2013-10-18 10:40:09
Μιλάει στην «Ελεύθερη Έρευνα» ένας 82χρονος βλάχος από την ορεινή Πίνδο
Για το ότι σήμερα οι βλάχοι έχουν ελληνική συνείδηση (την ψευδαίσθηση δηλαδή, ότι είναι απόγονοι δήθεν των αρχαίων ελλήνων) δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία. Έγιναν όμως, χωρίς να έχουν κάποια άμεση φυλετική σχέση με τούς αρχαίους έλληνες.
- Δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, ότι οι βλάχοι είμαστε έλληνες, ενώ μιλάμε λατινικά.
- Την ελληνική γλώσσα μάς την επέβαλε δια τής βίας ο νεοελληνικός εθνικισμός. Στο χωριό μου, όταν ήμουν μικρός, είχε στείλει ένα δάσκαλο ο Μεταξάς, που μάς κτυπούσε, όποτε μάς ξέφευγε και μιλούσαμε στη μητρική μας γλώσσα, τα βλάχικα.
- Αναγνωρίζω όμως, το ότι το νεοελληνικό κράτος με έκανε έλληνα, παρά τού ότι δεν είμαι, και νοιώθω την Ελλάδα ως θετή μου πατρίδα.
Αυτά διευκρίνισε -μεταξύ πολλών άλλων ιστορικών, λαογραφικών κ.ά. στοιχείων- στην «Ελεύθερη Έρευνα» σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί του, ένα βλάχος, ο κ. Γιώργος Μαυρομμάτης (82 ετών σήμερα), ο οποίος κατάγεται από την Τζούρτζια, ένα βλαχοχώρι τής ορεινής Πίνδου.
Ακολουθεί απομαγνητοφωνημένο το πλήρες κείμενο τής συζήτησης.
Αριστερά: Ο κ. Μαυρομμάτης τη δεκαετία τού ΄50, ως ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής Α΄ Εθνικής, ενώ κερδίζει κεφαλιά με τη φανέλα τού Αθηναϊκού.
Δεξιά: Αριστερά όρθιος σε μια σχετικά πρόσφατη φωτογραφία του κατά τη διάρκεια τελετής βράβευσης παλαιμάχων ποδοσφαιριστών.
«Ε.Ε.»: Από πού προέρχεται η λέξη βλάχος;
- Είναι γοτθικής προέλευσης και σημαίνει αυτόν, που μιλάει λατινικά.
«Ε.Ε.»: Tο κουτσόβλαχος;
- Προέρχεται από ένα χωριό τής Βουλγαρίας, το Κιουτσιούκ Καϊναρτζή, όπου υπογράφτηκε η ομώνυμη συνθήκη μεταξύ των τούρκων, που είχαν χάσει τον πόλεμο τότε (1768-1774) και των ρώσων. Με τη συνθήκη αυτή απέκτησαν δικαιώματα όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί των κατεχόμενων εδαφών, μεταξύ των οποίων ήταν κι οι ορθόδοξοι βλάχοι, που κατοικούσαν στον ελλαδικό χώρο, όπου εκείνο τον καιρό ζούσαν διάφοροι λαοί με διάφορες θρησκείες. Έτσι λοιπόν, από αυτό το χωριό, το Κιουτσιούκ Καϊναρτζή, οι τούρκοι ονόμασαν τούς βλάχους τού ελλαδικού χώρου κιουτσούκ-βλάχους (κιουτσόβλαχους ―› κουτσόβλαχους), για τούς οποίους έλεγαν, ότι αυτοί ήταν τής συνθήκης Κιουτσούκ Καϊναρτζή, κιουτσούκ-βλάχοι, μην τούς πειράζετε, δεν είναι σαν τούς άλλους, είναι ελεύθεροι να πιστεύουν ό,τι θέλουν.
«Ε.Ε.»: Ποιοί είναι οι βλάχοι, επομένως;
- Οι βλάχοι είναι οι αρχαίοι δακοί, οι οποίοι κατάγονταν από τούς θράκες, που έμεναν στη βόρειο Ιταλία περί το Σάβο ποταμό, παραπόταμο τού Δούναβη κι εκλατινίστηκαν. Ήταν λαός σκληροτράχηλος, που παρενοχλούσαν τούς ρωμαίους, οι οποίοι με κανένα τρόπο δεν μπορούσαν να τούς υποτάξουν. Έτσι λοιπόν, εξ ανάγκης, ο αυτοκράτορας Τραϊανός περί το 100 μ.Χ., τούς εκδίωξε και απωθώντας τους έφτασαν μέχρι τη σημερινή Ρουμανία, η οποία πήρε το όνομά της από τούς ρωμαίους κι αυτό επειδή εγκαταστάθηκαν εκεί οι δακοί.
Οι πρόγονοί μας λοιπόν, οι δακοί, βλέποντας πως το έδαφος ήταν έφορο, εγκαταστάθηκαν εκεί για πάντα, στην περιοχή, που ονομάστηκε Βλαχία. Η Βλαχία μαζί με άλλες περιοχές, όπως η Τρανσυλβανία κ.λπ. αποτέλεσαν το κράτος τής σημερινής Ρουμανίας. Από εκεί και σε διάφορες χρονικές περιόδους και για διάφορους λόγους, μετανάστευσαν προς άλλα μέρη, όπως Βουλγαρία, Σκόπια, Σερβία, Ελλάδα (περί το 1100 μ.Χ.) κ.λπ..
Εγκυκλοπαιδικό λεξικό
«Πάπυρος Λαρούς»,
λήμμα «Βλάχοι».
Οι βλάχοι τής Ελλάδας αναφέρονται κατά πρώτον στην Ιστορία το 976 μ.Χ. από τον ιστορικό Κεδρηνό. Αργότερα τούς αναφέρει κι ένας άλλος ιστορικός, ο Κεκαυμένος, ως ποιμένες, ζώντες βίο ληστρικό σε απόκρημνες και δύσβατες περιοχές. Επί αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ οι βλάχοι αναφέρονται από όλους τούς ιστορικούς τής εποχής εκείνης.
Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές, Θεσσαλία, Μακεδονία, Ήπειρο, Στερεά κ.α.. Για την ιστορία θα αναφέρω, ότι οι βλάχοι όλων των περιοχών τής Βαλκανικής είχαν επανειλημμένα επαναστατήσει εναντίον των κρατών που διέμεναν και μάλιστα το 1183 ίδρυσαν το Μέγα Βλαχικό Κράτος, που εκτεινόταν από τη Βουλγαρία μέχρι τον Αξιό ποταμό τής Μακεδονίας με ηγεμόνα τον Ιωάννη Γιαννίτση (Ιωαννίτση).
Kατανομή των βλάχων στην Πίνδο και στην Ήπειρο στα τέλη τού 20ούαιώνα.
«Ε.Ε.»: Αν οι βλάχοι κατάγονται από τούς αρχαίους θράκες, αυτό δεν σημαίνει, ότι είναι έλληνες;
- Όχι, λάθος! Ποτέ η Θράκη δεν ήταν ελληνική. Στην αρχαιότητα ζούσαν πολλές φυλές εκεί, η δε έκτασή της περιλάμβανε τη σημερινή Βουλγαρία, τη Σερβία, τα Σκόπια, μέχρι το Δούναβη, ενώ έφτανε μέχρι τα μέρη τής σημερινής Τουρκίας, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα τού Μαρμαρά.
Δείτε στην εγκυκλοπαίδεια τού «Ηλίου» για παράδειγμα, ότι στην αρχαία Θράκη θεωρούσαν ακόμα και μεγάλο μέρος τής βορείως τού Δούναβη περιοχής «κατοικούμενον κατά την αρχαιότητα υπό των γετών και δακών, θρακικών και τούτων εθνών... Οι θράκες, μετά των ελλήνων και των ιλλυριών, είναι οι καθ΄ αυτό αυτόχθονες τής χερσονήσου τού Αίμου». Κατά τούς ιστορικούς χρόνους η Θράκη έφτανε πολύ βορειότερα εισχωρούσα στη Σκυθία και σε όλη τη βορειοανατολική Ευρώπη, με σύνορα ακαθόριστα.
Βάρβαροι θεωρούνταν οι θράκες την εποχή τού Στράβωνα.
«Ε.Ε.»: Τι ήταν το βλάχικο κράτος τής Πίνδου;
- Όταν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο καταλήφθηκε η Ελλάδα, οι ιταλοί θέλησαν να μάς διεκδικήσουν, ως ιταλικής καταγωγής. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν ορισμένοι βλάχοι και πήραν την άδεια τού Μουσολίνι, για να δημιουργήσουν ένα κράτος βλάχικο υπό την ιταλική επιρροή. Τη Θεσσαλία την είχαν οι γερμανοί, ήταν ευκαιρία για το Μουσολίνι να διεκδικήσει κι αυτός ένα κομμάτι. Έτσι και με την άδεια τού Χίτλερ δημιούργησε ένα πριγκηπάτο, το λεγόμενο κράτος τής Πίνδου.
Είχε πρόεδρο ένα ρουμανόβλαχο, τον Διαμαντέσκου, από το χωριό Βίτολα τού Μοναστηρίου (στα σημερινά Σκόπια). Αρχηγός τού στρατού, που αποτελείτο από 175 άνδρες, τούς λεγόμενους λεγεωνάριους (το όνομα ήταν από τούς ρωμαίους), ήταν κάποιος Ραπότικας. Αυτός ήταν παληός μακεδονομάχος, που όταν έφαγαν τα λεφτά και σταμάτησε το πλιάτσικο (σ.σ.: το οποίο ο νεοελληνικός εθνικισμός έχει ονομάσει Μακεδονικό Αγώνα, βλ. Μακεδονικός Αγώνας: Από το μύθο... στην Ιστορία), ο Ραπότικας άρχισε δικό του ανεξάρτητο πλιάτσικο, για να ζήσει. Τότε τον βρήκε ο Διαμαντέσκου και τον έκανε αρχηγό τού πριγκηπάτου. Ο Ραπότικας ήταν τότε γύρω στα 65.
Σημαία τού κράτους ήταν η λύκαινα των αρχαίων ρωμαίων, που βύζαινε το Ρώμο και το Ρωμύλο, ιδρυτές τής Ρώμης. Πρωθυπουργός ήταν ο Ματούσας.
Το κράτος αυτό το διέλυσε ο Μπελής, κατόπιν διαταγής τού Άρη Βελουχιώτη, ο οποίος έσφαξε όλους τούς λεγεωνάριους και τούς έγδαρε ζωντανούς ρίχνοντας στις σάρκες τους καυτό λάδι και αλάτι. Τον Ραπότικα τον συνέλαβαν σε μια ταβέρνα στη Λάρισα, όπου γλεντούσε με μια γυναίκα και τον σκότωσαν στο δρόμο πηγαίνοντας για το Αρχηγείο.
Όσο για τον πρόεδρο, τον Διαμαντέσκου, τον κάλεσαν οι ρουμάνοι, για να δώσει λόγο, γιατί συνεργάστηκε με τούς ιταλούς, δεδομένου, ότι θεωρώντας τούς βλάχους μειονότητά τους, τούς διεκδικούσαν κι αυτοί. Έτσι λοιπόν, μη βρίσκοντας επαρκείς τις δικαιολογίες του, τον σκότωσαν.
Ταβέρνα σε ένα από τα βλαχοχώρια τής ανατολικής Πίνδου, την Αβδέλα: «La fitsiourlou dila moundi», που στα βλάχικα σημαίνει «το αγόρι τού βουνού». Η γλώσσα των βλάχων είναι λατινογενής.
