2013-10-27 09:32:59
Munié Vincent, (Le Monde Diplomatique) [Λογοθέτης Χάρης (μτφ)]
Μετά το πραξικόπημα της 24ης Μαρτίου, η Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής βυθίζεται στο χάος : 230.000 εσωτερικοί μετανάστες, 62.000 πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες... Οι εκκλήσεις των Ηνωμένων Εθνών, που έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου μέσα στο καλοκαίρι, φαίνεται ότι ξυπνούν, επιτέλους, τη « διεθνή κοινότητα » από τον λήθαργο.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, οι υποστηρικτές του προέδρου Φρανσουά Μποζιζέ, ο οποίος ανατράπηκε από πραξικόπημα στις 24 Μαρτίου, εξαπολύουν στρατιωτική επίθεση στην Μποσανγκόα, στο βορειοδυτικό τμήμα της ΔΚΑ. Δηλώνουν ότι θέλουν να ανακτήσουν τον έλεγχο της χώρας, που έχει πέσει στα χέρια της Σελέκα, μιας συμμαχίας αντάρτικων κινημάτων από τον Βορρά [1]. Εκατό άνθρωποι φέρεται να έχασαν τη ζωή τους κατά την επίθεση. Από τον Μάρτιο και μετά, οι μάχες έχουν αφήσει πίσω τους εκατοντάδες θύματα και έχουν προκαλέσει τεραστίων διαστάσεων ανθρωπιστική κρίση, η οποία πλήττει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους
. Η ΔΚΑ, μια φτωχή χώρα -το 2013, βρίσκεται στην 180η θέση της κατάταξης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη- δεν διαθέτει στρατηγικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Τώρα πια, όμως, διαγράφεται η κατάρρευση ολόκληρου του κράτους, η οποία θα οδηγήσει άμεσα στην εμφάνιση μιας τεράστιας έκτασης αστάθειας και ανομίας στο κέντρο της ηπείρου, στα σύνορα μεγάλων και εκρηκτικών γειτόνων, της Δημοκρατίας του Κονγκό, του Τσαντ, της Ουγκάντας και του Σουδάν, στο σταυροδρόμι του ισλάμ και του χριστιανισμού.
Σιγή ασυρμάτου. Τον Μάρτιο του 2013, οι απεγνωσμένες εκκλήσεις του Μποζιζέ για βοήθεια δεν λαμβάνουν –για πρώτη φορά- καμία απάντηση. Η Σελέκα, που συγκρατείτο στα περίχωρα του Μπάνγκι από τον Νοέμβριο του 2011, μόλις έχει επιτεθεί στην πρωτεύουσα. Καλύτερα εξοπλισμένη, περισσότερο οργανωμένη, με περίπου 4.000 μαχητές, διαθέτει μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ από τη δύναμη του τακτικού στρατού (FACA), ο οποίος πολεμά χωρίς εκπαίδευση, χωρίς επιμελητεία, ακόμη και χωρίς... όπλα. Στους 5.000 στρατιώτες των ενόπλων δυνάμεων, μόνο οι 3.000 φαίνεται ότι διέθεταν όπλο, με τους υπόλοιπους να περιορίζονται στον ρόλο των σκαπανέων - πυροσβεστών. Μόνο οι 800 άνδρες της προεδρικής φρουράς μοιάζουν σε θέση να αποκρούσουν την επίθεση των ανταρτών. Οι στρατιώτες αυτοί, όμως, που ενέπνεαν τον φόβο, καθώς, το 2003, είχαν ανατρέψει τον πρόεδρο Ανζ-Φελίξ Πατασέ προς όφελος του Μποζιζέ, κάμπτονται γρήγορα, μετά από σύντομη μάχη στα βόρεια της πρωτεύουσας.
