2013-10-07 00:38:04
Η Μίτση Πικραμένου είναι επαγγελματίας ερευνήτρια – ιστορικός. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε στο...Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών για πάνω από τριάντα χρόνια, κι έχει πάρα πολλά δημοσιεύματα σχετικά με ερευνητικά θέματα Το 2012 παρουσίασε την μυθιστορηματική βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα «Κυρία με τα μαύρα» ενώ φέτος εξέπληξε το αναγνωστικό κοινό με το νέο της μυθιστόρημα «Παύλος Μελάς, Ωραίος ως Έλλην» (και τα δυο εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο «Τετράγωνο»), βιβλία που ακόμα και τώρα είναι ευπώλητα στα βιβλιοπωλεία όλης της χώρας.
Όπως η ίδια μας αποκάλυψε, στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί της, είναι ήδη έτοιμες οι μυθιστορηματικές βιογραφίες του Ίωνα Δραγούμη και τηςΛουΐζας Ριανκούρ, ενώ, μεταξύ άλλων, μας έκανε γνωστή και την «σχέση» της με την Ηλεία Η συγγραφή μυθιστορηματικών ελληνικών βιογραφιών ήταν κάτι που έλλειπε στον χώρο των εκδόσεων. Τι σας έδωσε το ερέθισμα να ασχοληθείτε με αυτές; Περιμένατε ότι θα τύχουν ευρείας ανταπόκρισης;
Για να είμαι ειλικρινής, όχι, δεν περίμενα τόσο ζωντανή ανταπόκριση από το κοινό, η οποία δεν εμφανίζεται μόνο στις πωλήσεις των βιβλίων. Είναι σημαντική η παρουσία του κόσμου στις παρουσιάσεις που πραγματοποιώ, όπου προσκληθώ και η διεξοδική συζήτηση που κάνω με όσους παρίστανται. Η αρχική μορφή της «Κυρίας με τα μαύρα» ήταν μια επιστημονική μελέτη, γιατί είναι πολλά (πάρα πολλά, θα έλεγα) τα άγνωστα στοιχεία που αποκαλύπτω για την Πηνελόπη Δέλτα. Η γνωριμία μου με τον Νίκο Μουρατίδη έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στο σημείο αυτό. Εκείνος μου επισήμανε ότι δεν υπάρχουν μυθιστορηματικές βιογραφίες Ελλήνων, που να στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Από εκεί και πέρα οργανώθηκε στο μυαλό μου ένα σχέδιο για προσωπικότητες που έπαιξαν, ο καθένας με τον τρόπο του, σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της νεοελληνικής πραγματικότητας. Εννοείται ότι όσα ζούμε σήμερα αποτελούν το άκρως αντίθετο απ’ όσα οραματίζονταν εκείνοι οι άνθρωποι! Εκτός από την Πηνελόπη Δέλτα και τον Παύλο Μελά που κυκλοφορούν, είναι ήδη έτοιμες οι μυθιστορηματικές βιογραφίες του Ίωνα Δραγούμη και της Λουΐζας Ριανκούρ.
Μιλώντας για τα βιβλία-βιογραφίες της Πηνελόπης Δέλτα και του Παύλου Μελά, «Κυρία με τα μαύρα» και «Παύλος Μελάς, Ωραίος ως Έλλην», αντίστοιχα, έχετε δηλώσει ότι από τον Ιούνιο του 2009 ζείτε στην εποχή που αναφέρονται... Είστε ακόμα εκεί ή ζείτε, πλέον, το παρόν;
Η σημερινή εποχή με πονά, όλο και περισσότερο. Για εμένα είναι μια καταφυγή το παρελθόν. Με βοήθησε αποφασιστικά να αποφύγω την κατάθλιψη, που είμαι απολύτως βέβαιη ότι τα τελευταία χρόνια κατατρέχει τον καθένα μας, με τρανή απόδειξη τη δραματική αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών. Μπορείτε επομένως να θεωρήσετε ότι συνεχίζω να ζω στο παρελθόν, ακριβώς επειδή γνωρίζω πολύ καλά το παρόν και δεν τρέφω ελπίδες για το μέλλον. Εάν διαθέτω ένα λιθαράκι για να χτίσω μια νέα Ελλάδα είναι ακριβώς η γνώση του παρελθόντος. Πιστεύω ότι, εάν είχαμε εμπεδώσει τι πέρασαν οι πρόγονοί μας, θα είχαμε αποφύγει πάμπολλα λάθη.