«Ε.Ε.»: Τι είναι η βλάχικη γλώσσα;
- Σάς λέω τούς αριθμούς για παράδειγμα, πρώτα στα λατινικά (ιταλικά) και μετά στα βλάχικα: Ούνα - ούνου, ντούε - ντούου, τρε - τρε, κουάτρο - κουάτρο, τσίνκουε - τσίντζι, σέι - σέι, σέτε - σέτε κ.λπ.. Άλλα παραδείγματα: Γκαλίνα - γκαλίν (κότα), λα κάζα - λα κάσα (σπίτι), ίο βόι - ιό βόι (εγώ θέλω), πάνε - πούνι (ψωμί), φόρφικα - φόρφικα (ψαλίδι), άκουα - άκου (νερό) κ.λπ.. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η γλώσσα μας είναι λατινική (ιταλική).
Πώς μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, ότι είμαστε έλληνες και μιλάμε λατινικά; Ποιός ο λόγος να αμφισβητούμε τη δήθεν ελληνικότητά μας; Εκτός κι αν τρελλαθήκαμε. Όχι δεν τρελλαθήκαμε! Απλά, είμαστε μυθομανείς, όπως λέει και η νύφη μου, η καρακατσάνα. Δηλαδή πλάθουμε μύθους και στο τέλος τούς πιστεύουμε κι εμείς οι ίδιοι, ότι είναι αληθινοί.
Για το ότι σήμερα έχουμε ελληνική συνείδηση, ότι δηλαδή είμαστε δήθεν απόγονοι των αρχαίων ελλήνων, δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία. Γίναμε, χωρίς να έχουμε κάποια άμεση φυλετική σχέση με τούς έλληνες. 1000 χρόνια ζούμε εδώ, φυσικό είναι να θεωρούμαστε, ότι κι οι υπόλοιποι, όχι όμως, ότι έχουμε και φυλετική σχέση με τούς αρχαίους έλληνες... Από θεωρητικούς τού νεοελληνικού εθνικισμού ακούς βέβαια πολύ μεγάλες ανοησίες. Ένας ρωμιός ακαδημαϊκός σε μια διάλεξή του έφτασε να μάς κάνει και φελλάχους λέγοντας, ότι η λέξη βλάχος είναι το φελλάχ!
Η γλώσσα μας βέβαια σήμερα δεν ταιριάζει απόλυτα με την ιταλική, που είναι κι αυτή βέβαια λατινική, διότι με την πάροδο των αιώνων έχει κατά κάποιο τρόπο εκφυλιστεί. Σκεφτείτε, ότι από τότε έχουν περάσει σχεδόν 2000 χρόνια. Η γλώσσα μας ταιριάζει όμως απόλυτα με τη γλώσσα των κατοίκων τής Βλαχίας κι όχι με τη γλώσσα των άλλων ρουμάνων. Από τη Βλαχία, όπως είπαμε, φύγαμε πριν από 1000 περίπου χρόνια.
Ακόμα και σήμερα, οι βλάχοι μιλάμε τη γλώσσα μας. Στο χωριό μου, τη Τζιούρτζια, τουλάχιστον οι ορεσίβιοι, μιλάνε 100% βλάχικα, όχι ελληνικά. Όσοι κατέβηκαν κάτω μιλάνε κι ελληνικά.
Στα νιάτα τους, παρά τις διώξεις τους από το νεοελληνικό εθνικισμό, όλοι σχεδόν ήξεραν και μιλούσαν τα βλάχικα. Σήμερα, η γλώσσα τους ακούγεται όλο και λιγότερο. Οι κυράδες από το Μέτσοβο πάντως, μπορούν μια χαρά να συννενοηθούν στη γλώσσα των προγόνων τους.
«Ε.Ε.»: Την ελληνική γλώσσα τη μάθατε επειδή το θέλατε ή σάς υποχρέωσαν;
- Ο Μεταξάς μάς την επέβαλε. Είχε δώσει διαταγή κι ερχόταν ένας δάσκαλος θυμάμαι στο χωριό μας κάθε καλοκαίρι και μάς έκανε υποχρεωτικό καθημερινό μάθημα ελληνικών. Εγώ ήμουν τότε 7 - 8 χρονών. Όποιος τολμούσε να μιλήσει βλάχικα, είχε μια βίτσα ο δάσκαλος, ένα χοντρό ξύλο και μάς κτύπαγε στα χέρια. Να μιλάμε ελληνικά, όχι βλάχικα, διότι μάς διεκδικούσε η Ρουμανία.
«Ε.Ε.»: Γιατί οι ρουμάνοι σάς θεωρούν δικούς τους και προβάλουν κατά καιρούς θέμα μειονότητας με την Ελλάδα;
- Απλούστατα, γιατί από εκεί ξεκινήσαμε κι ήρθαμε στην Ελλάδα. Και όπως θεωρούν, ότι κι αυτοί κατάγονται από τούς αρχαίους δακούς, όπως κι εμείς, μάς διεκδικούν. Υπ΄ όψη, ότι όταν πάμε στη Ρουμανία μάς παρέχουν διάφορες διευκολύνσεις και δικαιώματα. Να σπουδάζουν για παράδειγμα τα παιδιά μας στα πανεπιστήμιά τους δωρεάν και χωρίς εξετάσεις, μάς παρέχουν δωρεάν εισιτήρια στις συγκοινωνίες, δωρεάν φαγητό κ.λπ..
Εδώ έχω να υπενθυμίσω κάτι: Όπως είπαμε, βλάχοι υπάρχουν και στη Σερβία, στη Βουλγαρία, στην Αλβανία κ.λπ.. Το ερώτημα: Άν οι βλάχοι είναι έλληνες, τότε κι αυτοί οι βλάχοι σε αυτά τα κράτη είναι επίσης έλληνες! Γιατί δεν τούς έχει διεκδικήσει ποτέ η Ελλάδα κι ο νεοελληνικός εθνικισμός, που αρέσκεται να μιλάει για χαμένες πατρίδες και αδούλωτα αδέλφια μας;Υπάρχει απάντηση; Ασφαλώς όχι!