Ο αρχηγός του κράτους μόλις που βρίσκει χρόνο να διαφύγει : διασχίζει τον ποταμό Ουμπάνγκι για να βρει καταφύγιο στη Δημοκρατία του Κονγκό. Από την πλευρά τους, οι Αφρικανοί στρατιώτες της Πολυεθνικής Δύναμης της Κεντρικής Αφρικής (Fomac), η οποία είχε αποσταλεί ως δύναμη διαμεσολάβησης από την Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Κεντρικής Αφρικής (Ceeac), το 2008, όπως και οι 600 Γάλλοι του αποσπάσματος « Boali », το οποίο είχε αναπτυχθεί για να προστατεύσει τους Γάλλους υπηκόους κατά το πραξικόπημα του 2003, παραμένουν με το όπλο παρά πόδα. Ενώ τον Μάρτιο του 2007, επιχείρηση Γάλλων αλεξιπτωτιστών, με την υποστήριξη στρατιωτών του Τσαντ, είχε καταδιώξει τους αντάρτες από το Μπιράο, κοντά στα σύνορα με το Σουδάν [2], αυτή τη φορά Γαλλία και Τσαντ φαίνεται ότι εγκατέλειψαν τον σύμμαχό τους.
Ένα μωσαϊκό πολιτικών φατριών
Μόλις πέφτει στα χέρια της Σελέκα, το Μπάνγκι γίνεται θέατρο λεηλασιών και βιαιοπραγιών, οι οποίες συχνά στοχεύουν κάθε πολίτη που είναι ύποπτος ότι υποστήριζε τον έκπτωτο πρόεδρο. Τα γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ιδιαίτερα το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA), λεηλατούνται. Κατά παράδοξο τρόπο, η πρεσβεία της Γαλλίας περιορίζεται σε ελάχιστα μέτρα προστασίας των 1.200 πολιτών της, παρόλο που η απειλή είναι άμεση.
Οι Γάλλοι αλεξιπτωτιστές και πεζοναύτες, που βρίσκονται στη χώρα από τότε που έγινε ανεξάρτητη, λόγω διμερούς αμυντικής συμφωνίας, παραμένουν στο στρατόπεδό τους, στο Μποκό. Είναι αλήθεια ότι οι κίνδυνοι μιας επέμβασης είναι πάρα πολλοί : η Σελέκα αποδεικνύεται ένα μωσαϊκό πολιτικών φατριών διαφόρων προελεύσεων. Έτσι, αναγνωρίζει κανείς στις τάξεις της αντάρτες του συνταγματάρχη Αμπούντ Μούσα Μακαγιέ από το Τσαντ, Σουδανούς janjawids που έχουν γλυτώσει από τη σύγκρουση στο Νταρφούρ, στρατιωτικές ομάδες που έχουν έρθει από το Βορρά, μεταξύ των οποίων το Δημοκρατικό Μέτωπο του Λαού της Κεντρικής Αφρικής (FDPC) και η Ένωση των Δημοκρατικών Δυνάμεων για τη Συμπαράταξη (UFDR) -συμμαχία που διαμορφώθηκε, το 2006, στο βόρειο τμήμα της χώρας, από οπαδούς του Πατασέ, πρώην υποστηρικτές του Μποζιζέ και στρατιωτικούς σε δυσμένεια.
Ο Μισέλ Τζοτοντιά, μουσουλμάνος από τον Βορρά, που πρόσκειται πολιτιστικά στο Σουδάν και είναι ηγέτης της UFDR, ορίζεται αρχηγός του κράτους δια βοής και τοποθετείται επικεφαλής ενός ειδικού Εθνικού Συμβουλίου Μετάβασης. Χωρίς ιδιαίτερη λαϊκή νομιμοποίηση στο Μπάνγκι, η Σελέκα κάνει ανοίγματα, εντάσσοντας στους κόλπους του Συμβουλίου στελέχη της αντιπολίτευσης και της προηγούμενης κυβέρνησης και διατηρώντας τον Νικολά Τιανγκαϊγιέ στη θέση του πρωθυπουργού. Ο Τιανγκαϊγιέ -μορφή της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων- είχε οριστεί πρωθυπουργός μετά από τις συμφωνίες της Λιμπρεβίλ (Γκαμπόν) του Ιανουαρίου 2013 μεταξύ της Σελέκα και της κυβέρνησης του Μποζιζέ.
