2013-10-16 00:11:05
Την πρώτη απόδειξη της σύγκρουσης ενός κομήτη με την ατμόσφαιρα της Γης αποτελεί ένα περίεργο, μαύρο βότσαλο που βρέθηκε στην – διάσπαρτη από γυαλί της Λιβυκής Ερήμου – έρημο Σαχάρα, υποστηρίζει νέα μελέτη.
Αν ο ισχυρισμός ισχύει, μπορεί να ξεκλειδώσει μερικά από τα μυστήρια που περιβάλλουν τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος.
Το γυαλί της Λιβυκής Ερήμου έχει ένα ιδιαίτερο, κίτρινο χρώμα και απαντάται σε μία περιοχή 6000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στην Έρημο Σαχάρα, με τις μεγαλύτερες ποσότητές του, να έχουν βρεθεί στην Λιβυκή Έρημο. Έχει υπολογιστεί ότι σχηματίστηκε, περίπου 26 με 28 εκατομμύρια πριν και χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους λαούς της περιοχής, αρχικά, σαν εργαλείο.
Στον πολιτισμό των αρχαίων Αιγυπτίων, βρήκε περίοπτη θέση, χρησιμοποιούμενο στην κατασκευή μερικών από τα πιο πολύτιμα κοσμήματα της εποχής. Μία από τις πιο γνωστές περιπτώσεις είναι μία καρφίτσα του φημισμένου Αιγύπτιου Φαραώ Τουταγχαμών. Ένα μεγάλο κομμάτι του γυαλιού, στο σχήμα σκαραβαίου, στο κέντρο της καρφίτσας, μαγνητίζει τα βλέμματα.
Αριστερά: Κομμάτι γυαλί της Λιβυκής Ερήμου - Δεξιά: Η καρφίτσα του Τουταγχαμών (φωτο: commons.wikimedia.org/wiki/User:Vesta και Jon Bodsworth)
Ο σχηματισμός γυαλιού είναι σύνηθες φαινόμενο, στις τοποθεσίες που έχει σημειωθεί πτώση μετεωρίτη. Ωστόσο, κανένα σημάδι κρατήρα που να μαρτυρά τη σύγκρουση δεν υπάρχει στην συγκεκριμένη περιοχή, οπότε το είδος του γεγονότος που προκάλεσε αυτό το πεδίο από κοσμικά συντρίμμια παρέμενε μυστήριο.
Τώρα, μία μικρή, μαύρη πέτρα με διαμάντια, που βρέθηκε ανάμεσα στα θραύσματα από γυαλί, τράβηξε την προσοχή του Jan Kramers, καθηγητή γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ. Μαζί με μία ομάδα 13 ειδικών από τη Νότια Αφρική και τη Γαλλία, διεξήγαγαν μία σειρά εξειδικευμένων χημικών αναλύσεων, πάνω σε ένα μικρό κομμάτι της πέτρας.
Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το πρώτο γνωστό δείγμα από τον πυρήνα ενός κομήτη. Υποστηρίζουν ότι, περίπου 28 εκατομμύρια χρόνια πριν, ένας κομήτης εξερράγη πάνω από την Αίγυπτο. Οι 2000 βαθμοί Κελσίου του ωστικού του κύματος της έκρηξης έλιωσαν την άμμο στη Σαχάρα και σχηματίστηκαν οι άφθονες ποσότητες του κίτρινου γυαλιού.
Καλλιτεχνική απεικόνιση της έκρηξης του κομήτη πάνω από τη Σαχάρα (Terry Baker/sci-news.com)
Η πέτρα ονομάστηκε Υπατία, προς τιμήν της Αλεξανδρινής νεοπλατωνικής φιλοσόφου. Από τις αναλύσεις, φάνηκε ότι η Υπατία διαθέτει τη μοναδική χημική υπογραφή ενός κομήτη, η οποία μετράται σε σχέση με στοιχεία όπως το αργό και ο άνθρακας. Ουσιαστικά, οι ειδικοί υπολόγισαν τις θερμοκρασίες που θα απαιτούνταν για να δημιουργηθεί η σύνθεση της πέτρας.
Κάποιοι επιστήμονες έχουν δεχτεί τα αποτελέσματα των αναλύσεων της ομάδας του Kramers με επιφύλαξη, αντιπαραβάλλοντας το γεγονός ότι το Γυαλί της Λιβυκής Ερήμου θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί από πιο κοινά κοσμικά φαινόμενα (π.χ. μία σύγκρουση μετεωρίτη), όπως έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει και σε άλλες περιοχές.
