2013-09-24 16:20:04
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών
Κοινωφελής περιουσία είναι το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που διατίθενται με κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά υπέρ του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή για κοινωφελή σκοπό.
Ως κοινωφελής περιουσία νοείται επίσης και το νομικό πρόσωπο που τα διαχειρίζεται και εκπροσωπεί, εφόσον υπάρχει.
Οι όροι κοινωφελής περιουσία, περιουσία και εθνικό κληροδότημα ταυτίζονται.
Σχολάζουσα κληρονομία είναι Κληρονομία της οποίας ο κληρονόμος είναι άγνωστος ή δεν έχει ακόμα βρεθεί ή δεν είναι βέβαιο ότι την έχει αποδεχθεί.
Το Δημόσιο έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει την πιστή και επακριβή εκτέλεση της βούλησης των διαθετών και δωρητών.
Οι διατάξεις του παρόντος νόμου-κώδικα εφαρμόζονται συμπληρωματικά, εφόσον τα σχετικά θέματα δεν ρυθμίζονται καθόλου ή ρυθμίζονται ελλιπώς στη συστατική πράξη. Οι κανόνες δημόσιας τάξης του κώδικα υπερισχύουν σε κάθε περίπτωση.
Αποδοχή περιουσιών υπέρ του Δημοσίου:Τις περιουσίες υπέρ του Δημοσίου αποδέχεται ή αποποιείται ο Υπουργός Οικονομικών. Όταν έχει προηγηθεί εκκαθάριση, η σχετική απόφαση εκδίδεται μετά την υποβολή της έκθεσης του εκκαθαριστή ή του προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. ή του προξένου, στις περιπτώσεις που η εκκαθάριση ενεργείται από τα όργανα αυτά. Περίληψη της πράξης αποδοχής ή αποποίησης, που περιλαμβάνει κατά το δυνατόν λεπτομερή και ακριβή περιγραφή των περιουσιακών στοιχείων, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί κληρονομία η οποία έχει επαχθεί σε αυτό εξ αδιαθέτου. Το Δημόσιο θεωρείται ότι αποδέχεται πάντα την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής. Η πράξη αποδοχής επέχει, μετά τη δημοσίευσή της, θέση κληρονομητηρίου υπέρ του Δημοσίου κατά τις διατάξεις 1956, 1962 και 1963 ΑΚ. Η μεταβίβαση των κινητών περιουσιακών στοιχείων επέρχεται αυτοδικαίως με την έκδοση της πράξης αποδοχής και των ακινήτων με τη μεταγραφή της κατ' άρθρο 1192 του Αστικού Κώδικα.
Δωρεές εν ζωή περιουσιών που αποτελούνται αποκλειστικά από κινητά πράγματα συνιστώνται και με ιδιωτικό έγγραφο ή και χωρίς έγγραφο, αν τα κινητά αυτά παραδόθηκαν στο Δημόσιο.
Το Δημόσιο δεν υποχρεώνεται σε παροχή ασφαλείας για εκτέλεση τασσόμενου σε περιουσία όρου, καθώς και σε κάθε άλλη περίπτωση που απαιτείται κατά τις κείμενες διατάξεις η παροχή ασφαλείας.
Κληροδοσίες υπέρ κοινωφελών σκοπών που εκτελούνται από τον κληρονόμο ή κληροδόχο ή πρόσωπα άλλα εκτός από το Δημόσιο ή καταλείπονται σε κοινωφελή ιδρύματα, ανακοινώνονται από τον βεβαρημένο στο Υπουργείο Οικονομικών εντός τριών (3) μηνών από την αποδοχή της κληρονομίας και εκκαθαρίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα.
Προσωρινή διοίκηση της περιουσίας:Μέχρι τον ορισμό εκκαθαριστή, η αρμόδια κατά περίπτωση αρχή διαχειρίζεται και διοικεί προσωρινά την κοινωφελή περιουσία. Στην προσωρινή διοίκηση περιλαμβάνονται η λήψη μέτρων κατεπείγοντος χαρακτήρα για τη διασφάλιση της περιουσίας και την εκποίηση κινητών πραγμάτων μικρής αξίας ή υποκείμενων σε φθορά.
Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών: Συνιστάται στο Υπουργείο Οικονομικών Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών, το οποίο αποτελείται από τα εξής μέλη:
α) Έναν Αντιπρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή Νομικό Σύμβουλο του Κράτους, ως πρόεδρο,
β) έναν Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
γ) τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου Οικονομικών,
δ) ένα εν ενεργεία μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με εμπειρία σε θέματα επενδύσεων και πιστοποίηση αναλυτή από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς,
ε) ένα εν ενεργεία μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος πιστοποιημένο εκτιμητή ακινήτων, με ειδικότητα πολιτικού μηχανικού ή μηχανολόγου μηχανικού ή αρχιτέκτονα.
