2012-04-10 16:06:10
By Patrick Jenkins,Tom Braithwaite και Brooke MasterΌταν κλήθηκαν ναπροχωρήσουν στην αναδιάρθρωση του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, οιρυθμιστικές αρχές επικεντρώθηκαν στις τράπεζες. Τα παραδοσιακά χρηματοπιστωτικάιδρύματα -τα οποία είχαν ήδη αποδυναμωθεί από την κρίση της ευρωζώνης και τη χρηματοοικονομικήκρίση του 2008- αναγκάστηκαν σε οπισθοχώρηση.
Το «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» όμως -ο όρος χρησιμοποιείται για μία ευρείαομάδα οργανισμών και μηχανισμών, από τα hedge funds μέχρι τιςαγορές «repo»- ανακάμπτει ταχύτατα και εκτιμάται ότι θα σφετεριστεί τιςτράπεζες με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Οι ρυθμιστικές αρχές πρέπειτώρα να βρουν πώς θα χειριστούν τον ευρύ κλάδο που έχει ελάχιστη, αν όχιμηδαμινή, εποπτεία.
«Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις έναν συστημικό κίνδυνο εάν δεν καταπιαστείς καιμε τους άλλους οργανισμούς εκτός των τραπεζών», υποστηρίζει ο Vikram Pandit,διευθύνων σύμβουλος της Citigroup, που στο παρελθόν διετέλεσε διευθυντής hedgefund. «Έχειαλλάξει η δομή του συστήματος. Μέχρι πρότινος όλα γίνονταν μέσωτων μεγάλων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, ενώ τώρα υπάρχει ένα δίκτυοεκατομμυρίων σημείων επαφής», εξηγεί και συμπληρώνει: «Χρειάζεται διαφορετικήπροσέγγιση στο ζήτημα»
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δε δημιουργήθηκε από την κρίση, αλλά ήταν θεμελιώδης αιτία της. Δεναποτελεί ξεχωριστό φαινόμενο από τον τραπεζικό τομέα. Τα δύο σχετίζονται βαθιά.Μέχρι το 2008, η Countrywide, ένας ελάχιστα ελεγχόμενος οργανισμός ενυπόθηκωνδανείων, έδινε επισφαλή δάνεια, τα οποία στη συνέχεια πουλούσε σε αγοραστές,στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και τράπεζες. Η AIG, ο δήθεν ασφαλιστικόςοργανισμός, εξέδιδε CDSs έναντι ενυπόθηκων τίτλων που διατηρούσαν οι τράπεζες.Οι τράπεζες, παράλληλα, χρησιμοποιούσαν τις αγορές repo για τη μόχλευση και τηχρηματοδότηση των επενδύσεών τους όσο μπορούσαν.
Μετά την κρίση, τοτοπίο έχει αλλάξει. Τράπεζες πωλούνπεριουσιακά τους στοιχεία σε μη τραπεζικούς χρηματοοικονομικούς ομίλους ώστε να βελτιώσουν τηνκεφαλαιακή τους βάση, να ανταποκριθούν στους νέους κανόνες των εποπτικών αρχώνκαι να διαβεβαιώσουν τους δικούς τους δανειστές -όπως τα αμοιβαία κεφάλαια, πουεπίσης παίζουν ουσιώδη ρόλο στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα- ότι αντέχουν.
«Μία από τις πολλές ακούσιες επιπτώσεις της βάναυσης επίθεσης των αρχώνεναντίον των τραπεζών ήταν να δημιουργηθεί μεγάλο κίνητρο στροφής στις σκιώδειςτράπεζες», δηλώνει διευθύνων σύμβουλος μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας.
Η εξέλιξη αυτή έχει δώσει αναπτυξιακή ώθηση σε ορισμένους μικρούς τομείςχρηματοδότησης, ειδικότερα στην Ευρώπη και στην Ασία. Στην Ευρώπη, μεγάλεςεταιρίες λιανικού εμπορίου και βιομηχανικοί όμιλοι άρχισαν να παρέχουνχρηματοδότηση σε μικρότερες επιχειρήσεις, εκ των οποίων και οι ίδιοι οιπρομηθευτές τους. Παρόμοια τάση απομάκρυνσης απόχρηματοδότηση μέσω τραπεζών έχειευνοήσει τα πιστωτικά hedge funds, ενώ παράλληλα έχουν αναδυθείνέες αλά καρτ πηγές χρηματοδότησης, ειδικότερα στις αγορές όπου καταγράφεταισημαντική μόχλευση του τραπεζικού κλάδου.
