2013-06-11 14:52:55
Του Κώστα Ράπτη
Μέχρι πρότινος η κυβέρνηση της Τουρκίας έκανε τα πάντα για την εύνοια των αγορών και τις επικαλούνταν ως τον πλέον αξιόπιστο μάρτυρα των επιτυχιών της. Ωστόσο, οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν από το Πάρκο Gezi έμελλε να το ανατρέψουν και αυτό.
Στο κλίμα της αφόρητης συνωμοσιολογίας με την οποία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επιχειρεί να συσπειρώσει τους οπαδούς του, εντοπίζοντας την πηγή της αναταραχής κάπου έξω και μακριά από τον “εθνικό κορμό”, οι παίκτες της αγοράς μεταμορφώθηκαν σε υπ΄ αριθμόν ένα υπόπτους.
Στις έξι συγκεντρώσεις στις οποίες μίλησε την Κυριακή, ο Τούρκος πρωθυπουργός εξαπέλυσε κεραυνούς εναντίον του “λόμπι των επιτοκίων” το οποίο μέχρι τώρα “εκμεταλλευόταν τον ιδρώτα του λαού” και προειδοποίησε όσους “θέλουν να βυθίσουν το Χρηματιστήριο” ότι θα βυθισθούν οι ίδιοι, διότι “δεν είναι ο Erdoğan που έχει μετοχές”.
“Αν εντοπίσουμε την κερδοσκοπία σας, θα σας πνίξουμε, όποιοι και αν είστε” πρόσθεσε απειλητικά και συνέχισε ακάθεκτος: “απευθύνομαι στη μία, στις τρεις, σε όλες τις τράπεζες που αποτελούν αυτό το λόμπι. Αφού αρχίσατε αυτόν τον πόλεμο εναντίον μας, θα πληρώσετε βαρύ τίμημα”.
Μάλιστα, σε μια έμμεση παρότρυνση σε μποϊκοτάζ, ο Τούρκος πρωθυπουργός ζήτησε από το ακροατήριό του να “δώσει ένα μάθημα στο λόμπι”, υπενθυμίζοντας του ότι μπορεί να στραφεί στις κρατικές τράπεζες.
Είναι οπωσδήποτε παράδοξο το ότι ο Erdoğan βρίσκει διασυνδέσεις ανάμεσα στον χρηματοπιστωτικό τομέα και το πολύχρωμο πλήθος της Πλατείας Taksim, όπου κυριαρχούν τα σύμβολα και οι τρόποι της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Αλλά δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει αυτό, αν σκεφθούμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah (στη μητρική εταιρεία της οποίας είναι γενικός διευθυντής ο γαμπρός του Erdoğan) απάντησε σε επικριτικό άρθρο του Bloomberg υπενθυμίζοντας ότι ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης και ιδιοκτήτης του πρακτορείου είναι Εβραίος Είναι διπλά παράδοξο το ότι ο Erdoğan εντοπίζει “λόμπι των επιτοκίων” σε μία φάση, που όπως ο ίδιος πανηγύριζε προσφάτως, οι αποδόσεις του τουρκικού ομολόγου αναφοράς βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών. Ωστόσο, από παλαιά ο ηγέτης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επιδείκνυε μιαν ορισμένη εμμονή με το θέμα. Μάλιστα οι κοσμικοί του αντίπαλοι απέδιδαν τις ανορθόδοξες επιλογές της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας στις μουσουλμανικές θρησκευτικές πεποιθήσεις του Πρωθυπουργού, ενώ περισσότερο κυνικοί αναλυτές απλώς επεσήμαιναν ότι ο πραγματικός ηγέτης του “λόμπι των επιτοκίων” είναι η ίδια η κυβέρνηση, εφόσον διαρκώς αδυνατεί να πιάσει τους στόχους για τον πληθωρισμό.
Είναι ωστόσο ακόμη περισσότερο παράδοξο το ότι για τις ανάγκες του εγχώριου ακροατηρίου του ο Τούρκος πρωθυπουργός κάνει ό,τι μπορεί για να μεταφέρει το κλίμα της αναταραχής και στις αγορές – από την “ψήφο εμπιστοσύνης” των οποίων κρίνονται και για τον ίδιο πολλά σε αυτή την ευαίσθητη συγκυρία.