Αλλά, η νέα μελέτη παρουσιάζει μετρήσεις που αποκλείουν τους μετεωρίτες από τους πιθανούς κομιστές της πέτρας Υπατίας και επομένως, από τους πιθανούς δημιουργούς του γυαλιού, στην έρημο της Αιγύπτου και της Λιβύης.
Οι μετεωρίτες είναι γνωστό ότι εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης – μάλιστα, υπολογίζεται ότι ένα πεφταστέρι μπορεί να παρατηρηθεί κάθε 15 λεπτά. Δεν έχει αποδειχθεί, όμως, το ίδιο και για τους κομήτες, αν και οι επιστήμονες παρουσιάζονται σίγουροι ότι μας έχουν “επισκεφθεί”, στο παρελθόν.
Σημαντικά θραύσματα κομητών δεν έχουν βρεθεί ποτέ στον πλανήτη, αφού αποτελούνται – κυρίως – από νερό, το οποίο εξατμίζεται, ενώ και η σκόνη που μεταφέρουν διασκορπίζεται τόσο, ώστε να είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθεί. Οι μόνες ενδείξεις περάσματος κομήτη από τη Γη περιορίζονται σε μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και τους πάγους.
Γενικά, οι απόλυτα επιβεβαιωμένες με στοιχεία συγκρούσεις κομητών με πλανήτες είναι …μία! Το 1994, ο κομήτης Shoemaker-Levy 9 εισήλθε στην ατμόσφαιρα του Δία, επιτρέποντάς μας να παρατηρήσουμε την σύγκρουσή του με τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Η νέα μελέτη προτείνει να προσθέσουμε στη λίστα μας, ακόμα έναν κομήτη.
Εάν η ομάδα του Kramers έχει δίκαιο, η “Υπατία” είναι μία μοναδική ευκαιρία να μελετηθεί ένα αρκετά μεγάλο υλικό από κομήτη, για πρώτη φορά. Μπορεί, μάλιστα, να περιέχει πληροφορίες για την ίδια τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος. Τα κοσμικά σωματίδια (presolar grains) που “γέννησαν” το ηλιακό σύστημα, πιστεύεται ότι μπορούν να βρεθούν, σήμερα, μέσα σε κομήτες.
Η μελέτη παρουσιάστηκε διαδικτυακά στο επιστημονικό περιοδικό Earth and Planetary Science Letters και θα δημοσιευτεί στο επερχόμενο τεύχος Νοεμβρίου.
news.pathfinder.gr
Αν ο ισχυρισμός ισχύει, μπορεί να ξεκλειδώσει μερικά από τα μυστήρια που περιβάλλουν τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος.
Το γυαλί της Λιβυκής Ερήμου έχει ένα ιδιαίτερο, κίτρινο χρώμα και απαντάται σε μία περιοχή 6000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, στην Έρημο Σαχάρα, με τις μεγαλύτερες ποσότητές του, να έχουν βρεθεί στην Λιβυκή Έρημο. Έχει υπολογιστεί ότι σχηματίστηκε, περίπου 26 με 28 εκατομμύρια πριν και χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους λαούς της περιοχής, αρχικά, σαν εργαλείο.
Στον πολιτισμό των αρχαίων Αιγυπτίων, βρήκε περίοπτη θέση, χρησιμοποιούμενο στην κατασκευή μερικών από τα πιο πολύτιμα κοσμήματα της εποχής. Μία από τις πιο γνωστές περιπτώσεις είναι μία καρφίτσα του φημισμένου Αιγύπτιου Φαραώ Τουταγχαμών. Ένα μεγάλο κομμάτι του γυαλιού, στο σχήμα σκαραβαίου, στο κέντρο της καρφίτσας, μαγνητίζει τα βλέμματα.
Αριστερά: Κομμάτι γυαλί της Λιβυκής Ερήμου - Δεξιά: Η καρφίτσα του Τουταγχαμών (φωτο: commons.wikimedia.org/wiki/User:Vesta και Jon Bodsworth)
Ο σχηματισμός γυαλιού είναι σύνηθες φαινόμενο, στις τοποθεσίες που έχει σημειωθεί πτώση μετεωρίτη. Ωστόσο, κανένα σημάδι κρατήρα που να μαρτυρά τη σύγκρουση δεν υπάρχει στην συγκεκριμένη περιοχή, οπότε το είδος του γεγονότος που προκάλεσε αυτό το πεδίο από κοσμικά συντρίμμια παρέμενε μυστήριο.
Τώρα, μία μικρή, μαύρη πέτρα με διαμάντια, που βρέθηκε ανάμεσα στα θραύσματα από γυαλί, τράβηξε την προσοχή του Jan Kramers, καθηγητή γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ. Μαζί με μία ομάδα 13 ειδικών από τη Νότια Αφρική και τη Γαλλία, διεξήγαγαν μία σειρά εξειδικευμένων χημικών αναλύσεων, πάνω σε ένα μικρό κομμάτι της πέτρας.
Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το πρώτο γνωστό δείγμα από τον πυρήνα ενός κομήτη. Υποστηρίζουν ότι, περίπου 28 εκατομμύρια χρόνια πριν, ένας κομήτης εξερράγη πάνω από την Αίγυπτο. Οι 2000 βαθμοί Κελσίου του ωστικού του κύματος της έκρηξης έλιωσαν την άμμο στη Σαχάρα και σχηματίστηκαν οι άφθονες ποσότητες του κίτρινου γυαλιού.
Καλλιτεχνική απεικόνιση της έκρηξης του κομήτη πάνω από τη Σαχάρα (Terry Baker/sci-news.com)
Η πέτρα ονομάστηκε Υπατία, προς τιμήν της Αλεξανδρινής νεοπλατωνικής φιλοσόφου. Από τις αναλύσεις, φάνηκε ότι η Υπατία διαθέτει τη μοναδική χημική υπογραφή ενός κομήτη, η οποία μετράται σε σχέση με στοιχεία όπως το αργό και ο άνθρακας. Ουσιαστικά, οι ειδικοί υπολόγισαν τις θερμοκρασίες που θα απαιτούνταν για να δημιουργηθεί η σύνθεση της πέτρας.
Κάποιοι επιστήμονες έχουν δεχτεί τα αποτελέσματα των αναλύσεων της ομάδας του Kramers με επιφύλαξη, αντιπαραβάλλοντας το γεγονός ότι το Γυαλί της Λιβυκής Ερήμου θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί από πιο κοινά κοσμικά φαινόμενα (π.χ. μία σύγκρουση μετεωρίτη), όπως έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει και σε άλλες περιοχές.
Αλλά, η νέα μελέτη παρουσιάζει μετρήσεις που αποκλείουν τους μετεωρίτες από τους πιθανούς κομιστές της πέτρας Υπατίας και επομένως, από τους πιθανούς δημιουργούς του γυαλιού, στην έρημο της Αιγύπτου και της Λιβύης.
Οι μετεωρίτες είναι γνωστό ότι εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης – μάλιστα, υπολογίζεται ότι ένα πεφταστέρι μπορεί να παρατηρηθεί κάθε 15 λεπτά. Δεν έχει αποδειχθεί, όμως, το ίδιο και για τους κομήτες, αν και οι επιστήμονες παρουσιάζονται σίγουροι ότι μας έχουν “επισκεφθεί”, στο παρελθόν.
Σημαντικά θραύσματα κομητών δεν έχουν βρεθεί ποτέ στον πλανήτη, αφού αποτελούνται – κυρίως – από νερό, το οποίο εξατμίζεται, ενώ και η σκόνη που μεταφέρουν διασκορπίζεται τόσο, ώστε να είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθεί. Οι μόνες ενδείξεις περάσματος κομήτη από τη Γη περιορίζονται σε μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης από τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και τους πάγους.
Γενικά, οι απόλυτα επιβεβαιωμένες με στοιχεία συγκρούσεις κομητών με πλανήτες είναι …μία! Το 1994, ο κομήτης Shoemaker-Levy 9 εισήλθε στην ατμόσφαιρα του Δία, επιτρέποντάς μας να παρατηρήσουμε την σύγκρουσή του με τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Η νέα μελέτη προτείνει να προσθέσουμε στη λίστα μας, ακόμα έναν κομήτη.
Εάν η ομάδα του Kramers έχει δίκαιο, η “Υπατία” είναι μία μοναδική ευκαιρία να μελετηθεί ένα αρκετά μεγάλο υλικό από κομήτη, για πρώτη φορά. Μπορεί, μάλιστα, να περιέχει πληροφορίες για την ίδια τη γέννηση του ηλιακού μας συστήματος. Τα κοσμικά σωματίδια (presolar grains) που “γέννησαν” το ηλιακό σύστημα, πιστεύεται ότι μπορούν να βρεθούν, σήμερα, μέσα σε κομήτες.
Η μελέτη παρουσιάστηκε διαδικτυακά στο επιστημονικό περιοδικό Earth and Planetary Science Letters και θα δημοσιευτεί στο επερχόμενο τεύχος Νοεμβρίου.
news.pathfinder.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Συρία: Ορατό πλέον το φάσμα του κανιβαλλισμού λόγω έλλειψης τροφίμων
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αναγνώστης λέει: "Κούρεμα με την ψιλή..."
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
