2013-10-18 05:00:10
Κίρκη, ονομαστή μάγισσα της αρχαιότητας, ζούσε στο μακρινό νησί Αία, σε ένα θαυμάσιο παλάτι κτισμένο σε ένα πολύ όμορφο δάσος. Τα περίλαμπρα ανάκτορά της ήταν γεμάτα λύκους, λιοντάρια και άλλα ζώα, στα οποία είχε μεταμορφώσει τους ανθρώπους που έρχονταν στο νησί της.
Με πολλή φιλοφροσύνη κατάκτησε τους συντρόφους του Οδυσσέα και, αφού τους προσέφερε φαγητά και μαγεμένα βότανα για να λησμονήσουν την πατρίδα τους, τους μεταμόρφωσε σε χοίρους με το ραβδί της. Ο Ευρύλοχος, που βρισκόταν έξω από τα ανάκτορα, είδε το γεγονός και το εξιστόρησε στον Οδυσσέα.
Αυτός, πήρε ένα βότανο που εξουδετέρωνε τις μεταμορφώσεις της Κίρκης από το θεό Ερμή και επισκέφτηκε την Κίρκη, υποχρεώνοντάς την να επαναφέρει τους συντρόφους του στην κανονική τους μορφή και έμεινε μαζί της για ένα χρόνο. Καρποί της σχέσης τους υπήρξαν ο Άγριος, η Κασσιφόνη, ο Λατίνος και ο Τηλέγονος. Λατρευόταν στη Ρώμη ως θεά, ενώ ο Βιργίλιος αναφέρει ότι ζούσε στην Τυρρηνική θάλασσα.
Ο Λατίνος, βασιλιάς του Λατίου, ίδρυσε την πόλη Λάτιο, από την οποία κατάγονται οι Λατίνοι και οι Ρωμαίοι, ενώ αποτελούσε συνεκτικό κρίκο της Ιταλίας με την Τροία. Η Κασσιφόνη έγινε σύζυγος του Τηλέμαχου αλλά τον σκότωσε γιατί έγινε αίτιος του θανάτου της μητέρας της, Κίρκης, αιτιολογώντας την ετυμολογία του ονόματός της (κασσιφόνη = αδελφοκτόνος). Ο Τηλέγονος όταν ενηλικιώθηκε τον έστειλε η μητέρα του να αναζητήσει τον Οδυσσέα, αλλά τον σκότωσε, αγνοώντας την ταυτότητά του. Παρέλαβε την Πηνελόπη και πήγε στο νησί των Μακάρων.
Πάντα, η γοητεία είναι που προχωρά από τα θεία θηλυκά όντα, θαυμάσια ειδικευμένα στη μαγεία και στις ιατρικές τέχνες, που ξέρουν μόνο τις αρετές ορισμένων χορταριών, ορισμένων λουλουδιών, φτιάχνοντας με αυτά φίλτρα και ποτά που δίνουν το θάνατο και τη ζωή, την ασθένεια και την υγεία στο απέραντο βασίλειο της Φύσης. Πώς μπορεί η Κίρκη να ερμηνευθεί επισημαίνοντας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που την συνδέουν, αυτή τη μεγάλη θεά της μεσογειακής θρησκείας;
Εξετάζοντας τις τόσες πολλές επαναστατικές αλλαγές στον τομέα της αρχαιολογίας, αναγκαζόμαστε σε μια απολύτως νέα προοπτική για την προηγούμενη ιστορία ολόκληρου του πλανήτη και ίσως αυτό να καταστήσει όλα τα σχολικά βιβλία μας ξεπερασμένα.
Η Κίρκη είναι πολύ περισσότερο από μια θηλυκή γόησσα, είναι το αρχέτυπο του Ποντία Φωτών, το πιο πλήρες παράδειγμα των φαρμακίδων (μαγισσών), η Θεά στην πλήρη εκδήλωσή της ως Κυρία των Άγριων (Φυτών και Ζώων), θεραπεύτρια, η πιο γνωστή μάγισσα του Αρχαίου Μεσογειακού κόσμου απόλυτα συσχετισμένη με τη Μήδεια, την πλέον διάσημη μάγισσα της Ανατολίας και τόσο δημοφιλούς και βαθιά ριζωμένης στην παράδοση για να επιζήσει ως καθορισμένη και ισχυρή εικόνα ακόμη και στις γραπτές αφηγήσεις του πιο πρόσφατου πατριαρχικού πολιτισμού μέσω του Ομήρου και του Ευριπίδη.
Η γενεαλογία της Κίρκης είναι πολλαπλάσιος: κόρη της Εκάτης και του Ηλίου ή της Περσηίδος και του Ηλίου, ή ακόμα από την Αστερόπη μια Ωκεανίδα και τον Υπερίωνα. Εάν είναι κόρη του Ηλίου, είναι όχι μόνο αδελφή της Μήδειας αλλά και της Πασιφάης και του Αιήτη. Και στις δύο περιπτώσεις, έχει παραχθεί από τον ωκεανό και από τον ουρανό. Ο Παυσανίας στα Λακωνικά, μας λέγει πως υπήρχε ιερό με μαντείο, όπου βρισκόταν ένα χάλκινο άγαλμα της Πασιφάης μαζί με τον πατέρα της τον Ήλιο.