Να κι ένα ντοκουμέντο, για το άν οι βλάχοι είναι έλληνες: Η επιστολή τού Αλέξανδρου Υψηλάντη προς τούς βλάχους, όταν ξεκίνησε η επανάσταση στη Μολδοβλαχία το 1821. Δεν αποκαλεί τούς βλάχους έλληνες, αλλά δάκες.
Όταν αρχές Μαρτίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε στα σύνορα τής Βλαχίας, έβγαλε προκήρυξη προς τούς βλάχους, στην οποία αποκαλούσε τούς βλάχους δάκες κι όχι έλληνες και διαχώριζε σαφώς την πατρίδα τους από την δική του.
«Ε.Ε.»: Γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις ανέκαθεν σάς θεωρούν έλληνες, ενώ δεν είστε;
- Από θέμα σκοπιμότητας. Κι έχουν δίκιο. Αν δεν μάς θεωρούσαν έλληνες, τότε αυτόματα τίθετο θέμα μειονότητας με όλα τα επακόλουθα. Έτσι λοιπόν, μάς θεωρούν έλληνες και κλείνει το θέμα. Για την Ελλάδα βέβαια, όχι για τη Ρουμανία, η οποία πάντοτε θα μάς διεκδικεί κι αυτή με το δίκιο της, βέβαια.
Να λέμε, όμως και την αλήθεια. Η Ελλάδα μάς θεωρεί έλληνες και δεν κάνει καμμία διάκριση σε βάρος μας. Τα δικαιώματά μας σε όλους τούς τομείς είναι όπως για όλους τούς έλληνες. Από εκεί και πέρα είναι θέμα ικανότητας και αξίας να φτάσουμε σε ανώτατα αξιώματα, όπως και μέχρι την πρωθυπουργίας, σαν τον Κωλέττη, τον Λάμπρου κ.λπ. και σαν τον Αβέρωφ, βλάχο από το Μέτσοβο, που κι αυτός παραλίγο να φτάσει.
Είμαι βλάχος, δεν είμαι έλληνας! Αναγνωρίζω όμως, ότι το ελληνικό κράτος με έκανε έλληνα δίχως να είμαι και την Ελλάδα θετή πατρίδα μου, πράγμα, που οφέλησε κι εμένα και όλους τούς βλάχους, παρά να ήμασταν μειονότητα. Θλίβομαι όμως, γιατί η ένδοξος αυτός τόπος κυβερνήθηκε από ανίκανους και ανάξιους πολιτικούς κατά το πλείστον με αποτέλεσμα η χώρα σήμερα να φτάσει στο χείλος τής καταστροφής, που τελικά, δεν θα το αποφύγουμε. Θα ξαναγυρίσουμε στο μεσαίωνα με πείνα, φτώχεια, δυστυχία, εξαθλίωση και σκοτάδι.
Ένας βλάχος
στη ρωμαίικη παράδοση
τού Καραγκιόζη:
Ο Μπάρμπα-Γιώργος,
ένας μεγαλόσωμος
ορεσίβιος βλάχος.
«Η Βλαχία, ήταν το βορειοδυτικό τμήμα τής Θεσσαλίας, που είχε αυτό το όνομα λόγω των βλάχων νομάδων ρουμανικής καταγωγής, οι οποίοι κατοικούσαν εκεί, όπως σήμερα στην ορεινή περιοχή». Από το βιβλίο "Excursion dans la Thessalie turque en 1858", το οποίο έγραψε ο γάλλος αρχαιολόγος - περιηγητής, Leon Heuzey, κατά τη διάρκεια τής παραμονής του στη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών.
«Ε.Ε.»: Από πού ήταν οι μεγάλοι ευεργέτες; Δεν ήταν ηπειρώτες;
- Στο σχολείο διδάχτηκα, ότι όλοι αυτοί οι μεγάλοι ευεργέτες: Σίνας, Ζάππας, Τοσίτσας (Αβέρωφ) κ.λπ., ήταν ηπειρώτες. Δεν είναι όμως, ακριβώς έτσι. Όλοι αυτοί ήταν βλάχοι, αλλά επειδή έμεναν στην Ήπειρο, τούς παρουσιάζει το ελληνικό κράτος ως ηπειρώτες.
Και ο Ρήγας Φεραίος βλάχος ήταν, όπως κι ο Νικοτσάρας, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο Καρπενησιώτης και πολλοί άλλοι αγωνιστές τού ΄21, που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα, γιατί θεωρούσαν τούς εαυτούς τους έλληνες.
«Ε.Ε.»: Το όνομα τού χωριού σας, Τζούρτζια, πώς προέκυψε;
Υπάρχει μιά περιοχή τής Ρουμανίας, στα νότια, στην περιοχή τής Βλαχίας με το όνομα Τζούρτζου. Το πιο πιθανό είναι να έφυγαν από εκεί ορισμένοι κάτοικοι, που μετοίκησαν στην τοποθεσία τής σημερινής Τζούρτζιας φέρνοντας μαζί τους και το όνομα. Μιά παρατήρηση: Όλα τα χωριά στα λατινικά είναι γένους θηλυκού ή ουδέτερου, όπως π.χ. τα διπλανά μας χωριά, το Γαρδίκι, η Κρανιά, το Ντραγοβίτσι, η Μηλιά, το Συρράκο, το Μέτσοβο, τα Άγναντα, η Μουτσίαρα κ.λπ. κ.λπ..
Το βλαχοχώρι Τζούρτζια,
όπως αναφέρεται
στο έργο:
«Μονογραφία περί βλάχων
ή κουτσόβλαχων»
(«Πανδώρα»,
τόμ. Κ΄, φυλ. 459, 1869).
To άρθρο λόγω έκτασης έχει αναρτηθεί σε δύο μέρη.
