2013-07-25 11:57:05
της Κορίνας Καφετζοπούλου
Ποιος είπε ότι ... η νύφη πρέπει να μοιάζει στην πεθερά; Καταρρίπτεται ένας μύθος της πιο ... ανόητης σύγκρισης που έγινε ποτέ! Την επόμενη φορά που θα σας πει: «Καλό, αλλά σαν το φαΐ της μάνας μου…» μην τον κοιτάξετε στραβά και, προς Θεού, μην πιάσετε το τηγάνι!
Κοιτάξτε τον τρυφερά και απαντήστε. «Το ξέρω αγάπη μου, για σένα το φαΐ της μαμάς, είναι σαν τη φωτογραφία της πρώτης σου ταυτότητας!»
Πρώτον θα τον αφήσετε άναυδο (τακτική αιφνιδιασμού) και δεύτερον θα μπορέσει να ξεκινήσει μια εποικοδομητική συζήτηση, ενώ ίσως τον γνωρίσετε καλύτερα ακόμα και αν κοιμάστε μαζί του χρόνια.
Διότι το αγόρι -άνδρας όταν αλλάζει διατροφικές συνήθειες, νιώθει σαν το μετανάστη ...
Με καθυστέρηση πολλών χρόνων και αφού έχουν στηθεί στην ελληνική κοινωνία αμέτρητοι καβγάδες μεταξύ των ζευγαριών για την πιο κλασική ατάκα του ανδρικού πληθυσμού «….σαν το φαϊ της μάνας μου…» ήρθε η ώρα να αποκατασταθεί η αλήθεια και να μπουν τα πράγματα στη θέση τους για δυο σημαντικούς λόγους, που θα φέρουν ξανά τη γαλήνη στο οικογενειακό τραπέζι:
Για να απενοχοποιηθεί ο ανδρικός πληθυσμός αλλά και για να σταματήσει ο γυναικείος να αγχώνεται, να στεναχωριέται ή να θυμώνει όταν θα ακούει τη συγκεκριμένη ή παρεμφερείς δηλώσεις που θέλουν να συγκρίνουν τις δυο γυναίκες, και μάλιστα σε ένα ιδιαίτερα "ευαίσθητο" χώρο, την κουζίνα!
Διότι η σύγκριση θα γίνεται αλλά καλό είναι να μην δίνετε καμία σημασία, η αναφορά του δε σχετίζεται με τη γεύση του φαγητού αλλά με τις αναμνήσεις του, που σχετίζονται με αυτήν.
Όπως εξηγεί στο MadeinCreta η διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας της Ελληνική Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη, το θέμα της γεύσης ιδιαίτερα για τους άντρες είναι ένα ειδικό κεφάλαιο μέσα στην ψυχοσύνθεσή τους και σχετίζεται και με την ανατροφή τους, και τις μνήμες που έχουν από την μητέρα τους.
Μην ξεχνάμε ότι τα παλαιά χρόνια στο πλαίσιο της σκληραγώγησης των αγοριών, και λόγω συνθηκών ακόμα και ιδιοσυγκρασίας, οι μητέρες δεν ήταν ιδιαίτερα εκδηλωτικές με χάδια και αγκαλιές.
Το οικογενειακό τραπέζι όμως και η μαγειρική ήταν ένα είδος εκδήλωσης αγάπης, δημιουργίας , φροντίδας, προσοχής και πληθώρας άλλων συναισθημάτων που άλλοτε προκαλούσαν χαρά και άλλοτε θλίψη. Πόσο μάλλον αν η μητέρα του ήταν και εκδηλωτική.
Η γεύση χωρίζεται στη μνήμη των γεύσεων και σχετίζεται με την ευχαρίστηση των αισθήσεων και του ουρανίσκου και τη γεύση της μνήμης που συνδέεται με την ύπαρξη και τον τόπο, είναι όπως η ταυτότητα του ανθρώπου!
