2013-08-23 19:59:50
Κοιτάξτε προσεκτικά τα ευρωπαϊκά οικονομικά μεγέθη που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, και δείτε πίσω από τους τίτλους των ειδήσεων που λένε ότι η ευρωζώνη, στο σύνολό της, έχει βγει από την ύφεση.
Η ανταμοιβή σας θα είναι μια ιστορία δύο χωρών η οποία δείχνει το πόσο πεισματικά η ευρωπαϊκή οικονομία αγνοεί το σενάριο το οποίο διακήρυτταν οι ίδιοι της οι πολιτικοί.
Πρόκειται για την Πορτογαλία και την Ολλανδία: δύο χώρες μεσαίου μεγέθους, αντιπροσωπευτικές του «βορρά» και του «νότου», ή του «πυρήνα» και της «περιφέρειας» της νομισματικής ένωσης. Βρίσκονται στα δύο άκρα ενός άξονα τον οποίο οι σκεπτικιστές θεωρούν εγγενές ελάττωμα του ευρώ: η ασυμμετρία ανάμεσα στις ανταγωνιστικές, πλούσιες χώρες, τις οποίες η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία μετέτρεψε σε διαρθρωτικούς αποταμιευτές, και στους μη ανταγωνιστικούς, φτωχούς συγγενείς τους, των οποίων οι ασύδοτες σπατάλες χειροτέρεψαν με το ευρώ.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχής του ευρώ, η Πορτογαλία είχε μεγάλα ελλείμματα προϋπολογισμού, φτάνοντας διψήφια μεγέθη ως ποσοστά του ΑΕΠ κατά το αποκορύφωμα της κρίσης. Η χώρα δεν απόλαυσε ούτε καν την απατηλή άνθηση που έβαλε σε μπελάδες την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιρλανδία. Από την πρώτη 10ετία του ευρώ, η Πορτογαλία κατάφερε μονάχα να υποφέρει. Και τώρα προσπαθεί να συνέλθει από το εφιαλτικό κατάλοιπο του πονοκεφάλου, χωρίς καν να είχε πάει στο πάρτι.
Η Ολλανδία είναι άκρως αντίθετη περίπτωση. Οι Ολλανδοί έχουν γίνει ακόμη πιο τευτονικοί και από τους Γερμανούς σε πολλά ζητήματα που καθορίζουν το γερμανικό λιτοδίαιτο εξαγωγικό οικονομικό μοντέλο. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει υπάρξει πιο θετικό στην Ολλανδία απ’ ότι στη Γερμανία, σχεδόν σε όλα τα χρόνια του ευρώ. Το δημόσιο έλλειμμα της Ολλανδίας είναι σταθερά μικρότερο από της Γερμανίας πριν την κρίση. Επιπλέον, στις απόψεις τους για την οικονομική πολιτική, οι Ολλανδοί συχνά ξεπερνούν τους Γερμανούς, επιμένοντας πιο έντονα από το Βερολίνο στις επίπονες περικοπές ελλειμμάτων στην Πορτογαλία και σε άλλα ελλειμματικά κράτη, καθώς τις θεωρούν ως το τίμημα για τις διασώσεις που έλαβαν οι χώρες.
Σύμφωνα με το παιχνίδι ηθικής που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι πιστωτές της οι οποίοι καθορίζουν τη στρατηγική στην ευρωζώνη, οι Ολλανδοί θα πρέπει να ανταμειφθούν με οικονομική επιτυχία και οι Πορτογάλοι θα πρέπει να καταδικαστούν στο οικονομικό καθαρτήριο μέχρι να απαλλαγούν από τις αμαρτίες τους. Ο εναλλακτικός μύθος που εξιστορείται από τους σκεπτικιστές της νομισματικής ενοποίησης είναι ότι τα κράτη αυτά δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν μοιραστεί ένα κοινό νόμισμα, και ότι οι διαφορετικές προοπτικές τους είναι τόσο αναπόφευκτες όσο και οι μόνιμες πληρωμές από το Βορρά προς το Νότο, που θα χρειαστούν για να παραμείνει ενωμένο το ευρώ.
