2013-10-18 10:00:21
Αν υπήρχε βραβείο Nόμπελ για το πιο ακραίο ή χειρότερο παράδειγμα 'κοινωνικού κράτους' (και αν απ' αυτό αποκλείαμε τα καθαρώς κομμουνιστικά κράτη, όπως την ΕΣΣΔ και την Κίνα), ποιά χώρα θα άξιζε να το κερδίσει;
Η απόφαση δεν θα ήταν καθόλου εύκολη. Ανάμεσα στις διεκδικήτριες θα στέκονταν η Βρετανία, η Γαλλία, η Σουηδία και η Ινδία. Η Βρετανία πάντως, αν και η πιο γνωστή υπόθεση κοινωνικού κράτους, σίγουρα δεν είναι και η πιο ακραία. Είναι απλά η πιο πολυσυζητημένη λόγω της προηγούμενης θέσης της Αγγλίας στον κόσμο.
Η τραγωδία αυτή φτάνει σίγουρα στις μεγαλύτερες διαστάσεις της στην Ινδία, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της να είναι συνεχώς στο φάσμα της πείνας, και να διατηρείται εκεί από ένα απίστευτο μείγμα οικονομικών περιορισμών, κεντρικού σχεδιασμού, 'κοινωνικής πολιτικής' και σοσιαλισμού, που επιβάλλεται από την κεντρική και τις τοπικές κυβερνήσεις. Παρ'όλ'αυτά, η Ινδία υπήρξε ανέκαθεν μία χώρα με πρόβλημα φτώχειας, πληττόμενη κατά καιρούς από πλημμύρες που ως αποτέλεσμα είχαν τεράστιες καταστροφές και είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς πόσο χειρότερη έχει γίνει η κατάσταση ως συνέπεια των πολιτικών που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια.
Το δραματικότερο όμως ίσως παράδειγμα χώρας που καταστράφηκε από τις κοινωνικές πολιτικές είναι η Ουρουγουάη. Αποτελεί μια χώρα λίγο μεγαλύτερη από την πολιτεία του Ουισκόνσιν, και έχει πληθυσμό περίπου 3 εκατομμύρια. Οι κάτοικοι είναι κυρίως ευρωπαικής καταγωγής και ο αναλφαβητισμός δεν ξεπερνάει το 10%.
Η Ουρουγουάη έχει καθιερώσει κρατικό ασφαλιστικό σύστημα ήδη από το 1919.Παρ'όλ'αυτά τα μεγαλύτερα προβλήματα ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 1952, όταν η θέση του προέδρου καταργήθηκε, και η Ουρουγουάη ξεκίνησε να κυβερνάται από ένα 9μελές εθνικό συμβούλιο εκλεγμένο για 4 χρόνια, στο οποίο 6 μέλη ανήκαν στο πρώτο κόμμα και 3 στο δεύτερο. Κάθε μέλος είχε από μία ψήφο (ίση δύναμη δηλαδή).
Το απογοητευτικότερο όλων στο παράδειγμα της Ουρουγουάης δεν είναι ότι το κοινωνικό της πρόγραμμα παρέμενε, αλλά ότι έπαιρνε όλο και πιο ακραίες διαστάσεις, παρ'όλες τις επαναλαμβανόμενες οικονομικές καταστροφές στις οποίες οδηγούσε. Η ιστορία αυτή φαίνεται τόσο απίστευτη στον μέσο αναγνώστη, ώστε προτιμότερο είναι να την παρουσιάσουμε μέσα από μια σειρά στιγμιοτύπων παρμένων από άμεσους παρατηρητές εκείνων των χρόνων.
1ο στιγμιότυπο Karel Norsky The Manchester Guardian Weekly, 12 Ιουλίου 1956
Σήμερα η Ουρουγουάη μας δίνει ένα θλιβερό θέαμα ενός άρρωστου Κοινωνικού Κράτους. Είναι σαν να ζεις έναν εφιάλτη. Κανείς από τους πολιτικούς δεν τολμάει να πει την προφανή αλήθεια,ότι το ευρύτατο φάσμα κοινωνικών παροχών που έχει η χώρα πρέπει να πληρωθεί με πόρους που πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν! Η δημαγωγία δρα ως ηρεμιστικό. Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών μεγαλώνει, το εσωτερικό χρέος έχει γίνει δυσθεόρατο, οι μισθοί έχουν μήνες να καταβληθούν, οι τιμές αυξάνονται, και το πέσο Ουρουγουάης συνεχώς υποτιμάται. Το πελατειακό σύστημα ανθεί. Ένας στους τρεις κατοίκους του Μοντεβιδέο, (που συγκεντρώνει το 1/3 του συνολικού πληθυσμού της χώρας) είναι δημόσιος υπάλληλος, παίρνει μικρό μισθό, υποτίθεται ότι πρέπει να δουλεύει ένα 8ωρο σε κάποια δημόσια υπηρεσία, και πολύ συχνά περνάει την υπόλοιπη μέρα κάνοντας τουλάχιστον μια ακόμα δουλειά σε κάποια ιδιωτική επιχείρηση. Και η διαφθορά, φυσικά, είναι πανταχού παρούσα.
Το έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών αυξάνεται με ρυθμό 5 εκατομμυρίων πέσος/μήνα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι απαιτούν σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς. Οι εργαζόμενοι στην κρεαταγορά κάνουν απεργία για μεγαλύτερο μισθό και για μία 'εγγυημένη' ποσότητα κρέατος για τους ίδιους, 4 κιλών, πολύ πιο κάτω από την τιμή της αγοράς.
Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να ελπίζει σε νίκη στις εκλογές υποστηρίζοντας λιτότητα, περισσότερη δουλειά και την θυσία έστω κάποιων από τις κοινωνικές παροχές.
Χρειάζεται ίσως να σταθούμε λίγο στην τελευταία παράγραφο, διότι αποτυπώνει ανάγλυφα αυτό που είναι ίσως η χειρότερη συνέπεια του Κοινωνικού Κράτους. Αυτή είναι ότι άπαξ και καθιερωθεί κάποια επιδότηση, σύνταξη ή άλλης μορφής προνόμιο σε κάποια κοινωνική ομάδα αυτομάτως αυτό γίνεται 'δικαίωμα'. Δεν έχει πλέον καμμία σημασία ποια κρίση θα περνάει ο προυπολογισμός ή το νόμισμα, είναι πολιτικώς αδύνατο αυτό το 'δικαίωμα' να διακοπεί ή να μειωθεί. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στο παράδειγμα της Ουρουγουάης να επαναλαμβάνεται συνεχώς.
2ο στιγμιότυπο S.J.Rundt & Associates of New York, Απρίλιος 1963:
Σε μία από τις πρώτες δηλώσεις του ο νέος Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου παραδέχτηκε ότι η χώρα έχει ουσιαστικά χρεωκοπήσει...Κατέστησε σαφές, παρόλαυτα, ότι το μακρόβιο σύστημα παροχών της χώρας θα μείνει λίγο-πολύ ως έχει.