Οι κάτοικοι της Μεσογείου σέβονται μια μεγάλη θεά, κυρία των ανθέων των βοτάνων, κυρία των κτηνών και των κοπαδιών, κυρίας των ναυτικών, κυρίας των παρθένων έτοιμων για γάμο και των καρπερών συζύγων (γυναικών): σε αυτόν τον διαδεδομένο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων όλων των ζωντανών όντων στη γη, κοιτάζει με τα γενναιόδωρα και καταπραϋντικά μάτια, έτοιμη να ενθαρρύνει και να προστατεύσει την καταπληκτική συνεχή αύξησή τους. Αυτή η παντοδύναμη θεότητα λατρεύεται προ πάντων ως δωρητής της υγείας.
Με ποια μέσα εκπληρώνει την ουσιαστική εργασία της; Μέσω της γνώσης των βοτάνων και των ανθέων, από την οποία είναι σε θέση να λάβει τους χυμούς και τις αλοιφές που αποκαθιστούν άφθονα την υγεία, τη νεότητα και τη ζωή. Συνεπώς, χάρη σε αυτήν την συνεχή ευγενή εργασία ως ποντία φυτών, προσδιορίζεται με τη γη, η καρποφόρος τροφοδότηση της ζωής, η οποία άυπνα δίνει ζωή στα προσφερόμενα βότανα, στα άφθονα φρούτα και τους ισχυρούς κορμούς. Σε αυτήν την συνεχή περιστροφή της ζωής κάθε έτος ανανεώνεται στις σκιές των ξύλων όπως στα ανοικτά χωράφια που οργώνονται τρεις φορές.
Η αρσενική δύναμη του Ήλιου συνεργάζεται φέρνοντας φως και θερμότητα στη γη, η οποία το λιπαίνει. Αρχικά ήταν ο Ήλιος που θεωρήθηκε από τους κατοίκους της Μεσογείου ως χορηγός ζωής, λειτουργώντας δίπλα στη μεγάλη θεά, την αληθινή Ποντία της οικουμένης, της οποίας αυτός ήταν πάρεδρος (συνέταιρος). Η Πασιφάη και ο ταύρος Ήλιος στην Κρήτη (η Πασιφάη φίλησε τον ταύρο και έγινε ο Μινώταυρος) είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η επόμενη μετάβαση από πάρεδρος στον πατέρα - επίσης εξετάζει την εναλλαγή των διαφορετικών ρόλων στα θεία ζεύγη της Μινωικής θρησκείας - δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
Με το διαχωρισμό της μεγάλης θεάς σε πολλές θείες προσωπικότητες, κάθε μια από αυτές με το καλά καθορισμένο όνομά της αλλά πάντα κρατώντας την ιδιαίτερη δυνατότητα των φαρμακίδων.
Ο Ήλιος έγινε αντιληπτός όχι μόνο ως πατέρας του φυτικού κόσμου αλλά και των ευατών τους, οι οποίες είχαν μια τέτοια οικειότητα με όλες τα φυτά και ήταν οι θεματοφύλακες του κρυμμένου μυστικού σε κάθε στεφάνη άνθους, φρούτο, ρίζα κλπ.
Όπως η μητέρα της Εκάτη, η Κίρκη έζησε αρχικά στην Κολχίδα, όπως λέει ο Όμηρος, στον κήπο στο δάσος στην Κολχίδα που ήταν ήδη ιερό στη μητέρα της και καλείτο Αιαίη. Αλλά όταν συναντά τον Οδυσσέα ζει σε έναν άλλο καταπληκτικό κήπο, την Τυρρηνία Αιαίη ή Κολχική Αιαίη, την οποία ο Όμηρος τοποθετεί πλησίον του Άιδου. Έτσι έχουμε δύο Αιαίης Κιρκαιδίας, το όρος Κίρκαιον πολυφάρμακον στην Ιταλία και το Κίρκαιον πεδίον της Κολχίδας, όπου "η πρώτη ακτίνα του Ηλίου το πρωί ξυπνά τη ζωή στο μυστικό κήπο, φωτίζοντας το θαυμάσιο πρόσωπο της θεάς.