Το άμεσο κίνητρο του Εrdogan πιθανότατα είναι το ξεκαθάρισμα λογαριασμών με ορισμένους επιχειρηματίες οι οποίοι συντάχθηκαν με το κίνημα αμφισβήτησής του – όπως ο Cem Boyner της Boyner Holdings, ο οποίος εμφανίσθηκε στο Πάρκο Gezi με το πλακάτ “δεν είμαι δεξιός, ούτε αριστερός, είμαι πλιατσικολόγος” (παρωδώντας τον διαβόητο πλέον χαρακτηρισμό του Τούρκου Πρωθυπουργού για τους διαδηλωτές) ή ο Ergun Özen, επικεφαλής της τράπεζας Garanti, ο οποίος δήλωσε “πλιατσικολόγος” επίσης. Για τον τελευταίο, αξίζει να σημειωθεί ότι η μεταστροφή του οφείλεται στην απειλή μποϊκοτάζ της τράπεζας από τους διαδηλωτές (1.500 πιστωτικές κάρτες ακυρώθηκαν και καταθέσεις ύψους 35-40 εκατομμυρίων λιρών αποσύρθηκαν την πρώτη εβδομάδα της αναταραχής), λόγω της οργής που προκάλεσε η (μη) κάλυψη των γεγονότων από το κανάλι NTV – ιδιοκτησίας, όπως και η τράπεζα, του ομίλου Doğuş Holding...
O Erdoğan εξαπέλυσε επίσης μύδρους και κατά των ομίλων Koç και Sabanci, των δύο μεγαλύτερων της Τουρκίας, διότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που έχουν ιδρύσει και φέρουν το όνομά τους έχουν μετατραπεί σε εστίες αμφισβήτησής του.
Όλα αυτά θα αποτελούσαν ανέξοδη επίδειξη διγλωσσίας, αν η Τουρκία δεν ήταν στην παρούσα φάση απολύτως εξαρτημένη από τις διαθέσεις των επενδυτών. Ήδη τη Δευτέρα ο οίκος αξιολόγησης Moody΄s, ο οποίος στα μέσα Μαϊου αναβάθμισε το αξιόχρεο της Τουρκίας σε επενδυτικό επίπεδο, προειδοποιούσε με αναφορά του ότι η παράταση της αναταραχής δημιουργεί σημαντικά ρίσκα για το τουρκικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μέσω της επαπειλούμενης μείωσης της τουριστικής κίνησης και των εισροών τοποθετήσεων χαρτοφυλακίου. Στους 12 μήνες που προηγήθηκαν του Μαρτίου, οι ξένες καθαρές εισροές χαρτοφυλακίου έφθασαν, σύμφωνα με το FT.com, τα 44,4 δισ. δολάρια, καλύπτοντας το 94% του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών των 47 δισ., ενώ οι ξένες άμεσες επενδύσεις ανήλθαν συνολικά στα 7,6 δισ. δολάρια.
Μάλιστα ειδικά το τραπεζικό σύστημα αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευάλωτο, εφόσον ο λόγος χορηγήσεων προς καταθέσεις ξεπέρασε φέτος το 100%, ενώ το εξωτερικό χρέος των τουρκικών τραπεζών είχε φθάσει στα τέλη του 2012 το 14,3% του ΑΕΠ (έναντι 8% τις παραμονές της κατάρρευσης της Lehmann Brothers), ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών, σύμφωνα με την Capital Economics. Τα δύο τρίτα αυτού του χρέους θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν εντός 12μήνου. Καθώς ο βραχυπρόθεσμος εξωτερικός δανεισμός αυξήθηκε κατά 70% το πρώτο τρίμηνο του 2013, γίνεται κατανοητό ότι κάθε απότομος περιορισμός των εισροών κεφαλαίων θα συνιστούσε σοκ.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι στον απόηχο των δηλώσεων Erdoğan, η συνεδρίαση του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης τη Δευτέρα (που άρχισε με περίπου μιάμιση ώρα καθυστέρηση λόγω “τεχνικού προβλήματος”) είδε τον γενικό δείκτη να κλείνει μειωμένος κατά 2,5%, με οδηγό της πτώσης τις τραπεζικές μετοχές (-3,4% για τη Garanti και -3,6% για τη Boyner), εξαιρουμένης μόνο της “ισλαμικής τράπεζας” Bank Asya που ενισχύθηκε κατά 3.78%...
