2013-09-11 13:00:56
«Πρωτογενές πλεόνασμα», λοιπόν. Το νέο «αφήγημα» της κυβέρνησης, ο νέος «εθνικός στόχος» της χώρας.
Είναι κατάντια να τίθεται ως εθνικός στόχος ένα μέγεθος του προϋπολογισμού, ένα νούμερο, αλλά σε μία χώρα που εδώ και 4 χρόνια μαστίζεται από μία πρωτοφανή κρίση και ακόμη ουδείς έχει προχωρήσει στη σύνταξη ενός «εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης», μάλλον αυτό τής αξίζει. Αυτό, όμως, είναι θέμα άλλης συζήτησης.
Η κυβέρνηση εξηγεί το πρωτογενές πλεόνασμα με απλό τρόπο, προσπαθώντας να το χρησιμοποιήσει ως βάση, για να «χτίσει» πάνω σ’ αυτό το πολιτικό εποικοδόμημα. Μία «αφήγηση», δηλαδή, δια πάσαν -εκλογική- χρήση, που θα λέει, grosso modo, πως τώρα που η Ελλάδα δεν έχει έλλειμμα και, άρα, δεν παράγει νέο χρέος, μπορεί να σταθεί στα πόδια της και να απαλλαγεί από την τρόικα, τα δάνεια, τους εκβιασμούς, τις δόσεις και τα περίφημα «ταμειακά διαθέσιμα» που έχουν βρεθεί πολλές φορές «στο κόκκινο».
Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, παραθέτει νούμερα που αποδεικνύουν ότι το πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα «δημιουργικής λογιστικής» και επιχειρεί να αποδομήσει την εκτίμηση ότι η δημοσιονομική προσαρμογή αποδίδει καρπούς -έστω κι αν στον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν πως θα είναι πολύ καλύτερα να αναλάβουν μία χώρα με πλεονασματικό προϋπολογισμό, παρά μία χώρα που θα χρειάζεται δάνεια -και, άρα, κουβέντες και διαπραγματεύσεις με τους δανειστές Λίγο πάνω, λίγο κάτω
Πράγματι, αν δει κανείς τα νούμερα, αλλά και τα επιχειρήματα αμφοτέρων των πλευρών, και η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κοντά στην αλήθεια. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι οριακή, το πλεόνασμα είναι όντως «πέτσινο», αλλά η ουσία είναι ότι η χώρα βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο που το κοντέρ του ελλείμματος θα γράφει μηδέν. Είτε αυτό γίνει το επόμενο τρίμηνο, είτε τους πρώτους μήνες του 2014. Αν, μάλιστα, επιβεβαιωθεί το «καλό» σενάριο, αυτό που δείχνουν όλοι οι πρόσφατοι δείκτες, τότε σε κάποιους μήνες η χώρα θα μπορεί να υποστηρίζει ότι βαδίζει στο δρόμο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας, κεκαθαρμένη από τα ελλείμματα και τη νοοτροπία της βιωτής «πάνω από τις δυνάμεις της» (sic). Αν, δηλαδή, τα «κόκκινα δάνεια» δεν αυξηθούν με γεωμετρική πρόοδο και αν ξαφνικά οι μισοί Έλληνες δεν πουν «δεν πληρώνω», τότε η χώρα θα έχει κάνει -σε επίπεδο αριθμών, όχι μεταρρυθμίσεων…- τα περίφημα «μαθήματά της». Εξάλλου, το υπουργείο Οικονομικών έχει υποεκτιμήσει τόσο τα έσοδα και υπερεκτιμήσει τόσο τις δαπάνες, που όλα δείχνουν ότι η χρονιά θα κλείσει με όλα τα νούμερα να βρίσκονται πολύ κοντά στους στόχους -αν δεν τους έχουν υπερβεί κιόλας.
Και μετά… χρεοκοπία
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι όλα κυλούν ομαλά, ο προϋπολογισμός «γυρίζει» σε πλεονασματικό, η ύφεση συνεχίζει να υποχωρεί (και όταν θα εξαντληθεί η θετική επίδραση του τουρισμού), η αύξηση της ανεργίας επιβραδυνθεί ή ισορροπήσει. Τότε τί; Τότε, θεωρητικά, θα μπει σε εφαρμογή το πνεύμα της απόφασης που οδήγησε στο Μνημόνιο 2 και στο PSI. «Αναλάβετε εσείς το έλλειμμά σας, εμείς θα αναλάβουμε το χρέος σας», μάς είπαν τότε οι πιστωτές. Κάπως έτσι, θα φτάσουμε την Άνοιξη σε μια νέα διευθέτηση για το χρέος και η Ελλάδα θα καλείται -ίσως με ένα μικρό δάνειο-γέφυρα- να ζήσει με όσα βγάζει. Με το πρωτογενές της πλεόνασμα.