Έτσι έδειχναν τα πράγματα μέχρι πρόσφατα. Όμως, η οικονομία της Ευρώπης είναι πιο περίπλοκη από ότι εξιστορούν οι μύθοι αυτοί.
Στο δεύτερο τρίμηνο, η Πορτογαλία αναπτύχθηκε με ρυθμό 4,5 τοις εκατό –τον ταχύτερο μεταξύ όλων των κρατών της ΕΕ. Η οικονομία της Ολλανδίας συνέχισε να συρρικνώνεται με ρυθμό 0,2 τοις εκατό κατά το τελευταίο τρίμηνο (0,8 τοις εκατό σε ετήσια βάση).
Δεν θα πρέπει βέβαια να βγάζουμε τελικά συμπεράσματα από τα στατιστικά μόνο ενός τριμήνου. Η ανάπτυξη της Πορτογαλίας, είναι βέβαιο ότι αντικατοπτρίζει έκτακτους παράγοντες και όχι μία γενικότερη αλλαγή τάσης. Παρ’ όλα αυτά, η αντίθεση δείχνει το πόσο εκτός πραγματικότητας είναι κάποιες φορές οι μύθοι που ακούμε συχνά για την ευρωζώνη.
Διαψεύδοντας όσους κηρύσσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία υπεράνω όλων, η ολλανδική ύφεση δείχνει ότι ούτε η ισχυρή δημοσιονομική θέση, ούτε τα μεγάλα πλεονάσματα συναλλαγών επαρκούν για να αποτρέψουν τις πιστωτικές φούσκες, οι οποίες οδηγούν σε κατάρρευση την οικονομία όταν σκάσουν. Οι Ολλανδοί υποφέρουν από τις συνέπειες μίας εντελώς αυτόνομης στεγαστικής φούσκας. Ο δείκτης χρέους προς εισοδήματος είναι στο 250 τοις εκατό. Οι τιμές των κατοικιών έχουν μειωθεί κατά 21 τοις εκατό. Αυτό υποχρεώνει τους χρεωμένους ιδιοκτήτες –το 30 τοις εκατό χρωστάει περισσότερα από την αξία των σπιτιών- να καταναλώνουν λιγότερο. Αν προσθέσουμε τις περικοπές στα δημόσια ελλείμματα, τις οποίες επέβαλλαν στους εαυτούς τους οι ίδιοι οι Ολλανδοί μέσα στον ενθουσιασμό τους να ξεπεράσουν δημοσιονομικά τους Πορτογάλους και τους υπόλοιπους, η ύφεση στην οικονομία είναι αναπόφευκτο επακόλουθο.
Η ιστορία αυτή είναι μια πιο ήπια εκδοχή των όσων συμβαίνουν στην Ιρλανδία και στην Ισπανία. Ενώ τα ελλείμματα συναλλαγών βοήθησαν στο να διογκωθούν οι φούσκες σε αυτές τις χώρες, η περίπτωση της Ολλανδίας δείχνει ότι, και μία καθαρή πιστωτική οικονομία μπορεί να κάνει άνω-κάτω την αγορά ακινήτων της. Με άλλα λόγια, η κρίση σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, έχει περισσότερη σχέση με την κακή εγχώρια πιστωτική ρύθμιση του κάθε κράτους, παρά με τις ανισορροπίες κεφαλαίων μεταξύ τους –παρά το γεγονός ότι, αναμφισβήτητα, αυτές ενθάρρυναν τις κακές εγχώριες πολιτικές.
Το θετικό σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι το ευρώ φαίνεται να μην είναι τόσο ελαττωματικό. Οι ασύμμετρες ροές κεφαλαίων δεν είναι ασύμβατες με τις υγιείς οικονομίες –ο δανεισμός του ιδιωτικού τομέα από τις πλουσιότερες οικονομίες προς τις φτωχότερες είναι επιθυμητός- αλλά αυτές οι πιστώσεις θα πρέπει να χρηματοδοτούν παραγωγικές επενδύσεις. Αυτό απαιτεί καλύτερες τράπεζες. Αφού δοκίμασαν πρώτα όλα τα άλλα, οι ηγέτες της ευρωζώνης αρχίζουν επιτέλους να απευθύνονται στο πραγματικό πρόβλημα.
http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/2013-08-20-18-07-16-20130820104731/
Η ανταμοιβή σας θα είναι μια ιστορία δύο χωρών η οποία δείχνει το πόσο πεισματικά η ευρωπαϊκή οικονομία αγνοεί το σενάριο το οποίο διακήρυτταν οι ίδιοι της οι πολιτικοί.
