2013-06-21 12:08:03
από την Αλεξάνδρα Κορωναίου, Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Πάντειο Πανεπιστήμιο
Το σκοτάδι που αιφνίδια κάλυψε τις οθόνες της δημόσιας τηλεόρασης φαίνεται πως άνοιξε τα μάτια ακόμη και εκείνων που υποστηρίζουν τις κυβερνητικές πολιτικές κάνοντας έκδηλη τη διολίσθηση της πολιτικής εξουσίας σε μια αυταρχική νοοτροπία διακυβέρνησης της χώρας.
Ο αυταρχισμός της κυβέρνησης εκφράζεται εδώ και αρκετό καιρό σε διάφορα επίπεδα της κοινωνικής ζωής από την άγρια καταστολή των κοινωνικών κινημάτων και την επίταξη των καθηγητών μέχρι την περιφρόνηση της Βουλής και την καταπάτηση βασικών αρχών δικαίου. Μόνο που αυτή τη φορά η κυβέρνηση διάλεξε ένα επικίνδυνο για την ίδια πεδίο άσκησης του αυταρχισμού της: το τηλεοπτικό μέσο το οποίο από τη δεκαετία του ’60 έχει αναγορευτεί από τα φιλελεύθερα καθεστώτα σε σύμβολο της πλουραλιστικής ενημέρωσης, του εκδημοκρατισμού της κουλτούρας και της άνετης ψυχαγωγίας στον προσωπικό ή οικογενειακό ελεύθερο χρόνο
. Στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες η τηλεόραση, παρά τις εντονότατες κριτικές για χειραγώγηση και αλλοτρίωση των μαζών μέσω κατασκευασμένων μηνυμάτων, θεωρείται «ένα παράθυρο ανοιχτό στον κόσμο» και σημείο διαφοροποίησης με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα στα οποία όλα σχεδόν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας λειτουργούν μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο λογοκρισίας, προπαγάνδας και ελέγχου.
Τι ειρωνεία, αλήθεια, ένας πρωθυπουργός ευρωπαϊκής χώρας και εκπρόσωπος της φιλελεύθερης ιδεολογίας να κλείνει την δημόσια τηλεόραση και να μπλοκάρει την πρόσβαση στη διεθνή πληροφόρηση. Πώς να μην μείνουν άναυδοι οι ομοϊδεάτες του ανά τον κόσμο; Και πώς νη μην σοκαριστεί ο λεγόμενος «μέσος τηλεθεατής» ο οποίος αρέσκεται να πιστεύει ότι όσο έχει το τηλεκοντρόλ στα χέρια του έχει και το δικαίωμα να αποφασίζει τι βλέπει και τι δεν βλέπει στη μικρή οθόνη. Μπορεί αυτή η αντίληψη να είναι απλώς μια ψευδαίσθηση εξουσίας, αφού άλλοι διαμορφώνουν τόσο τα προγράμματα όσο και τη ροή της πληροφόρησης. Μπορεί επίσης να πιστεύει πως μια δημόσια τηλεόραση σαν την ΕΡΤ, την οποία σπανίως παρακολουθεί, χρειάζεται ριζικές αλλαγές στη λειτουργία και τη δομή της. Μπορεί, τέλος, να ανέχεται τη διαπλοκή των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης με τα οικονομικά συμφέροντα και να έχει την χειρότερη άποψη για τους δημοσιογράφους τους οποίους θεωρεί «πουλημένους» και άλλα πολλά.
Πολλά μπορεί να ανέχεται το ανώνυμο, μοναχικό και φοβισμένο άτομο της παγκοσμιοποιημένης εποχής. Αυτό όμως που δεν ανέχεται ακόμη κι ο πιο αλλοτριωμένος τηλεθεατής είναι η ωμή παρέμβαση του κράτους στην προσωπική χρήση του ελεύθερου χρόνου του και μάλιστα στον ιδιωτικό του χώρο. Και η τηλεόραση είναι το κατ’εξοχήν αντικείμενο-σύμβολο ενός «οικείου» χρόνου και χώρου, μοναδικό πλέον καταφύγιο και μέσο φυγής από μια άθλια πραγματικότητα.