Παρ' όλα αυτά, η ανάδειξη των μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών οργανισμώνπεριορίζεται από το δύσκολο κλίμα στις αγορές. «Έχουμε δημιουργήσει τιςπροϋποθέσεις που επιτρέπουν την ανάδειξη του σκιώδους τραπεζικού συστήματος»,δηλώνει ο κ. Pandit, σπεύδοντας ωστόσο να συμπληρώσει: «Ορισμένες ήδηυλοποιούνται. Ορισμένες θέλουν περισσότερο χρόνο γιατί το σκιώδες τραπεζικόσύστημα χρειάζεται χρηματοδότηση. Γεγονός είναι ότι εάν οι αγορές ήτανκανονικές τότε θα είχε αναπτυχθεί ταχύτατα».
Οι επικριτές της αλλαγής του τοπίου στον χρηματοοικονομικό κλάδο υποστηρίζουνότι οι ρυθμιστικέςαρχές υποτίμησαν τη στρέβλωση που δημιουργείται από την επιβολή αυστηρότερωνκανόνων στις τράπεζες. Αυτό θα μπορούσε να είναι αιτία της επόμενης κρίσης.
Ορισμένοι ανησυχούν μήπως η ανάπτυξη του μη τραπεζικού δανεισμού και η πρακτικήτου βραχυπρόθεσμου δανεισμού έναντι του μακροπρόθεσμου προκαλέσουν φούσκες που δεν παρακολουθούνται απόκανέναν, οι οποίες ίσως συμπαρασύρουν και πάλι τοτραπεζικό σύστημα και την ευρύτερη οικονομία. Το Financial Stability Board, μιαδιεθνής ομάδα της οποίας ηγείται ο Mark Carney, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζαςτου Καναδά, έχει καταπιαστεί με διάφορους συγκεκριμένους τομείς του σκιώδουςτραπεζικού συστήματος και θα κοινοποιήσει σε μερικούς μήνες τα αποτελέσματα τωνερευνών του.
Η Βρετανία έχει δώσει εντολή στη νέαρυθμιστική της αρχή να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης των κανόνων, ώστε ναπεριληφθούν και άλλοι τομείς. Επίσης, όπως επέβαλε και η νομοθεσίαDodd - Frank στιςΗΠΑ, έτσι και στη Βρετανία υπάρχει τώρα το Financial StabilityOversight Council, που έχει την ισχύ να εποπτεύσει πολύ μεγάλους μη τραπεζικούςχρηματοοικονομικούς οργανισμούς, που ενδεχομένως να αποτελούν απειλή για τοευρύτερο σύστημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, θαπαρουσιάσει τις προτάσεις της στα τέλη του έτους για να τεθούν σε εφαρμογή στιςαρχές του 2013. «Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα αντιστοιχεί στο 25%-30% του παγκόσμιουχρηματοοικονομικού κλάδου», δήλωσε ο αρμόδιος επίτροποςMichel Barnier στις αρχές του μήνα και συμπλήρωσε: «Δεν επιρρίπτω υστεροβουλίασε όσους εργάζονται σε αυτόν τον παράλληλο κλάδο - μπορεί να παράσχουνχρήσιμες υπηρεσίες και χρήσιμη χρηματοδότηση. Δεν ξεκινώ πόλεμο εναντίον αυτούτου συστήματος. Όπως, όμως, συμβαίνει με όλους τους παίκτες τουχρηματοοικονομικού συστήματος, έτσι και εκείνοι πρέπει να υπόκεινται σεκανόνες».
Ακολουθούν ορισμένες από τις βασικότερες εξελίξεις στο σκιώδες τραπεζικόσύστημα και πώς αναπτύχθηκε από την κρίση που ξεκίνησε το 2007.
- Ο πιστωτικόςβραχίονας της KKR τον προηγούμενο χρόνο διευθέτησε τη χρηματοδότηση πουαπαιτήθηκε για την εξαγορά της Capital Safety έναντι 1,2 δισ. δολ.
- Ο βραχίοναςGSO της Blackstone εξαγόρασε τη Harbourmaster Capital, εταιρία χρηματοδοτήσεωνμέσω μόχλευσης με υπό διαχείριση κεφάλαια, ύψους 7,6 δισ. ευρώ.
- Ο αριθμόςτων εγγεγραμμένων στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ χρηματιστών μειώθηκεστους 5.357 το 2010 από 5.748 το 2008.
- Τα υπόδιαχείριση κεφάλαια των αμοιβαίων κεφαλαίων μειώθηκαν στα 2,6 τρισ. δολ. από3,9 τρισ. δολ. τον Ιανουάριο του 2009.
- Η Fidelity,η JPMorgan και η Federated Investors διαχειρίζονται περισσότερο από το ένατρίτο αυτών των κεφαλαίων.
- Δύο από τουςμεγαλύτερους βιομηχανικούς ομίλους στον κόσμο -η General Electric και ηSiemens- έχουν δημιουργήσει μεγάλους χρηματοοικονομικούς βραχίονες.