Ο διαχωρισμός είναι ότι η γυναίκα μπαίνει στη διαδικασία της δημιουργίας και φτιάχνει τις ίδιες ή νέες γεύσεις ενώ ο άνδρας προσπαθεί να ισορροπήσει και να προσαρμοστεί στη νέα του ταυτότητα - κάτι όχι και τόσο εύκολο.
«Ο ρόλος της μητέρας στη διαμόρφωση γευστικής ταυτότητας είναι καθοριστικός», θα πει στο MadeinCreta, η διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Η σωματοποιημένη γεύση εγκαθίσταται στη μνήμη, θηλυκών και αρσενικών και εκδηλώνεται σε κάθε περίσταση. Απλώς, οι γυναίκες εξακολουθούν και στις σύγχρονες κοινωνίες να έχουν την ευθύνη για τη μεταποίηση των πρώτων υλών σε φαγητό με γεύσεις, που έχουν κληρονομήσει από τις μητέρες τους ή αποκτήσει μόνες τους. Οι άνδρες, αφήνοντας τη μητέρα τους είναι υποχρεωμένοι να προσαρμοσθούν σε νέες γεύσεις, κάτι όχι και τόσο εύκολο.
Εκτός από τη μνήμη των γεύσεων, η γεύση της μνήμης είναι το κατάστιχο, όπου καταχωρούνται ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα της προσωπικής ή συλλογικής ιστορίας και γι αυτό η γεύση της, πικρή ή γλυκειά, μας συνοδεύει και τη συντηρούμε ή προσπαθούμε να την ξεχάσουμε.
Μόνο στο θέμα της διατροφής η γεύση της μνήμης και η σωματοποιημένη μνήμη της γεύσης μοιάζει να αποτελούν ένα συμπαγές εξιδανικευμένο σύνολο, που συνοδεύει τον άνθρωπο και τις κοινωνίες των ανθρώπων εσαεί.
Είναι καιρός, νομίζω, με ψυχραιμία να απενοχοποιήσουμε τον ανδρικό πληθυσμό για την προτίμησή του στο τοπικό, το οικείο αλλά και τον γυναικείο πληθυσμό από το άγχος να μιμηθεί αυτό που η μνήμη της γεύσης έχει διασώσει. Διότι η μνήμη της γεύσης είναι η πιο δυνατή καθώς είναι ζωντανή στο σώμα μας και κρατάει όλες τις άλλες μνήμες του τόπου ακμαίες!"
Εξάλλου η προσαρμογή στις διατροφικές συνήθειες γίνεται ούτως ή άλλως απλά περνάει από το αρχικό στάδιο της απόρριψης για να φτάσει στην αναγκαστική η θεληματική αποδοχή.
Η νύφη και η πεθερά; … Καμία σχέση
Η κ. Πολυμέρου ήρθε όμως να καταρρίψει και έναν άλλο μύθο, της πιο άδικης σύγκρισης που έγινε ποτέ, πεθεράς- νύφης η οποία ενσωματώνεται στην παροιμία «η νύφη απ'όταν γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει!».
Αυτή η παροιμία είναι "κατασκευασμένη" για να εξυπηρετήσει άλλους λόγους και δεν έχει σχέση με τη στιγμή γέννησης του κοριτσιού. Για αυτό και αν δε μοιάζετε με την πεθερά σας, μην ανησυχείτε.
Δημιουργήθηκε, εξ ανάγκης, με χιουμοριστική διάθεση θα μπορούσαμε να πούμε, από κάποια "πανούργα" πεθερά. Σχετίζεται ωστόσο με τη συμβίωση και μάλιστα την ιδανική του ζευγαριού.
Τα παλιά τα χρόνια το νιόπαντρο ζευγάρι έμενε στο σπίτι του γαμπρού.
Η γυναίκα που έπαιρνε τη θέση της μητέρας στη ζωή του αγοριού και στη συνέχεια άνδρα έπρεπε να είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη μητέρα … στην κουζίνα.