Επιπλέον, υπάρχουν άλλες όψεις της Κίρκης και της Μήδειας που, εκτός από την ιδιαίτερη αντιπροσώπευση των Θεών όπως αναπτύσσεται στο κεντρικό-δυτικό μέρος της Μεσογείου και της Ευρώπης, τις συνδέουν με τα κύρια γνωρίσματα της Θεάς: είναι επίσης "παρθένα, μητέρα και γριά" και η Κίρκη έχει τη σκοτεινή πλευρά της ως κυρία των νεκρών όπως τη μητέρα της, Εκάτη. Και στα νησιά Φαρμακούσσες στο Σαρωνικό κοντά στη Σαλαμίνα, είναι η θέση του ενταφιασμού της Κίρκης.
Η πρώτη μαγική λειτουργία που έχει καταγραφεί στην αρχαιοελληνική λογοτεχνία αναφέρεται στο 10ο βιβλίο της Οδύσσειας.
Τη μαγική λειτουργία εκτέλεσε η Κίρκη, μια μάγισσα που ζούσε στο νησί Αιαία στις παρυφές του γνωστού κόσμου.
Η αρχαιοελληνική κοσμολογία απεικόνιζε τον κόσμο επίπεδο, γύρω από τον οποίο κυλούσε ο ποταμός του ωκεανού.
Η Κίρκη ζούσε στα σύνορα αυτού του κόσμου - όσο μακρύτερα γινόταν από το εννοιολογικό πλαίσιο του πολιτισμού- κοντά στην είσοδο του Άδη, του κάτω κόσμου.
Ήταν Ηλιάδα, κόρη του θεού Ήλιου, και ήταν αδελφή του Αιήτη, του πατέρα της Μήδειας, και της Πασιφάης, της μητέρας του Μινώταυρου.
Το πιθανότερο είναι ότι η Κίρκη ήταν κάποια αρχαία θεά, πιθανώς μια Πότνια Θηρών, αφιερωμένη στο ζωικό βασίλειο.
Είναι επίσης αρπακτική πλανεύτρα, και το όνομά της, Κίρκη, συνδέεται με τον κίρκο, το αρπακτικό που κυκλώνει την πτήση του, ή τον λύκο και συνδέεται στον Όμηρο με το γεράκι.
Στο δρόμο της επιστροφής από τον Τρωικό πόλεμο ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφθασαν σε ένα νησί, στο οποίο υπήρχαν γύρω τους λιοντάρια και λύκοι του βουνού, θεριά μαγεμένα από τα βοτάνια της θεάς, που δεν επιτίθονταν σε ανθρώπους, αλλά ήλθαν κατά πάνω τους, κουνώντας τις μακριές ουρές τους.
Η Κίρκη με τα μαγικά της τεχνάσματα μεταμόρφωσε τους σύντροφους του Οδυσσέα σε χοίρους, ζώα που σύμφωνα με την παράδοση ήταν αφιερωμένα στη Δήμητρα και την Περσεφόνη και συνδέονταν με τη γονιμότητα της γης.
Ως μάγισσα, λοιπόν, η Κίρκη πρόσφερε στις χθόνιες θηλυκές θεότητες, όσους δοκίμασαν τα μαγικά της βοτάνια.
Με τη βοήθεια του θεού Ερμή, που έδωσε στον Οδυσσέα το μαγικό φυτό ‘μώλυ’ με τη μαύρη ρίζα και τα λευκά άνθη, ο ήρωας έγινε άτρωτος στα μαγικά τεχνάσματα της Κίρκης, υποχρεώνοντας τη μάγισσα σε όρκο ιερόπρεπο να μην τον πειράξει με τις γητειές της.
Τελικά ο Οδυσσέας την έπεισε να επαναφέρει τους συντρόφους του πίσω στην ανθρώπινη μορφή τους, και όλοι παρέμειναν στο νησί για ένα χρόνο.
Όμως, ο Οδυσσέας χρειαζόταν τη συμβουλή του μάντη Τειρεσία, για το πώς ακριβώς θα επέστρεφε σπίτι του και θα διεκδικούσε το βασίλειό του.
Η Κίρκη του εξηγεί όλες τις τελετουργικές διαδικασίες που απαιτούνται για να εισέλθει στον κάτω κόσμο και εδώ φαίνεται πλέον ως φύλακας της πύλης και το νησί της μια πύλη για τον κόσμο των νεκρών.
Άλλες φιλολογικές μαρτυρίες για κάποιες μαγικές δραστηριότητες και τη γενεαλογία της Κίρκης μπορεί κανείς να αναζητήσει στον Παυσανία και τον Απολλόδωρο, όπου επιβεβαιώνεται ότι ήταν αδελφή του Αιήτη, ότι εξάγνισε τους Αργοναύτες για το φόνο του Άψυρτου, όπως επίσης και τον Οδυσσέα, όπου αναφέρεται η ηλιακή της γενεαλογία και το γεγονός ότι μετέτρεψε τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους, χωρίς όμως να καταφέρει τον ήρωα, γενόμενη τελικά ερωμένη του.
Ο καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Τηλέγονος, που θα συναντηθεί αργότερα με τον Οδυσσέα και θα αποδειχθεί μοιραίος για τη ζωή του.