Αναλόγως της φύσεως των προς συζήτηση θεμάτων, μπορεί να καλούνται υπάλληλοι των αρμόδιων εκ του σκοπού της περιουσίας Υπουργείων, οι οποίοι μετέχουν στη συζήτηση χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Αρμοδιότητες του Κεντρικού Συμβουλίου Κοινωφελών Περιουσιών:Το Κ.Σ.Κ. Περιουσιών γνωμοδοτεί:
α) Για την αποδοχή ή αποποίηση περιουσιών προς το Δημόσιο αξίας μεγαλύτερης των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.
β) Για την εκποίηση ή αξιοποίηση ακινήτων αξίας μεγαλύτερης των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ.
γ) Για κάθε θέμα για το οποίο του παρέχεται σχετική αρμοδιότητα από ειδικές διατάξεις του παρόντος κώδικα ή άλλου νόμου ή που παραπέμπεται σε αυτό από τον Υπουργό Οικονομικών.
δ) Για την επίλυση θεμάτων γενικότερης σημασίας τα οποία παραπέμπονται σε αυτό από τα Συμβούλια Κοινωφελών Περιουσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, προκειμένου να υπάρξει ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών.
Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών Αποκεντρωμένης Διοίκησης:Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστάται Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Σ.Κ.Π.Α. Διοίκησης) το οποίο αποτελείται από τα εξής μέλη:
α) ένα μέλος του κυρίου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως Πρόεδρο,
β) τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
γ) έναν Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
δ) ένα εν ενεργεία μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με εμπειρία σε θέματα επενδύσεων και πιστοποίηση αναλυτή από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς,
ε) ένα εν ενεργεία μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, πιστοποιημένο, εκτιμητή ακινήτων, με ειδικότητα πολιτικού μηχανικού ή μηχανολόγου μηχανικού ή αρχιτέκτονα.
Εφόσον δεν είναι δυνατή η σύνθεση του Συμβουλίου με τη συμμετοχή μελών του Οικονομικού ή Τεχνικού Επιμελητηρίου πιστοποιημένων, και αυτό βεβαιώνεται με έγγραφο του αρμόδιου Επιμελητήριου, είναι δυνατή η συμμετοχή και μελών του οικείου Επιμελητηρίου που δεν διαθέτουν την προβλεπόμενη πιστοποίηση.
Αναλόγως της φύσεως των προς συζήτηση θεμάτων, μπορεί να καλούνται υπάλληλοι του εκ του σκοπού αρμόδιου Υπουργείου ή των περιφερειακών υπηρεσιών του, οι οποίοι μετέχουν στη συζήτηση χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Περιουσίες που καταλείπονται υπέρ κοινωφελών σκοπών αξιοποιούνται κατά τον τρόπο που όρισε ο διαθέτης ή δωρητής. Απαγορεύεται η μεταβολή τόσο των παραπάνω κοινωφελών σκοπών όσο και του τρόπου και των όρων διαχείρισης της περιουσίας, καθώς και των ορισμών για τον τρόπο διοίκησής της.
Αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή ή αμφισβήτηση επ αυτού, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο κατ' άρθρο 825 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας δικαστήριο.
Το κατά την προηγούμενη παράγραφο δικαστήριο αποφαίνεται επίσης, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επί του εάν η βούληση του διαθέτη ή δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της, και καθορίζει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και το σκοπό και την περιοχή για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί. Αν μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης του προηγούμενου εδαφίου, ο τρόπος αξιοποίησης που επετράπη με αυτή κατέστη για οποιονδήποτε λόγο ανέφικτος, είναι δυνατή η αξιοποίηση της περιουσίας, σύμφωνα με τον τρόπο που περιέγραψε ο διαθέτης ή ο δωρητής, χωρίς να απαιτείται η έκδοση νέας απόφασης, με απόφαση του οργάνου διοίκησης της περιουσίας που κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή εντός τριάντα (30) ημερών.
Η αίτηση προς το δικαστήριο υποβάλλεται από την αρμόδια αρχή, μετά από προηγούμενη ακρόαση του οργάνου διοίκησης της περιουσίας. Η αίτηση υποβάλλεται και από κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον και κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεως. Περίληψη της υποβληθείσας αίτησης αναρτάται στην ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής έναν (1) τουλάχιστον μήνα πριν τη δικάσιμο και παραμένει αναρτημένη μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου. Η ίδια περίληψη τοιχοκολλάται στο κατάστημα της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, του Δήμου και της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας της έδρας της διοίκησης της περιουσίας και αναρτάται στο διαδικτυακό τους τόπο.