Πόσο κουραστική ήταν η έρευνα για να συγκεντρώσετε τα στοιχεία των ηρώων των βιβλίων σας;
Είμαι από τη φύση μου ερευνήτρια. Είχα την τύχη από τα δεκαεννιά μου χρόνια να βρεθώ στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, όπου έζησα για παραπάνω από τριάντα χρόνια άμεσα την έρευνα στα νεοελληνικά πράγματα. Γνωρίζω καλά τον χώρο, στον οποίο οι εξελίξεις της τεχνολογίας έχουν διευκολύνει τα πράγματα. Για μένα κάθε επίσκεψη σε αρχείο ή σε βιβλιοθήκη είναι αποδοτική, γιατί η καλή γνώση των δεδομένων και η εμπειρία έχουν αποφασιστική σημασία. Ως προς τον Παύλο Μελά θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο με υποχρέωσε να ακολουθήσω κάποιους κανόνες. Ο βασικός ήταν ότι προσπάθησα να ανασυνθέσω την προσωπικότητά του μέσα από τα δικά του κείμενα, όπως έχουν εκδοθεί από τη χήρα του, τη Νάτα Δραγούμη-Μελά.
Ο Μελάς όπως και οι περισσότεροι Έλληνες ήθελε να απελευθερωθεί η Ελλάδα. Σήμερα υπάρχουν τέτοιοι Έλληνες ή θαρρείτε ότι δεν τους χρειαζόμαστε;
Σαφώς και τους χρειαζόμαστε και είναι πάρα πολλοί εκείνοι που ισχυρίζονται ότι το επιδιώκουν. Το δικό μας πρόβλημα είναι ότι δεν τους εμπιστευόμαστε και, φυσικά, έχουμε δίκαιο με τόσα που έχουμε ακούσει. Η Ελλάδα χρειάζεται κάποιον που δεν θα θεωρεί την πολιτική ως επάγγελμα και θα είναι έντιμος και αποφασισμένος να μην χαριστεί, αλλά να ανταποκριθεί με δικαιοσύνη στις κατεπείγουσες ανάγκες των πολιτών. Τομείς όπως η υγεία και η παιδεία δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Το δικαίωμα για εργασία δεν μπορεί να είναι επιλεκτικό. Πόσα άλλα να αναφέρω; Η κατάσταση σε όλους τους τομείς είναι τραγική και, όπως προβλέπεται από τις νομοθετικές ρυθμίσεις, θα λάβει εκρηκτικότερες διαστάσεις.
Πότε θα κυκλοφορήσει η νέα σας βιογραφία για τον Ίωνα Δραγούμη; Προβληματιστήκατε για το αν θα έπρεπε να είναι αυτός ο ήρωας του νέου σας συγγραφικού πονήματος ή κάποια άλλη προσωπικότητα;
Είναι έτοιμη η βιογραφία του Ίωνα Δραγούμη και ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα την έχετε στα χέρια σας. Όχι, δεν προβληματίστηκα καθόλου. Πηνελόπη Δέλτα, Παύλος Μελάς, Ίων Δραγούμης και Λουΐζα Ριανκούρ είναι τέσσερα άτομα πολύ στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους και όλα εμπνέονταν από τη λέξη πατρίδα. Θα ακολουθήσουν ελπίζω βιογραφίες ανθρώπων της ίδιας περιόδου και κυρίως γυναικών, που αγνοούμε ή έχουμε λησμονήσει.
Όσον αφορά το γεγονός ότι η βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα θα «μεταφερθεί» στο θέατρο όπου πρόκειται να την υποδυθεί η Ναταλία Δραγούμη; (σ.σ. που είναι μικρανεψιά του Ίωνα Δραγούμη, με τον οποίο η Δέλτα υπήρξε ερωτευμένη).