Οι Αργοναύτες διέσχισαν, παραπλέοντας τα νότια παράλιά του, όλο τον Εύξεινο Πόντο. Ύστερα παραπλέοντας πάλι την ακτή, κινήθηκαν βορειοδυτικά και μπήκαν σ' έναν παραπόταμο του Ίστρου -του Δούναβη-, για τον οποίο πίστευαν ότι είχε και μια άλλη εκβολή στην Αδριατική θάλασσα. Μετά βγήκαν στην Αδριατική και μπήκαν σε μια θάλασσα ελληνική, το Ιόνιο πέλαγος. Παρέπλευσαν τη "Μέλαινα Κέρκυρα", το σημερινό νησί Κόρτσουλα, αλλά σ' αυτό το σημείο συνέβη ένα παράδοξο γεγονός.
Ακούστηκε να μιλάει δυνατά το ίδιο το πλοίο, που παρότρυνε τα παλικάρια να πάρουν το δρόμο που οδηγεί προς τον τόπο όπου έμενε η μάγισσα Κίρκη, που θα μπορούσε να εξαγνίσει τη Μήδεια και τον Ιάσονα από το φόνο του Άψυρτου.
Η Κίρκη ήταν κόρη της Εκάτης (της θεάς του Κάτω Κόσμου) και αδερφή του Αιήτη, θεία επομένως της Μήδειας. Ήταν φημισμένη μάγισσα, που μας είναι γνωστή και από την "Οδύσσεια", σύμφωνα με τη διήγηση της οποίας είχε μεταμορφώσει τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους. Κατοικούσε δυτικά, εκεί όπου υψώνεται το "Κιρκαίο όρος", σε μια χερσόνησο της τυρρηνικής ακτής.
Γι' αυτό οι Αργοναύτες διάλεξαν μια πορεία προς το Βορρά γύρω από τη χερσόνησο των Απεννίνων, για την οποία πίστευαν ότι ήταν ένα νησί που συνόρευε στα βόρεια με δυο μεγάλους ποταμούς: τον Ηριδανό, δηλαδή τον Πάδο και τον Ροδανό. Οι ήρωες ανάπλευσαν τον ένα, μέχρις ότου έφτασαν στον άλλο, για τον οποίο έλεγαν ότι είχε, εκτός από την κοίτη του Ηριδανού, και άλλους δυο ακόμα παραπόταμους, ο ένας από τους οποίους χυνόταν στον Ωκεανό και ο άλλος στο Τυρρηνικό πέλαγος. Λίγο έλειψε να κάνουν λάθος και ν' αφήσουν τον τυρρηνικό παραπόταμο. Τους απέτρεψε η Ήρα που, φανερή ή αθέατη, τους συνόδευε πάντα και τους ενθάρρυνε, υποδεικνύοντάς τους τι έπρεπε να κάνουν. Το ίδιο έκανε και η Αθηνά και ποτέ οι δυο θεές δεν τους εγκατέλειψαν εντελώς μόνους.
Μόλις το καράβι έφτασε στο νησί Αία, όπου έμενε η μάγισσα, πήγαν στο παλάτι της μόνο η Μήδεια και ο Ιάσονας, ενώ τα άλλα παλικάρια έμειναν στο καράβι, για λόγους ασφαλείας. Μόλις η μάγισσα είδε την ανιψιά της, την αναγνώρισε από τη χρυσή ανταύγεια των ματιών της. Αυτή τη χαρακτηριστική ανταύγεια είχαν όλα τα παιδιά και τα εγγόνια του θεού Ήλιου. Γιατί - όπως είναι γνωστό- ο πατέρας της Μήδειας ο Αιήτης, ήταν γιος του Ήλιου. Η Κίρκη εξάγνισε το ζευγάρι μετά από μια απλή ιεροτελεστία.
Αφού έσφαξε ένα νεογέννητο γουρουνάκι, το κράτησε πάνω από τα κεφάλια τους και άρχισε να κάνει προσευχή στον Δία. Καθώς έσταζε το αίμα ζεστό πάνω στους "μιασμένους" νέους, ήταν σαν να θυσιάζονταν οι ίδιοι και μ' αυτόν τον τρόπο έκτιαν την ποινή τους. Διότι το αίμα με το αίμα μόνο θα μπορούσε να ξεπληρωθεί. Έτσι ο Ιάσονας και η Μήδεια εξαγνίστηκαν.
Αλλά η μάγισσα θεά ήταν πάρα πολύ δυσαρεστημένη με την ανιψιά της, που φέρθηκε τόσο άσχημα στον πατέρα της. Για έναν ξένο πρόδωσε τον πατέρα της και τον πότισε με το πιο πικρό ποτήρι, στερώντας τον από τον αγαπημένο του γιο Άψυρτο και από το χρυσόμαλλο δέρας, που ήταν η πιο πολύτιμη οικογενειακή παρακαταθήκη.