Κατ εξαίρεση των προηγούμενων παραγράφων, όταν η αξία της περιουσίας δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, αρμόδιο δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της αρμόδιας αρχής, που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Η αίτηση υπογράφεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών της αρμόδιας αρχής ή από κάθε άλλο πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον, χωρίς να απαιτείται η εκπροσώπησή του από δικηγόρο. Κατά τα λοιπά, ως προς την κοινοποίηση της αίτησης, την ανάρτηση περίληψης και τη ρύθμιση ειδικότερων όρων και λεπτομερειών για την εφαρμογή της απόφασης του δικαστηρίου εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις.
Συγκροτείται Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών (Μητρώο Εθνικών Κληροδοτημάτων) στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά οι περιουσίες του παρόντος Κώδικα.
Αν για την εκπλήρωση του κοινωφελούς σκοπού απαιτείται η εκτέλεση έργου, τούτο ανατίθεται μετά την εκκαθάριση ή και πριν από αυτήν αν δεν παρακωλύεται το έργο της, στο αρμόδιο Υπουργείο, σύμφωνα με τις ισχύουσες για την εκτέλεση δημόσιων έργων και την εκπόνηση μελετών διατάξεις και εις βάρος του ειδικού κεφαλαίου και άρθρου του Ειδικού Προϋπολογισμού Κοινωφελών Περιουσιών.
Αν δεν προκύπτει το αρμόδιο Υπουργείο, η ανάθεση και εκτέλεση του έργου ανατίθεται στην ανώνυμη εταιρεία «Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (Ο.Σ.Κ.) Α.Ε.» (π.δ. 414/1998), σύμφωνα με τις ισχύουσες για την εταιρεία αυτή διατάξεις, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Τα έργα με προϋπολογισμό κάτω των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. ανατίθενται από την Κτηματική Υπηρεσία του τόπου του έργου με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων.
Για την εκτέλεση έργου ανοικοδόμησης, ανακαίνισης, επισκευής και συντήρησης ακινήτων ο εκτελεστής υποβάλλει στην αρμόδια αρχή πρόταση για το προς εκτέλεση έργο, με τα απαραίτητα στοιχεία σχεδιασμού του και κατά προσέγγιση προϋπολογισμό της δαπάνης. Η πρόταση διαβιβάζεται στο αρμόδιο ως εκ του σκοπού Υπουργείο, με τις απόψεις της αρμόδιας αρχής για την επάρκεια της περιουσίας και τη δυνατότητα διάθεσής της για την εκτέλεση του έργου. Η πρόταση εγκρίνεται ολικά ή μερικά από το ως άνω Υπουργείο εντός τριών (3) μηνών από την υποβολή της και ορίζεται ο τρόπος ανάθεσης και εκτέλεσης του έργου, τηρουμένων των διατάξεων της συστατικής πράξης. Όταν το προς εκτέλεση έργο αποσκοπεί στην επένδυση χρημάτων της κληρονομίας, η έγκριση παρέχεται από την αρμόδια αρχή.
Όταν καταλείπονται κληροδοσίες χρηματικών ποσών σε κοινωφελή ιδρύματα ή άλλα εκτός του Δημοσίου πρόσωπα υπέρ κοινωφελών σκοπών, ο κληροδόχος οφείλει να ενημερώσει εγγράφως το Υπουργείο Οικονομικών.
Υποχρεώσεις Δικαστικών Γραμματέων, Συμβολαιογράφων, Προξένων, Πιστωτικών Ιδρυμάτων και άλλων προσώπων:
Όταν δημοσιεύεται διαθήκη ή κατατίθεται δημοσιευθείσα στο εξωτερικό διαθήκη που περιέχει διάταξη υπέρ κοινωφελούς σκοπού ή υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ Ν.Π.Δ.Δ., ο Γραμματέας του δικαστηρίου και η προξενική αρχή της δημοσίευσης ή κατάθεσης και ο Γραμματέας του Πρωτοδικείου Αθηνών, στον οποίο περιέρχεται τέτοια διαθήκη, έχουν υποχρέωση να διαβιβάζουν αντίγραφο των πρακτικών δημοσιεύσεως της διαθήκης στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα.
Ο Γραμματέας του δικαστηρίου της κληρονομίας υποχρεούται να γνωστοποιεί στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας του δικαστηρίου, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα, δηλώσεις που κατατίθενται στο δικαστήριο και έχουν αντικείμενο την αποδοχή ή αποποίηση του λειτουργήματος ή την παραίτηση εκτελεστή διαθήκης ή εκκαθαριστή κληρονομίας με το περιεχόμενο της παραγράφου 1 ή για την αποποίηση κληρονομιών στις οποίες περιέχεται διάταξη υπέρ κοινωφελούς σκοπού.
Οι συμβολαιογράφοι υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας τους αντίγραφα των πράξεων απογραφής κληρονομίας και αντίγραφα των δωρεών που συντάσσουν, όταν αυτά περιέχουν διατάξεις υπέρ κοινωφελών σκοπών, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα.