Πρόκειται για την Πορτογαλία και την Ολλανδία: δύο χώρες μεσαίου μεγέθους, αντιπροσωπευτικές του «βορρά» και του «νότου», ή του «πυρήνα» και της «περιφέρειας» της νομισματικής ένωσης. Βρίσκονται στα δύο άκρα ενός άξονα τον οποίο οι σκεπτικιστές θεωρούν εγγενές ελάττωμα του ευρώ: η ασυμμετρία ανάμεσα στις ανταγωνιστικές, πλούσιες χώρες, τις οποίες η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία μετέτρεψε σε διαρθρωτικούς αποταμιευτές, και στους μη ανταγωνιστικούς, φτωχούς συγγενείς τους, των οποίων οι ασύδοτες σπατάλες χειροτέρεψαν με το ευρώ.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχής του ευρώ, η Πορτογαλία είχε μεγάλα ελλείμματα προϋπολογισμού, φτάνοντας διψήφια μεγέθη ως ποσοστά του ΑΕΠ κατά το αποκορύφωμα της κρίσης. Η χώρα δεν απόλαυσε ούτε καν την απατηλή άνθηση που έβαλε σε μπελάδες την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιρλανδία. Από την πρώτη 10ετία του ευρώ, η Πορτογαλία κατάφερε μονάχα να υποφέρει. Και τώρα προσπαθεί να συνέλθει από το εφιαλτικό κατάλοιπο του πονοκεφάλου, χωρίς καν να είχε πάει στο πάρτι.
Η Ολλανδία είναι άκρως αντίθετη περίπτωση. Οι Ολλανδοί έχουν γίνει ακόμη πιο τευτονικοί και από τους Γερμανούς σε πολλά ζητήματα που καθορίζουν το γερμανικό λιτοδίαιτο εξαγωγικό οικονομικό μοντέλο. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει υπάρξει πιο θετικό στην Ολλανδία απ’ ότι στη Γερμανία, σχεδόν σε όλα τα χρόνια του ευρώ. Το δημόσιο έλλειμμα της Ολλανδίας είναι σταθερά μικρότερο από της Γερμανίας πριν την κρίση. Επιπλέον, στις απόψεις τους για την οικονομική πολιτική, οι Ολλανδοί συχνά ξεπερνούν τους Γερμανούς, επιμένοντας πιο έντονα από το Βερολίνο στις επίπονες περικοπές ελλειμμάτων στην Πορτογαλία και σε άλλα ελλειμματικά κράτη, καθώς τις θεωρούν ως το τίμημα για τις διασώσεις που έλαβαν οι χώρες.
Σύμφωνα με το παιχνίδι ηθικής που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι πιστωτές της οι οποίοι καθορίζουν τη στρατηγική στην ευρωζώνη, οι Ολλανδοί θα πρέπει να ανταμειφθούν με οικονομική επιτυχία και οι Πορτογάλοι θα πρέπει να καταδικαστούν στο οικονομικό καθαρτήριο μέχρι να απαλλαγούν από τις αμαρτίες τους. Ο εναλλακτικός μύθος που εξιστορείται από τους σκεπτικιστές της νομισματικής ενοποίησης είναι ότι τα κράτη αυτά δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν μοιραστεί ένα κοινό νόμισμα, και ότι οι διαφορετικές προοπτικές τους είναι τόσο αναπόφευκτες όσο και οι μόνιμες πληρωμές από το Βορρά προς το Νότο, που θα χρειαστούν για να παραμείνει ενωμένο το ευρώ.
Έτσι έδειχναν τα πράγματα μέχρι πρόσφατα. Όμως, η οικονομία της Ευρώπης είναι πιο περίπλοκη από ότι εξιστορούν οι μύθοι αυτοί.