Η Ναταλία Δραγούμη μου πρόσφερε μια τεράστια ικανοποίηση, όταν είπε ότι μέσα από το βιβλίο μου συνειδητοποίησε ποια ήταν η οικογένειά της, που στ’ αλήθεια ήταν εξαιρετικά σημαντική. Με μεγάλη μου χαρά θα τη δω να υποδύεται την Πηνελόπη Δέλτα. Τίποτα όμως δεν έχει οριστικοποιηθεί. Υπάρχει και άλλη νέα και άξια ηθοποιός που θα ήθελε να παίξει αυτόν τον ρόλο. Είμαι ανοιχτή σε όλες τις προτάσεις πάντως και θα συνεργαστώ στενά με οποιαδήποτε προσπάθεια, αρκεί να μην παραποιηθούν πρόσωπα και γεγονότα. Με τον Νίκο Μουρατίδη ετοιμάσαμε ήδη μια πρώτη μορφή του σεναρίου.
Η «σχέση» σας με την Ηλεία ποια είναι;
Ο Καλύμνιος παππούς μου Ιωάννης Πικραμένος, γιατρός, είχε νυμφευθεί τη Μήτσα Καράπα, η οποία καταγόταν από τον Πύργο. Ο γάμος τους έγινε στη Μανσούρα της Αιγύπτου, υποψιάζομαι γύρω στο 1914. Η Μήτσα ήταν διορισμένη εκεί δασκάλα. Απέκτησαν δυο παιδιά, τη Μαρίκα που ήταν χημικός και τον Σκευοφύλακα ή Σκεύο, οδοντίατρο, που ήταν ο πατέρας μου. Η Μήτσα δυστυχώς αρρώστησε από φυματίωση και παρακολουθούσε μέσα από ένα τζάμι τα παιδιά της να μεγαλώνουν. Πέθανε πολύ νωρίς, υποθέτω γύρω στο 1922, αλλά η μνήμη της έμεινε πάντοτε ζωντανή. Ο παππούς ποτέ δεν τη λησμόνησε, παρόλο που νυμφεύθηκε μετά το 1933, στην Ελλάδα πλέον, μιαν εξαιρετική κυρία, τη Μαγδαληνή Καμπουρέλη, με καταγωγή από τη Λέσβο. Κάποια στιγμή πρέπει να ασχοληθώ με την οικογένειά μου και ίσως να το ξεκινήσω τώρα, με την ευκαιρία που γνώρισα την εφημερίδα σας, η οποία καλύπτει εκείνα τα χρόνια αφού εκδίδεται από το 1902!
patrisnews.com
Όπως η ίδια μας αποκάλυψε, στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί της, είναι ήδη έτοιμες οι μυθιστορηματικές βιογραφίες του Ίωνα Δραγούμη και τηςΛουΐζας Ριανκούρ, ενώ, μεταξύ άλλων, μας έκανε γνωστή και την «σχέση» της με την Ηλεία Η συγγραφή μυθιστορηματικών ελληνικών βιογραφιών ήταν κάτι που έλλειπε στον χώρο των εκδόσεων. Τι σας έδωσε το ερέθισμα να ασχοληθείτε με αυτές; Περιμένατε ότι θα τύχουν ευρείας ανταπόκρισης;
Για να είμαι ειλικρινής, όχι, δεν περίμενα τόσο ζωντανή ανταπόκριση από το κοινό, η οποία δεν εμφανίζεται μόνο στις πωλήσεις των βιβλίων. Είναι σημαντική η παρουσία του κόσμου στις παρουσιάσεις που πραγματοποιώ, όπου προσκληθώ και η διεξοδική συζήτηση που κάνω με όσους παρίστανται. Η αρχική μορφή της «Κυρίας με τα μαύρα» ήταν μια επιστημονική μελέτη, γιατί είναι πολλά (πάρα πολλά, θα έλεγα) τα άγνωστα στοιχεία που αποκαλύπτω για την Πηνελόπη Δέλτα. Η γνωριμία μου με τον Νίκο Μουρατίδη έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στο σημείο αυτό. Εκείνος μου επισήμανε ότι δεν υπάρχουν μυθιστορηματικές βιογραφίες Ελλήνων, που να στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Από εκεί και πέρα οργανώθηκε στο μυαλό μου ένα σχέδιο για προσωπικότητες που έπαιξαν, ο καθένας με τον τρόπο του, σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της νεοελληνικής πραγματικότητας. Εννοείται ότι όσα ζούμε σήμερα αποτελούν το άκρως αντίθετο απ’ όσα οραματίζονταν εκείνοι οι άνθρωποι! Εκτός από την Πηνελόπη Δέλτα και τον Παύλο Μελά που κυκλοφορούν, είναι ήδη έτοιμες οι μυθιστορηματικές βιογραφίες του Ίωνα Δραγούμη και της Λουΐζας Ριανκούρ.