Ο Γραμματέας του αρμόδιου δικαστηρίου υποχρεούται να διαβιβάζει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας του δικαστηρίου αντίγραφο αποφάσεως για διάλυση σωματείου, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της θεώρησής της. Όταν το σωματείο διαλύεται χωρίς δικαστική απόφαση, την υποχρέωση ενημέρωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης της έδρας του σωματείου για τη διάλυση αυτού υπέχουν τα όργανα διοίκησης σωματείου, καθώς και οι εκκαθαριστές διαλυθέντος σωματείου.
Πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρίες και κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με τα οποία συμφώνησε πρόσωπο που αποβίωσε να καταβάλουν χρηματικό ποσό ή να παραδώσουν άλλο περιουσιακό στοιχείο υπέρ κοινωφελούς σκοπού στον κληρονόμο του, το Δημόσιο ή άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, υποχρεούνται, αμέσως μόλις λάβουν γνώση του επελθόντος θανάτου, να ενημερώσουν σχετικά την αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την καταβολή αμοιβής σε πρόσωπα που καταδεικνύουν περιουσιακά στοιχεία του παρόντος κώδικα, η οποία καταβάλλεται μετά την εκκαθάριση και την περιέλευση των περουσιακών αυτών στοιχείων στο Δημόσιο ή το φορέα εκτέλεσης κοινωφελούς σκοπού. Δεν δικαιούνται αμοιβή οι δημόσιοι υπάλληλοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, που υποχρεούνται από τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα να συμβάλλουν στην εξακρίβωση περιουσιακών στοιχείων υπέρ του Δημοσίου.
Τύχη περιουσιών που δεν αναγγέλλονται: Το αρμόδιο όργανο διοίκησης περιουσιών είναι υποχρεωμένο, εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα, να αναγγείλει την ύπαρξη των περιουσιών στις υπηρεσίες που τηρούν τους φακέλους και το Μητρώο και να προσκομίσει εντός έξι (6) μηνών από την αναγγελία όλα τα απαιτούμενα για την κατάρτιση των φακέλων στοιχεία. Εάν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία τριών (3) μηνών που τάσσεται για την αναγγελία επιβάλλονται στους υπεύθυνους οι κυρώσεις του άρθρου 71. Εάν κατά τη λήξη της προθεσμίας έξι (6) μηνών που τάσσεται για την προσκόμιση των στοιχείων αυτά δεν έχουν προσκομιστεί επιβάλλονται σε βάρος των υπευθύνων οι κυρώσεις του άρθρου 71 και η περιουσία, μαζί με την αντίστοιχη διοίκηση, θεωρείται αυτοδικαίως διαλυθείσα, εφόσον δεν είναι δυνατή η συμπλήρωση του φακέλου. Για την τύχη τους δε αποφασίζει, μετά από αίτηση του Δημοσίου ή καθενός που έχει έννομο συμφέρον.
Η υποχρέωση αναγγελίας καταλαμβάνει και τις άλλες, πλην του Υπουργείου Οικονομικών, αρχές που εποπτεύουν περιουσίες.
Αν υποβληθεί αίτηση προς το δικαστήριο, η αρμόδια αρχή ορίζει προσωρινό εκκαθαριστή για τις επείγουσες εργασίες διαχείρισης της περιουσίας, τα καθήκοντα του οποίου διαρκούν μέχρι την εκτέλεση της απόφασης του δικαστηρίου.
Μετά το πέρας της προθεσμίας εννέα (9) μηνών και εντός έξι (6) μηνών από την εκπνοή αυτής, η αρμόδια αρχή προβαίνει στην αυτεπάγγελτη συμπλήρωση των φακέλων περιουσιών και του Μητρώου με βάση τα στοιχεία που έχει στην κατοχή της.
Όταν διατίθεται περιουσία για κοινωφελή σκοπό μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα, καταχωρίζεται στο Μητρώο με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή ή πραγματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών του άρθρου 13 του π.δ. 284/1988 (Α 128) μετονομάζεται σε Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών και έχει τη διάρθρωση και τις αρμοδιότητες.
Στη Διεύθυνση συστήνεται Τμήμα Γ - Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών - Σχολαζουσών Κληρονομιών, με αρμοδιότητες:
α) το διορισμό και τη διοικητική εποπτεία των κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών,
β) την τήρηση μητρώου κληροδοτημάτων, ιδρυμάτων, διαθηκών και σχολαζουσών κληρονομιών, την τήρηση του πρωτοκόλλου της Διεύθυνσης, τη διεκπεραίωση της αλληλογραφίας, την τήρηση και ενημέρωση του φυσικού και ηλεκτρονικού αρχείου της Διεύθυνσης και την ενημέρωση των πολιτών για θέματα αρμοδιότητάς της. Επίσης, μεριμνά για την κοινοποίηση στο Πρόγραμμα Διαύγεια όλων των αποφάσεων που σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία αναρτώνται στο διαδίκτυο.
Tromaktiko
Κοινωφελής περιουσία είναι το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που διατίθενται με κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά υπέρ του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή για κοινωφελή σκοπό.