Μάταια η Μήδεια προσπάθησε να δικαιολογήσει τον εαυτό της.
Η Κίρκη την έδιωξε αμέσως από το παλάτι της.
arxaia-ellinika logioshermes
Με πολλή φιλοφροσύνη κατάκτησε τους συντρόφους του Οδυσσέα και, αφού τους προσέφερε φαγητά και μαγεμένα βότανα για να λησμονήσουν την πατρίδα τους, τους μεταμόρφωσε σε χοίρους με το ραβδί της. Ο Ευρύλοχος, που βρισκόταν έξω από τα ανάκτορα, είδε το γεγονός και το εξιστόρησε στον Οδυσσέα.
Αυτός, πήρε ένα βότανο που εξουδετέρωνε τις μεταμορφώσεις της Κίρκης από το θεό Ερμή και επισκέφτηκε την Κίρκη, υποχρεώνοντάς την να επαναφέρει τους συντρόφους του στην κανονική τους μορφή και έμεινε μαζί της για ένα χρόνο. Καρποί της σχέσης τους υπήρξαν ο Άγριος, η Κασσιφόνη, ο Λατίνος και ο Τηλέγονος. Λατρευόταν στη Ρώμη ως θεά, ενώ ο Βιργίλιος αναφέρει ότι ζούσε στην Τυρρηνική θάλασσα.
Ο Λατίνος, βασιλιάς του Λατίου, ίδρυσε την πόλη Λάτιο, από την οποία κατάγονται οι Λατίνοι και οι Ρωμαίοι, ενώ αποτελούσε συνεκτικό κρίκο της Ιταλίας με την Τροία. Η Κασσιφόνη έγινε σύζυγος του Τηλέμαχου αλλά τον σκότωσε γιατί έγινε αίτιος του θανάτου της μητέρας της, Κίρκης, αιτιολογώντας την ετυμολογία του ονόματός της (κασσιφόνη = αδελφοκτόνος). Ο Τηλέγονος όταν ενηλικιώθηκε τον έστειλε η μητέρα του να αναζητήσει τον Οδυσσέα, αλλά τον σκότωσε, αγνοώντας την ταυτότητά του. Παρέλαβε την Πηνελόπη και πήγε στο νησί των Μακάρων.
Πάντα, η γοητεία είναι που προχωρά από τα θεία θηλυκά όντα, θαυμάσια ειδικευμένα στη μαγεία και στις ιατρικές τέχνες, που ξέρουν μόνο τις αρετές ορισμένων χορταριών, ορισμένων λουλουδιών, φτιάχνοντας με αυτά φίλτρα και ποτά που δίνουν το θάνατο και τη ζωή, την ασθένεια και την υγεία στο απέραντο βασίλειο της Φύσης. Πώς μπορεί η Κίρκη να ερμηνευθεί επισημαίνοντας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που την συνδέουν, αυτή τη μεγάλη θεά της μεσογειακής θρησκείας;
Εξετάζοντας τις τόσες πολλές επαναστατικές αλλαγές στον τομέα της αρχαιολογίας, αναγκαζόμαστε σε μια απολύτως νέα προοπτική για την προηγούμενη ιστορία ολόκληρου του πλανήτη και ίσως αυτό να καταστήσει όλα τα σχολικά βιβλία μας ξεπερασμένα.
Η Κίρκη είναι πολύ περισσότερο από μια θηλυκή γόησσα, είναι το αρχέτυπο του Ποντία Φωτών, το πιο πλήρες παράδειγμα των φαρμακίδων (μαγισσών), η Θεά στην πλήρη εκδήλωσή της ως Κυρία των Άγριων (Φυτών και Ζώων), θεραπεύτρια, η πιο γνωστή μάγισσα του Αρχαίου Μεσογειακού κόσμου απόλυτα συσχετισμένη με τη Μήδεια, την πλέον διάσημη μάγισσα της Ανατολίας και τόσο δημοφιλούς και βαθιά ριζωμένης στην παράδοση για να επιζήσει ως καθορισμένη και ισχυρή εικόνα ακόμη και στις γραπτές αφηγήσεις του πιο πρόσφατου πατριαρχικού πολιτισμού μέσω του Ομήρου και του Ευριπίδη.
Η γενεαλογία της Κίρκης είναι πολλαπλάσιος: κόρη της Εκάτης και του Ηλίου ή της Περσηίδος και του Ηλίου, ή ακόμα από την Αστερόπη μια Ωκεανίδα και τον Υπερίωνα. Εάν είναι κόρη του Ηλίου, είναι όχι μόνο αδελφή της Μήδειας αλλά και της Πασιφάης και του Αιήτη. Και στις δύο περιπτώσεις, έχει παραχθεί από τον ωκεανό και από τον ουρανό. Ο Παυσανίας στα Λακωνικά, μας λέγει πως υπήρχε ιερό με μαντείο, όπου βρισκόταν ένα χάλκινο άγαλμα της Πασιφάης μαζί με τον πατέρα της τον Ήλιο.