Το 'κοινωνικό εργαστήριο της αμερικανικής ηπείρου', η Ουρουγουάη έχει ξεκινήσει ένα νομοθετικό πρόγραμμα που φτάνει πολύ πιο κοντά στο πλήρες κοινωνικό κράτος από οποιοδήποτε παρόμοιό του πρόγραμμα στο δυτικό ημισφαίριο...Το κράτος παρέχει άδειες στην οικογένεια ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, οι εργοδότες δεν μπορούν να απολύσουν κανέναν χωρίς πλήρη ενοχοποιητικά στοιχεία και καθιερώνεται το δικαίωμα ψήφου για άνδρες και γυναίκες στα 18 Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κρατικής ασφάλισης ξεκίνησε από το 1919. Χρηματοδοτούμενο από κρατήσεις στους μισθούς, της τάξεως του 14 με 17 %, το οποίο θα έπρεπε να συμπληρωθεί από τους εργοδότες, η σύνταξη είναι διαθέσιμη σε κάθε Ουρουγουανό στην ηλικία των 55 αν έχει συμπληρώσει 30 χρόνια εργασίας ή στα 60, μετά από 10 χρόνια εργασίας. Στην σύνταξη, ο εργαζόμενος παίρνει τον υψηλότερό του μισθό, συν ό,τι του είχε κρατηθεί για την σύνταξη...Οι εργαζόμενοι έχουν δωρεάν ιατρική περίθαλψη και δικαιούνται ετησίως 20 ημέρες διακοπών με τα έξοδα πληρωμένα. Το κράτος επίσης λαμβάνει πρόνοια για τις εγκύους και τις θηλάζουσες μητέρες.
Τα τεράστια έξοδα ενός τέτοιου τεράστιου κοινωνικού κράτους (όπου περίπου ένας στους πέντε εξαρτάται από μισθό Δημοσίου) και το αβέβαιο εισόδημα από μια κυρίως γεωργοκτηνοτροφική οικονομία έχουν αφήσει το στίγμα τους. Σήμερα η Ουρουγουάη βρίσκεται σε τεράστια οικονομική και δημοσιονομική κρίση...
Ο πληθωρισμός καλπάζει...Η εγχώρια παραγωγή έχει μειωθεί κατακόρυφα. Η ανεργία ανέβηκε. Συνεχώς γίνονται απεργίες. Τα έσοδα από τον τουρισμό έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά.
Μέχρι τώρα η Ουρουγουάη έχει δοκιμάσει το κάθετι: ελέγχους εκροής συναλλάγματος, περιορισμούς εισαγωγών, δασμούς...
Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει ένα ακόμα κύμα κατανάλωσης το 1963, η νέα Κυβέρνηση διέταξε απαγόρευση 90 ημερών σε ένα μεγάλο φάσμα προιόντων, θεωρούμενων ως μη βασικών...Η απαγόρευση, κατ'ουσίαν συμπερίελαβε το 1/3 όλων των εισαγωγών της χώρας...Το λαθρεμπόριο, κυρίως από Αργεντινή και Βραζιλία, έγινε πονοκέφαλος για τους εγκεφάλους του Μοντεβιδέο...
Η φυγή κεφαλαίων κατά το έτος 1963 εκτιμάται ανάμεσα στα 40 με 50 εκατομμύρια δολλάρια...
Το έλλειμμα του προυπολογισμού κατά το το 1961 διπλασιάστηκε στα 210 εκατομμύρια πέσος. Η κατάσταση έγινε χειρότερη το 1962 όταν το υπουργείο Οικονομικών κατέγραψε το μεγαλύτερο έλλειμμα σε 30 χρόνια...Δημοσιεύματα μιλούν για ποσό της τάξεως των 807 εκατομμυρίων πέσος. Το υπουργείο Οικονομικών χρωστάει κοντά στα 700 εκατομμύρια στα ασφαλιστικά ταμεία και ένα δισ. στην Κεντρική Τράπεζα. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων έχουν να πληρωθούν τουλάχιστον έναν μήνα...
Το κόστος εργασίας στην Ουρουγουάη, το πιο προχωρημένο κοινωνικό κράτος του δυτικού ημισφαιρίου είναι εξαιρετικά υψηλό. Οι διάφορες εισφορές προς τα κοινωνικά επιδόματα
-σύνταξη,επίδομα μετακόμισης, ασθενείας, μητρότητας, ατυχήματος και ανεργίας- ποικίλλουν ανά τομέα, αλλά ο μέσος όρος είναι τουλάχιστον στο 50% του μισθολογικού κόστους. Σε κάποιους μάλιστα τομείς είναι υψηλότερο το ποσοστό...
Η κοινωνική αναταραχή γίνεται πιο έντονη...Ευρείας κλίμακος και δαπανηρές απεργίες είναι στην ημερησία διάταξη. Κατά κανόνα τα αιτήματα είναι για αυξήσεις μισθών, κάποιες φορές ακόμα και 50%!
3ο στιγμιότυπο Sterling G.Slappey Nation's Business, Απρίλιος 1967
Μοντεβιδέο: 200 λεωφορεία εισαγωγής σαπίζουν σε μια ανοιχτή αποβάθρα ενώ οι γραφειοκράτες της ουρουγουανής κυβέρνησης διαπληκτίζονται μεταξύ τους για το ποιος πρέπει να πληρώσει την χρέωση στο λιμάνι. Τα λεωφορεία παραμένουν ακινητοποιημένα εδώ και 4 χρόνια.
Πλειάδα ανδρών καταγεγραμμένων με ψεύτικα γυναικεία ονόματα λαμβάνουν ανά τακτή βάση κρατικά επιδόματα μέσω των κρατικών νοσοκομείων. Είναι καταγεγραμμένοι ως τροφοί (ότι δηλαδή θηλάζουν παιδιά!).
Σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες υπάρχουν διπλάσιοι υπάλληλοι από ότι υπάρχουν γραφεία και καρέκλες. Το κόλπο είναι να έρθεις στη δουλειά το πρωί ώστε να μη χρειάζεται να μείνεις ολόκληρο το 4ωρο ή 6ωρο που είναι το ωράριο των δημοσίων υπαλλήλων στην Ουρουγουάη.
Το πιο συνηθισμένο για έναν δημόσιο υπάλληλο είναι να συνταξιοδοτηθεί (πλήρης σύνταξη) στα 45.
Επίσης κοινό είναι να παίρνει σύνταξη ενώ κάνει άλλη δουλειά ή να έχει δουλειά και να παίρνει επίδομα ανεργίας.
Μεταξύ 40 με 45 % του πληθυσμού των 2,6 εκατομμυρίων σε αυτήν την κάποτε ευημερούσα χώρα εξαρτώνται πλέον από το Δημόσιο για το σύνολο του εισοδήματός τους. Αυτό το ποσοστό περιλαμβάνει αρκετούς νεαρούς 'συνταξιούχους' που δεν τους πειράζει ιδιαίτερα να απολυθούν ή να κριθούν ως ανάπηροι, αποκτώντας έτσι δικαίωμα για μεγάλα συνταξιοδοτικά προνόμια...