Ως κοινωφελής περιουσία νοείται επίσης και το νομικό πρόσωπο που τα διαχειρίζεται και εκπροσωπεί, εφόσον υπάρχει.
Οι όροι κοινωφελής περιουσία, περιουσία και εθνικό κληροδότημα ταυτίζονται.
Σχολάζουσα κληρονομία είναι Κληρονομία της οποίας ο κληρονόμος είναι άγνωστος ή δεν έχει ακόμα βρεθεί ή δεν είναι βέβαιο ότι την έχει αποδεχθεί.
Το Δημόσιο έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει την πιστή και επακριβή εκτέλεση της βούλησης των διαθετών και δωρητών.
Οι διατάξεις του παρόντος νόμου-κώδικα εφαρμόζονται συμπληρωματικά, εφόσον τα σχετικά θέματα δεν ρυθμίζονται καθόλου ή ρυθμίζονται ελλιπώς στη συστατική πράξη. Οι κανόνες δημόσιας τάξης του κώδικα υπερισχύουν σε κάθε περίπτωση.
Αποδοχή περιουσιών υπέρ του Δημοσίου:Τις περιουσίες υπέρ του Δημοσίου αποδέχεται ή αποποιείται ο Υπουργός Οικονομικών. Όταν έχει προηγηθεί εκκαθάριση, η σχετική απόφαση εκδίδεται μετά την υποβολή της έκθεσης του εκκαθαριστή ή του προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. ή του προξένου, στις περιπτώσεις που η εκκαθάριση ενεργείται από τα όργανα αυτά. Περίληψη της πράξης αποδοχής ή αποποίησης, που περιλαμβάνει κατά το δυνατόν λεπτομερή και ακριβή περιγραφή των περιουσιακών στοιχείων, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί κληρονομία η οποία έχει επαχθεί σε αυτό εξ αδιαθέτου. Το Δημόσιο θεωρείται ότι αποδέχεται πάντα την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής. Η πράξη αποδοχής επέχει, μετά τη δημοσίευσή της, θέση κληρονομητηρίου υπέρ του Δημοσίου κατά τις διατάξεις 1956, 1962 και 1963 ΑΚ. Η μεταβίβαση των κινητών περιουσιακών στοιχείων επέρχεται αυτοδικαίως με την έκδοση της πράξης αποδοχής και των ακινήτων με τη μεταγραφή της κατ' άρθρο 1192 του Αστικού Κώδικα.
Δωρεές εν ζωή περιουσιών που αποτελούνται αποκλειστικά από κινητά πράγματα συνιστώνται και με ιδιωτικό έγγραφο ή και χωρίς έγγραφο, αν τα κινητά αυτά παραδόθηκαν στο Δημόσιο.
Το Δημόσιο δεν υποχρεώνεται σε παροχή ασφαλείας για εκτέλεση τασσόμενου σε περιουσία όρου, καθώς και σε κάθε άλλη περίπτωση που απαιτείται κατά τις κείμενες διατάξεις η παροχή ασφαλείας.
Κληροδοσίες υπέρ κοινωφελών σκοπών που εκτελούνται από τον κληρονόμο ή κληροδόχο ή πρόσωπα άλλα εκτός από το Δημόσιο ή καταλείπονται σε κοινωφελή ιδρύματα, ανακοινώνονται από τον βεβαρημένο στο Υπουργείο Οικονομικών εντός τριών (3) μηνών από την αποδοχή της κληρονομίας και εκκαθαρίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα.
Προσωρινή διοίκηση της περιουσίας:Μέχρι τον ορισμό εκκαθαριστή, η αρμόδια κατά περίπτωση αρχή διαχειρίζεται και διοικεί προσωρινά την κοινωφελή περιουσία. Στην προσωρινή διοίκηση περιλαμβάνονται η λήψη μέτρων κατεπείγοντος χαρακτήρα για τη διασφάλιση της περιουσίας και την εκποίηση κινητών πραγμάτων μικρής αξίας ή υποκείμενων σε φθορά.
Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών: Συνιστάται στο Υπουργείο Οικονομικών Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών, το οποίο αποτελείται από τα εξής μέλη:
α) Έναν Αντιπρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή Νομικό Σύμβουλο του Κράτους, ως πρόεδρο,
β) έναν Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
γ) τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου Οικονομικών,
δ) ένα εν ενεργεία μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με εμπειρία σε θέματα επενδύσεων και πιστοποίηση αναλυτή από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς,
ε) ένα εν ενεργεία μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος πιστοποιημένο εκτιμητή ακινήτων, με ειδικότητα πολιτικού μηχανικού ή μηχανολόγου μηχανικού ή αρχιτέκτονα.