Οι κάτοικοι της Μεσογείου σέβονται μια μεγάλη θεά, κυρία των ανθέων των βοτάνων, κυρία των κτηνών και των κοπαδιών, κυρίας των ναυτικών, κυρίας των παρθένων έτοιμων για γάμο και των καρπερών συζύγων (γυναικών): σε αυτόν τον διαδεδομένο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων όλων των ζωντανών όντων στη γη, κοιτάζει με τα γενναιόδωρα και καταπραϋντικά μάτια, έτοιμη να ενθαρρύνει και να προστατεύσει την καταπληκτική συνεχή αύξησή τους. Αυτή η παντοδύναμη θεότητα λατρεύεται προ πάντων ως δωρητής της υγείας.
Με ποια μέσα εκπληρώνει την ουσιαστική εργασία της; Μέσω της γνώσης των βοτάνων και των ανθέων, από την οποία είναι σε θέση να λάβει τους χυμούς και τις αλοιφές που αποκαθιστούν άφθονα την υγεία, τη νεότητα και τη ζωή. Συνεπώς, χάρη σε αυτήν την συνεχή ευγενή εργασία ως ποντία φυτών, προσδιορίζεται με τη γη, η καρποφόρος τροφοδότηση της ζωής, η οποία άυπνα δίνει ζωή στα προσφερόμενα βότανα, στα άφθονα φρούτα και τους ισχυρούς κορμούς. Σε αυτήν την συνεχή περιστροφή της ζωής κάθε έτος ανανεώνεται στις σκιές των ξύλων όπως στα ανοικτά χωράφια που οργώνονται τρεις φορές.
Η αρσενική δύναμη του Ήλιου συνεργάζεται φέρνοντας φως και θερμότητα στη γη, η οποία το λιπαίνει. Αρχικά ήταν ο Ήλιος που θεωρήθηκε από τους κατοίκους της Μεσογείου ως χορηγός ζωής, λειτουργώντας δίπλα στη μεγάλη θεά, την αληθινή Ποντία της οικουμένης, της οποίας αυτός ήταν πάρεδρος (συνέταιρος). Η Πασιφάη και ο ταύρος Ήλιος στην Κρήτη (η Πασιφάη φίλησε τον ταύρο και έγινε ο Μινώταυρος) είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η επόμενη μετάβαση από πάρεδρος στον πατέρα - επίσης εξετάζει την εναλλαγή των διαφορετικών ρόλων στα θεία ζεύγη της Μινωικής θρησκείας - δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
Με το διαχωρισμό της μεγάλης θεάς σε πολλές θείες προσωπικότητες, κάθε μια από αυτές με το καλά καθορισμένο όνομά της αλλά πάντα κρατώντας την ιδιαίτερη δυνατότητα των φαρμακίδων.
Ο Ήλιος έγινε αντιληπτός όχι μόνο ως πατέρας του φυτικού κόσμου αλλά και των ευατών τους, οι οποίες είχαν μια τέτοια οικειότητα με όλες τα φυτά και ήταν οι θεματοφύλακες του κρυμμένου μυστικού σε κάθε στεφάνη άνθους, φρούτο, ρίζα κλπ.
Όπως η μητέρα της Εκάτη, η Κίρκη έζησε αρχικά στην Κολχίδα, όπως λέει ο Όμηρος, στον κήπο στο δάσος στην Κολχίδα που ήταν ήδη ιερό στη μητέρα της και καλείτο Αιαίη. Αλλά όταν συναντά τον Οδυσσέα ζει σε έναν άλλο καταπληκτικό κήπο, την Τυρρηνία Αιαίη ή Κολχική Αιαίη, την οποία ο Όμηρος τοποθετεί πλησίον του Άιδου. Έτσι έχουμε δύο Αιαίης Κιρκαιδίας, το όρος Κίρκαιον πολυφάρμακον στην Ιταλία και το Κίρκαιον πεδίον της Κολχίδας, όπου "η πρώτη ακτίνα του Ηλίου το πρωί ξυπνά τη ζωή στο μυστικό κήπο, φωτίζοντας το θαυμάσιο πρόσωπο της θεάς.
Επιπλέον, υπάρχουν άλλες όψεις της Κίρκης και της Μήδειας που, εκτός από την ιδιαίτερη αντιπροσώπευση των Θεών όπως αναπτύσσεται στο κεντρικό-δυτικό μέρος της Μεσογείου και της Ευρώπης, τις συνδέουν με τα κύρια γνωρίσματα της Θεάς: είναι επίσης "παρθένα, μητέρα και γριά" και η Κίρκη έχει τη σκοτεινή πλευρά της ως κυρία των νεκρών όπως τη μητέρα της, Εκάτη. Και στα νησιά Φαρμακούσσες στο Σαρωνικό κοντά στη Σαλαμίνα, είναι η θέση του ενταφιασμού της Κίρκης.