- Στην Κίνα,σημαντικές κρατικές επιχειρήσεις στον ενεργειακό κλάδο, στη ναυτιλία, στονκλάδο τροφίμων και στις τηλεπικοινωνίες δανείζουν οι ίδιες απευθείας τιςδραστηριότητές τους. ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Το «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» όμως -ο όρος χρησιμοποιείται για μία ευρείαομάδα οργανισμών και μηχανισμών, από τα hedge funds μέχρι τιςαγορές «repo»- ανακάμπτει ταχύτατα και εκτιμάται ότι θα σφετεριστεί τιςτράπεζες με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Οι ρυθμιστικές αρχές πρέπειτώρα να βρουν πώς θα χειριστούν τον ευρύ κλάδο που έχει ελάχιστη, αν όχιμηδαμινή, εποπτεία.
«Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις έναν συστημικό κίνδυνο εάν δεν καταπιαστείς καιμε τους άλλους οργανισμούς εκτός των τραπεζών», υποστηρίζει ο Vikram Pandit,διευθύνων σύμβουλος της Citigroup, που στο παρελθόν διετέλεσε διευθυντής hedgefund. «Έχειαλλάξει η δομή του συστήματος. Μέχρι πρότινος όλα γίνονταν μέσωτων μεγάλων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, ενώ τώρα υπάρχει ένα δίκτυοεκατομμυρίων σημείων επαφής», εξηγεί και συμπληρώνει: «Χρειάζεται διαφορετικήπροσέγγιση στο ζήτημα»
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δε δημιουργήθηκε από την κρίση, αλλά ήταν θεμελιώδης αιτία της. Δεναποτελεί ξεχωριστό φαινόμενο από τον τραπεζικό τομέα. Τα δύο σχετίζονται βαθιά.Μέχρι το 2008, η Countrywide, ένας ελάχιστα ελεγχόμενος οργανισμός ενυπόθηκωνδανείων, έδινε επισφαλή δάνεια, τα οποία στη συνέχεια πουλούσε σε αγοραστές,στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και τράπεζες. Η AIG, ο δήθεν ασφαλιστικόςοργανισμός, εξέδιδε CDSs έναντι ενυπόθηκων τίτλων που διατηρούσαν οι τράπεζες.Οι τράπεζες, παράλληλα, χρησιμοποιούσαν τις αγορές repo για τη μόχλευση και τηχρηματοδότηση των επενδύσεών τους όσο μπορούσαν.
Μετά την κρίση, τοτοπίο έχει αλλάξει. Τράπεζες πωλούνπεριουσιακά τους στοιχεία σε μη τραπεζικούς χρηματοοικονομικούς ομίλους ώστε να βελτιώσουν τηνκεφαλαιακή τους βάση, να ανταποκριθούν στους νέους κανόνες των εποπτικών αρχώνκαι να διαβεβαιώσουν τους δικούς τους δανειστές -όπως τα αμοιβαία κεφάλαια, πουεπίσης παίζουν ουσιώδη ρόλο στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα- ότι αντέχουν.
«Μία από τις πολλές ακούσιες επιπτώσεις της βάναυσης επίθεσης των αρχώνεναντίον των τραπεζών ήταν να δημιουργηθεί μεγάλο κίνητρο στροφής στις σκιώδειςτράπεζες», δηλώνει διευθύνων σύμβουλος μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας.
Η εξέλιξη αυτή έχει δώσει αναπτυξιακή ώθηση σε ορισμένους μικρούς τομείςχρηματοδότησης, ειδικότερα στην Ευρώπη και στην Ασία. Στην Ευρώπη, μεγάλεςεταιρίες λιανικού εμπορίου και βιομηχανικοί όμιλοι άρχισαν να παρέχουνχρηματοδότηση σε μικρότερες επιχειρήσεις, εκ των οποίων και οι ίδιοι οιπρομηθευτές τους. Παρόμοια τάση απομάκρυνσης απόχρηματοδότηση μέσω τραπεζών έχειευνοήσει τα πιστωτικά hedge funds, ενώ παράλληλα έχουν αναδυθείνέες αλά καρτ πηγές χρηματοδότησης, ειδικότερα στις αγορές όπου καταγράφεταισημαντική μόχλευση του τραπεζικού κλάδου.
Παρ' όλα αυτά, η ανάδειξη των μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών οργανισμώνπεριορίζεται από το δύσκολο κλίμα στις αγορές. «Έχουμε δημιουργήσει τιςπροϋποθέσεις που επιτρέπουν την ανάδειξη του σκιώδους τραπεζικού συστήματος»,δηλώνει ο κ. Pandit, σπεύδοντας ωστόσο να συμπληρώσει: «Ορισμένες ήδηυλοποιούνται. Ορισμένες θέλουν περισσότερο χρόνο γιατί το σκιώδες τραπεζικόσύστημα χρειάζεται χρηματοδότηση. Γεγονός είναι ότι εάν οι αγορές ήτανκανονικές τότε θα είχε αναπτυχθεί ταχύτατα».
