2013-09-24 15:18:04
της Κορίνας Καφετοπούλου
Την ώρα που οι δημοτικές αρχές Μαλεβυζίου και Ηράκλειου ερίζουν για την καταγωγή του μεγάλου Κρητικού ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, και το θέμα έφτασε... και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση (!), υπάρχει μια σειρά γεγονότων που ξεκίνησε από τις αρχές του 20ου αιώνα με τους Ισπανούς να πρωτοστατούν στη διαμόρφωση της Ιστορίας.
Βέβαια το θέμα της καταγωγής είναι αντικείμενο της ιστορικής έρευνας που δεν έχει ακόμα καταλήξει καθώς οι απόψεις διίστανται. Όμως πρόκειται για ένα ζήτημα όπως πολλοί αναφέρουν όχι μόνο ιστορικό, πολιτικό αλλά και ηθικό που συνδέεται και με την τοπική Ιστορία.
Και στο θέμα της τοπικής ιστορίας το Φόδελε έχει ζήσει λαμπρές στιγμές, αν σκεφτεί κανείς ότι έγινε το κέντρο του ενδιαφέροντος πολλάκις, και με τη κάθοδο των Ισπανών αλλά και με τη κάθοδο πολυπληθέστατης αποστολής (220) ατόμων) επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου (1964) με τον Ανδρέα Παπανδρέου, τότε υπουργό αναπληρωτή Συντονισμού, να προΐσταται των εκδηλώσεων, που έγιναν για τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από το θάνατό του.
Ένα πρόσωπο που συνδέθηκε τότε με τη ρίζα του Θεοτοκόπουλου, τόσο ως προς το γένος, Θεοτόκης, όσο και ως προς την ομοιότητα ήταν ο Στυλιανός Αλοδιανάκηςτου Πολυχρόνη και της Μαρίας το γένος Θεοτόκη .
Στο πρόσωπό του οι Ισπανοί βρήκαν την απόδειξη που έψαχναν σε ό,τι αφορά στην έρευνα που είχαν ξεκινήσει βασιζόμενοι στα αρχεία της Ιεράς Εξέτασης.
Ο γιος αυτού του προσώπου ο κ. Πολυχρόνης Αλοδιανάκης παραχώρησε στο MadeinCreta, στοιχεία, φωτογραφικά ντοκουμέντα, δημοσιεύματα της εποχής, όπως και φωτογραφίες από το προσωπικό του αρχείο.
Η ιστορία αυτή ξεκινά κάπου στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε οι Ισπανοί θα έρθουν για πρώτη φορά στο Ηράκλειο και θα αρχίσουν να ψάχνουν, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους, τη γενέτειρα του Θεοτοκόπουλου. Ο δρόμος τους έβγαλε στο Φόδελε.
Θα αρχίσουν να συγκεντρώνουν τους κατοίκους του χωριού και να συλλέγουν φωτογραφίες. Ένας από αυτούς ήταν ο νεαρός τότε - περίπου 25 ετών - Στυλιανός.
Ο γιος του, Πολυχρόνης Αλοδιανάκης, μας περιγράφει τα όσα του διηγήθηκε ο πατέρας του και τα όσα έζησε ο ίδιος και μεταγενέστερα.
«Στις αρχές του 20ου αιώνα ιστορικοί από το Πανεπιστήμιο του Βολιαδολίδ της Ισπανίας ήρθαν για πρώτη φορά στο Φόδελε. Ήξεραν ότι είναι Κρητικός και ξεκίνησαν αυτό το ταξίδι βάσει των αρχείων της Ιεράς Εξέτασης. Όταν έφτασαν στο μικρό Τολέδο μάζεψαν τους χωριανούς για να συλλέξουν πληροφορίες.
Με το που είδαν τον πατέρα μου, ήταν περίπου 25 ετών τότε είπαν: «Ιδού η απόδειξη!» αφού είδαν την τέλεια ομοιότητα.
Τον ρώτησαν πως λέγεται και απάντησε: Στυλιανός Αλοδιανάκης του Πολυχρόνη και της Μαρίας το γένος Θεοτόκη. Άλλη μια απόδειξη!
Από τον πατέρα μου και γέροντες του χωριού είχα ακούσει πολλές φορές ότι ο Θεοτοκόπουλος είχε πει ότι το χωριό του βρίσκεται Β.Δ του Στρούμπουλα, άρα το Φόδελε».
Από το πανεπιστήμιο του Βολιαδολίδ της Ισπανίας, θα επισκεφθούν για δεύτερη φορά το Φόδελε, το 1934.