Από αυτή την άποψη, η κυβέρνηση και οι ειδικοί σύμβουλοί της δεν τα λογάριασαν καθόλου καλά, αγνοώντας στοιχειώδη πράγματα για τη δύναμη της τηλεόρασης και τις ιδιαιτερότητες της τηλεθέασης στην εποχή του πολλαπλασιασμού των ηλεκτρονικών δικτύων και διαδικτύων πληροφόρησης. Δεν λογάριασαν, δηλαδή, πως το μαύρο που βίαια εισέβαλε στο σπίτι μας μέσω της σκοτεινής οθόνης σηματοδότησε μια ουσιαστικότερη απειλή για τους πολίτες: την διείσδυση του κράτους στον ιδιωτικό χώρο και χρόνο. Και αυτό όλοι γνωρίζουν πως συμβαίνει μόνο στα φασιστικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Κατάφερε έτσι η κυβέρνηση, κλείνοντας τον διακόπτη της ΕΡΤ, να συσπειρώσει εναντίον της τους υπερασπιστές και τους πολέμιους της ΕΡΤ, τους φιλελεύθερους και τους ριζοσπάστες, τους φίλους και τους εχθρούς της τηλεόρασης, τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους. Και βέβαια τους ανθρώπους που καθημερινά παράγουν ενημέρωση και ψυχαγωγία, η δύναμη των οποίων είναι παγκοσμίως γνωστή .
Όμως το σκοτάδι που επιβλήθηκε στην ΕΡΤ δεν άνοιξε μόνο τα μάτια κάποιων ανθρώπων αλλά φώτισε και τις συνειδήσεις πολλών άλλων που τόλμησαν ένα πείραμα δίχως προηγούμενο στην ιστορία του τηλεοπτικού μέσου: την ιδιοποίησης ενός μέσου παραγωγής δημόσιας μαζικής ενημέρωσης και ψυχαγωγίας από τους εργαζομένους σε αυτό, δημοσιογράφους και παραγωγούς, τεχνικούς και υπαλλήλους. Και μάλιστα με τη σθεναρή υποστήριξη ενός πολύχρωμου κοινού που ύψωσε το ανάστημά του απέναντι στην πιο σκοτεινή πλευρά της εξουσίας που δεν είναι άλλη από τη γοητεία του αυταρχισμού και του φασισμού.
Έτσι, η εντός και εκτός των πλατό ΕΡΤ, ακόμη κι αν αύριο σιγήσει οριστικά, είναι πλέον ορόσημο για τους επερχόμενους αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Απέναντι στα ψηλά τείχη (ας δει κάποιος τις εγκαταστάσεις ορισμένων ιδιωτικών σταθμών) που προστατεύουν τα ιδιωτικά κανάλια από τον έξω κόσμο, το μέγαρο της ΕΡΤ έδειξε πως μια τηλεόραση που να αντιστέκεται τόσο στη χειραγώγησή της από την εκάστοτε εξουσία όσο και στη χειραγώγηση των πολιτών είναι δυνατή. Υπάρχει λοιπόν και αυτή η τηλεόραση. Και αυτή την τηλεόραση αξίζει να την υπερασπιστούμε γιατί είναι δική μας.
tvxs.gr
Το σκοτάδι που αιφνίδια κάλυψε τις οθόνες της δημόσιας τηλεόρασης φαίνεται πως άνοιξε τα μάτια ακόμη και εκείνων που υποστηρίζουν τις κυβερνητικές πολιτικές κάνοντας έκδηλη τη διολίσθηση της πολιτικής εξουσίας σε μια αυταρχική νοοτροπία διακυβέρνησης της χώρας.
Ο αυταρχισμός της κυβέρνησης εκφράζεται εδώ και αρκετό καιρό σε διάφορα επίπεδα της κοινωνικής ζωής από την άγρια καταστολή των κοινωνικών κινημάτων και την επίταξη των καθηγητών μέχρι την περιφρόνηση της Βουλής και την καταπάτηση βασικών αρχών δικαίου. Μόνο που αυτή τη φορά η κυβέρνηση διάλεξε ένα επικίνδυνο για την ίδια πεδίο άσκησης του αυταρχισμού της: το τηλεοπτικό μέσο το οποίο από τη δεκαετία του ’60 έχει αναγορευτεί από τα φιλελεύθερα καθεστώτα σε σύμβολο της πλουραλιστικής ενημέρωσης, του εκδημοκρατισμού της κουλτούρας και της άνετης ψυχαγωγίας στον προσωπικό ή οικογενειακό ελεύθερο χρόνο
Τι ειρωνεία, αλήθεια, ένας πρωθυπουργός ευρωπαϊκής χώρας και εκπρόσωπος της φιλελεύθερης ιδεολογίας να κλείνει την δημόσια τηλεόραση και να μπλοκάρει την πρόσβαση στη διεθνή πληροφόρηση. Πώς να μην μείνουν άναυδοι οι ομοϊδεάτες του ανά τον κόσμο; Και πώς νη μην σοκαριστεί ο λεγόμενος «μέσος τηλεθεατής» ο οποίος αρέσκεται να πιστεύει ότι όσο έχει το τηλεκοντρόλ στα χέρια του έχει και το δικαίωμα να αποφασίζει τι βλέπει και τι δεν βλέπει στη μικρή οθόνη. Μπορεί αυτή η αντίληψη να είναι απλώς μια ψευδαίσθηση εξουσίας, αφού άλλοι διαμορφώνουν τόσο τα προγράμματα όσο και τη ροή της πληροφόρησης. Μπορεί επίσης να πιστεύει πως μια δημόσια τηλεόραση σαν την ΕΡΤ, την οποία σπανίως παρακολουθεί, χρειάζεται ριζικές αλλαγές στη λειτουργία και τη δομή της. Μπορεί, τέλος, να ανέχεται τη διαπλοκή των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης με τα οικονομικά συμφέροντα και να έχει την χειρότερη άποψη για τους δημοσιογράφους τους οποίους θεωρεί «πουλημένους» και άλλα πολλά.