«Στην ελληνική κοινωνία, ο ρόλος της μητέρας του αγοριού είναι διαφορετικός από το ρόλο της μητέρας του κοριτσιού. νύφη πεθερά σχέσεις φαγητό ελληνική γαστρονομία ακαδημία Αθηνών Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη
Η υποψήφια νύφη ,στην ταινία Πολίτικη Κουζίνα, είναι ανεκπαίδευτη μαθήσεως και δεν γίνεται νύφη.
Η πρώτη προοριζόταν να παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του νέου ζευγαριού, τουλάχιστον στις πατριαρχικές οικογένειες, όπου η νύφη εισερχόταν στο σπίτι του συζύγου της και αποξενωνόταν από τους δικούς της.
Στη νέα της ζωή έπρεπε να συνηθίσει κοντά στη μητέρα του συζύγου της γι αυτό και ισχύει η παροιμία: «η νύφη όταν γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει», αν θέλει να παίξει καλά τον ρόλο της. Διαφορετικά θα προκαλούνταν προβλήματα»
Και αλίμονο αν δεν ήξερε να μαγειρεύει και να ανοίγει φύλλο!
Όλοι οι λαοί προτιμούν την κουζίνα τους οι Κρητικοί όμως….
Η σύνδεση γεύσης, τοπικής ιστορίας, ύπαρξης δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα ή στην Κρήτη ωστόσο, ειδικά οι μετανάστες του νησιού έχουν πιο «επεκτατική πολιτική».
Μάλιστα υπάρχει καταγεγραμμένο παράδειγμα που αναφέρει ότι μια Χανιώτισσα επέβαλε τις διατροφικές συνήθειες του τόπου της, στην μακρινή Ν. Ζηλανδία!
«Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αυτή η εμμονή στη μνήμη των γεύσεων αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ελλήνων ή ακόμη πιο ειδικά των Κρητικών.
Αυτό συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους, όλων των φυλών της γης. Αυτός, άλλωστε, είναι κι ο λόγος που η διατροφή αποτελεί ένα από τα πιο συντηρητικά πολιτισμικά στοιχεία, τα οποία χαρακτηρίζουν τους λαούς, τις τοπικές κοινωνίες και εντός αυτών τις ομάδες και τις οικογένειες.
Ο μετανάστης, εντός ή εκτός της πατρίδας του, ο ξένος ως προς τις διατροφικές συνήθειες ενός τόπου, με τον ίδιο τρόπο αντιδρώντας θα προσπαθήσει να τις αποδεχθεί και να τις εντάξει σταδιακά στις δικές του. Για όλους τους μετανάστες πρώτης γενιάς, η γλώσσα και το φαγητό αποτέλεσαν ισχυρά στοιχεία ταυτότητας.
Στη μακρινή Ν. Ζηλανδία η Μαρία Βερυβάκη μεγάλωσε με τη γαστρονομική παράδοση των Χανίων. Φορέας αυτής της παράδοσης ήταν η μητέρα της. Για τους μετανάστες πρώτης γενιάς η κουζίνα του τόπου υποδοχής παρέμεινε άγνωστος τόπος, ενώ αντίθετα επέβαλαν τις γαστρονομικές τους συνήθειες στο τοπικό κοινωνικό περιβάλλον! Με τον καιρό, βεβαίως, έγιναν πολύ πιο δεκτικοί στις διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, διατηρώντας ωστόσο ένα μέρος της γαστρονομικής κρητικής ταυτότητας».