Άνα πάσα στιγμή σε εξέλιξη είναι 8 με 10 διαφορετικές απεργίες, σε ένα έθνος που μέχρι το 1950 περίπου αποκαλείτο η Ελβετία της Λατινικής Αμερικής, λόγω του τόσο ενεργητικού, πολυάσχολου και ανεπτυγμένου βιομηχανικά λαού της.Το Μοντεβιδέο πλέον είναι μία από τις πιο βρώμικες πόλεις του κόσμου. Οι άνθρωποι πλέον αφήνουν τα σκουπίδια τους χύμα στον δρόμο.
Εκτός από τον έλεγχο στην παραγωγή κρέατος και μαλλιού και στην προσφορά κρέατος στο Μοντεβιδέο, το κράτος έχει ακόμα υπό τον έλεγχο του τα εξής:
Αλιεία,αλκοολούχα ποτά,ασφάλειες ζωής και ατυχημάτων,ταχυδρομεία,τηλεπικοινωνίες,διύλιση και διάθεση καυσίμων.αερογραμμές,σιδηροδρόμους,ρυμουλκά πλοία,καζίνο,λαχεία,θέατρα,τα περισσότερα νοσοκομεία,τηλεόραση,ραδιόφωνο,3 κρατικές τράπεζες και την μεγαλύτερη εταιρεία μεταφορών...
Το 1950 το πέσο,το πιο σταθερό τότε νόμισμα της Νοτίου Αμερικής,άξιζε μισό δολλάριο.Μέσα σε 6 μόλις ημέρες τον Φεβρουάριο του 1967 η αξία του πέσο έπεσε από τα 72 λεπτά το δολλάριο στα 77 λεπτά.
Το κόστος ζωής ανέβηκε μόνο το 1965 κατά 88%.Κατά την διάρκεια του 1966 η αύξηση ανήλθε σε ένα επιπλέον 40-50%.
Για να ακολουθήσει τους ρυθμούς, η κυβέρνηση αύξησε τις δημόσιες δαπάνες, διέθεσε στην κυκλοφορία επιπλέον χρήμα και προέβη σε τεράστιες αυξήσεις στους μισθούς -περίπου 60% ετησίως.
Οικονομικός αναλυτής περιέγραψε την κατάσταση της Ουρουγουάης ως η 'αγγλική ασθένεια', το οποίο όπως εξηγεί σημαίνει να προσπαθείς να πάρεις όσο το δυνατόν περισσότερα από την κοινότητα την ίδια ώρα που προσπαθείς να συνεισφέρεις στην κοινότητα όσο λιγότερο γίνεται.
Μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον Πρόεδρο Γκεστίδο, η Ουρουγουάη κυβερνήθηκε επί 15 χρόνια από ένα 9μελές συμβούλιο σε μία συλλογική μορφή διακυβέρνησης. Αυτό το μοντέλο ήταν εξαρχής πολύ ιδεαλιστικό, μη βιώσιμο και μάλλον ανόητο από την αρχή του. Γρήγορα διασπάστηκε σε κομμάτια, κάνοντας την κυβέρνηση μία συμμαχία επτά διαφορετικών (πολιτικών και επαγγελματικών) ομάδων. Κάθε χρόνο ένα διαφορετικό μέλος του συμβουλίου είχε την Προεδρία.
Το συλλογικό αυτό σύστημα ήταν μια ομάδα πατρωνείας στην πραγματικότητα. Αντί το κάθε μέρος να προσπαθεί να ελέγχει τα αντίπαλα, όλοι προσπαθούσαν να μεριμνήσουν για τα συμφέροντα των δικών τους και να βάλουν σε διευθυντικές θέσεις τους συγγενείς τους.
Ο δυτικός κόσμος πολύ σπάνια έχει δει σε τόσο μεγάλη έκταση την ευνοιοκρατία, την οικογενειοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
H επιστροφή σε προεδρικό σύστημα έφερε μαζί της ελπίδες ότι κάτι θα αλλάξει.
Εδώ όμως έρχεται το 4ο στιγμιότυπό μας C.L.Sulzberger Τhe New York Times, 11 Οκτωβρίου 1967
Μοντεβιδέο-- Η σύγχρονη Αγγλία ή Σκανδιναυία καλό θα ήταν να πάει ένα ταξιδάκι νοτιοδυτικά ώστε να δει τι γίνεται. Καθώς η Ουρουγουάη είναι το κοινωνικό κράτος που ξέφυγε από τον έλεγχο και αυτό το γεγονός έφερε την χώρα στην σημερινή πολιτική κρίση και κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Είναι η μόνη χώρα του Δυτικού Ημισφαιρίου όπου το είδος αυτό του δημοκρατικού σοσιαλισμού που εφαρμόστηκε στην Νορβηγία, την Βρετανία των Εργατικών ή την Νέα Ζηλανδία προσπάθησε να εφαρμοστεί. Εκτός αυτού, εξαιτίας των σοσιαλιστικών ιδεοληψιών και της αυστηρής τήρησής τους, στην πραγματικότητα ολόκληρη η δομή της κοινωνίας και της οικονομίας έχει αποδιαρθρωθεί. Εδώ η φιλανθρωπία ξεκινάει από το σπίτι. Ένας στους τρεις ενήλικες λαμβάνει κάποιας μορφής κρατικό επίδομα ή σύνταξη. Το 40% του εργατικού δυναμικού της χώρας απασχολούνται από το Δημόσιο. Τα πολιτικά κόμματα συναγωνίζονται μεταξύ τους για να επεκτείνουν μια σε γελοίο βαθμό τεράστια γραφειοκρατία,η οποία εργάζεται μόλις 33 ώρες την εβδομάδα (το 1967!)...
Το κόστος ζωής πολλαπλασιάστηκε 32 φορές στην περασμένη δεκαετία. Το ακαθάριστο εθνικό προιόν έχει πέσει στο ίδιο διάστημα κατά 9% και αυτήν την χρόνια αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη πτώση.
Αντί για έναν Πρόεδρο, εκλέγουν μια επιτροπή, όπως οι Ελβετοί,μη όντες όμως Ελβετοί είδαν ότι με αυτό το σύστημα δεν μπορεί να κυβερνηθεί η χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν μία κατάσταση κρατικής ημι-παράλυσης.
Ο καθένας μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρεις απολαβές μετά από 30 έτη δουλειάς, αλλά με την πλήρη σύνταξη να έχει μόλις την αξία του 1/32ου από ότι πριν 10 χρόνια,δεν είναι και πολύ βοηθητική. Συντελώντας στην ανώμαλη κατάσταση, τα συνδικάτα έχουν ως συνήθεια τις πολύ συχνές απεργίες. Την προκειμένη στιγμή μάλιστα οι τραπεζουπάλληλοι αρνούνται την απόδοση των κρατικών επιταγών, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να πληρωθούν ούτε οι μισθωτοί ούτε οι συνταξιούχοι.