Αναλόγως της φύσεως των προς συζήτηση θεμάτων, μπορεί να καλούνται υπάλληλοι των αρμόδιων εκ του σκοπού της περιουσίας Υπουργείων, οι οποίοι μετέχουν στη συζήτηση χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Αρμοδιότητες του Κεντρικού Συμβουλίου Κοινωφελών Περιουσιών:Το Κ.Σ.Κ. Περιουσιών γνωμοδοτεί:
α) Για την αποδοχή ή αποποίηση περιουσιών προς το Δημόσιο αξίας μεγαλύτερης των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.
β) Για την εκποίηση ή αξιοποίηση ακινήτων αξίας μεγαλύτερης των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ.
γ) Για κάθε θέμα για το οποίο του παρέχεται σχετική αρμοδιότητα από ειδικές διατάξεις του παρόντος κώδικα ή άλλου νόμου ή που παραπέμπεται σε αυτό από τον Υπουργό Οικονομικών.
δ) Για την επίλυση θεμάτων γενικότερης σημασίας τα οποία παραπέμπονται σε αυτό από τα Συμβούλια Κοινωφελών Περιουσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, προκειμένου να υπάρξει ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών.
Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών Αποκεντρωμένης Διοίκησης:Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστάται Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Σ.Κ.Π.Α. Διοίκησης) το οποίο αποτελείται από τα εξής μέλη:
α) ένα μέλος του κυρίου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως Πρόεδρο,
β) τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
γ) έναν Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
δ) ένα εν ενεργεία μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με εμπειρία σε θέματα επενδύσεων και πιστοποίηση αναλυτή από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς,
ε) ένα εν ενεργεία μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, πιστοποιημένο, εκτιμητή ακινήτων, με ειδικότητα πολιτικού μηχανικού ή μηχανολόγου μηχανικού ή αρχιτέκτονα.
Εφόσον δεν είναι δυνατή η σύνθεση του Συμβουλίου με τη συμμετοχή μελών του Οικονομικού ή Τεχνικού Επιμελητηρίου πιστοποιημένων, και αυτό βεβαιώνεται με έγγραφο του αρμόδιου Επιμελητήριου, είναι δυνατή η συμμετοχή και μελών του οικείου Επιμελητηρίου που δεν διαθέτουν την προβλεπόμενη πιστοποίηση.
Αναλόγως της φύσεως των προς συζήτηση θεμάτων, μπορεί να καλούνται υπάλληλοι του εκ του σκοπού αρμόδιου Υπουργείου ή των περιφερειακών υπηρεσιών του, οι οποίοι μετέχουν στη συζήτηση χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Περιουσίες που καταλείπονται υπέρ κοινωφελών σκοπών αξιοποιούνται κατά τον τρόπο που όρισε ο διαθέτης ή δωρητής. Απαγορεύεται η μεταβολή τόσο των παραπάνω κοινωφελών σκοπών όσο και του τρόπου και των όρων διαχείρισης της περιουσίας, καθώς και των ορισμών για τον τρόπο διοίκησής της.
Αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή ή αμφισβήτηση επ αυτού, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο κατ' άρθρο 825 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας δικαστήριο.
Το κατά την προηγούμενη παράγραφο δικαστήριο αποφαίνεται επίσης, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επί του εάν η βούληση του διαθέτη ή δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της, και καθορίζει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και το σκοπό και την περιοχή για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί. Αν μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης του προηγούμενου εδαφίου, ο τρόπος αξιοποίησης που επετράπη με αυτή κατέστη για οποιονδήποτε λόγο ανέφικτος, είναι δυνατή η αξιοποίηση της περιουσίας, σύμφωνα με τον τρόπο που περιέγραψε ο διαθέτης ή ο δωρητής, χωρίς να απαιτείται η έκδοση νέας απόφασης, με απόφαση του οργάνου διοίκησης της περιουσίας που κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή εντός τριάντα (30) ημερών.
Η αίτηση προς το δικαστήριο υποβάλλεται από την αρμόδια αρχή, μετά από προηγούμενη ακρόαση του οργάνου διοίκησης της περιουσίας. Η αίτηση υποβάλλεται και από κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον και κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεως. Περίληψη της υποβληθείσας αίτησης αναρτάται στην ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής έναν (1) τουλάχιστον μήνα πριν τη δικάσιμο και παραμένει αναρτημένη μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου. Η ίδια περίληψη τοιχοκολλάται στο κατάστημα της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, του Δήμου και της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας της έδρας της διοίκησης της περιουσίας και αναρτάται στο διαδικτυακό τους τόπο.
Κατ εξαίρεση των προηγούμενων παραγράφων, όταν η αξία της περιουσίας δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, αρμόδιο δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της αρμόδιας αρχής, που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Η αίτηση υπογράφεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών της αρμόδιας αρχής ή από κάθε άλλο πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον, χωρίς να απαιτείται η εκπροσώπησή του από δικηγόρο. Κατά τα λοιπά, ως προς την κοινοποίηση της αίτησης, την ανάρτηση περίληψης και τη ρύθμιση ειδικότερων όρων και λεπτομερειών για την εφαρμογή της απόφασης του δικαστηρίου εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις.