*Η ομιλία της διευθύντριας του Κέντρου Έρευνας της Ελληνική Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αικατερίνης Πολυμέρου Καμηλάκη παρουσιάστηκε στις εργασίες του 2ου Συμποσίου Ελληνικής Γαστρονομίας που έγινε στο Αμάρι.
madeincreta.gr
Ποιος είπε ότι ... η νύφη πρέπει να μοιάζει στην πεθερά; Καταρρίπτεται ένας μύθος της πιο ... ανόητης σύγκρισης που έγινε ποτέ! Την επόμενη φορά που θα σας πει: «Καλό, αλλά σαν το φαΐ της μάνας μου…» μην τον κοιτάξετε στραβά και, προς Θεού, μην πιάσετε το τηγάνι!
Κοιτάξτε τον τρυφερά και απαντήστε. «Το ξέρω αγάπη μου, για σένα το φαΐ της μαμάς, είναι σαν τη φωτογραφία της πρώτης σου ταυτότητας!»
Πρώτον θα τον αφήσετε άναυδο (τακτική αιφνιδιασμού) και δεύτερον θα μπορέσει να ξεκινήσει μια εποικοδομητική συζήτηση, ενώ ίσως τον γνωρίσετε καλύτερα ακόμα και αν κοιμάστε μαζί του χρόνια.
Διότι το αγόρι -άνδρας όταν αλλάζει διατροφικές συνήθειες, νιώθει σαν το μετανάστη ...
Με καθυστέρηση πολλών χρόνων και αφού έχουν στηθεί στην ελληνική κοινωνία αμέτρητοι καβγάδες μεταξύ των ζευγαριών για την πιο κλασική ατάκα του ανδρικού πληθυσμού «….σαν το φαϊ της μάνας μου…» ήρθε η ώρα να αποκατασταθεί η αλήθεια και να μπουν τα πράγματα στη θέση τους για δυο σημαντικούς λόγους, που θα φέρουν ξανά τη γαλήνη στο οικογενειακό τραπέζι:
Για να απενοχοποιηθεί ο ανδρικός πληθυσμός αλλά και για να σταματήσει ο γυναικείος να αγχώνεται, να στεναχωριέται ή να θυμώνει όταν θα ακούει τη συγκεκριμένη ή παρεμφερείς δηλώσεις που θέλουν να συγκρίνουν τις δυο γυναίκες, και μάλιστα σε ένα ιδιαίτερα "ευαίσθητο" χώρο, την κουζίνα!
Διότι η σύγκριση θα γίνεται αλλά καλό είναι να μην δίνετε καμία σημασία, η αναφορά του δε σχετίζεται με τη γεύση του φαγητού αλλά με τις αναμνήσεις του, που σχετίζονται με αυτήν.
Όπως εξηγεί στο MadeinCreta η διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας της Ελληνική Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη, το θέμα της γεύσης ιδιαίτερα για τους άντρες είναι ένα ειδικό κεφάλαιο μέσα στην ψυχοσύνθεσή τους και σχετίζεται και με την ανατροφή τους, και τις μνήμες που έχουν από την μητέρα τους.
Μην ξεχνάμε ότι τα παλαιά χρόνια στο πλαίσιο της σκληραγώγησης των αγοριών, και λόγω συνθηκών ακόμα και ιδιοσυγκρασίας, οι μητέρες δεν ήταν ιδιαίτερα εκδηλωτικές με χάδια και αγκαλιές.
Το οικογενειακό τραπέζι όμως και η μαγειρική ήταν ένα είδος εκδήλωσης αγάπης, δημιουργίας , φροντίδας, προσοχής και πληθώρας άλλων συναισθημάτων που άλλοτε προκαλούσαν χαρά και άλλοτε θλίψη. Πόσο μάλλον αν η μητέρα του ήταν και εκδηλωτική.
Η γεύση χωρίζεται στη μνήμη των γεύσεων και σχετίζεται με την ευχαρίστηση των αισθήσεων και του ουρανίσκου και τη γεύση της μνήμης που συνδέεται με την ύπαρξη και τον τόπο, είναι όπως η ταυτότητα του ανθρώπου!