Όλο αυτό αποτελεί μια τραγωδία,η οποία όμως θα μπορούσε κάλλιστα να είχε αποφευχθεί.
Η Ουρουγουάη έχει ποσοστό γιατρών και μορφωμένων ανθρώπων μεγαλύτερο από ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει λίγους κατοίκους και μια μεγάλη μεσαία τάξη...
Η Ουρουγουάη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για άλλα παρόμοια κρατιστικά πειράματα.
5ο στιγμιότυπο S.J.Rundt & Associates, 6 Αυγούστου 1968
Το χάος συνεχίζεται...και φαίνεται να αυτοαναπαράγεται...Η κυβέρνηση γίνεται όλο και πιο σκληρή και η κατάσταση όλο και πιο ανεξέλεγκτη. Το πανίσχυρο ακροαριστερό συνδικάτο CNT (Εθνική Συνέλευση των Εργατών) που έχει 400.000 μέλη και ελέγχεται από τους κομμουνιστές κάνει μέρα παρά μέρα απεργίες ενάντια στην λιτότητα που έχει αναγγελθεί από τις 28 Ιουνίου...
Η παρούσα σοβαρή 6μηνη ξηρασία έχει φέρει περιοδικά black-outs, μετά από την μείωση κατά 50% της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος που αποφασίστηκε από την κυβέρνηση...Το ημίφως βοηθάει στο περιοδικό ξέσπασμα βίαιων αντικυβερνητικών επεισοδίων και ακόμα και τρομοκρατικών ενεργειών. Ο κύριος ραδιοφωνικός αναμεταδότης που ήταν υπέρ της κυβέρνησης καταστράφηκε από βόμβες...Τα σιδηροδρομικά δρομολόγια έχουν περιοριστεί σημαντικά και κατά καιρούς δεν εκδίδονται ούτε οι εφημερίδες...Την προηγούμενη χρονιά σημειώθηκαν 500 απεργίες! Το αρνητικό αυτό ρεκόρ προφανώς θα σπάσει το 1968...
Από έναν πληθυσμό 2.6 εκατομμυρίων ανθρώπων,ο αριθμός των οικονομικά ενεργών πολιτών δεν ξεπερνά τις 900.000. Οι συνταξιούχοι είναι πάνω από 300.000. Εδώ και μήνες οι άνεργοι ανέρχονται στους 250.000 ή στο 28% του συνολικού εργατικού δυναμικού, και ο αριθμός αυτός συνεχώς αυξάνει...
Η κυβέρνηση έκλεισε τουλάχιστον τρία σούπερ-μάρκετ και καταστήματα με την κατηγορία της αισχροκέρδειας, καθώς επίσης και ιδρύματα, όπως ιδιωτικές κλινικές οι οποίες παρεβίασαν τον νόμο για το πάγωμα των μισθών. Αλλά παρ'όλη την αυστηρή λογοκρισία του τύπου και τους δρακόντειους νόμους κατά των διαδηλώσεων και την απαγόρευση των απεργιών, που απειλούν με ποινές από στρατοδικεία, η ηρεμία δεν επανέρχεται στην χώρα.
Το 6o και τελευταίο στιγμιότυπο από απόκομμα των New York Times, 21 Ιανουαρίου 1969
Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι διαδήλωσαν σήμερα στους δρόμους του Μοντεβιδέο, σπάζοντας παράθυρα, στήνοντας φλεγόμενα οδοφράγματα και κάνοντας τους τουρίστες να φεύγουν πανικόβλητοι. Σύμφωνα με την αστυνομία ένα άτομο σκοτώθηκε και 32 τραυματίστηκαν.
Οι διαδηλωτές δρούσαν σε ομάδες 30-50 ατόμων, τρέχοντας σε μια περιοχή 30 τετραγώνων, διακόπτοντας την κυκλοφορία στήνοντας οδοφράγματα και επιτιθέμενοι σε λεωφορεία και αυτοκίνητα. Η αστυνομία απάντησε με ρίψη χημικών,αντλίες νερού και χρήση γκλομπ.
Οι απεργοί δημόσιοι υπάλληλοι ζητούσαν να πληρωθούν το μηνιαίο επίδομα των 24$ που λαμβάνουν και το οποίο έχουν να λάβουν εδώ και δύο μήνες.
Όλα αυτά τα 6 στιγμιότυπα παρμένα σε διαφορετικά διαστήματα μέσα σε μια περίοδο 12 ετών,εμπεριέχουν αξιοσημείωτες επαναλήψεις. Οι επαναλήψεις αυτές όμως μας λένε πολλά. Οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζονταν δεν έγιναν ποτέ.
Μερικά ενδεικτικά στατιστικά στοιχεία που δείχνουν τι συνέβαινε στα διαστήματα ανάμεσα στα 6 αυτά στιγμιότυπα:
Το 1965 οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 88% από την προηγούμενη χρονιά.Το 1966 αυξήθηκαν κατά 49% σε σχέση με το 1965. Και το 1967 παρουσίασαν αύξηση 136% (!) σε σχέση με το 1966. Τον Αύγουστο του 1968 οι τιμές είναι ήδη αυξημένες κατά 61% από το 1967.
Το μέσο ετήσιο εμπορικό επιτόκιο ήταν το 1965 στο 36%. Το 1966,1967 και μέχρι τον Αύγουστο του 1968 κυμαινόταν ανάμεσα στο 32 και το 50%!
Η ποσότητα διαθέσιμου χρήματος ανέβηκε από 2.924.000.000 πέσος σε 10.509.000.000 το 1965,13.458.000.000 το 1966 και 27.490.000.000 πέσος το 1967. Σχεδόν δεκαπλασιάστηκε σε μόλις έξι χρόνια (1961-1967).
Το 1961 ένα δολλάριο Αμερικής έκανε 11 πέσος. Το 1965 60 πέσος, το 1966 70 και στις αρχές του 1967 86. Στο τέλος του 1967 ένα δολλάριο αλλαζόταν με 200 πέσος, και μετά τον Απρίλιο του 1968 με 250 πέσος.
Το μήνυμα που μας στέλνει η Ουρουγουάη είναι ότι ο κρατισμός και το 'κοινωνικό κράτος' (welfare state) με τις όλο και αυξανόμενες στρατιές συνταξιούχων και πάσης φύσεως προνομιούχων και επιδοματούχων, είναι πολύ εύκολο να καθιερωθεί αρχικά και μοιραία εύκολο να επεκταθεί, αλλά ουσιαστικά αδύνατο να σταματηθεί--και πολιτικά αδύνατο να αναστραφεί η πορεία του,όσο ξεκάθαρα και να φαίνονται οι καταστροφικές συνέπειές του. Εκεί που οδηγεί είναι στον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό,την κρατική χρεωκοπία, την πολιτική ανωμαλία και αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού και εντέλει σε καταπιεστικές δικτατορίες. Παρ'όλ'αυτά δυστυχώς καμμία χώρα δεν φαίνεται να έχει πάρει το μάθημά της από τα παθήματα άλλης...