Έφεραν μαζί τους και στήλη από το βράχο του Τολέδου στην πλατεία του χωριού την οποία και αφιέρωσαν στη μνήμη του Γκρέκο
Η πλάκα που έφεραν οι Ισπανοί εκπρόσωποι του πανεπιστημίου γράφει:
«Η σχολή της Ιστορίας του Βολιαδολίδ, παλμός μέσα την καρδιά της Καστίγγια προσφέρει στο Φόδελε την πλάκα αυτή βγαλμένη από το βράχο του Τολέδο. Ενθύμιο της αθανάτου δόξης του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, 27 Ιούλιου 1934».
Σύσσωμη η κυβέρνηση Παπανδρέου, πρέσβεις κι εκπρόσωποι από όλον τον κόσμο, στο Φόδελε
Έτος Γκρέκο χαρακτηρίστηκε το 1964, με αφορμή τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από το θάνατο του. Στις 26, 27 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους, πολυπληθέστατη αποστολή αποτελούμενη από 220 (!) άτομα θα βρεθεί στο Φόδελε, για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου που φιλοτέχνησε και δώρισε ο γλύπτης Θ. Απάρτης.
Μάλιστα όπως διαβάζουμε στο έντυπο «Κνωσός» είχε συγκροτηθεί μια μεγάλη «Επιτροπή Οργανώσεως Εορτών έτους Γκρέκο» με πρόεδρο τον Ανδρέα Παπανδρέου που τότε ήταν υπουργός αναπληρωτής Συντονισμού, της Κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου.
Αντιπρόεδρος ήταν ο Κώστας Μαρής, υφυπουργός Οικονομικών και μέλη υφυπουργοί Παιδείας και οι πνευματικοί άνθρωποι της εποχής Μεταξύ αυτών, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, συγγραφείς, δημοσιογράφοι και ανταποκριτές των ξένων πρακτορείων και, γενικότερα, ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει εκείνη την εποχή η χώρα.
Λαμπρή απόδειξη ότι η κυβέρνηση έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός και επικροτούσε τις προσπάθειες που είχαν ξεκινήσει από την Ισπανία καθώς εκτός από το κυβερνητικό κλιμάκιο, την αποστολή συνόδευαν ο Α’ αντιπρόεδρος της Βουλής, ο πρεσβευτής της Ισπανίας και οι εκπρόσωποι των πρεσβειών ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Σοβ. Ένωσης, Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Δανίας.
Οι ειδικώς προσκληθέντες από το εξωτερικό Πρόεδρος Ακαδημίας Μονάχου κ. Χέζελμαν, η Ισπανίδα τεχνοκριτικός κ. Μενγκότι, η κ. Ελένη Καζαντζάκη, η γλύπτρια Όλιβερ Φόρμπ, οι πρόεδροι των Ακαδημιών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Ξανθάκης και Ασπιώτης, ακαδημαϊκοί και καθηγητές Πανεπιστημίων και Πολυτεχνείου , Κρήτες βουλευτές, ο Δήμαρχος Πειραιά, δημοσιογράφοι και ανταποκριτές των ξέων πρακτορείων, λογοτέχνες, συγγραφείς επιστήμονες, καλλιτέχνες.
Μάλιστα στο πολυσέλιδο ρεπορτάζ αναφέρεται χαρακτηριστικά «και επιπλέον ένας κόσμος ολόκληρος από ότι έχει να παρουσιάσει η ελληνική κοινωνία. Σπάνια δίδεται αφορμή για συγκέντρωση τέτοιου βεληνεκούς».
Στο Ηράκλειο για αυτή την ξεχωριστή εκδήλωση είχε οριστεί τοπική επιτροπή η οποία είχε και την ευθύνη των εκδηλώσεων, που τελούσαν υπό την αιγίδα του τότε Νομάρχη Ηρακλείου Νταουντάκη, όπως αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα, με τη σύμπραξη του συλλόγου «Λόγος και Τέχνη», καθώς και των Περιηγητικών Λεσχών Ηρακλείου και Αρχανών.
Την επιτροπή, στην οποία ήταν και πρόεδρος, είχε συγκροτήσει ο Δήμαρχος Ανδρέας Καλοκαιρινός και μέλη ήταν επιφανή πρόσωπα, όπως : Μ. Νικηφοράκης, Αδάμ Κοκολάκης, Εμμανουήλ Καρέλης, Ανδρέας Βλαχάκης, Αριστ. Ζαχαρίου, Εμμ. Καλοχριστιανάκης, Σ. Αλεξίου, Εμμ. Νυστεράκης, Σ. Σπανάκης, Θωμάς Φραγκούλης, Καίτη Γουναλάκη και Ξανθουδίδου.