Η πρώτη μαγική λειτουργία που έχει καταγραφεί στην αρχαιοελληνική λογοτεχνία αναφέρεται στο 10ο βιβλίο της Οδύσσειας.
Τη μαγική λειτουργία εκτέλεσε η Κίρκη, μια μάγισσα που ζούσε στο νησί Αιαία στις παρυφές του γνωστού κόσμου.
Η αρχαιοελληνική κοσμολογία απεικόνιζε τον κόσμο επίπεδο, γύρω από τον οποίο κυλούσε ο ποταμός του ωκεανού.
Η Κίρκη ζούσε στα σύνορα αυτού του κόσμου - όσο μακρύτερα γινόταν από το εννοιολογικό πλαίσιο του πολιτισμού- κοντά στην είσοδο του Άδη, του κάτω κόσμου.
Ήταν Ηλιάδα, κόρη του θεού Ήλιου, και ήταν αδελφή του Αιήτη, του πατέρα της Μήδειας, και της Πασιφάης, της μητέρας του Μινώταυρου.
Το πιθανότερο είναι ότι η Κίρκη ήταν κάποια αρχαία θεά, πιθανώς μια Πότνια Θηρών, αφιερωμένη στο ζωικό βασίλειο.
Είναι επίσης αρπακτική πλανεύτρα, και το όνομά της, Κίρκη, συνδέεται με τον κίρκο, το αρπακτικό που κυκλώνει την πτήση του, ή τον λύκο και συνδέεται στον Όμηρο με το γεράκι.
Στο δρόμο της επιστροφής από τον Τρωικό πόλεμο ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφθασαν σε ένα νησί, στο οποίο υπήρχαν γύρω τους λιοντάρια και λύκοι του βουνού, θεριά μαγεμένα από τα βοτάνια της θεάς, που δεν επιτίθονταν σε ανθρώπους, αλλά ήλθαν κατά πάνω τους, κουνώντας τις μακριές ουρές τους.
Η Κίρκη με τα μαγικά της τεχνάσματα μεταμόρφωσε τους σύντροφους του Οδυσσέα σε χοίρους, ζώα που σύμφωνα με την παράδοση ήταν αφιερωμένα στη Δήμητρα και την Περσεφόνη και συνδέονταν με τη γονιμότητα της γης.
Ως μάγισσα, λοιπόν, η Κίρκη πρόσφερε στις χθόνιες θηλυκές θεότητες, όσους δοκίμασαν τα μαγικά της βοτάνια.
Με τη βοήθεια του θεού Ερμή, που έδωσε στον Οδυσσέα το μαγικό φυτό ‘μώλυ’ με τη μαύρη ρίζα και τα λευκά άνθη, ο ήρωας έγινε άτρωτος στα μαγικά τεχνάσματα της Κίρκης, υποχρεώνοντας τη μάγισσα σε όρκο ιερόπρεπο να μην τον πειράξει με τις γητειές της.
Τελικά ο Οδυσσέας την έπεισε να επαναφέρει τους συντρόφους του πίσω στην ανθρώπινη μορφή τους, και όλοι παρέμειναν στο νησί για ένα χρόνο.
Όμως, ο Οδυσσέας χρειαζόταν τη συμβουλή του μάντη Τειρεσία, για το πώς ακριβώς θα επέστρεφε σπίτι του και θα διεκδικούσε το βασίλειό του.
Η Κίρκη του εξηγεί όλες τις τελετουργικές διαδικασίες που απαιτούνται για να εισέλθει στον κάτω κόσμο και εδώ φαίνεται πλέον ως φύλακας της πύλης και το νησί της μια πύλη για τον κόσμο των νεκρών.
Άλλες φιλολογικές μαρτυρίες για κάποιες μαγικές δραστηριότητες και τη γενεαλογία της Κίρκης μπορεί κανείς να αναζητήσει στον Παυσανία και τον Απολλόδωρο, όπου επιβεβαιώνεται ότι ήταν αδελφή του Αιήτη, ότι εξάγνισε τους Αργοναύτες για το φόνο του Άψυρτου, όπως επίσης και τον Οδυσσέα, όπου αναφέρεται η ηλιακή της γενεαλογία και το γεγονός ότι μετέτρεψε τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους, χωρίς όμως να καταφέρει τον ήρωα, γενόμενη τελικά ερωμένη του.
Ο καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Τηλέγονος, που θα συναντηθεί αργότερα με τον Οδυσσέα και θα αποδειχθεί μοιραίος για τη ζωή του.