(ελεύθερη μετάφραση από Henry Hazlitt:Welfare State Gone Wild (Man vs The Welfare State), 1969
seirrax
logioshermes
Η απόφαση δεν θα ήταν καθόλου εύκολη. Ανάμεσα στις διεκδικήτριες θα στέκονταν η Βρετανία, η Γαλλία, η Σουηδία και η Ινδία. Η Βρετανία πάντως, αν και η πιο γνωστή υπόθεση κοινωνικού κράτους, σίγουρα δεν είναι και η πιο ακραία. Είναι απλά η πιο πολυσυζητημένη λόγω της προηγούμενης θέσης της Αγγλίας στον κόσμο.
Η τραγωδία αυτή φτάνει σίγουρα στις μεγαλύτερες διαστάσεις της στην Ινδία, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της να είναι συνεχώς στο φάσμα της πείνας, και να διατηρείται εκεί από ένα απίστευτο μείγμα οικονομικών περιορισμών, κεντρικού σχεδιασμού, 'κοινωνικής πολιτικής' και σοσιαλισμού, που επιβάλλεται από την κεντρική και τις τοπικές κυβερνήσεις. Παρ'όλ'αυτά, η Ινδία υπήρξε ανέκαθεν μία χώρα με πρόβλημα φτώχειας, πληττόμενη κατά καιρούς από πλημμύρες που ως αποτέλεσμα είχαν τεράστιες καταστροφές και είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς πόσο χειρότερη έχει γίνει η κατάσταση ως συνέπεια των πολιτικών που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια.
Το δραματικότερο όμως ίσως παράδειγμα χώρας που καταστράφηκε από τις κοινωνικές πολιτικές είναι η Ουρουγουάη. Αποτελεί μια χώρα λίγο μεγαλύτερη από την πολιτεία του Ουισκόνσιν, και έχει πληθυσμό περίπου 3 εκατομμύρια. Οι κάτοικοι είναι κυρίως ευρωπαικής καταγωγής και ο αναλφαβητισμός δεν ξεπερνάει το 10%.
Η Ουρουγουάη έχει καθιερώσει κρατικό ασφαλιστικό σύστημα ήδη από το 1919.Παρ'όλ'αυτά τα μεγαλύτερα προβλήματα ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 1952, όταν η θέση του προέδρου καταργήθηκε, και η Ουρουγουάη ξεκίνησε να κυβερνάται από ένα 9μελές εθνικό συμβούλιο εκλεγμένο για 4 χρόνια, στο οποίο 6 μέλη ανήκαν στο πρώτο κόμμα και 3 στο δεύτερο. Κάθε μέλος είχε από μία ψήφο (ίση δύναμη δηλαδή).
Το απογοητευτικότερο όλων στο παράδειγμα της Ουρουγουάης δεν είναι ότι το κοινωνικό της πρόγραμμα παρέμενε, αλλά ότι έπαιρνε όλο και πιο ακραίες διαστάσεις, παρ'όλες τις επαναλαμβανόμενες οικονομικές καταστροφές στις οποίες οδηγούσε. Η ιστορία αυτή φαίνεται τόσο απίστευτη στον μέσο αναγνώστη, ώστε προτιμότερο είναι να την παρουσιάσουμε μέσα από μια σειρά στιγμιοτύπων παρμένων από άμεσους παρατηρητές εκείνων των χρόνων.
1ο στιγμιότυπο Karel Norsky The Manchester Guardian Weekly, 12 Ιουλίου 1956
Σήμερα η Ουρουγουάη μας δίνει ένα θλιβερό θέαμα ενός άρρωστου Κοινωνικού Κράτους. Είναι σαν να ζεις έναν εφιάλτη. Κανείς από τους πολιτικούς δεν τολμάει να πει την προφανή αλήθεια,ότι το ευρύτατο φάσμα κοινωνικών παροχών που έχει η χώρα πρέπει να πληρωθεί με πόρους που πρέπει πρώτα να δημιουργηθούν! Η δημαγωγία δρα ως ηρεμιστικό. Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών μεγαλώνει, το εσωτερικό χρέος έχει γίνει δυσθεόρατο, οι μισθοί έχουν μήνες να καταβληθούν, οι τιμές αυξάνονται, και το πέσο Ουρουγουάης συνεχώς υποτιμάται. Το πελατειακό σύστημα ανθεί. Ένας στους τρεις κατοίκους του Μοντεβιδέο, (που συγκεντρώνει το 1/3 του συνολικού πληθυσμού της χώρας) είναι δημόσιος υπάλληλος, παίρνει μικρό μισθό, υποτίθεται ότι πρέπει να δουλεύει ένα 8ωρο σε κάποια δημόσια υπηρεσία, και πολύ συχνά περνάει την υπόλοιπη μέρα κάνοντας τουλάχιστον μια ακόμα δουλειά σε κάποια ιδιωτική επιχείρηση. Και η διαφθορά, φυσικά, είναι πανταχού παρούσα.
Το έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών αυξάνεται με ρυθμό 5 εκατομμυρίων πέσος/μήνα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι απαιτούν σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς. Οι εργαζόμενοι στην κρεαταγορά κάνουν απεργία για μεγαλύτερο μισθό και για μία 'εγγυημένη' ποσότητα κρέατος για τους ίδιους, 4 κιλών, πολύ πιο κάτω από την τιμή της αγοράς.
Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να ελπίζει σε νίκη στις εκλογές υποστηρίζοντας λιτότητα, περισσότερη δουλειά και την θυσία έστω κάποιων από τις κοινωνικές παροχές.
Χρειάζεται ίσως να σταθούμε λίγο στην τελευταία παράγραφο, διότι αποτυπώνει ανάγλυφα αυτό που είναι ίσως η χειρότερη συνέπεια του Κοινωνικού Κράτους. Αυτή είναι ότι άπαξ και καθιερωθεί κάποια επιδότηση, σύνταξη ή άλλης μορφής προνόμιο σε κάποια κοινωνική ομάδα αυτομάτως αυτό γίνεται 'δικαίωμα'. Δεν έχει πλέον καμμία σημασία ποια κρίση θα περνάει ο προυπολογισμός ή το νόμισμα, είναι πολιτικώς αδύνατο αυτό το 'δικαίωμα' να διακοπεί ή να μειωθεί. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στο παράδειγμα της Ουρουγουάης να επαναλαμβάνεται συνεχώς.
2ο στιγμιότυπο S.J.Rundt & Associates of New York, Απρίλιος 1963:
Σε μία από τις πρώτες δηλώσεις του ο νέος Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου παραδέχτηκε ότι η χώρα έχει ουσιαστικά χρεωκοπήσει...Κατέστησε σαφές, παρόλαυτα, ότι το μακρόβιο σύστημα παροχών της χώρας θα μείνει λίγο-πολύ ως έχει.