Τότε, θα συνειδητοποιηθεί ότι ο «εθνικός στόχος» ήταν μια απάτη. Και, πάντως, όχι κάτι για το οποίο μπορούν οι πολίτες να αισθάνονται «ελπίδα» και «προοπτική». Η Ελλάδα θα καλείται, δηλαδή, για αρκετά χρόνια, ώσπου να πάρει μπρος η ρημαγμένη οικονομία της, να ζει «με τις δικές της δυνάμεις».
Δηλαδή, ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών θα κυνηγά να μαζέψει τους φόρους από ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους ή πολίτες που δουλεύουν για 500, 600 και 700 ευρώ.
Τα ταμεία θα παραμένουν στο «κόκκινο» και θα μετέρχονται αλχημείες για να δίνουν συντάξεις. Με το κράτος να μην έχει την στοιχειώδη ευχέρεια για έκτακτη επιδότηση, προκειμένου να μην «σκάσει» το Ασφαλιστικό.
Οι τράπεζες θα παραμένουν στάσιμες ή θα ανακάμπτουν πολύ αργά, αν καταφέρουν να βγουν στην διατραπεζική αγορά. Και πάντως, δε θα μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του αναπτυξιακού τους ρόλου και της ευθύνης τους, ως αιμοδοτών της οικονομίας.
Οι υπηρεσίες Υγείας θα συνεχίσουν να λειτουργούν με συγχωνευμένα τα νοσοκομεία, με την επανεμφάνιση των ράντζων, με καρκινοπαθείς και άλλους χρονίως πάσχοντες να μην μπορούν να βρουν τα φάρμακά τους δωρεάν, την ώρα που τα χρειάζονται.
Η Παιδεία θα υπολειτουργεί, με επίσης συγχωνευμένα σχολεία, υποαμειβόμενους καθηγητές, την παραπαιδεία να οργιάζει.
Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν η τρόικα έχει φύγει, ακόμη κι αν η Ελλάδα καταφέρει δειλά δειλά να βγει στις αγορές, το Μνημόνιο θα είναι ακόμη εδώ. Μπορεί να μην το επιβάλλει ανά τρίμηνο ο Τόμσεν, αλλά η λογική του θα εφαρμόζεται κατά κεραίαν. Για να μη διαταραχθεί το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα…
Πλεόνασμα ή τρόικα;
Μ’ άλλα λόγια, η παγίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα «προσγειώσει» όλους όσοι τώρα ελπίζουν ότι θα δουν σύντομα το φως στο τούνελ. Η ελληνική οικονομία και κοινωνία θα σέρνονται για πολλά χρόνια μεταξύ υποτιμημένων αξιών, απορρυθμισμένων σχέσεων εργασίας, ανασφάλειας, υποτυπώδους κοινωνικού κράτους. Ακόμη κι αν η τρόικα έχει φύγει, το «σχέδιό» της θα χαρακτηρίζει για χρόνια τη χώρα: η παγίωση του πλεονάσματος θα οδηγήσει στην εμπέδωση της κοινωνίας του 1/3. Θα είναι το 1/3 που θα ζει, θα υπάρχει άλλο 1/3 που απλώς θα επιβιώνει, αγωνιώντας να κρατήσει το κεφάλι έξω από το νερό και άλλο 1/3 στο περιθώριο της ζωής, της αξιοπρέπειας, του μέλλοντος.