Στο δεύτερο τρίμηνο, η Πορτογαλία αναπτύχθηκε με ρυθμό 4,5 τοις εκατό –τον ταχύτερο μεταξύ όλων των κρατών της ΕΕ. Η οικονομία της Ολλανδίας συνέχισε να συρρικνώνεται με ρυθμό 0,2 τοις εκατό κατά το τελευταίο τρίμηνο (0,8 τοις εκατό σε ετήσια βάση).
Δεν θα πρέπει βέβαια να βγάζουμε τελικά συμπεράσματα από τα στατιστικά μόνο ενός τριμήνου. Η ανάπτυξη της Πορτογαλίας, είναι βέβαιο ότι αντικατοπτρίζει έκτακτους παράγοντες και όχι μία γενικότερη αλλαγή τάσης. Παρ’ όλα αυτά, η αντίθεση δείχνει το πόσο εκτός πραγματικότητας είναι κάποιες φορές οι μύθοι που ακούμε συχνά για την ευρωζώνη.
Διαψεύδοντας όσους κηρύσσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία υπεράνω όλων, η ολλανδική ύφεση δείχνει ότι ούτε η ισχυρή δημοσιονομική θέση, ούτε τα μεγάλα πλεονάσματα συναλλαγών επαρκούν για να αποτρέψουν τις πιστωτικές φούσκες, οι οποίες οδηγούν σε κατάρρευση την οικονομία όταν σκάσουν. Οι Ολλανδοί υποφέρουν από τις συνέπειες μίας εντελώς αυτόνομης στεγαστικής φούσκας. Ο δείκτης χρέους προς εισοδήματος είναι στο 250 τοις εκατό. Οι τιμές των κατοικιών έχουν μειωθεί κατά 21 τοις εκατό. Αυτό υποχρεώνει τους χρεωμένους ιδιοκτήτες –το 30 τοις εκατό χρωστάει περισσότερα από την αξία των σπιτιών- να καταναλώνουν λιγότερο. Αν προσθέσουμε τις περικοπές στα δημόσια ελλείμματα, τις οποίες επέβαλλαν στους εαυτούς τους οι ίδιοι οι Ολλανδοί μέσα στον ενθουσιασμό τους να ξεπεράσουν δημοσιονομικά τους Πορτογάλους και τους υπόλοιπους, η ύφεση στην οικονομία είναι αναπόφευκτο επακόλουθο.
Η ιστορία αυτή είναι μια πιο ήπια εκδοχή των όσων συμβαίνουν στην Ιρλανδία και στην Ισπανία. Ενώ τα ελλείμματα συναλλαγών βοήθησαν στο να διογκωθούν οι φούσκες σε αυτές τις χώρες, η περίπτωση της Ολλανδίας δείχνει ότι, και μία καθαρή πιστωτική οικονομία μπορεί να κάνει άνω-κάτω την αγορά ακινήτων της. Με άλλα λόγια, η κρίση σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, έχει περισσότερη σχέση με την κακή εγχώρια πιστωτική ρύθμιση του κάθε κράτους, παρά με τις ανισορροπίες κεφαλαίων μεταξύ τους –παρά το γεγονός ότι, αναμφισβήτητα, αυτές ενθάρρυναν τις κακές εγχώριες πολιτικές.
Το θετικό σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι το ευρώ φαίνεται να μην είναι τόσο ελαττωματικό. Οι ασύμμετρες ροές κεφαλαίων δεν είναι ασύμβατες με τις υγιείς οικονομίες –ο δανεισμός του ιδιωτικού τομέα από τις πλουσιότερες οικονομίες προς τις φτωχότερες είναι επιθυμητός- αλλά αυτές οι πιστώσεις θα πρέπει να χρηματοδοτούν παραγωγικές επενδύσεις. Αυτό απαιτεί καλύτερες τράπεζες. Αφού δοκίμασαν πρώτα όλα τα άλλα, οι ηγέτες της ευρωζώνης αρχίζουν επιτέλους να απευθύνονται στο πραγματικό πρόβλημα.
http://www.sofokleous10.gr/portal2/toprotothema/toprotothema/2013-08-20-18-07-16-20130820104731/
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ανοιχτά τις Κυριακές τα καταστήματα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Τραορέ "παίζει" δυνατά για Ολυμπιακό
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