Το 'κοινωνικό εργαστήριο της αμερικανικής ηπείρου', η Ουρουγουάη έχει ξεκινήσει ένα νομοθετικό πρόγραμμα που φτάνει πολύ πιο κοντά στο πλήρες κοινωνικό κράτος από οποιοδήποτε παρόμοιό του πρόγραμμα στο δυτικό ημισφαίριο...Το κράτος παρέχει άδειες στην οικογένεια ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, οι εργοδότες δεν μπορούν να απολύσουν κανέναν χωρίς πλήρη ενοχοποιητικά στοιχεία και καθιερώνεται το δικαίωμα ψήφου για άνδρες και γυναίκες στα 18 Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κρατικής ασφάλισης ξεκίνησε από το 1919. Χρηματοδοτούμενο από κρατήσεις στους μισθούς, της τάξεως του 14 με 17 %, το οποίο θα έπρεπε να συμπληρωθεί από τους εργοδότες, η σύνταξη είναι διαθέσιμη σε κάθε Ουρουγουανό στην ηλικία των 55 αν έχει συμπληρώσει 30 χρόνια εργασίας ή στα 60, μετά από 10 χρόνια εργασίας. Στην σύνταξη, ο εργαζόμενος παίρνει τον υψηλότερό του μισθό, συν ό,τι του είχε κρατηθεί για την σύνταξη...Οι εργαζόμενοι έχουν δωρεάν ιατρική περίθαλψη και δικαιούνται ετησίως 20 ημέρες διακοπών με τα έξοδα πληρωμένα. Το κράτος επίσης λαμβάνει πρόνοια για τις εγκύους και τις θηλάζουσες μητέρες.
Τα τεράστια έξοδα ενός τέτοιου τεράστιου κοινωνικού κράτους (όπου περίπου ένας στους πέντε εξαρτάται από μισθό Δημοσίου) και το αβέβαιο εισόδημα από μια κυρίως γεωργοκτηνοτροφική οικονομία έχουν αφήσει το στίγμα τους. Σήμερα η Ουρουγουάη βρίσκεται σε τεράστια οικονομική και δημοσιονομική κρίση...
Ο πληθωρισμός καλπάζει...Η εγχώρια παραγωγή έχει μειωθεί κατακόρυφα. Η ανεργία ανέβηκε. Συνεχώς γίνονται απεργίες. Τα έσοδα από τον τουρισμό έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά.
Μέχρι τώρα η Ουρουγουάη έχει δοκιμάσει το κάθετι: ελέγχους εκροής συναλλάγματος, περιορισμούς εισαγωγών, δασμούς...
Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει ένα ακόμα κύμα κατανάλωσης το 1963, η νέα Κυβέρνηση διέταξε απαγόρευση 90 ημερών σε ένα μεγάλο φάσμα προιόντων, θεωρούμενων ως μη βασικών...Η απαγόρευση, κατ'ουσίαν συμπερίελαβε το 1/3 όλων των εισαγωγών της χώρας...Το λαθρεμπόριο, κυρίως από Αργεντινή και Βραζιλία, έγινε πονοκέφαλος για τους εγκεφάλους του Μοντεβιδέο...
Η φυγή κεφαλαίων κατά το έτος 1963 εκτιμάται ανάμεσα στα 40 με 50 εκατομμύρια δολλάρια...
Το έλλειμμα του προυπολογισμού κατά το το 1961 διπλασιάστηκε στα 210 εκατομμύρια πέσος. Η κατάσταση έγινε χειρότερη το 1962 όταν το υπουργείο Οικονομικών κατέγραψε το μεγαλύτερο έλλειμμα σε 30 χρόνια...Δημοσιεύματα μιλούν για ποσό της τάξεως των 807 εκατομμυρίων πέσος. Το υπουργείο Οικονομικών χρωστάει κοντά στα 700 εκατομμύρια στα ασφαλιστικά ταμεία και ένα δισ. στην Κεντρική Τράπεζα. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων έχουν να πληρωθούν τουλάχιστον έναν μήνα...
Το κόστος εργασίας στην Ουρουγουάη, το πιο προχωρημένο κοινωνικό κράτος του δυτικού ημισφαιρίου είναι εξαιρετικά υψηλό. Οι διάφορες εισφορές προς τα κοινωνικά επιδόματα
-σύνταξη,επίδομα μετακόμισης, ασθενείας, μητρότητας, ατυχήματος και ανεργίας- ποικίλλουν ανά τομέα, αλλά ο μέσος όρος είναι τουλάχιστον στο 50% του μισθολογικού κόστους. Σε κάποιους μάλιστα τομείς είναι υψηλότερο το ποσοστό...
Η κοινωνική αναταραχή γίνεται πιο έντονη...Ευρείας κλίμακος και δαπανηρές απεργίες είναι στην ημερησία διάταξη. Κατά κανόνα τα αιτήματα είναι για αυξήσεις μισθών, κάποιες φορές ακόμα και 50%!
3ο στιγμιότυπο Sterling G.Slappey Nation's Business, Απρίλιος 1967
Μοντεβιδέο: 200 λεωφορεία εισαγωγής σαπίζουν σε μια ανοιχτή αποβάθρα ενώ οι γραφειοκράτες της ουρουγουανής κυβέρνησης διαπληκτίζονται μεταξύ τους για το ποιος πρέπει να πληρώσει την χρέωση στο λιμάνι. Τα λεωφορεία παραμένουν ακινητοποιημένα εδώ και 4 χρόνια.
Πλειάδα ανδρών καταγεγραμμένων με ψεύτικα γυναικεία ονόματα λαμβάνουν ανά τακτή βάση κρατικά επιδόματα μέσω των κρατικών νοσοκομείων. Είναι καταγεγραμμένοι ως τροφοί (ότι δηλαδή θηλάζουν παιδιά!).
Σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες υπάρχουν διπλάσιοι υπάλληλοι από ότι υπάρχουν γραφεία και καρέκλες. Το κόλπο είναι να έρθεις στη δουλειά το πρωί ώστε να μη χρειάζεται να μείνεις ολόκληρο το 4ωρο ή 6ωρο που είναι το ωράριο των δημοσίων υπαλλήλων στην Ουρουγουάη.
Το πιο συνηθισμένο για έναν δημόσιο υπάλληλο είναι να συνταξιοδοτηθεί (πλήρης σύνταξη) στα 45.
Επίσης κοινό είναι να παίρνει σύνταξη ενώ κάνει άλλη δουλειά ή να έχει δουλειά και να παίρνει επίδομα ανεργίας.
Μεταξύ 40 με 45 % του πληθυσμού των 2,6 εκατομμυρίων σε αυτήν την κάποτε ευημερούσα χώρα εξαρτώνται πλέον από το Δημόσιο για το σύνολο του εισοδήματός τους. Αυτό το ποσοστό περιλαμβάνει αρκετούς νεαρούς 'συνταξιούχους' που δεν τους πειράζει ιδιαίτερα να απολυθούν ή να κριθούν ως ανάπηροι, αποκτώντας έτσι δικαίωμα για μεγάλα συνταξιοδοτικά προνόμια...