Τέλος Α΄ μέρους.
πηγή
pestanea
Για το ότι σήμερα οι βλάχοι έχουν ελληνική συνείδηση (την ψευδαίσθηση δηλαδή, ότι είναι απόγονοι δήθεν των αρχαίων ελλήνων) δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία. Έγιναν όμως, χωρίς να έχουν κάποια άμεση φυλετική σχέση με τούς αρχαίους έλληνες.
- Δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, ότι οι βλάχοι είμαστε έλληνες, ενώ μιλάμε λατινικά.
- Την ελληνική γλώσσα μάς την επέβαλε δια τής βίας ο νεοελληνικός εθνικισμός. Στο χωριό μου, όταν ήμουν μικρός, είχε στείλει ένα δάσκαλο ο Μεταξάς, που μάς κτυπούσε, όποτε μάς ξέφευγε και μιλούσαμε στη μητρική μας γλώσσα, τα βλάχικα.
- Αναγνωρίζω όμως, το ότι το νεοελληνικό κράτος με έκανε έλληνα, παρά τού ότι δεν είμαι, και νοιώθω την Ελλάδα ως θετή μου πατρίδα.
Αυτά διευκρίνισε -μεταξύ πολλών άλλων ιστορικών, λαογραφικών κ.ά. στοιχείων- στην «Ελεύθερη Έρευνα» σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί του, ένα βλάχος, ο κ. Γιώργος Μαυρομμάτης (82 ετών σήμερα), ο οποίος κατάγεται από την Τζούρτζια, ένα βλαχοχώρι τής ορεινής Πίνδου.
Ακολουθεί απομαγνητοφωνημένο το πλήρες κείμενο τής συζήτησης.
Αριστερά: Ο κ. Μαυρομμάτης τη δεκαετία τού ΄50, ως ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής Α΄ Εθνικής, ενώ κερδίζει κεφαλιά με τη φανέλα τού Αθηναϊκού.
Δεξιά: Αριστερά όρθιος σε μια σχετικά πρόσφατη φωτογραφία του κατά τη διάρκεια τελετής βράβευσης παλαιμάχων ποδοσφαιριστών.
«Ε.Ε.»: Από πού προέρχεται η λέξη βλάχος;
- Είναι γοτθικής προέλευσης και σημαίνει αυτόν, που μιλάει λατινικά.
«Ε.Ε.»: Tο κουτσόβλαχος;
- Προέρχεται από ένα χωριό τής Βουλγαρίας, το Κιουτσιούκ Καϊναρτζή, όπου υπογράφτηκε η ομώνυμη συνθήκη μεταξύ των τούρκων, που είχαν χάσει τον πόλεμο τότε (1768-1774) και των ρώσων. Με τη συνθήκη αυτή απέκτησαν δικαιώματα όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί των κατεχόμενων εδαφών, μεταξύ των οποίων ήταν κι οι ορθόδοξοι βλάχοι, που κατοικούσαν στον ελλαδικό χώρο, όπου εκείνο τον καιρό ζούσαν διάφοροι λαοί με διάφορες θρησκείες. Έτσι λοιπόν, από αυτό το χωριό, το Κιουτσιούκ Καϊναρτζή, οι τούρκοι ονόμασαν τούς βλάχους τού ελλαδικού χώρου κιουτσούκ-βλάχους (κιουτσόβλαχους ―› κουτσόβλαχους), για τούς οποίους έλεγαν, ότι αυτοί ήταν τής συνθήκης Κιουτσούκ Καϊναρτζή, κιουτσούκ-βλάχοι, μην τούς πειράζετε, δεν είναι σαν τούς άλλους, είναι ελεύθεροι να πιστεύουν ό,τι θέλουν.
«Ε.Ε.»: Ποιοί είναι οι βλάχοι, επομένως;
- Οι βλάχοι είναι οι αρχαίοι δακοί, οι οποίοι κατάγονταν από τούς θράκες, που έμεναν στη βόρειο Ιταλία περί το Σάβο ποταμό, παραπόταμο τού Δούναβη κι εκλατινίστηκαν. Ήταν λαός σκληροτράχηλος, που παρενοχλούσαν τούς ρωμαίους, οι οποίοι με κανένα τρόπο δεν μπορούσαν να τούς υποτάξουν. Έτσι λοιπόν, εξ ανάγκης, ο αυτοκράτορας Τραϊανός περί το 100 μ.Χ., τούς εκδίωξε και απωθώντας τους έφτασαν μέχρι τη σημερινή Ρουμανία, η οποία πήρε το όνομά της από τούς ρωμαίους κι αυτό επειδή εγκαταστάθηκαν εκεί οι δακοί.
Οι πρόγονοί μας λοιπόν, οι δακοί, βλέποντας πως το έδαφος ήταν έφορο, εγκαταστάθηκαν εκεί για πάντα, στην περιοχή, που ονομάστηκε Βλαχία. Η Βλαχία μαζί με άλλες περιοχές, όπως η Τρανσυλβανία κ.λπ. αποτέλεσαν το κράτος τής σημερινής Ρουμανίας. Από εκεί και σε διάφορες χρονικές περιόδους και για διάφορους λόγους, μετανάστευσαν προς άλλα μέρη, όπως Βουλγαρία, Σκόπια, Σερβία, Ελλάδα (περί το 1100 μ.Χ.) κ.λπ..
Εγκυκλοπαιδικό λεξικό
«Πάπυρος Λαρούς»,
λήμμα «Βλάχοι».
Οι βλάχοι τής Ελλάδας αναφέρονται κατά πρώτον στην Ιστορία το 976 μ.Χ. από τον ιστορικό Κεδρηνό. Αργότερα τούς αναφέρει κι ένας άλλος ιστορικός, ο Κεκαυμένος, ως ποιμένες, ζώντες βίο ληστρικό σε απόκρημνες και δύσβατες περιοχές. Επί αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ οι βλάχοι αναφέρονται από όλους τούς ιστορικούς τής εποχής εκείνης.
Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές, Θεσσαλία, Μακεδονία, Ήπειρο, Στερεά κ.α.. Για την ιστορία θα αναφέρω, ότι οι βλάχοι όλων των περιοχών τής Βαλκανικής είχαν επανειλημμένα επαναστατήσει εναντίον των κρατών που διέμεναν και μάλιστα το 1183 ίδρυσαν το Μέγα Βλαχικό Κράτος, που εκτεινόταν από τη Βουλγαρία μέχρι τον Αξιό ποταμό τής Μακεδονίας με ηγεμόνα τον Ιωάννη Γιαννίτση (Ιωαννίτση).
Kατανομή των βλάχων στην Πίνδο και στην Ήπειρο στα τέλη τού 20ούαιώνα.
«Ε.Ε.»: Αν οι βλάχοι κατάγονται από τούς αρχαίους θράκες, αυτό δεν σημαίνει, ότι είναι έλληνες;
- Όχι, λάθος! Ποτέ η Θράκη δεν ήταν ελληνική. Στην αρχαιότητα ζούσαν πολλές φυλές εκεί, η δε έκτασή της περιλάμβανε τη σημερινή Βουλγαρία, τη Σερβία, τα Σκόπια, μέχρι το Δούναβη, ενώ έφτανε μέχρι τα μέρη τής σημερινής Τουρκίας, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα τού Μαρμαρά.
Δείτε στην εγκυκλοπαίδεια τού «Ηλίου» για παράδειγμα, ότι στην αρχαία Θράκη θεωρούσαν ακόμα και μεγάλο μέρος τής βορείως τού Δούναβη περιοχής «κατοικούμενον κατά την αρχαιότητα υπό των γετών και δακών, θρακικών και τούτων εθνών... Οι θράκες, μετά των ελλήνων και των ιλλυριών, είναι οι καθ΄ αυτό αυτόχθονες τής χερσονήσου τού Αίμου». Κατά τούς ιστορικούς χρόνους η Θράκη έφτανε πολύ βορειότερα εισχωρούσα στη Σκυθία και σε όλη τη βορειοανατολική Ευρώπη, με σύνορα ακαθόριστα.
Βάρβαροι θεωρούνταν οι θράκες την εποχή τού Στράβωνα.
«Ε.Ε.»: Τι ήταν το βλάχικο κράτος τής Πίνδου;
- Όταν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο καταλήφθηκε η Ελλάδα, οι ιταλοί θέλησαν να μάς διεκδικήσουν, ως ιταλικής καταγωγής. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν ορισμένοι βλάχοι και πήραν την άδεια τού Μουσολίνι, για να δημιουργήσουν ένα κράτος βλάχικο υπό την ιταλική επιρροή. Τη Θεσσαλία την είχαν οι γερμανοί, ήταν ευκαιρία για το Μουσολίνι να διεκδικήσει κι αυτός ένα κομμάτι. Έτσι και με την άδεια τού Χίτλερ δημιούργησε ένα πριγκηπάτο, το λεγόμενο κράτος τής Πίνδου.
Είχε πρόεδρο ένα ρουμανόβλαχο, τον Διαμαντέσκου, από το χωριό Βίτολα τού Μοναστηρίου (στα σημερινά Σκόπια). Αρχηγός τού στρατού, που αποτελείτο από 175 άνδρες, τούς λεγόμενους λεγεωνάριους (το όνομα ήταν από τούς ρωμαίους), ήταν κάποιος Ραπότικας. Αυτός ήταν παληός μακεδονομάχος, που όταν έφαγαν τα λεφτά και σταμάτησε το πλιάτσικο (σ.σ.: το οποίο ο νεοελληνικός εθνικισμός έχει ονομάσει Μακεδονικό Αγώνα, βλ. Μακεδονικός Αγώνας: Από το μύθο... στην Ιστορία), ο Ραπότικας άρχισε δικό του ανεξάρτητο πλιάτσικο, για να ζήσει. Τότε τον βρήκε ο Διαμαντέσκου και τον έκανε αρχηγό τού πριγκηπάτου. Ο Ραπότικας ήταν τότε γύρω στα 65.
Σημαία τού κράτους ήταν η λύκαινα των αρχαίων ρωμαίων, που βύζαινε το Ρώμο και το Ρωμύλο, ιδρυτές τής Ρώμης. Πρωθυπουργός ήταν ο Ματούσας.
Το κράτος αυτό το διέλυσε ο Μπελής, κατόπιν διαταγής τού Άρη Βελουχιώτη, ο οποίος έσφαξε όλους τούς λεγεωνάριους και τούς έγδαρε ζωντανούς ρίχνοντας στις σάρκες τους καυτό λάδι και αλάτι. Τον Ραπότικα τον συνέλαβαν σε μια ταβέρνα στη Λάρισα, όπου γλεντούσε με μια γυναίκα και τον σκότωσαν στο δρόμο πηγαίνοντας για το Αρχηγείο.
Όσο για τον πρόεδρο, τον Διαμαντέσκου, τον κάλεσαν οι ρουμάνοι, για να δώσει λόγο, γιατί συνεργάστηκε με τούς ιταλούς, δεδομένου, ότι θεωρώντας τούς βλάχους μειονότητά τους, τούς διεκδικούσαν κι αυτοί. Έτσι λοιπόν, μη βρίσκοντας επαρκείς τις δικαιολογίες του, τον σκότωσαν.
Ταβέρνα σε ένα από τα βλαχοχώρια τής ανατολικής Πίνδου, την Αβδέλα: «La fitsiourlou dila moundi», που στα βλάχικα σημαίνει «το αγόρι τού βουνού». Η γλώσσα των βλάχων είναι λατινογενής.