Σύμφωνα με τον κ. Πολυχρόνη Αλοδιανάκη, ο οποίος έχει ένα πλούσιο αρχείο με στοιχεία και έρευνες ιστορικών, καθηγητών και δημοσιογράφων που ασχολήθηκαν με το θέμα, οι Ισπανοί για γενέτειρα του Ελ Γκρέκο έχουν το Φόδελε:
«Για τους Ισπανούς που ήρθαν στο Φόδελε και το 1991, με αφορμή τις εκδηλώσεις για τα 450 χρόνια από τη γέννηση του Θεοτοκόπουλου, ο Ελ Γκρέκο γεννήθηκε στο Φόδελε . Όταν ήρθαν στο χωριό μας παρέδωσαν άλμπουμ κι από την επίσκεψη του 1934.
Πληθώρα ιστορικών στοιχείων επιβεβαιώνουν το πού γεννήθηκε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ αυτών αξίζει να αναφέρω τους ιστορικούς, καθηγητές και δημοσιογράφους που ασχολήθηκαν με το θέμα: Γ. Κοκκολάκης, Διαμαντής Ρήνας, Ανδρόνικος Μαρκάκης, Αχιλλέας Κύρου, Μανώλης Χατζηδάκης (Δ/ντης Μουσείου Μπενάκη), Πρόξενος Μέρτζιος της Ισπανίας, Καθηγητής Παν/μιου Ισπανίας Καμόν Αθνάρ, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Καλοκύρης, Παντελής Πρεβελάκης, Ν. Ξύδης, Βαγγέλης Γρατσέας, Κ. Τσιρόπουλος, Ι.Μ Παναγιωτόπουλος».
Μερικά χρόνια αργότερα, τη δεκαετία του '90, η τότε υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη θα χρηματοδοτήσει και το Μουσείο Γκρέκο στο Φόδελε.
Είναι όμως και η εποχή που ξεκίνησε μια έντονη διαφωνία μεταξύ των δήμων για το πού τελικά γεννήθηκε ο Θεοτοκόπουλος μια διαμάχη που αναζωπυρώθηκε ξανά το τελευταίο διάστημα.
madeincreta.gr
Την ώρα που οι δημοτικές αρχές Μαλεβυζίου και Ηράκλειου ερίζουν για την καταγωγή του μεγάλου Κρητικού ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, και το θέμα έφτασε... και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση (!), υπάρχει μια σειρά γεγονότων που ξεκίνησε από τις αρχές του 20ου αιώνα με τους Ισπανούς να πρωτοστατούν στη διαμόρφωση της Ιστορίας.
Βέβαια το θέμα της καταγωγής είναι αντικείμενο της ιστορικής έρευνας που δεν έχει ακόμα καταλήξει καθώς οι απόψεις διίστανται. Όμως πρόκειται για ένα ζήτημα όπως πολλοί αναφέρουν όχι μόνο ιστορικό, πολιτικό αλλά και ηθικό που συνδέεται και με την τοπική Ιστορία.
Και στο θέμα της τοπικής ιστορίας το Φόδελε έχει ζήσει λαμπρές στιγμές, αν σκεφτεί κανείς ότι έγινε το κέντρο του ενδιαφέροντος πολλάκις, και με τη κάθοδο των Ισπανών αλλά και με τη κάθοδο πολυπληθέστατης αποστολής (220) ατόμων) επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου (1964) με τον Ανδρέα Παπανδρέου, τότε υπουργό αναπληρωτή Συντονισμού, να προΐσταται των εκδηλώσεων, που έγιναν για τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από το θάνατό του.
Ένα πρόσωπο που συνδέθηκε τότε με τη ρίζα του Θεοτοκόπουλου, τόσο ως προς το γένος, Θεοτόκης, όσο και ως προς την ομοιότητα ήταν ο Στυλιανός Αλοδιανάκηςτου Πολυχρόνη και της Μαρίας το γένος Θεοτόκη .
Στο πρόσωπό του οι Ισπανοί βρήκαν την απόδειξη που έψαχναν σε ό,τι αφορά στην έρευνα που είχαν ξεκινήσει βασιζόμενοι στα αρχεία της Ιεράς Εξέτασης.
Ο γιος αυτού του προσώπου ο κ. Πολυχρόνης Αλοδιανάκης παραχώρησε στο MadeinCreta, στοιχεία, φωτογραφικά ντοκουμέντα, δημοσιεύματα της εποχής, όπως και φωτογραφίες από το προσωπικό του αρχείο.