Capital
InfoGnomon
Μέχρι πρότινος η κυβέρνηση της Τουρκίας έκανε τα πάντα για την εύνοια των αγορών και τις επικαλούνταν ως τον πλέον αξιόπιστο μάρτυρα των επιτυχιών της. Ωστόσο, οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν από το Πάρκο Gezi έμελλε να το ανατρέψουν και αυτό.
Στο κλίμα της αφόρητης συνωμοσιολογίας με την οποία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επιχειρεί να συσπειρώσει τους οπαδούς του, εντοπίζοντας την πηγή της αναταραχής κάπου έξω και μακριά από τον “εθνικό κορμό”, οι παίκτες της αγοράς μεταμορφώθηκαν σε υπ΄ αριθμόν ένα υπόπτους.
Στις έξι συγκεντρώσεις στις οποίες μίλησε την Κυριακή, ο Τούρκος πρωθυπουργός εξαπέλυσε κεραυνούς εναντίον του “λόμπι των επιτοκίων” το οποίο μέχρι τώρα “εκμεταλλευόταν τον ιδρώτα του λαού” και προειδοποίησε όσους “θέλουν να βυθίσουν το Χρηματιστήριο” ότι θα βυθισθούν οι ίδιοι, διότι “δεν είναι ο Erdoğan που έχει μετοχές”.
“Αν εντοπίσουμε την κερδοσκοπία σας, θα σας πνίξουμε, όποιοι και αν είστε” πρόσθεσε απειλητικά και συνέχισε ακάθεκτος: “απευθύνομαι στη μία, στις τρεις, σε όλες τις τράπεζες που αποτελούν αυτό το λόμπι. Αφού αρχίσατε αυτόν τον πόλεμο εναντίον μας, θα πληρώσετε βαρύ τίμημα”.
Μάλιστα, σε μια έμμεση παρότρυνση σε μποϊκοτάζ, ο Τούρκος πρωθυπουργός ζήτησε από το ακροατήριό του να “δώσει ένα μάθημα στο λόμπι”, υπενθυμίζοντας του ότι μπορεί να στραφεί στις κρατικές τράπεζες.
Είναι οπωσδήποτε παράδοξο το ότι ο Erdoğan βρίσκει διασυνδέσεις ανάμεσα στον χρηματοπιστωτικό τομέα και το πολύχρωμο πλήθος της Πλατείας Taksim, όπου κυριαρχούν τα σύμβολα και οι τρόποι της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Αλλά δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει αυτό, αν σκεφθούμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah (στη μητρική εταιρεία της οποίας είναι γενικός διευθυντής ο γαμπρός του Erdoğan) απάντησε σε επικριτικό άρθρο του Bloomberg υπενθυμίζοντας ότι ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης και ιδιοκτήτης του πρακτορείου είναι Εβραίος Είναι διπλά παράδοξο το ότι ο Erdoğan εντοπίζει “λόμπι των επιτοκίων” σε μία φάση, που όπως ο ίδιος πανηγύριζε προσφάτως, οι αποδόσεις του τουρκικού ομολόγου αναφοράς βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών. Ωστόσο, από παλαιά ο ηγέτης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επιδείκνυε μιαν ορισμένη εμμονή με το θέμα. Μάλιστα οι κοσμικοί του αντίπαλοι απέδιδαν τις ανορθόδοξες επιλογές της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας στις μουσουλμανικές θρησκευτικές πεποιθήσεις του Πρωθυπουργού, ενώ περισσότερο κυνικοί αναλυτές απλώς επεσήμαιναν ότι ο πραγματικός ηγέτης του “λόμπι των επιτοκίων” είναι η ίδια η κυβέρνηση, εφόσον διαρκώς αδυνατεί να πιάσει τους στόχους για τον πληθωρισμό.
Είναι ωστόσο ακόμη περισσότερο παράδοξο το ότι για τις ανάγκες του εγχώριου ακροατηρίου του ο Τούρκος πρωθυπουργός κάνει ό,τι μπορεί για να μεταφέρει το κλίμα της αναταραχής και στις αγορές – από την “ψήφο εμπιστοσύνης” των οποίων κρίνονται και για τον ίδιο πολλά σε αυτή την ευαίσθητη συγκυρία.