Συγκροτείται Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών (Μητρώο Εθνικών Κληροδοτημάτων) στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά οι περιουσίες του παρόντος Κώδικα.
Αν για την εκπλήρωση του κοινωφελούς σκοπού απαιτείται η εκτέλεση έργου, τούτο ανατίθεται μετά την εκκαθάριση ή και πριν από αυτήν αν δεν παρακωλύεται το έργο της, στο αρμόδιο Υπουργείο, σύμφωνα με τις ισχύουσες για την εκτέλεση δημόσιων έργων και την εκπόνηση μελετών διατάξεις και εις βάρος του ειδικού κεφαλαίου και άρθρου του Ειδικού Προϋπολογισμού Κοινωφελών Περιουσιών.
Αν δεν προκύπτει το αρμόδιο Υπουργείο, η ανάθεση και εκτέλεση του έργου ανατίθεται στην ανώνυμη εταιρεία «Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (Ο.Σ.Κ.) Α.Ε.» (π.δ. 414/1998), σύμφωνα με τις ισχύουσες για την εταιρεία αυτή διατάξεις, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Τα έργα με προϋπολογισμό κάτω των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. ανατίθενται από την Κτηματική Υπηρεσία του τόπου του έργου με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων.
Για την εκτέλεση έργου ανοικοδόμησης, ανακαίνισης, επισκευής και συντήρησης ακινήτων ο εκτελεστής υποβάλλει στην αρμόδια αρχή πρόταση για το προς εκτέλεση έργο, με τα απαραίτητα στοιχεία σχεδιασμού του και κατά προσέγγιση προϋπολογισμό της δαπάνης. Η πρόταση διαβιβάζεται στο αρμόδιο ως εκ του σκοπού Υπουργείο, με τις απόψεις της αρμόδιας αρχής για την επάρκεια της περιουσίας και τη δυνατότητα διάθεσής της για την εκτέλεση του έργου. Η πρόταση εγκρίνεται ολικά ή μερικά από το ως άνω Υπουργείο εντός τριών (3) μηνών από την υποβολή της και ορίζεται ο τρόπος ανάθεσης και εκτέλεσης του έργου, τηρουμένων των διατάξεων της συστατικής πράξης. Όταν το προς εκτέλεση έργο αποσκοπεί στην επένδυση χρημάτων της κληρονομίας, η έγκριση παρέχεται από την αρμόδια αρχή.
Όταν καταλείπονται κληροδοσίες χρηματικών ποσών σε κοινωφελή ιδρύματα ή άλλα εκτός του Δημοσίου πρόσωπα υπέρ κοινωφελών σκοπών, ο κληροδόχος οφείλει να ενημερώσει εγγράφως το Υπουργείο Οικονομικών.
Υποχρεώσεις Δικαστικών Γραμματέων, Συμβολαιογράφων, Προξένων, Πιστωτικών Ιδρυμάτων και άλλων προσώπων:
Όταν δημοσιεύεται διαθήκη ή κατατίθεται δημοσιευθείσα στο εξωτερικό διαθήκη που περιέχει διάταξη υπέρ κοινωφελούς σκοπού ή υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ Ν.Π.Δ.Δ., ο Γραμματέας του δικαστηρίου και η προξενική αρχή της δημοσίευσης ή κατάθεσης και ο Γραμματέας του Πρωτοδικείου Αθηνών, στον οποίο περιέρχεται τέτοια διαθήκη, έχουν υποχρέωση να διαβιβάζουν αντίγραφο των πρακτικών δημοσιεύσεως της διαθήκης στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα.
Ο Γραμματέας του δικαστηρίου της κληρονομίας υποχρεούται να γνωστοποιεί στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας του δικαστηρίου, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα, δηλώσεις που κατατίθενται στο δικαστήριο και έχουν αντικείμενο την αποδοχή ή αποποίηση του λειτουργήματος ή την παραίτηση εκτελεστή διαθήκης ή εκκαθαριστή κληρονομίας με το περιεχόμενο της παραγράφου 1 ή για την αποποίηση κληρονομιών στις οποίες περιέχεται διάταξη υπέρ κοινωφελούς σκοπού.
Οι συμβολαιογράφοι υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας τους αντίγραφα των πράξεων απογραφής κληρονομίας και αντίγραφα των δωρεών που συντάσσουν, όταν αυτά περιέχουν διατάξεις υπέρ κοινωφελών σκοπών, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα.