Βέβαια, πλεόνασμα δεν σημαίνει οπωσδήποτε «μεταμνημονιακή μιζέρια». Υπάρχει πάντα και η «μαύρη οικονομία». Είναι γύρω μας. Είναι παντού. Και είναι τεράστια. Αλλά αποδείχθηκε ότι, ως τώρα, είναι πολύ «ανθεκτική» στο Μνημόνιο. Και πολύ ισχυρή απέναντι στους πολιτικούς που το εφαρμόζουν.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
e-parembasis logioshermes
Είναι κατάντια να τίθεται ως εθνικός στόχος ένα μέγεθος του προϋπολογισμού, ένα νούμερο, αλλά σε μία χώρα που εδώ και 4 χρόνια μαστίζεται από μία πρωτοφανή κρίση και ακόμη ουδείς έχει προχωρήσει στη σύνταξη ενός «εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης», μάλλον αυτό τής αξίζει. Αυτό, όμως, είναι θέμα άλλης συζήτησης.
Η κυβέρνηση εξηγεί το πρωτογενές πλεόνασμα με απλό τρόπο, προσπαθώντας να το χρησιμοποιήσει ως βάση, για να «χτίσει» πάνω σ’ αυτό το πολιτικό εποικοδόμημα. Μία «αφήγηση», δηλαδή, δια πάσαν -εκλογική- χρήση, που θα λέει, grosso modo, πως τώρα που η Ελλάδα δεν έχει έλλειμμα και, άρα, δεν παράγει νέο χρέος, μπορεί να σταθεί στα πόδια της και να απαλλαγεί από την τρόικα, τα δάνεια, τους εκβιασμούς, τις δόσεις και τα περίφημα «ταμειακά διαθέσιμα» που έχουν βρεθεί πολλές φορές «στο κόκκινο».
Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, παραθέτει νούμερα που αποδεικνύουν ότι το πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα «δημιουργικής λογιστικής» και επιχειρεί να αποδομήσει την εκτίμηση ότι η δημοσιονομική προσαρμογή αποδίδει καρπούς -έστω κι αν στον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν πως θα είναι πολύ καλύτερα να αναλάβουν μία χώρα με πλεονασματικό προϋπολογισμό, παρά μία χώρα που θα χρειάζεται δάνεια -και, άρα, κουβέντες και διαπραγματεύσεις με τους δανειστές Λίγο πάνω, λίγο κάτω
Πράγματι, αν δει κανείς τα νούμερα, αλλά και τα επιχειρήματα αμφοτέρων των πλευρών, και η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κοντά στην αλήθεια. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι οριακή, το πλεόνασμα είναι όντως «πέτσινο», αλλά η ουσία είναι ότι η χώρα βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο που το κοντέρ του ελλείμματος θα γράφει μηδέν. Είτε αυτό γίνει το επόμενο τρίμηνο, είτε τους πρώτους μήνες του 2014. Αν, μάλιστα, επιβεβαιωθεί το «καλό» σενάριο, αυτό που δείχνουν όλοι οι πρόσφατοι δείκτες, τότε σε κάποιους μήνες η χώρα θα μπορεί να υποστηρίζει ότι βαδίζει στο δρόμο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας, κεκαθαρμένη από τα ελλείμματα και τη νοοτροπία της βιωτής «πάνω από τις δυνάμεις της» (sic). Αν, δηλαδή, τα «κόκκινα δάνεια» δεν αυξηθούν με γεωμετρική πρόοδο και αν ξαφνικά οι μισοί Έλληνες δεν πουν «δεν πληρώνω», τότε η χώρα θα έχει κάνει -σε επίπεδο αριθμών, όχι μεταρρυθμίσεων…- τα περίφημα «μαθήματά της». Εξάλλου, το υπουργείο Οικονομικών έχει υποεκτιμήσει τόσο τα έσοδα και υπερεκτιμήσει τόσο τις δαπάνες, που όλα δείχνουν ότι η χρονιά θα κλείσει με όλα τα νούμερα να βρίσκονται πολύ κοντά στους στόχους -αν δεν τους έχουν υπερβεί κιόλας.
Και μετά… χρεοκοπία
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι όλα κυλούν ομαλά, ο προϋπολογισμός «γυρίζει» σε πλεονασματικό, η ύφεση συνεχίζει να υποχωρεί (και όταν θα εξαντληθεί η θετική επίδραση του τουρισμού), η αύξηση της ανεργίας επιβραδυνθεί ή ισορροπήσει. Τότε τί; Τότε, θεωρητικά, θα μπει σε εφαρμογή το πνεύμα της απόφασης που οδήγησε στο Μνημόνιο 2 και στο PSI. «Αναλάβετε εσείς το έλλειμμά σας, εμείς θα αναλάβουμε το χρέος σας», μάς είπαν τότε οι πιστωτές. Κάπως έτσι, θα φτάσουμε την Άνοιξη σε μια νέα διευθέτηση για το χρέος και η Ελλάδα θα καλείται -ίσως με ένα μικρό δάνειο-γέφυρα- να ζήσει με όσα βγάζει. Με το πρωτογενές της πλεόνασμα.