Άνα πάσα στιγμή σε εξέλιξη είναι 8 με 10 διαφορετικές απεργίες, σε ένα έθνος που μέχρι το 1950 περίπου αποκαλείτο η Ελβετία της Λατινικής Αμερικής, λόγω του τόσο ενεργητικού, πολυάσχολου και ανεπτυγμένου βιομηχανικά λαού της.Το Μοντεβιδέο πλέον είναι μία από τις πιο βρώμικες πόλεις του κόσμου. Οι άνθρωποι πλέον αφήνουν τα σκουπίδια τους χύμα στον δρόμο.
Εκτός από τον έλεγχο στην παραγωγή κρέατος και μαλλιού και στην προσφορά κρέατος στο Μοντεβιδέο, το κράτος έχει ακόμα υπό τον έλεγχο του τα εξής:
Αλιεία,αλκοολούχα ποτά,ασφάλειες ζωής και ατυχημάτων,ταχυδρομεία,τηλεπικοινωνίες,διύλιση και διάθεση καυσίμων.αερογραμμές,σιδηροδρόμους,ρυμουλκά πλοία,καζίνο,λαχεία,θέατρα,τα περισσότερα νοσοκομεία,τηλεόραση,ραδιόφωνο,3 κρατικές τράπεζες και την μεγαλύτερη εταιρεία μεταφορών...
Το 1950 το πέσο,το πιο σταθερό τότε νόμισμα της Νοτίου Αμερικής,άξιζε μισό δολλάριο.Μέσα σε 6 μόλις ημέρες τον Φεβρουάριο του 1967 η αξία του πέσο έπεσε από τα 72 λεπτά το δολλάριο στα 77 λεπτά.
Το κόστος ζωής ανέβηκε μόνο το 1965 κατά 88%.Κατά την διάρκεια του 1966 η αύξηση ανήλθε σε ένα επιπλέον 40-50%.
Για να ακολουθήσει τους ρυθμούς, η κυβέρνηση αύξησε τις δημόσιες δαπάνες, διέθεσε στην κυκλοφορία επιπλέον χρήμα και προέβη σε τεράστιες αυξήσεις στους μισθούς -περίπου 60% ετησίως.
Οικονομικός αναλυτής περιέγραψε την κατάσταση της Ουρουγουάης ως η 'αγγλική ασθένεια', το οποίο όπως εξηγεί σημαίνει να προσπαθείς να πάρεις όσο το δυνατόν περισσότερα από την κοινότητα την ίδια ώρα που προσπαθείς να συνεισφέρεις στην κοινότητα όσο λιγότερο γίνεται.
Μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον Πρόεδρο Γκεστίδο, η Ουρουγουάη κυβερνήθηκε επί 15 χρόνια από ένα 9μελές συμβούλιο σε μία συλλογική μορφή διακυβέρνησης. Αυτό το μοντέλο ήταν εξαρχής πολύ ιδεαλιστικό, μη βιώσιμο και μάλλον ανόητο από την αρχή του. Γρήγορα διασπάστηκε σε κομμάτια, κάνοντας την κυβέρνηση μία συμμαχία επτά διαφορετικών (πολιτικών και επαγγελματικών) ομάδων. Κάθε χρόνο ένα διαφορετικό μέλος του συμβουλίου είχε την Προεδρία.
Το συλλογικό αυτό σύστημα ήταν μια ομάδα πατρωνείας στην πραγματικότητα. Αντί το κάθε μέρος να προσπαθεί να ελέγχει τα αντίπαλα, όλοι προσπαθούσαν να μεριμνήσουν για τα συμφέροντα των δικών τους και να βάλουν σε διευθυντικές θέσεις τους συγγενείς τους.
Ο δυτικός κόσμος πολύ σπάνια έχει δει σε τόσο μεγάλη έκταση την ευνοιοκρατία, την οικογενειοκρατία και το πελατειακό σύστημα.
H επιστροφή σε προεδρικό σύστημα έφερε μαζί της ελπίδες ότι κάτι θα αλλάξει.
Εδώ όμως έρχεται το 4ο στιγμιότυπό μας C.L.Sulzberger Τhe New York Times, 11 Οκτωβρίου 1967
Μοντεβιδέο-- Η σύγχρονη Αγγλία ή Σκανδιναυία καλό θα ήταν να πάει ένα ταξιδάκι νοτιοδυτικά ώστε να δει τι γίνεται. Καθώς η Ουρουγουάη είναι το κοινωνικό κράτος που ξέφυγε από τον έλεγχο και αυτό το γεγονός έφερε την χώρα στην σημερινή πολιτική κρίση και κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Είναι η μόνη χώρα του Δυτικού Ημισφαιρίου όπου το είδος αυτό του δημοκρατικού σοσιαλισμού που εφαρμόστηκε στην Νορβηγία, την Βρετανία των Εργατικών ή την Νέα Ζηλανδία προσπάθησε να εφαρμοστεί. Εκτός αυτού, εξαιτίας των σοσιαλιστικών ιδεοληψιών και της αυστηρής τήρησής τους, στην πραγματικότητα ολόκληρη η δομή της κοινωνίας και της οικονομίας έχει αποδιαρθρωθεί. Εδώ η φιλανθρωπία ξεκινάει από το σπίτι. Ένας στους τρεις ενήλικες λαμβάνει κάποιας μορφής κρατικό επίδομα ή σύνταξη. Το 40% του εργατικού δυναμικού της χώρας απασχολούνται από το Δημόσιο. Τα πολιτικά κόμματα συναγωνίζονται μεταξύ τους για να επεκτείνουν μια σε γελοίο βαθμό τεράστια γραφειοκρατία,η οποία εργάζεται μόλις 33 ώρες την εβδομάδα (το 1967!)...
Το κόστος ζωής πολλαπλασιάστηκε 32 φορές στην περασμένη δεκαετία. Το ακαθάριστο εθνικό προιόν έχει πέσει στο ίδιο διάστημα κατά 9% και αυτήν την χρόνια αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη πτώση.
Αντί για έναν Πρόεδρο, εκλέγουν μια επιτροπή, όπως οι Ελβετοί,μη όντες όμως Ελβετοί είδαν ότι με αυτό το σύστημα δεν μπορεί να κυβερνηθεί η χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν μία κατάσταση κρατικής ημι-παράλυσης.
Ο καθένας μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρεις απολαβές μετά από 30 έτη δουλειάς, αλλά με την πλήρη σύνταξη να έχει μόλις την αξία του 1/32ου από ότι πριν 10 χρόνια,δεν είναι και πολύ βοηθητική. Συντελώντας στην ανώμαλη κατάσταση, τα συνδικάτα έχουν ως συνήθεια τις πολύ συχνές απεργίες. Την προκειμένη στιγμή μάλιστα οι τραπεζουπάλληλοι αρνούνται την απόδοση των κρατικών επιταγών, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να πληρωθούν ούτε οι μισθωτοί ούτε οι συνταξιούχοι.
Όλο αυτό αποτελεί μια τραγωδία,η οποία όμως θα μπορούσε κάλλιστα να είχε αποφευχθεί.
Η Ουρουγουάη έχει ποσοστό γιατρών και μορφωμένων ανθρώπων μεγαλύτερο από ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει λίγους κατοίκους και μια μεγάλη μεσαία τάξη...
