοι, ενώ επιβεβαιώθηκε επίσημα ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή.
Χθες το απόγευμα συγκεντρώθηκε και πάλι πλήθος στην πλατεία Ταξίμ, ωστόσο οι συγκρούσεις εστιάστηκαν στο Μπεσίκτας, όπου βρίσκεται και το γραφείο του Ερντογάν, γύρω από το οποίο υπάρχει ισχυρός αστυνομικός κλοιός. Κάνοντας χρήση δακρυγόνων η αστυνομία επιχείρησε και πάλι να διαλύσει εκατοντάδες διαδηλωτές.
Στο Μπεσίκτας, όπου το βράδυ της Κυριακής σημειώθηκαν σφοδρά επεισόδια, τζαμιά, καταστήματα και κτίρια ενός πανεπιστημίου έχουν μετατραπεί σε αυτοσχέδια νοσοκομεία για όσους τραυματίστηκανς. Επεισόδια καταγράφηκαν και στην Αγκυρα. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα κατά μαθητών Λυκείων, διαδηλώνοντας κατά της κυβέρνησης.
ΕΝΑΣ ΝΕΚΡΟΣ
Τη Δευτέρα επιβεβαιώθηκε και επίσημα ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή. Πρόκειται για τον 20χρονο Μεχμέτ Αϊβαλίτας, μέλος σοσιαλιστικής οργάνωσης, που παρασύρθηκε την Κυριακή από ταξί που έπεσε στο πλήθος. Πάνω από 1.480 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί μέχρι στιγμής στην Κωνσταντινούπολη, με πέντε εξ αυτών να είναι στην εντατική και άλλους δυο σε κρίσιμη κατάσταση. Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, περισσότερα από 1.700 άτομα έχουν συλληφθεί κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων σε 67 πόλεις της Τουρκίας.
- Σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Τούρκους διαδηλωτές, συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στην Αθήνα επί της οδού Βασ. Σοφίας, στο ύψος της Ρηγίλλης. Οι συγκεντρωμένοι προσπάθησαν να κατευθυνθούν προς την τουρκική πρεσβεία, στη συμβολή των οδών Βασ. Γεωργίου Β' και Ρηγίλλης, αλλά οι αστυνομικές δυνάμεις τους σταμάτησαν. Το αίτημά τους να θυροκολλήσουν ψήφισμα δεν έγινε δεκτό. Αντίστοιχη συγκέντρωση διοργανώθηκε και από το KKE μπροστά στο Πολεμικό Μουσείο.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ
[ ΑΝΑΛΥΣΗ ]
Γράφει ο Φίλιπ Στίβενς FINANCIAL TIMES
Οι διαδηλωτές έχουν δίκιο
Η εξήγηση για τις διαμαρτυρίες στην Τουρκία μπορεί να εντοπιστεί στην άγρια αντίδραση του πρωθυπουργού της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πίσω από τις ταραχές βρίσκεται το πολύ μεγαλύτερο ερώτημα που τέθηκε πριν από χρόνια από το κόμμα του πρωθυπουργού, το ΑΚΡ. Πού είναι η θέση της Τουρκίας, κατά τη γνώμη του Ερντογάν; Πριν από λίγο καιρό η Αγκυρα κοιτούσε προς τη Δύση. Τώρα έχει στραφεί προς την Ανατολή.
Με τη βίαιη απάντηση των αστυνομικών δακρυγόνων, ο πρωθυπουργός έκανε την πιο εύγλωττη επίδειξη απολυταρχισμού ενάντια στην οποία όρθωσαν το ανάστημά τους οι διαδηλωτές. Ο Ερντογάν έχει κερδίσει τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και, με την «ύβριν» που ακολουθεί μετά από μια δεκαετία στο αξίωμα, έδρασε σαν αυτό να τον καθιστά υπεράνω των περιορισμών της τουρκικής δημοκρατίας. Η δυσαρέσκεια συσσωρευόταν για καιρό. Η καταπίεση του Τύπου, οι συλλήψεις πολιτικών αντιπάλων, η αυξανόμενη ισλαμική αύρα στην εγχώρια πολιτική και η υποψία ότι ο Ερντογάν έχει αγκιστρωθεί στην εξουσία ενέτειναν τη δυσαρέσκεια. Ηταν κοινό μυστικό ότι ο πρωθυπουργός θέλει να μεταπηδήσει στην προεδρία με διευρυμένες εξουσίες. Θέλει να αλλάξει το Σύνταγμα για να πραγματοποιήσει τη μετάβαση.
Η φιλοδοξία προκαλεί ενόχληση, και όχι μόνο στους πολιτικούς του αντιπάλους. Κάποιοι λένε ακόμη και στον νυν πρόεδρο, Αμπντουλάχ Γκιουλ. [...] Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης από το ΑΚΡ, η Τουρκία κοιτούσε προς τη Δύση. Ο Ερντογάν επέδειξε αξιοθαύμαστη προθυμία να υιοθετήσει τις δημοκρατικές και δικαστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ανοίξει η πόρτα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Και επέδειξε την απαιτούμενη σκληρότητα με τον στρατό που συνωμοτούσε εναντίον της τουρκικής δημοκρατίας.
Ενας συνδυασμός ευρωπαϊκών (κυρίως γαλλογερμανικών) απορρίψεων, τα προβλήματα στην Ευρωζώνη και η ζωτικότητα της τουρκικής οικονομίας, μείωσαν τον ενθουσιασμό γι' αυτή την πορεία, οδηγώντας το ΑΚΡ να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της χώρας ως την καταλυτική δύναμη μεταξύ Ανατολής και Αύσης.
Η στρατηγική αυτή ξεπεράστηκε από τα γεγονότα. Στην πορεία η Τουρκία άρχισε να μοιάζει περισσότερο ισλαμική και λιγότερο δημοκρατική. Η Τουρκία δεν είναι Αίγυπτος, ούτε Λιβύη ή Συρία. Ο Ερντογάν κέρδισε τρεις εκλογές. Κι όμως φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι ο πλουραλισμός. Αυτοί που βγήκαν στους δρόμους στέλνουν σαφές μήνυμα: η σύγχρονη Τουρκία θέλει μια σύγχρονη δημοκρατία.
ΕΘΝΟΣ
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