Ο Γραμματέας του αρμόδιου δικαστηρίου υποχρεούται να διαβιβάζει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της έδρας του δικαστηρίου αντίγραφο αποφάσεως για διάλυση σωματείου, μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της θεώρησής της. Όταν το σωματείο διαλύεται χωρίς δικαστική απόφαση, την υποχρέωση ενημέρωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης της έδρας του σωματείου για τη διάλυση αυτού υπέχουν τα όργανα διοίκησης σωματείου, καθώς και οι εκκαθαριστές διαλυθέντος σωματείου.
Πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρίες και κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με τα οποία συμφώνησε πρόσωπο που αποβίωσε να καταβάλουν χρηματικό ποσό ή να παραδώσουν άλλο περιουσιακό στοιχείο υπέρ κοινωφελούς σκοπού στον κληρονόμο του, το Δημόσιο ή άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, υποχρεούνται, αμέσως μόλις λάβουν γνώση του επελθόντος θανάτου, να ενημερώσουν σχετικά την αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την καταβολή αμοιβής σε πρόσωπα που καταδεικνύουν περιουσιακά στοιχεία του παρόντος κώδικα, η οποία καταβάλλεται μετά την εκκαθάριση και την περιέλευση των περουσιακών αυτών στοιχείων στο Δημόσιο ή το φορέα εκτέλεσης κοινωφελούς σκοπού. Δεν δικαιούνται αμοιβή οι δημόσιοι υπάλληλοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, που υποχρεούνται από τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα να συμβάλλουν στην εξακρίβωση περιουσιακών στοιχείων υπέρ του Δημοσίου.
Τύχη περιουσιών που δεν αναγγέλλονται: Το αρμόδιο όργανο διοίκησης περιουσιών είναι υποχρεωμένο, εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα, να αναγγείλει την ύπαρξη των περιουσιών στις υπηρεσίες που τηρούν τους φακέλους και το Μητρώο και να προσκομίσει εντός έξι (6) μηνών από την αναγγελία όλα τα απαιτούμενα για την κατάρτιση των φακέλων στοιχεία. Εάν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία τριών (3) μηνών που τάσσεται για την αναγγελία επιβάλλονται στους υπεύθυνους οι κυρώσεις του άρθρου 71. Εάν κατά τη λήξη της προθεσμίας έξι (6) μηνών που τάσσεται για την προσκόμιση των στοιχείων αυτά δεν έχουν προσκομιστεί επιβάλλονται σε βάρος των υπευθύνων οι κυρώσεις του άρθρου 71 και η περιουσία, μαζί με την αντίστοιχη διοίκηση, θεωρείται αυτοδικαίως διαλυθείσα, εφόσον δεν είναι δυνατή η συμπλήρωση του φακέλου. Για την τύχη τους δε αποφασίζει, μετά από αίτηση του Δημοσίου ή καθενός που έχει έννομο συμφέρον.
Η υποχρέωση αναγγελίας καταλαμβάνει και τις άλλες, πλην του Υπουργείου Οικονομικών, αρχές που εποπτεύουν περιουσίες.
Αν υποβληθεί αίτηση προς το δικαστήριο, η αρμόδια αρχή ορίζει προσωρινό εκκαθαριστή για τις επείγουσες εργασίες διαχείρισης της περιουσίας, τα καθήκοντα του οποίου διαρκούν μέχρι την εκτέλεση της απόφασης του δικαστηρίου.
Μετά το πέρας της προθεσμίας εννέα (9) μηνών και εντός έξι (6) μηνών από την εκπνοή αυτής, η αρμόδια αρχή προβαίνει στην αυτεπάγγελτη συμπλήρωση των φακέλων περιουσιών και του Μητρώου με βάση τα στοιχεία που έχει στην κατοχή της.
Όταν διατίθεται περιουσία για κοινωφελή σκοπό μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα, καταχωρίζεται στο Μητρώο με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή ή πραγματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών του άρθρου 13 του π.δ. 284/1988 (Α 128) μετονομάζεται σε Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών και έχει τη διάρθρωση και τις αρμοδιότητες.
Στη Διεύθυνση συστήνεται Τμήμα Γ - Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών - Σχολαζουσών Κληρονομιών, με αρμοδιότητες:
α) το διορισμό και τη διοικητική εποπτεία των κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών,
β) την τήρηση μητρώου κληροδοτημάτων, ιδρυμάτων, διαθηκών και σχολαζουσών κληρονομιών, την τήρηση του πρωτοκόλλου της Διεύθυνσης, τη διεκπεραίωση της αλληλογραφίας, την τήρηση και ενημέρωση του φυσικού και ηλεκτρονικού αρχείου της Διεύθυνσης και την ενημέρωση των πολιτών για θέματα αρμοδιότητάς της. Επίσης, μεριμνά για την κοινοποίηση στο Πρόγραμμα Διαύγεια όλων των αποφάσεων που σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία αναρτώνται στο διαδίκτυο.
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Δήμος Αθηναίων «επιχειρεί κοινωνικά»
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τα νέα για τη 15χρονη Μυρτώ που κακοποιήθηκε στην Πάρο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