Μιλώντας για τα βιβλία-βιογραφίες της Πηνελόπης Δέλτα και του Παύλου Μελά, «Κυρία με τα μαύρα» και «Παύλος Μελάς, Ωραίος ως Έλλην», αντίστοιχα, έχετε δηλώσει ότι από τον Ιούνιο του 2009 ζείτε στην εποχή που αναφέρονται... Είστε ακόμα εκεί ή ζείτε, πλέον, το παρόν;
Η σημερινή εποχή με πονά, όλο και περισσότερο. Για εμένα είναι μια καταφυγή το παρελθόν. Με βοήθησε αποφασιστικά να αποφύγω την κατάθλιψη, που είμαι απολύτως βέβαιη ότι τα τελευταία χρόνια κατατρέχει τον καθένα μας, με τρανή απόδειξη τη δραματική αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών. Μπορείτε επομένως να θεωρήσετε ότι συνεχίζω να ζω στο παρελθόν, ακριβώς επειδή γνωρίζω πολύ καλά το παρόν και δεν τρέφω ελπίδες για το μέλλον. Εάν διαθέτω ένα λιθαράκι για να χτίσω μια νέα Ελλάδα είναι ακριβώς η γνώση του παρελθόντος. Πιστεύω ότι, εάν είχαμε εμπεδώσει τι πέρασαν οι πρόγονοί μας, θα είχαμε αποφύγει πάμπολλα λάθη.
Πόσο κουραστική ήταν η έρευνα για να συγκεντρώσετε τα στοιχεία των ηρώων των βιβλίων σας;
Είμαι από τη φύση μου ερευνήτρια. Είχα την τύχη από τα δεκαεννιά μου χρόνια να βρεθώ στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, όπου έζησα για παραπάνω από τριάντα χρόνια άμεσα την έρευνα στα νεοελληνικά πράγματα. Γνωρίζω καλά τον χώρο, στον οποίο οι εξελίξεις της τεχνολογίας έχουν διευκολύνει τα πράγματα. Για μένα κάθε επίσκεψη σε αρχείο ή σε βιβλιοθήκη είναι αποδοτική, γιατί η καλή γνώση των δεδομένων και η εμπειρία έχουν αποφασιστική σημασία. Ως προς τον Παύλο Μελά θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο με υποχρέωσε να ακολουθήσω κάποιους κανόνες. Ο βασικός ήταν ότι προσπάθησα να ανασυνθέσω την προσωπικότητά του μέσα από τα δικά του κείμενα, όπως έχουν εκδοθεί από τη χήρα του, τη Νάτα Δραγούμη-Μελά.
Ο Μελάς όπως και οι περισσότεροι Έλληνες ήθελε να απελευθερωθεί η Ελλάδα. Σήμερα υπάρχουν τέτοιοι Έλληνες ή θαρρείτε ότι δεν τους χρειαζόμαστε;
Σαφώς και τους χρειαζόμαστε και είναι πάρα πολλοί εκείνοι που ισχυρίζονται ότι το επιδιώκουν. Το δικό μας πρόβλημα είναι ότι δεν τους εμπιστευόμαστε και, φυσικά, έχουμε δίκαιο με τόσα που έχουμε ακούσει. Η Ελλάδα χρειάζεται κάποιον που δεν θα θεωρεί την πολιτική ως επάγγελμα και θα είναι έντιμος και αποφασισμένος να μην χαριστεί, αλλά να ανταποκριθεί με δικαιοσύνη στις κατεπείγουσες ανάγκες των πολιτών. Τομείς όπως η υγεία και η παιδεία δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Το δικαίωμα για εργασία δεν μπορεί να είναι επιλεκτικό. Πόσα άλλα να αναφέρω; Η κατάσταση σε όλους τους τομείς είναι τραγική και, όπως προβλέπεται από τις νομοθετικές ρυθμίσεις, θα λάβει εκρηκτικότερες διαστάσεις.