«Ε.Ε.»: Τι είναι η βλάχικη γλώσσα;
- Σάς λέω τούς αριθμούς για παράδειγμα, πρώτα στα λατινικά (ιταλικά) και μετά στα βλάχικα: Ούνα - ούνου, ντούε - ντούου, τρε - τρε, κουάτρο - κουάτρο, τσίνκουε - τσίντζι, σέι - σέι, σέτε - σέτε κ.λπ.. Άλλα παραδείγματα: Γκαλίνα - γκαλίν (κότα), λα κάζα - λα κάσα (σπίτι), ίο βόι - ιό βόι (εγώ θέλω), πάνε - πούνι (ψωμί), φόρφικα - φόρφικα (ψαλίδι), άκουα - άκου (νερό) κ.λπ.. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η γλώσσα μας είναι λατινική (ιταλική).
Πώς μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, ότι είμαστε έλληνες και μιλάμε λατινικά; Ποιός ο λόγος να αμφισβητούμε τη δήθεν ελληνικότητά μας; Εκτός κι αν τρελλαθήκαμε. Όχι δεν τρελλαθήκαμε! Απλά, είμαστε μυθομανείς, όπως λέει και η νύφη μου, η καρακατσάνα. Δηλαδή πλάθουμε μύθους και στο τέλος τούς πιστεύουμε κι εμείς οι ίδιοι, ότι είναι αληθινοί.
Για το ότι σήμερα έχουμε ελληνική συνείδηση, ότι δηλαδή είμαστε δήθεν απόγονοι των αρχαίων ελλήνων, δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία. Γίναμε, χωρίς να έχουμε κάποια άμεση φυλετική σχέση με τούς έλληνες. 1000 χρόνια ζούμε εδώ, φυσικό είναι να θεωρούμαστε, ότι κι οι υπόλοιποι, όχι όμως, ότι έχουμε και φυλετική σχέση με τούς αρχαίους έλληνες... Από θεωρητικούς τού νεοελληνικού εθνικισμού ακούς βέβαια πολύ μεγάλες ανοησίες. Ένας ρωμιός ακαδημαϊκός σε μια διάλεξή του έφτασε να μάς κάνει και φελλάχους λέγοντας, ότι η λέξη βλάχος είναι το φελλάχ!
Η γλώσσα μας βέβαια σήμερα δεν ταιριάζει απόλυτα με την ιταλική, που είναι κι αυτή βέβαια λατινική, διότι με την πάροδο των αιώνων έχει κατά κάποιο τρόπο εκφυλιστεί. Σκεφτείτε, ότι από τότε έχουν περάσει σχεδόν 2000 χρόνια. Η γλώσσα μας ταιριάζει όμως απόλυτα με τη γλώσσα των κατοίκων τής Βλαχίας κι όχι με τη γλώσσα των άλλων ρουμάνων. Από τη Βλαχία, όπως είπαμε, φύγαμε πριν από 1000 περίπου χρόνια.
Ακόμα και σήμερα, οι βλάχοι μιλάμε τη γλώσσα μας. Στο χωριό μου, τη Τζιούρτζια, τουλάχιστον οι ορεσίβιοι, μιλάνε 100% βλάχικα, όχι ελληνικά. Όσοι κατέβηκαν κάτω μιλάνε κι ελληνικά.
Στα νιάτα τους, παρά τις διώξεις τους από το νεοελληνικό εθνικισμό, όλοι σχεδόν ήξεραν και μιλούσαν τα βλάχικα. Σήμερα, η γλώσσα τους ακούγεται όλο και λιγότερο. Οι κυράδες από το Μέτσοβο πάντως, μπορούν μια χαρά να συννενοηθούν στη γλώσσα των προγόνων τους.
«Ε.Ε.»: Την ελληνική γλώσσα τη μάθατε επειδή το θέλατε ή σάς υποχρέωσαν;
- Ο Μεταξάς μάς την επέβαλε. Είχε δώσει διαταγή κι ερχόταν ένας δάσκαλος θυμάμαι στο χωριό μας κάθε καλοκαίρι και μάς έκανε υποχρεωτικό καθημερινό μάθημα ελληνικών. Εγώ ήμουν τότε 7 - 8 χρονών. Όποιος τολμούσε να μιλήσει βλάχικα, είχε μια βίτσα ο δάσκαλος, ένα χοντρό ξύλο και μάς κτύπαγε στα χέρια. Να μιλάμε ελληνικά, όχι βλάχικα, διότι μάς διεκδικούσε η Ρουμανία.
«Ε.Ε.»: Γιατί οι ρουμάνοι σάς θεωρούν δικούς τους και προβάλουν κατά καιρούς θέμα μειονότητας με την Ελλάδα;
- Απλούστατα, γιατί από εκεί ξεκινήσαμε κι ήρθαμε στην Ελλάδα. Και όπως θεωρούν, ότι κι αυτοί κατάγονται από τούς αρχαίους δακούς, όπως κι εμείς, μάς διεκδικούν. Υπ΄ όψη, ότι όταν πάμε στη Ρουμανία μάς παρέχουν διάφορες διευκολύνσεις και δικαιώματα. Να σπουδάζουν για παράδειγμα τα παιδιά μας στα πανεπιστήμιά τους δωρεάν και χωρίς εξετάσεις, μάς παρέχουν δωρεάν εισιτήρια στις συγκοινωνίες, δωρεάν φαγητό κ.λπ..
Εδώ έχω να υπενθυμίσω κάτι: Όπως είπαμε, βλάχοι υπάρχουν και στη Σερβία, στη Βουλγαρία, στην Αλβανία κ.λπ.. Το ερώτημα: Άν οι βλάχοι είναι έλληνες, τότε κι αυτοί οι βλάχοι σε αυτά τα κράτη είναι επίσης έλληνες! Γιατί δεν τούς έχει διεκδικήσει ποτέ η Ελλάδα κι ο νεοελληνικός εθνικισμός, που αρέσκεται να μιλάει για χαμένες πατρίδες και αδούλωτα αδέλφια μας;Υπάρχει απάντηση; Ασφαλώς όχι!
