ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Ο τρόπος βίου εναντίον της ηθικολογίας

Γράφει ο Γρηγοριάδης Κωνσταντίνος

Είθισται πολλές φορές και ειδικά στο σημερινό αδιέξοδο να προτείνουν πολλοί ως τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων μας (πολιτικών,κοινωνικών,οικονομικών) την καταφυγή σε ηθικές εκκλήσεις του τύπου «πρέπει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι» ή «να βελτιωθούμε ηθικά ο καθένας ξεχωριστά» και άλλες ανάλογες προτάσεις.Αυτές οι συμβουλές και συστάσεις αποδεδειγμένα δεν οδήγησαν ποτέ σε ριζική αλλαγή μιας τραγικής κατάστασης.

Οι αλλαγές σε μια κοινωνία γίνονται αποτελεσματικά με τους θεσμούς,οι οποίοι να αποτελούν κοινωνικά γεγονότα καίριας δυναμικής.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αλλαγής θεσμών υπήρξε η μεταρρύθμιση του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου στο Δημόσιο τομέα.Αυτή λοιπόν η μεταρρύθμιση καθιέρωσε ως μισθολογικό κριτήριο απολαβών των δημοσίων υπαλλήλων τα χρόνια υπηρεσίας τους στο Δημόσιο Τομέα,κάτι που συνιστά την αρχή της καταστροφής του,καθώς δεν ξεχωρίζει ο ικανός από τον ανίκανο,ο εργατικός από το ράθυμο.Όλοι αντιμετωπίζονται το ίδιο και επιπλέον,οποιαδήποτε δημιουργικότητα εξαλείφεται,διότι π.χ ο εργατικός δε θα επιχειρήσει να δουλέψει σκληρότερα, καθώς οι αποδοχές του θα είναι ίδιες με αυτές του ράθυμου.Έτσι το Δημόσιο στερήθηκε την παραγωγικότητα και τη χαρά της δημιουργίας.Επομένως,οποιοσδήποτε ήθελε να φέρει αλλαγή στο Δημόσιο,θα έπρεπε να αναμετρηθεί με τη ρύθμιση του Ανδρέα Παπανδρέου,για να δώσει και πάλι προτεραιότητα στην εντιμότητα,την ανιδιοτέλεια,το ταλέντο της δημιουργίας,την εργατικότητα.Κοντολογίς,μια τέτοια πρόταση αλλαγής θεσμών θα ανάγκαζε και τον πιο αδρανή να ενεργήσει προς το συμφέρον του Δημοσίου.

Πέρα από το θέμα των θεσμικών μεταρρυθμίσεων,εστιάζοντας στο ελληνικό πρόβλημα,η κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού συνιστά δυναμικό καταλύτη.Ο ελληνικός πολιτισμός(ο ελληνικός συλλογικός τρόπος βίου) ,τολμώ να πιστεύω,δε διαμορφώθηκε από αξίες,ιδανικά,ιδεώδη,αλλά όπως πολλοί πολιτισμοί, από μια ιεράρχηση αναγκών.Για τον αρχαίο Έλληνα αυτό είναι πολύ ξεκάθαρο,καθώς πρωταρχική του ανάγκη ήταν η μετοχή κρίσεως και αρχής,δηλαδή η οντότητα του ως πολίτη.Σύμφωνα με τις πηγές,ο ιδιωτικός χώρος δεν ενδιέφερε τον Έλληνα,διότι ήταν φτωχικός,ενώ η αγορά  κοσμούνταν από λαμπρά οικοδομήματα και πολυτελή κτίρια,διότι προτεραιότητα είχε να είναι κάποιος πολίτης και όχι ιδιώτης.Σήμερα,εάν προτεραιότητα μας είναι να μετέχουμε σε μια υγιή,γνήσια δημοκρατία και όχι να μεριμνούμε για την αγορά π.χ ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή,τότε υφίσταται αλλαγή του πολιτισμού.Εμείς τόσα χρόνια,ας το ομολογήσουμε,δεν είχαμε ένα συλλογικό τρόπο του βίου ελληνικής ιδιαιτερότητας,διότι απόλυτη χαρά και πληρότητα ζωής έδινε στον ελληνικό λαό η καταναλωτική ευχέρεια.Άρα,η πρώτιστη ανάγκη για αληθινή δημοκρατία (διακυβέρνηση της κοινωνίας από τον λαό)  παραμερίζει και καθιστά άχρηστες τις προτροπές για συνεπέστερη ηθική συμπεριφορά.

Ο τρόπος του βίου εκτός από το γεγονός ότι ιεραρχείται από ανάγκες,κρύβει και μια νοηματοδότησή του,δηλαδή εμπειρικό βίωμα και μίμηση του αθανάτου στοιχείου της πραγματικότητας.Επιστρέφοντας στην αρχαία Ελλάδα,αφού τέθηκε το ερώτημα για το ποια γνώση είναι αληθής και ποια ψευδής(εμφάνιση κριτικής σκέψης),αμέσως ο προβληματισμός συνεχίστηκε βαθύτερα στο ερώτημα «ποια ύπαρξη είναι αληθής και ποια ψευδής».Το συμπέρασμα,στο οποίο καταλήξανε οι αρχαίοι Έλληνες εμπειρικά είναι ,ότι το όντως υπαρκτό ήταν «ο τρόπος της του παντός διοικήσεως»,ο λόγος της συμπαντικής αρμονίας και τάξης.Αφού λοιπόν αυτό ήταν το πραγματικά υπαρκτό,προσπαθούσαν να το πραγματοποιούν στις μεταξύ τους σχέσεις,να μετέχουν στο αθανατίζειν, να υπάρχουν κατά λόγον,όπως η συμπαντική αρμονία.Η ριζική διαφορά έγκειται στη μεταβολή του τρόπου της ύπαρξης και όχι στη βελτίωση σε ηθικό επίπεδο.Συμπεραίνουμε λοιπόν,ότι η μίμηση του αληθούς στο πλαίσιο της πολιτικής(άθλημα αληθείας) καθιστά αδιανόητη την ενστικτώδη κυριαρχία του ενός ανθρώπου στον άλλο.Σε αυτή την περίπτωση,που αποτελεί έκπληξη για την ανθρώπινη ιστορία,η ηθική πηγάζει από τη μεταφυσική και όχι από την αυθεντία ή τη σύμβαση.

Ανακεφαλαιώνοντας,οι ηθικολογικού τύπου  συστάσεις δεν μπορούν να οδηγηθούν σε λύτρωση από την καταστροφή.Η λύση στο αδιέξοδο προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τη συνειδητοποίηση των αναγκών μας,από τη θεμελίωση ενός τρόπου βίου ελληνικής ιδιαιτερότητας και εν τέλει από τη θεσμική ανασυγκρότηση,που θα αποβάλλει το κομματικό συρφετό και τους ιδιοτελείς κρετίνους του παρόντος κωμικού πολιτικού προσωπικού.Ψιλά γράμματα.
logioshermes