Το άμεσο κίνητρο του Εrdogan πιθανότατα είναι το ξεκαθάρισμα λογαριασμών με ορισμένους επιχειρηματίες οι οποίοι συντάχθηκαν με το κίνημα αμφισβήτησής του – όπως ο Cem Boyner της Boyner Holdings, ο οποίος εμφανίσθηκε στο Πάρκο Gezi με το πλακάτ “δεν είμαι δεξιός, ούτε αριστερός, είμαι πλιατσικολόγος” (παρωδώντας τον διαβόητο πλέον χαρακτηρισμό του Τούρκου Πρωθυπουργού για τους διαδηλωτές) ή ο Ergun Özen, επικεφαλής της τράπεζας Garanti, ο οποίος δήλωσε “πλιατσικολόγος” επίσης. Για τον τελευταίο, αξίζει να σημειωθεί ότι η μεταστροφή του οφείλεται στην απειλή μποϊκοτάζ της τράπεζας από τους διαδηλωτές (1.500 πιστωτικές κάρτες ακυρώθηκαν και καταθέσεις ύψους 35-40 εκατομμυρίων λιρών αποσύρθηκαν την πρώτη εβδομάδα της αναταραχής), λόγω της οργής που προκάλεσε η (μη) κάλυψη των γεγονότων από το κανάλι NTV – ιδιοκτησίας, όπως και η τράπεζα, του ομίλου Doğuş Holding...
O Erdoğan εξαπέλυσε επίσης μύδρους και κατά των ομίλων Koç και Sabanci, των δύο μεγαλύτερων της Τουρκίας, διότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που έχουν ιδρύσει και φέρουν το όνομά τους έχουν μετατραπεί σε εστίες αμφισβήτησής του.
Όλα αυτά θα αποτελούσαν ανέξοδη επίδειξη διγλωσσίας, αν η Τουρκία δεν ήταν στην παρούσα φάση απολύτως εξαρτημένη από τις διαθέσεις των επενδυτών. Ήδη τη Δευτέρα ο οίκος αξιολόγησης Moody΄s, ο οποίος στα μέσα Μαϊου αναβάθμισε το αξιόχρεο της Τουρκίας σε επενδυτικό επίπεδο, προειδοποιούσε με αναφορά του ότι η παράταση της αναταραχής δημιουργεί σημαντικά ρίσκα για το τουρκικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, μέσω της επαπειλούμενης μείωσης της τουριστικής κίνησης και των εισροών τοποθετήσεων χαρτοφυλακίου. Στους 12 μήνες που προηγήθηκαν του Μαρτίου, οι ξένες καθαρές εισροές χαρτοφυλακίου έφθασαν, σύμφωνα με το FT.com, τα 44,4 δισ. δολάρια, καλύπτοντας το 94% του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών των 47 δισ., ενώ οι ξένες άμεσες επενδύσεις ανήλθαν συνολικά στα 7,6 δισ. δολάρια.
Μάλιστα ειδικά το τραπεζικό σύστημα αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευάλωτο, εφόσον ο λόγος χορηγήσεων προς καταθέσεις ξεπέρασε φέτος το 100%, ενώ το εξωτερικό χρέος των τουρκικών τραπεζών είχε φθάσει στα τέλη του 2012 το 14,3% του ΑΕΠ (έναντι 8% τις παραμονές της κατάρρευσης της Lehmann Brothers), ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών, σύμφωνα με την Capital Economics. Τα δύο τρίτα αυτού του χρέους θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν εντός 12μήνου. Καθώς ο βραχυπρόθεσμος εξωτερικός δανεισμός αυξήθηκε κατά 70% το πρώτο τρίμηνο του 2013, γίνεται κατανοητό ότι κάθε απότομος περιορισμός των εισροών κεφαλαίων θα συνιστούσε σοκ.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι στον απόηχο των δηλώσεων Erdoğan, η συνεδρίαση του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης τη Δευτέρα (που άρχισε με περίπου μιάμιση ώρα καθυστέρηση λόγω “τεχνικού προβλήματος”) είδε τον γενικό δείκτη να κλείνει μειωμένος κατά 2,5%, με οδηγό της πτώσης τις τραπεζικές μετοχές (-3,4% για τη Garanti και -3,6% για τη Boyner), εξαιρουμένης μόνο της “ισλαμικής τράπεζας” Bank Asya που ενισχύθηκε κατά 3.78%...
Capital
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ανανέωσε ο Βασίλης Γεωργόπουλος
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