Η ιστορία αυτή ξεκινά κάπου στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε οι Ισπανοί θα έρθουν για πρώτη φορά στο Ηράκλειο και θα αρχίσουν να ψάχνουν, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους, τη γενέτειρα του Θεοτοκόπουλου. Ο δρόμος τους έβγαλε στο Φόδελε.
Θα αρχίσουν να συγκεντρώνουν τους κατοίκους του χωριού και να συλλέγουν φωτογραφίες. Ένας από αυτούς ήταν ο νεαρός τότε - περίπου 25 ετών - Στυλιανός.
Ο γιος του, Πολυχρόνης Αλοδιανάκης, μας περιγράφει τα όσα του διηγήθηκε ο πατέρας του και τα όσα έζησε ο ίδιος και μεταγενέστερα.
«Στις αρχές του 20ου αιώνα ιστορικοί από το Πανεπιστήμιο του Βολιαδολίδ της Ισπανίας ήρθαν για πρώτη φορά στο Φόδελε. Ήξεραν ότι είναι Κρητικός και ξεκίνησαν αυτό το ταξίδι βάσει των αρχείων της Ιεράς Εξέτασης. Όταν έφτασαν στο μικρό Τολέδο μάζεψαν τους χωριανούς για να συλλέξουν πληροφορίες.
Με το που είδαν τον πατέρα μου, ήταν περίπου 25 ετών τότε είπαν: «Ιδού η απόδειξη!» αφού είδαν την τέλεια ομοιότητα.
Τον ρώτησαν πως λέγεται και απάντησε: Στυλιανός Αλοδιανάκης του Πολυχρόνη και της Μαρίας το γένος Θεοτόκη. Άλλη μια απόδειξη!
Από τον πατέρα μου και γέροντες του χωριού είχα ακούσει πολλές φορές ότι ο Θεοτοκόπουλος είχε πει ότι το χωριό του βρίσκεται Β.Δ του Στρούμπουλα, άρα το Φόδελε».
Από το πανεπιστήμιο του Βολιαδολίδ της Ισπανίας, θα επισκεφθούν για δεύτερη φορά το Φόδελε, το 1934.
Έφεραν μαζί τους και στήλη από το βράχο του Τολέδου στην πλατεία του χωριού την οποία και αφιέρωσαν στη μνήμη του Γκρέκο
Η πλάκα που έφεραν οι Ισπανοί εκπρόσωποι του πανεπιστημίου γράφει:
«Η σχολή της Ιστορίας του Βολιαδολίδ, παλμός μέσα την καρδιά της Καστίγγια προσφέρει στο Φόδελε την πλάκα αυτή βγαλμένη από το βράχο του Τολέδο. Ενθύμιο της αθανάτου δόξης του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, 27 Ιούλιου 1934».
Σύσσωμη η κυβέρνηση Παπανδρέου, πρέσβεις κι εκπρόσωποι από όλον τον κόσμο, στο Φόδελε
Έτος Γκρέκο χαρακτηρίστηκε το 1964, με αφορμή τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από το θάνατο του. Στις 26, 27 Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους, πολυπληθέστατη αποστολή αποτελούμενη από 220 (!) άτομα θα βρεθεί στο Φόδελε, για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου που φιλοτέχνησε και δώρισε ο γλύπτης Θ. Απάρτης.
Μάλιστα όπως διαβάζουμε στο έντυπο «Κνωσός» είχε συγκροτηθεί μια μεγάλη «Επιτροπή Οργανώσεως Εορτών έτους Γκρέκο» με πρόεδρο τον Ανδρέα Παπανδρέου που τότε ήταν υπουργός αναπληρωτής Συντονισμού, της Κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου.
Αντιπρόεδρος ήταν ο Κώστας Μαρής, υφυπουργός Οικονομικών και μέλη υφυπουργοί Παιδείας και οι πνευματικοί άνθρωποι της εποχής Μεταξύ αυτών, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, συγγραφείς, δημοσιογράφοι και ανταποκριτές των ξένων πρακτορείων και, γενικότερα, ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει εκείνη την εποχή η χώρα.
Λαμπρή απόδειξη ότι η κυβέρνηση έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός και επικροτούσε τις προσπάθειες που είχαν ξεκινήσει από την Ισπανία καθώς εκτός από το κυβερνητικό κλιμάκιο, την αποστολή συνόδευαν ο Α’ αντιπρόεδρος της Βουλής, ο πρεσβευτής της Ισπανίας και οι εκπρόσωποι των πρεσβειών ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Σοβ. Ένωσης, Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Δανίας.