Ο διαχωρισμός είναι ότι η γυναίκα μπαίνει στη διαδικασία της δημιουργίας και φτιάχνει τις ίδιες ή νέες γεύσεις ενώ ο άνδρας προσπαθεί να ισορροπήσει και να προσαρμοστεί στη νέα του ταυτότητα - κάτι όχι και τόσο εύκολο.
«Ο ρόλος της μητέρας στη διαμόρφωση γευστικής ταυτότητας είναι καθοριστικός», θα πει στο MadeinCreta, η διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Η σωματοποιημένη γεύση εγκαθίσταται στη μνήμη, θηλυκών και αρσενικών και εκδηλώνεται σε κάθε περίσταση. Απλώς, οι γυναίκες εξακολουθούν και στις σύγχρονες κοινωνίες να έχουν την ευθύνη για τη μεταποίηση των πρώτων υλών σε φαγητό με γεύσεις, που έχουν κληρονομήσει από τις μητέρες τους ή αποκτήσει μόνες τους. Οι άνδρες, αφήνοντας τη μητέρα τους είναι υποχρεωμένοι να προσαρμοσθούν σε νέες γεύσεις, κάτι όχι και τόσο εύκολο.
Εκτός από τη μνήμη των γεύσεων, η γεύση της μνήμης είναι το κατάστιχο, όπου καταχωρούνται ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα της προσωπικής ή συλλογικής ιστορίας και γι αυτό η γεύση της, πικρή ή γλυκειά, μας συνοδεύει και τη συντηρούμε ή προσπαθούμε να την ξεχάσουμε.
Μόνο στο θέμα της διατροφής η γεύση της μνήμης και η σωματοποιημένη μνήμη της γεύσης μοιάζει να αποτελούν ένα συμπαγές εξιδανικευμένο σύνολο, που συνοδεύει τον άνθρωπο και τις κοινωνίες των ανθρώπων εσαεί.
Είναι καιρός, νομίζω, με ψυχραιμία να απενοχοποιήσουμε τον ανδρικό πληθυσμό για την προτίμησή του στο τοπικό, το οικείο αλλά και τον γυναικείο πληθυσμό από το άγχος να μιμηθεί αυτό που η μνήμη της γεύσης έχει διασώσει. Διότι η μνήμη της γεύσης είναι η πιο δυνατή καθώς είναι ζωντανή στο σώμα μας και κρατάει όλες τις άλλες μνήμες του τόπου ακμαίες!"
Εξάλλου η προσαρμογή στις διατροφικές συνήθειες γίνεται ούτως ή άλλως απλά περνάει από το αρχικό στάδιο της απόρριψης για να φτάσει στην αναγκαστική η θεληματική αποδοχή.
Η νύφη και η πεθερά; … Καμία σχέση
Η κ. Πολυμέρου ήρθε όμως να καταρρίψει και έναν άλλο μύθο, της πιο άδικης σύγκρισης που έγινε ποτέ, πεθεράς- νύφης η οποία ενσωματώνεται στην παροιμία «η νύφη απ'όταν γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει!».
Αυτή η παροιμία είναι "κατασκευασμένη" για να εξυπηρετήσει άλλους λόγους και δεν έχει σχέση με τη στιγμή γέννησης του κοριτσιού. Για αυτό και αν δε μοιάζετε με την πεθερά σας, μην ανησυχείτε.
Δημιουργήθηκε, εξ ανάγκης, με χιουμοριστική διάθεση θα μπορούσαμε να πούμε, από κάποια "πανούργα" πεθερά. Σχετίζεται ωστόσο με τη συμβίωση και μάλιστα την ιδανική του ζευγαριού.
Τα παλιά τα χρόνια το νιόπαντρο ζευγάρι έμενε στο σπίτι του γαμπρού.
Η γυναίκα που έπαιρνε τη θέση της μητέρας στη ζωή του αγοριού και στη συνέχεια άνδρα έπρεπε να είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη μητέρα … στην κουζίνα.