Πότε θα κυκλοφορήσει η νέα σας βιογραφία για τον Ίωνα Δραγούμη; Προβληματιστήκατε για το αν θα έπρεπε να είναι αυτός ο ήρωας του νέου σας συγγραφικού πονήματος ή κάποια άλλη προσωπικότητα;
Είναι έτοιμη η βιογραφία του Ίωνα Δραγούμη και ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα την έχετε στα χέρια σας. Όχι, δεν προβληματίστηκα καθόλου. Πηνελόπη Δέλτα, Παύλος Μελάς, Ίων Δραγούμης και Λουΐζα Ριανκούρ είναι τέσσερα άτομα πολύ στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους και όλα εμπνέονταν από τη λέξη πατρίδα. Θα ακολουθήσουν ελπίζω βιογραφίες ανθρώπων της ίδιας περιόδου και κυρίως γυναικών, που αγνοούμε ή έχουμε λησμονήσει.
Όσον αφορά το γεγονός ότι η βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα θα «μεταφερθεί» στο θέατρο όπου πρόκειται να την υποδυθεί η Ναταλία Δραγούμη; (σ.σ. που είναι μικρανεψιά του Ίωνα Δραγούμη, με τον οποίο η Δέλτα υπήρξε ερωτευμένη).
Η Ναταλία Δραγούμη μου πρόσφερε μια τεράστια ικανοποίηση, όταν είπε ότι μέσα από το βιβλίο μου συνειδητοποίησε ποια ήταν η οικογένειά της, που στ’ αλήθεια ήταν εξαιρετικά σημαντική. Με μεγάλη μου χαρά θα τη δω να υποδύεται την Πηνελόπη Δέλτα. Τίποτα όμως δεν έχει οριστικοποιηθεί. Υπάρχει και άλλη νέα και άξια ηθοποιός που θα ήθελε να παίξει αυτόν τον ρόλο. Είμαι ανοιχτή σε όλες τις προτάσεις πάντως και θα συνεργαστώ στενά με οποιαδήποτε προσπάθεια, αρκεί να μην παραποιηθούν πρόσωπα και γεγονότα. Με τον Νίκο Μουρατίδη ετοιμάσαμε ήδη μια πρώτη μορφή του σεναρίου.
Η «σχέση» σας με την Ηλεία ποια είναι;
Ο Καλύμνιος παππούς μου Ιωάννης Πικραμένος, γιατρός, είχε νυμφευθεί τη Μήτσα Καράπα, η οποία καταγόταν από τον Πύργο. Ο γάμος τους έγινε στη Μανσούρα της Αιγύπτου, υποψιάζομαι γύρω στο 1914. Η Μήτσα ήταν διορισμένη εκεί δασκάλα. Απέκτησαν δυο παιδιά, τη Μαρίκα που ήταν χημικός και τον Σκευοφύλακα ή Σκεύο, οδοντίατρο, που ήταν ο πατέρας μου. Η Μήτσα δυστυχώς αρρώστησε από φυματίωση και παρακολουθούσε μέσα από ένα τζάμι τα παιδιά της να μεγαλώνουν. Πέθανε πολύ νωρίς, υποθέτω γύρω στο 1922, αλλά η μνήμη της έμεινε πάντοτε ζωντανή. Ο παππούς ποτέ δεν τη λησμόνησε, παρόλο που νυμφεύθηκε μετά το 1933, στην Ελλάδα πλέον, μιαν εξαιρετική κυρία, τη Μαγδαληνή Καμπουρέλη, με καταγωγή από τη Λέσβο. Κάποια στιγμή πρέπει να ασχοληθώ με την οικογένειά μου και ίσως να το ξεκινήσω τώρα, με την ευκαιρία που γνώρισα την εφημερίδα σας, η οποία καλύπτει εκείνα τα χρόνια αφού εκδίδεται από το 1902!
patrisnews.com
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ναι, «χτυπάει» τίτλο…(video)
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Βαγγέλης Μόρας: Μου λείπει η Εθνική είναι σίγουρο αυτό
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