Οι επικριτές της αλλαγής του τοπίου στον χρηματοοικονομικό κλάδο υποστηρίζουνότι οι ρυθμιστικέςαρχές υποτίμησαν τη στρέβλωση που δημιουργείται από την επιβολή αυστηρότερωνκανόνων στις τράπεζες. Αυτό θα μπορούσε να είναι αιτία της επόμενης κρίσης.
Ορισμένοι ανησυχούν μήπως η ανάπτυξη του μη τραπεζικού δανεισμού και η πρακτικήτου βραχυπρόθεσμου δανεισμού έναντι του μακροπρόθεσμου προκαλέσουν φούσκες που δεν παρακολουθούνται απόκανέναν, οι οποίες ίσως συμπαρασύρουν και πάλι τοτραπεζικό σύστημα και την ευρύτερη οικονομία. Το Financial Stability Board, μιαδιεθνής ομάδα της οποίας ηγείται ο Mark Carney, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζαςτου Καναδά, έχει καταπιαστεί με διάφορους συγκεκριμένους τομείς του σκιώδουςτραπεζικού συστήματος και θα κοινοποιήσει σε μερικούς μήνες τα αποτελέσματα τωνερευνών του.
Η Βρετανία έχει δώσει εντολή στη νέαρυθμιστική της αρχή να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης των κανόνων, ώστε ναπεριληφθούν και άλλοι τομείς. Επίσης, όπως επέβαλε και η νομοθεσίαDodd - Frank στιςΗΠΑ, έτσι και στη Βρετανία υπάρχει τώρα το Financial StabilityOversight Council, που έχει την ισχύ να εποπτεύσει πολύ μεγάλους μη τραπεζικούςχρηματοοικονομικούς οργανισμούς, που ενδεχομένως να αποτελούν απειλή για τοευρύτερο σύστημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, θαπαρουσιάσει τις προτάσεις της στα τέλη του έτους για να τεθούν σε εφαρμογή στιςαρχές του 2013. «Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα αντιστοιχεί στο 25%-30% του παγκόσμιουχρηματοοικονομικού κλάδου», δήλωσε ο αρμόδιος επίτροποςMichel Barnier στις αρχές του μήνα και συμπλήρωσε: «Δεν επιρρίπτω υστεροβουλίασε όσους εργάζονται σε αυτόν τον παράλληλο κλάδο - μπορεί να παράσχουνχρήσιμες υπηρεσίες και χρήσιμη χρηματοδότηση. Δεν ξεκινώ πόλεμο εναντίον αυτούτου συστήματος. Όπως, όμως, συμβαίνει με όλους τους παίκτες τουχρηματοοικονομικού συστήματος, έτσι και εκείνοι πρέπει να υπόκεινται σεκανόνες».
Ακολουθούν ορισμένες από τις βασικότερες εξελίξεις στο σκιώδες τραπεζικόσύστημα και πώς αναπτύχθηκε από την κρίση που ξεκίνησε το 2007.
- Ο πιστωτικόςβραχίονας της KKR τον προηγούμενο χρόνο διευθέτησε τη χρηματοδότηση πουαπαιτήθηκε για την εξαγορά της Capital Safety έναντι 1,2 δισ. δολ.
- Ο βραχίοναςGSO της Blackstone εξαγόρασε τη Harbourmaster Capital, εταιρία χρηματοδοτήσεωνμέσω μόχλευσης με υπό διαχείριση κεφάλαια, ύψους 7,6 δισ. ευρώ.
- Ο αριθμόςτων εγγεγραμμένων στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ χρηματιστών μειώθηκεστους 5.357 το 2010 από 5.748 το 2008.
- Τα υπόδιαχείριση κεφάλαια των αμοιβαίων κεφαλαίων μειώθηκαν στα 2,6 τρισ. δολ. από3,9 τρισ. δολ. τον Ιανουάριο του 2009.
- Η Fidelity,η JPMorgan και η Federated Investors διαχειρίζονται περισσότερο από το ένατρίτο αυτών των κεφαλαίων.
- Δύο από τουςμεγαλύτερους βιομηχανικούς ομίλους στον κόσμο -η General Electric και ηSiemens- έχουν δημιουργήσει μεγάλους χρηματοοικονομικούς βραχίονες.
- Στην Κίνα,σημαντικές κρατικές επιχειρήσεις στον ενεργειακό κλάδο, στη ναυτιλία, στονκλάδο τροφίμων και στις τηλεπικοινωνίες δανείζουν οι ίδιες απευθείας τιςδραστηριότητές τους. ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το Ιράν δεν πωλεί πλέον πετρέλαιο στην Ελλάδα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