Οι Αργοναύτες διέσχισαν, παραπλέοντας τα νότια παράλιά του, όλο τον Εύξεινο Πόντο. Ύστερα παραπλέοντας πάλι την ακτή, κινήθηκαν βορειοδυτικά και μπήκαν σ' έναν παραπόταμο του Ίστρου -του Δούναβη-, για τον οποίο πίστευαν ότι είχε και μια άλλη εκβολή στην Αδριατική θάλασσα. Μετά βγήκαν στην Αδριατική και μπήκαν σε μια θάλασσα ελληνική, το Ιόνιο πέλαγος. Παρέπλευσαν τη "Μέλαινα Κέρκυρα", το σημερινό νησί Κόρτσουλα, αλλά σ' αυτό το σημείο συνέβη ένα παράδοξο γεγονός.
Ακούστηκε να μιλάει δυνατά το ίδιο το πλοίο, που παρότρυνε τα παλικάρια να πάρουν το δρόμο που οδηγεί προς τον τόπο όπου έμενε η μάγισσα Κίρκη, που θα μπορούσε να εξαγνίσει τη Μήδεια και τον Ιάσονα από το φόνο του Άψυρτου.
Η Κίρκη ήταν κόρη της Εκάτης (της θεάς του Κάτω Κόσμου) και αδερφή του Αιήτη, θεία επομένως της Μήδειας. Ήταν φημισμένη μάγισσα, που μας είναι γνωστή και από την "Οδύσσεια", σύμφωνα με τη διήγηση της οποίας είχε μεταμορφώσει τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους. Κατοικούσε δυτικά, εκεί όπου υψώνεται το "Κιρκαίο όρος", σε μια χερσόνησο της τυρρηνικής ακτής.
Γι' αυτό οι Αργοναύτες διάλεξαν μια πορεία προς το Βορρά γύρω από τη χερσόνησο των Απεννίνων, για την οποία πίστευαν ότι ήταν ένα νησί που συνόρευε στα βόρεια με δυο μεγάλους ποταμούς: τον Ηριδανό, δηλαδή τον Πάδο και τον Ροδανό. Οι ήρωες ανάπλευσαν τον ένα, μέχρις ότου έφτασαν στον άλλο, για τον οποίο έλεγαν ότι είχε, εκτός από την κοίτη του Ηριδανού, και άλλους δυο ακόμα παραπόταμους, ο ένας από τους οποίους χυνόταν στον Ωκεανό και ο άλλος στο Τυρρηνικό πέλαγος. Λίγο έλειψε να κάνουν λάθος και ν' αφήσουν τον τυρρηνικό παραπόταμο. Τους απέτρεψε η Ήρα που, φανερή ή αθέατη, τους συνόδευε πάντα και τους ενθάρρυνε, υποδεικνύοντάς τους τι έπρεπε να κάνουν. Το ίδιο έκανε και η Αθηνά και ποτέ οι δυο θεές δεν τους εγκατέλειψαν εντελώς μόνους.
Μόλις το καράβι έφτασε στο νησί Αία, όπου έμενε η μάγισσα, πήγαν στο παλάτι της μόνο η Μήδεια και ο Ιάσονας, ενώ τα άλλα παλικάρια έμειναν στο καράβι, για λόγους ασφαλείας. Μόλις η μάγισσα είδε την ανιψιά της, την αναγνώρισε από τη χρυσή ανταύγεια των ματιών της. Αυτή τη χαρακτηριστική ανταύγεια είχαν όλα τα παιδιά και τα εγγόνια του θεού Ήλιου. Γιατί - όπως είναι γνωστό- ο πατέρας της Μήδειας ο Αιήτης, ήταν γιος του Ήλιου. Η Κίρκη εξάγνισε το ζευγάρι μετά από μια απλή ιεροτελεστία.
Αφού έσφαξε ένα νεογέννητο γουρουνάκι, το κράτησε πάνω από τα κεφάλια τους και άρχισε να κάνει προσευχή στον Δία. Καθώς έσταζε το αίμα ζεστό πάνω στους "μιασμένους" νέους, ήταν σαν να θυσιάζονταν οι ίδιοι και μ' αυτόν τον τρόπο έκτιαν την ποινή τους. Διότι το αίμα με το αίμα μόνο θα μπορούσε να ξεπληρωθεί. Έτσι ο Ιάσονας και η Μήδεια εξαγνίστηκαν.
Αλλά η μάγισσα θεά ήταν πάρα πολύ δυσαρεστημένη με την ανιψιά της, που φέρθηκε τόσο άσχημα στον πατέρα της. Για έναν ξένο πρόδωσε τον πατέρα της και τον πότισε με το πιο πικρό ποτήρι, στερώντας τον από τον αγαπημένο του γιο Άψυρτο και από το χρυσόμαλλο δέρας, που ήταν η πιο πολύτιμη οικογενειακή παρακαταθήκη.
Μάταια η Μήδεια προσπάθησε να δικαιολογήσει τον εαυτό της.
Η Κίρκη την έδιωξε αμέσως από το παλάτι της.
arxaia-ellinika logioshermes
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Άνοδος εσόδων και κερδών για τη Google
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