Η Ουρουγουάη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για άλλα παρόμοια κρατιστικά πειράματα.
5ο στιγμιότυπο S.J.Rundt & Associates, 6 Αυγούστου 1968
Το χάος συνεχίζεται...και φαίνεται να αυτοαναπαράγεται...Η κυβέρνηση γίνεται όλο και πιο σκληρή και η κατάσταση όλο και πιο ανεξέλεγκτη. Το πανίσχυρο ακροαριστερό συνδικάτο CNT (Εθνική Συνέλευση των Εργατών) που έχει 400.000 μέλη και ελέγχεται από τους κομμουνιστές κάνει μέρα παρά μέρα απεργίες ενάντια στην λιτότητα που έχει αναγγελθεί από τις 28 Ιουνίου...
Η παρούσα σοβαρή 6μηνη ξηρασία έχει φέρει περιοδικά black-outs, μετά από την μείωση κατά 50% της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος που αποφασίστηκε από την κυβέρνηση...Το ημίφως βοηθάει στο περιοδικό ξέσπασμα βίαιων αντικυβερνητικών επεισοδίων και ακόμα και τρομοκρατικών ενεργειών. Ο κύριος ραδιοφωνικός αναμεταδότης που ήταν υπέρ της κυβέρνησης καταστράφηκε από βόμβες...Τα σιδηροδρομικά δρομολόγια έχουν περιοριστεί σημαντικά και κατά καιρούς δεν εκδίδονται ούτε οι εφημερίδες...Την προηγούμενη χρονιά σημειώθηκαν 500 απεργίες! Το αρνητικό αυτό ρεκόρ προφανώς θα σπάσει το 1968...
Από έναν πληθυσμό 2.6 εκατομμυρίων ανθρώπων,ο αριθμός των οικονομικά ενεργών πολιτών δεν ξεπερνά τις 900.000. Οι συνταξιούχοι είναι πάνω από 300.000. Εδώ και μήνες οι άνεργοι ανέρχονται στους 250.000 ή στο 28% του συνολικού εργατικού δυναμικού, και ο αριθμός αυτός συνεχώς αυξάνει...
Η κυβέρνηση έκλεισε τουλάχιστον τρία σούπερ-μάρκετ και καταστήματα με την κατηγορία της αισχροκέρδειας, καθώς επίσης και ιδρύματα, όπως ιδιωτικές κλινικές οι οποίες παρεβίασαν τον νόμο για το πάγωμα των μισθών. Αλλά παρ'όλη την αυστηρή λογοκρισία του τύπου και τους δρακόντειους νόμους κατά των διαδηλώσεων και την απαγόρευση των απεργιών, που απειλούν με ποινές από στρατοδικεία, η ηρεμία δεν επανέρχεται στην χώρα.
Το 6o και τελευταίο στιγμιότυπο από απόκομμα των New York Times, 21 Ιανουαρίου 1969
Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι διαδήλωσαν σήμερα στους δρόμους του Μοντεβιδέο, σπάζοντας παράθυρα, στήνοντας φλεγόμενα οδοφράγματα και κάνοντας τους τουρίστες να φεύγουν πανικόβλητοι. Σύμφωνα με την αστυνομία ένα άτομο σκοτώθηκε και 32 τραυματίστηκαν.
Οι διαδηλωτές δρούσαν σε ομάδες 30-50 ατόμων, τρέχοντας σε μια περιοχή 30 τετραγώνων, διακόπτοντας την κυκλοφορία στήνοντας οδοφράγματα και επιτιθέμενοι σε λεωφορεία και αυτοκίνητα. Η αστυνομία απάντησε με ρίψη χημικών,αντλίες νερού και χρήση γκλομπ.
Οι απεργοί δημόσιοι υπάλληλοι ζητούσαν να πληρωθούν το μηνιαίο επίδομα των 24$ που λαμβάνουν και το οποίο έχουν να λάβουν εδώ και δύο μήνες.
Όλα αυτά τα 6 στιγμιότυπα παρμένα σε διαφορετικά διαστήματα μέσα σε μια περίοδο 12 ετών,εμπεριέχουν αξιοσημείωτες επαναλήψεις. Οι επαναλήψεις αυτές όμως μας λένε πολλά. Οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζονταν δεν έγιναν ποτέ.
Μερικά ενδεικτικά στατιστικά στοιχεία που δείχνουν τι συνέβαινε στα διαστήματα ανάμεσα στα 6 αυτά στιγμιότυπα:
Το 1965 οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 88% από την προηγούμενη χρονιά.Το 1966 αυξήθηκαν κατά 49% σε σχέση με το 1965. Και το 1967 παρουσίασαν αύξηση 136% (!) σε σχέση με το 1966. Τον Αύγουστο του 1968 οι τιμές είναι ήδη αυξημένες κατά 61% από το 1967.
Το μέσο ετήσιο εμπορικό επιτόκιο ήταν το 1965 στο 36%. Το 1966,1967 και μέχρι τον Αύγουστο του 1968 κυμαινόταν ανάμεσα στο 32 και το 50%!
Η ποσότητα διαθέσιμου χρήματος ανέβηκε από 2.924.000.000 πέσος σε 10.509.000.000 το 1965,13.458.000.000 το 1966 και 27.490.000.000 πέσος το 1967. Σχεδόν δεκαπλασιάστηκε σε μόλις έξι χρόνια (1961-1967).
Το 1961 ένα δολλάριο Αμερικής έκανε 11 πέσος. Το 1965 60 πέσος, το 1966 70 και στις αρχές του 1967 86. Στο τέλος του 1967 ένα δολλάριο αλλαζόταν με 200 πέσος, και μετά τον Απρίλιο του 1968 με 250 πέσος.
Το μήνυμα που μας στέλνει η Ουρουγουάη είναι ότι ο κρατισμός και το 'κοινωνικό κράτος' (welfare state) με τις όλο και αυξανόμενες στρατιές συνταξιούχων και πάσης φύσεως προνομιούχων και επιδοματούχων, είναι πολύ εύκολο να καθιερωθεί αρχικά και μοιραία εύκολο να επεκταθεί, αλλά ουσιαστικά αδύνατο να σταματηθεί--και πολιτικά αδύνατο να αναστραφεί η πορεία του,όσο ξεκάθαρα και να φαίνονται οι καταστροφικές συνέπειές του. Εκεί που οδηγεί είναι στον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό,την κρατική χρεωκοπία, την πολιτική ανωμαλία και αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού και εντέλει σε καταπιεστικές δικτατορίες. Παρ'όλ'αυτά δυστυχώς καμμία χώρα δεν φαίνεται να έχει πάρει το μάθημά της από τα παθήματα άλλης...
(ελεύθερη μετάφραση από Henry Hazlitt:Welfare State Gone Wild (Man vs The Welfare State), 1969
seirrax
logioshermes
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σε αδιέξοδο ο Παναθηναϊκός με Λέτο και Τοτσέ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ Ο ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