Πολλά μπορεί να ανέχεται το ανώνυμο, μοναχικό και φοβισμένο άτομο της παγκοσμιοποιημένης εποχής. Αυτό όμως που δεν ανέχεται ακόμη κι ο πιο αλλοτριωμένος τηλεθεατής είναι η ωμή παρέμβαση του κράτους στην προσωπική χρήση του ελεύθερου χρόνου του και μάλιστα στον ιδιωτικό του χώρο. Και η τηλεόραση είναι το κατ’εξοχήν αντικείμενο-σύμβολο ενός «οικείου» χρόνου και χώρου, μοναδικό πλέον καταφύγιο και μέσο φυγής από μια άθλια πραγματικότητα.
Από αυτή την άποψη, η κυβέρνηση και οι ειδικοί σύμβουλοί της δεν τα λογάριασαν καθόλου καλά, αγνοώντας στοιχειώδη πράγματα για τη δύναμη της τηλεόρασης και τις ιδιαιτερότητες της τηλεθέασης στην εποχή του πολλαπλασιασμού των ηλεκτρονικών δικτύων και διαδικτύων πληροφόρησης. Δεν λογάριασαν, δηλαδή, πως το μαύρο που βίαια εισέβαλε στο σπίτι μας μέσω της σκοτεινής οθόνης σηματοδότησε μια ουσιαστικότερη απειλή για τους πολίτες: την διείσδυση του κράτους στον ιδιωτικό χώρο και χρόνο. Και αυτό όλοι γνωρίζουν πως συμβαίνει μόνο στα φασιστικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Κατάφερε έτσι η κυβέρνηση, κλείνοντας τον διακόπτη της ΕΡΤ, να συσπειρώσει εναντίον της τους υπερασπιστές και τους πολέμιους της ΕΡΤ, τους φιλελεύθερους και τους ριζοσπάστες, τους φίλους και τους εχθρούς της τηλεόρασης, τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους. Και βέβαια τους ανθρώπους που καθημερινά παράγουν ενημέρωση και ψυχαγωγία, η δύναμη των οποίων είναι παγκοσμίως γνωστή .
Όμως το σκοτάδι που επιβλήθηκε στην ΕΡΤ δεν άνοιξε μόνο τα μάτια κάποιων ανθρώπων αλλά φώτισε και τις συνειδήσεις πολλών άλλων που τόλμησαν ένα πείραμα δίχως προηγούμενο στην ιστορία του τηλεοπτικού μέσου: την ιδιοποίησης ενός μέσου παραγωγής δημόσιας μαζικής ενημέρωσης και ψυχαγωγίας από τους εργαζομένους σε αυτό, δημοσιογράφους και παραγωγούς, τεχνικούς και υπαλλήλους. Και μάλιστα με τη σθεναρή υποστήριξη ενός πολύχρωμου κοινού που ύψωσε το ανάστημά του απέναντι στην πιο σκοτεινή πλευρά της εξουσίας που δεν είναι άλλη από τη γοητεία του αυταρχισμού και του φασισμού.
Έτσι, η εντός και εκτός των πλατό ΕΡΤ, ακόμη κι αν αύριο σιγήσει οριστικά, είναι πλέον ορόσημο για τους επερχόμενους αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Απέναντι στα ψηλά τείχη (ας δει κάποιος τις εγκαταστάσεις ορισμένων ιδιωτικών σταθμών) που προστατεύουν τα ιδιωτικά κανάλια από τον έξω κόσμο, το μέγαρο της ΕΡΤ έδειξε πως μια τηλεόραση που να αντιστέκεται τόσο στη χειραγώγησή της από την εκάστοτε εξουσία όσο και στη χειραγώγηση των πολιτών είναι δυνατή. Υπάρχει λοιπόν και αυτή η τηλεόραση. Και αυτή την τηλεόραση αξίζει να την υπερασπιστούμε γιατί είναι δική μας.
tvxs.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Νέμεση στην Πλατεία Ταξίμ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