Τότε, θα συνειδητοποιηθεί ότι ο «εθνικός στόχος» ήταν μια απάτη. Και, πάντως, όχι κάτι για το οποίο μπορούν οι πολίτες να αισθάνονται «ελπίδα» και «προοπτική». Η Ελλάδα θα καλείται, δηλαδή, για αρκετά χρόνια, ώσπου να πάρει μπρος η ρημαγμένη οικονομία της, να ζει «με τις δικές της δυνάμεις».
Δηλαδή, ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών θα κυνηγά να μαζέψει τους φόρους από ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους ή πολίτες που δουλεύουν για 500, 600 και 700 ευρώ.
Τα ταμεία θα παραμένουν στο «κόκκινο» και θα μετέρχονται αλχημείες για να δίνουν συντάξεις. Με το κράτος να μην έχει την στοιχειώδη ευχέρεια για έκτακτη επιδότηση, προκειμένου να μην «σκάσει» το Ασφαλιστικό.
Οι τράπεζες θα παραμένουν στάσιμες ή θα ανακάμπτουν πολύ αργά, αν καταφέρουν να βγουν στην διατραπεζική αγορά. Και πάντως, δε θα μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του αναπτυξιακού τους ρόλου και της ευθύνης τους, ως αιμοδοτών της οικονομίας.
Οι υπηρεσίες Υγείας θα συνεχίσουν να λειτουργούν με συγχωνευμένα τα νοσοκομεία, με την επανεμφάνιση των ράντζων, με καρκινοπαθείς και άλλους χρονίως πάσχοντες να μην μπορούν να βρουν τα φάρμακά τους δωρεάν, την ώρα που τα χρειάζονται.
Η Παιδεία θα υπολειτουργεί, με επίσης συγχωνευμένα σχολεία, υποαμειβόμενους καθηγητές, την παραπαιδεία να οργιάζει.
Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν η τρόικα έχει φύγει, ακόμη κι αν η Ελλάδα καταφέρει δειλά δειλά να βγει στις αγορές, το Μνημόνιο θα είναι ακόμη εδώ. Μπορεί να μην το επιβάλλει ανά τρίμηνο ο Τόμσεν, αλλά η λογική του θα εφαρμόζεται κατά κεραίαν. Για να μη διαταραχθεί το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα…
Πλεόνασμα ή τρόικα;
Μ’ άλλα λόγια, η παγίωση του πρωτογενούς πλεονάσματος θα «προσγειώσει» όλους όσοι τώρα ελπίζουν ότι θα δουν σύντομα το φως στο τούνελ. Η ελληνική οικονομία και κοινωνία θα σέρνονται για πολλά χρόνια μεταξύ υποτιμημένων αξιών, απορρυθμισμένων σχέσεων εργασίας, ανασφάλειας, υποτυπώδους κοινωνικού κράτους. Ακόμη κι αν η τρόικα έχει φύγει, το «σχέδιό» της θα χαρακτηρίζει για χρόνια τη χώρα: η παγίωση του πλεονάσματος θα οδηγήσει στην εμπέδωση της κοινωνίας του 1/3. Θα είναι το 1/3 που θα ζει, θα υπάρχει άλλο 1/3 που απλώς θα επιβιώνει, αγωνιώντας να κρατήσει το κεφάλι έξω από το νερό και άλλο 1/3 στο περιθώριο της ζωής, της αξιοπρέπειας, του μέλλοντος.
Βέβαια, πλεόνασμα δεν σημαίνει οπωσδήποτε «μεταμνημονιακή μιζέρια». Υπάρχει πάντα και η «μαύρη οικονομία». Είναι γύρω μας. Είναι παντού. Και είναι τεράστια. Αλλά αποδείχθηκε ότι, ως τώρα, είναι πολύ «ανθεκτική» στο Μνημόνιο. Και πολύ ισχυρή απέναντι στους πολιτικούς που το εφαρμόζουν.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
e-parembasis logioshermes
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Άγρια κόντρα Κεδίκογλου-Παφίλη για τον «902»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