«Στην ελληνική κοινωνία, ο ρόλος της μητέρας του αγοριού είναι διαφορετικός από το ρόλο της μητέρας του κοριτσιού. νύφη πεθερά σχέσεις φαγητό ελληνική γαστρονομία ακαδημία Αθηνών Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη
Η υποψήφια νύφη ,στην ταινία Πολίτικη Κουζίνα, είναι ανεκπαίδευτη μαθήσεως και δεν γίνεται νύφη.
Η πρώτη προοριζόταν να παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του νέου ζευγαριού, τουλάχιστον στις πατριαρχικές οικογένειες, όπου η νύφη εισερχόταν στο σπίτι του συζύγου της και αποξενωνόταν από τους δικούς της.
Στη νέα της ζωή έπρεπε να συνηθίσει κοντά στη μητέρα του συζύγου της γι αυτό και ισχύει η παροιμία: «η νύφη όταν γεννηθεί της πεθεράς θα μοιάσει», αν θέλει να παίξει καλά τον ρόλο της. Διαφορετικά θα προκαλούνταν προβλήματα»
Και αλίμονο αν δεν ήξερε να μαγειρεύει και να ανοίγει φύλλο!
Όλοι οι λαοί προτιμούν την κουζίνα τους οι Κρητικοί όμως….
Η σύνδεση γεύσης, τοπικής ιστορίας, ύπαρξης δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα ή στην Κρήτη ωστόσο, ειδικά οι μετανάστες του νησιού έχουν πιο «επεκτατική πολιτική».
Μάλιστα υπάρχει καταγεγραμμένο παράδειγμα που αναφέρει ότι μια Χανιώτισσα επέβαλε τις διατροφικές συνήθειες του τόπου της, στην μακρινή Ν. Ζηλανδία!
«Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αυτή η εμμονή στη μνήμη των γεύσεων αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των Ελλήνων ή ακόμη πιο ειδικά των Κρητικών.
Αυτό συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους, όλων των φυλών της γης. Αυτός, άλλωστε, είναι κι ο λόγος που η διατροφή αποτελεί ένα από τα πιο συντηρητικά πολιτισμικά στοιχεία, τα οποία χαρακτηρίζουν τους λαούς, τις τοπικές κοινωνίες και εντός αυτών τις ομάδες και τις οικογένειες.
Ο μετανάστης, εντός ή εκτός της πατρίδας του, ο ξένος ως προς τις διατροφικές συνήθειες ενός τόπου, με τον ίδιο τρόπο αντιδρώντας θα προσπαθήσει να τις αποδεχθεί και να τις εντάξει σταδιακά στις δικές του. Για όλους τους μετανάστες πρώτης γενιάς, η γλώσσα και το φαγητό αποτέλεσαν ισχυρά στοιχεία ταυτότητας.
Στη μακρινή Ν. Ζηλανδία η Μαρία Βερυβάκη μεγάλωσε με τη γαστρονομική παράδοση των Χανίων. Φορέας αυτής της παράδοσης ήταν η μητέρα της. Για τους μετανάστες πρώτης γενιάς η κουζίνα του τόπου υποδοχής παρέμεινε άγνωστος τόπος, ενώ αντίθετα επέβαλαν τις γαστρονομικές τους συνήθειες στο τοπικό κοινωνικό περιβάλλον! Με τον καιρό, βεβαίως, έγιναν πολύ πιο δεκτικοί στις διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, διατηρώντας ωστόσο ένα μέρος της γαστρονομικής κρητικής ταυτότητας».
*Η ομιλία της διευθύντριας του Κέντρου Έρευνας της Ελληνική Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αικατερίνης Πολυμέρου Καμηλάκη παρουσιάστηκε στις εργασίες του 2ου Συμποσίου Ελληνικής Γαστρονομίας που έγινε στο Αμάρι.
madeincreta.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πάει στους Χοκς ο Άντιτς!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