Οι ειδικώς προσκληθέντες από το εξωτερικό Πρόεδρος Ακαδημίας Μονάχου κ. Χέζελμαν, η Ισπανίδα τεχνοκριτικός κ. Μενγκότι, η κ. Ελένη Καζαντζάκη, η γλύπτρια Όλιβερ Φόρμπ, οι πρόεδροι των Ακαδημιών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Ξανθάκης και Ασπιώτης, ακαδημαϊκοί και καθηγητές Πανεπιστημίων και Πολυτεχνείου , Κρήτες βουλευτές, ο Δήμαρχος Πειραιά, δημοσιογράφοι και ανταποκριτές των ξέων πρακτορείων, λογοτέχνες, συγγραφείς επιστήμονες, καλλιτέχνες.
Μάλιστα στο πολυσέλιδο ρεπορτάζ αναφέρεται χαρακτηριστικά «και επιπλέον ένας κόσμος ολόκληρος από ότι έχει να παρουσιάσει η ελληνική κοινωνία. Σπάνια δίδεται αφορμή για συγκέντρωση τέτοιου βεληνεκούς».
Στο Ηράκλειο για αυτή την ξεχωριστή εκδήλωση είχε οριστεί τοπική επιτροπή η οποία είχε και την ευθύνη των εκδηλώσεων, που τελούσαν υπό την αιγίδα του τότε Νομάρχη Ηρακλείου Νταουντάκη, όπως αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα, με τη σύμπραξη του συλλόγου «Λόγος και Τέχνη», καθώς και των Περιηγητικών Λεσχών Ηρακλείου και Αρχανών.
Την επιτροπή, στην οποία ήταν και πρόεδρος, είχε συγκροτήσει ο Δήμαρχος Ανδρέας Καλοκαιρινός και μέλη ήταν επιφανή πρόσωπα, όπως : Μ. Νικηφοράκης, Αδάμ Κοκολάκης, Εμμανουήλ Καρέλης, Ανδρέας Βλαχάκης, Αριστ. Ζαχαρίου, Εμμ. Καλοχριστιανάκης, Σ. Αλεξίου, Εμμ. Νυστεράκης, Σ. Σπανάκης, Θωμάς Φραγκούλης, Καίτη Γουναλάκη και Ξανθουδίδου.
Σύμφωνα με τον κ. Πολυχρόνη Αλοδιανάκη, ο οποίος έχει ένα πλούσιο αρχείο με στοιχεία και έρευνες ιστορικών, καθηγητών και δημοσιογράφων που ασχολήθηκαν με το θέμα, οι Ισπανοί για γενέτειρα του Ελ Γκρέκο έχουν το Φόδελε:
«Για τους Ισπανούς που ήρθαν στο Φόδελε και το 1991, με αφορμή τις εκδηλώσεις για τα 450 χρόνια από τη γέννηση του Θεοτοκόπουλου, ο Ελ Γκρέκο γεννήθηκε στο Φόδελε . Όταν ήρθαν στο χωριό μας παρέδωσαν άλμπουμ κι από την επίσκεψη του 1934.
Πληθώρα ιστορικών στοιχείων επιβεβαιώνουν το πού γεννήθηκε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ αυτών αξίζει να αναφέρω τους ιστορικούς, καθηγητές και δημοσιογράφους που ασχολήθηκαν με το θέμα: Γ. Κοκκολάκης, Διαμαντής Ρήνας, Ανδρόνικος Μαρκάκης, Αχιλλέας Κύρου, Μανώλης Χατζηδάκης (Δ/ντης Μουσείου Μπενάκη), Πρόξενος Μέρτζιος της Ισπανίας, Καθηγητής Παν/μιου Ισπανίας Καμόν Αθνάρ, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Καλοκύρης, Παντελής Πρεβελάκης, Ν. Ξύδης, Βαγγέλης Γρατσέας, Κ. Τσιρόπουλος, Ι.Μ Παναγιωτόπουλος».
Μερικά χρόνια αργότερα, τη δεκαετία του '90, η τότε υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη θα χρηματοδοτήσει και το Μουσείο Γκρέκο στο Φόδελε.
Είναι όμως και η εποχή που ξεκίνησε μια έντονη διαφωνία μεταξύ των δήμων για το πού τελικά γεννήθηκε ο Θεοτοκόπουλος μια διαμάχη που αναζωπυρώθηκε ξανά το τελευταίο διάστημα.
madeincreta.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σόιμπλε: Η νέα κυβέρνηση δεν θα αλλάξει πολιτική στην Ευρωζώνη
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