Να κι ένα ντοκουμέντο, για το άν οι βλάχοι είναι έλληνες: Η επιστολή τού Αλέξανδρου Υψηλάντη προς τούς βλάχους, όταν ξεκίνησε η επανάσταση στη Μολδοβλαχία το 1821. Δεν αποκαλεί τούς βλάχους έλληνες, αλλά δάκες.
Όταν αρχές Μαρτίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε στα σύνορα τής Βλαχίας, έβγαλε προκήρυξη προς τούς βλάχους, στην οποία αποκαλούσε τούς βλάχους δάκες κι όχι έλληνες και διαχώριζε σαφώς την πατρίδα τους από την δική του.
«Ε.Ε.»: Γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις ανέκαθεν σάς θεωρούν έλληνες, ενώ δεν είστε;
- Από θέμα σκοπιμότητας. Κι έχουν δίκιο. Αν δεν μάς θεωρούσαν έλληνες, τότε αυτόματα τίθετο θέμα μειονότητας με όλα τα επακόλουθα. Έτσι λοιπόν, μάς θεωρούν έλληνες και κλείνει το θέμα. Για την Ελλάδα βέβαια, όχι για τη Ρουμανία, η οποία πάντοτε θα μάς διεκδικεί κι αυτή με το δίκιο της, βέβαια.
Να λέμε, όμως και την αλήθεια. Η Ελλάδα μάς θεωρεί έλληνες και δεν κάνει καμμία διάκριση σε βάρος μας. Τα δικαιώματά μας σε όλους τούς τομείς είναι όπως για όλους τούς έλληνες. Από εκεί και πέρα είναι θέμα ικανότητας και αξίας να φτάσουμε σε ανώτατα αξιώματα, όπως και μέχρι την πρωθυπουργίας, σαν τον Κωλέττη, τον Λάμπρου κ.λπ. και σαν τον Αβέρωφ, βλάχο από το Μέτσοβο, που κι αυτός παραλίγο να φτάσει.
Είμαι βλάχος, δεν είμαι έλληνας! Αναγνωρίζω όμως, ότι το ελληνικό κράτος με έκανε έλληνα δίχως να είμαι και την Ελλάδα θετή πατρίδα μου, πράγμα, που οφέλησε κι εμένα και όλους τούς βλάχους, παρά να ήμασταν μειονότητα. Θλίβομαι όμως, γιατί η ένδοξος αυτός τόπος κυβερνήθηκε από ανίκανους και ανάξιους πολιτικούς κατά το πλείστον με αποτέλεσμα η χώρα σήμερα να φτάσει στο χείλος τής καταστροφής, που τελικά, δεν θα το αποφύγουμε. Θα ξαναγυρίσουμε στο μεσαίωνα με πείνα, φτώχεια, δυστυχία, εξαθλίωση και σκοτάδι.
Ένας βλάχος
στη ρωμαίικη παράδοση
τού Καραγκιόζη:
Ο Μπάρμπα-Γιώργος,
ένας μεγαλόσωμος
ορεσίβιος βλάχος.
«Η Βλαχία, ήταν το βορειοδυτικό τμήμα τής Θεσσαλίας, που είχε αυτό το όνομα λόγω των βλάχων νομάδων ρουμανικής καταγωγής, οι οποίοι κατοικούσαν εκεί, όπως σήμερα στην ορεινή περιοχή». Από το βιβλίο "Excursion dans la Thessalie turque en 1858", το οποίο έγραψε ο γάλλος αρχαιολόγος - περιηγητής, Leon Heuzey, κατά τη διάρκεια τής παραμονής του στη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών.
«Ε.Ε.»: Από πού ήταν οι μεγάλοι ευεργέτες; Δεν ήταν ηπειρώτες;
- Στο σχολείο διδάχτηκα, ότι όλοι αυτοί οι μεγάλοι ευεργέτες: Σίνας, Ζάππας, Τοσίτσας (Αβέρωφ) κ.λπ., ήταν ηπειρώτες. Δεν είναι όμως, ακριβώς έτσι. Όλοι αυτοί ήταν βλάχοι, αλλά επειδή έμεναν στην Ήπειρο, τούς παρουσιάζει το ελληνικό κράτος ως ηπειρώτες.
Και ο Ρήγας Φεραίος βλάχος ήταν, όπως κι ο Νικοτσάρας, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο Καρπενησιώτης και πολλοί άλλοι αγωνιστές τού ΄21, που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα, γιατί θεωρούσαν τούς εαυτούς τους έλληνες.
«Ε.Ε.»: Το όνομα τού χωριού σας, Τζούρτζια, πώς προέκυψε;
Υπάρχει μιά περιοχή τής Ρουμανίας, στα νότια, στην περιοχή τής Βλαχίας με το όνομα Τζούρτζου. Το πιο πιθανό είναι να έφυγαν από εκεί ορισμένοι κάτοικοι, που μετοίκησαν στην τοποθεσία τής σημερινής Τζούρτζιας φέρνοντας μαζί τους και το όνομα. Μιά παρατήρηση: Όλα τα χωριά στα λατινικά είναι γένους θηλυκού ή ουδέτερου, όπως π.χ. τα διπλανά μας χωριά, το Γαρδίκι, η Κρανιά, το Ντραγοβίτσι, η Μηλιά, το Συρράκο, το Μέτσοβο, τα Άγναντα, η Μουτσίαρα κ.λπ. κ.λπ..
Το βλαχοχώρι Τζούρτζια,
όπως αναφέρεται
στο έργο:
«Μονογραφία περί βλάχων
ή κουτσόβλαχων»
(«Πανδώρα»,
τόμ. Κ΄, φυλ. 459, 1869).
To άρθρο λόγω έκτασης έχει αναρτηθεί σε δύο μέρη.
Τέλος Α΄ μέρους.
πηγή
pestanea
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τις άδειες των δημοσίων υπαλλήλων
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