Ωστόσο, παρά τα καθησυχαστικά αυτά σημάδια, μια άλλη πραγματικότητα επιβάλλεται σε ολόκληρη την επικράτεια : οι στρατιώτες της Σελέκα σπέρνουν τον τρόμο με διάφορα προσχήματα, μεταξύ των οποίων και ο αφοπλισμός του πληθυσμού. Έχουν καταγραφεί περιστατικά θρησκευτικού μίσους. Οι πρώην αντάρτες φέρνουν μαζί τους από τον Βορρά το Ισλάμ, σε έναν Νότο όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι χριστιανοί καθολικοί. Έτσι, με την ορκωμοσία του, στις 18 Αυγούστου, ο Τζοτοντιά έγινε ο πρώτος μουσουλμάνος πρόεδρος της χώρας. Στα τέλη του καλοκαιριού, όμως, τα περιστατικά βιαιοπραγιών και φόνων πολλαπλασιάστηκαν στην πρωτεύουσα. Στις 7 Σεπτεμβρίου, η κατάληψη της Μποσανγκόα, στα βορειοδυτικά, από τους υποστηρικτές του Μποζιζέ, οι οποίοι στράφηκαν ενάντια στους μουσουλμάνους-στηρίγματα της εξουσίας, προκάλεσε σφοδρή μάχη και δολοφονικούς διωγμούς κατά των χριστιανών από την πλευρά της Σελέκα.
Τον Σεπτέμβριο του 2013, η ΔΚΑ βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Η ασταθής μηχανική των μικροανταλλαγών διατροφικών προϊόντων, που εξασφάλιζαν ημέρα με την ημέρα την επιβίωση των περισσότερων από τους 4,5 εκατομμύρια πολίτες της ΔΚΑ, έχει διακοπεί εξαιτίας της ανασφάλειας που επικρατεί. Ο ΟΗΕ, από την πλευρά του, τραυματισμένος από τα γεγονότα της άνοιξης, δεν έχει θέσει ξανά σε λειτουργία παρά μέρος του μηχανισμού του. Στις 14 Σεπτεμβρίου, μάλιστα, ο Τζοτοντιά ανακοινώνει τη διάλυση της Σελέκα, χωρίς να διευκρινίσει ποιος θα έχει τον έλεγχο των 15.000 ανδρών της. Οι « οπλαρχηγοί », ενισχυμένοι από την κατάταξη κάθε είδους οπλισμένων μαχητών [3], δεν υπολογίζουν την κεντρική εξουσία-φάντασμα.
Εξάλλου, για ποιον λόγο ; Έξω από την πρωτεύουσα, το κράτος δεν υπάρχει πια. Όπως και στις διάφορες επαρχίες, η κατάρρευση δεν συνέβη χθες. Το 2013, η χώρα αυτή, μεγαλύτερη σε έκταση από τη Γαλλία, στερείται οποιασδήποτε υποδομής στα εδάφη της. Με εξαίρεση τους κατοίκους του Μπάνγκι και των περιχώρων του, οι υπόλοιπες κοινότητες έχουν αναδιπλωθεί στον εαυτό τους, μεταξύ άλλων και για να προστατευθούν από κάθε είδους ένοπλους, όπως οι ληστές των δρόμων (zaraguinas) από το Καμερούν... Πάνω απ’ όλα, το κράτος μοιάζει εικονικό. Ελάχιστα σχολεία, σχεδόν καθόλου δρόμοι, υπηρεσίες υγείας σε εμβρυακό στάδιο, καθόλου ενέργεια, δημόσιοι υπάλληλοι συχνά απλήρωτοι μέσα σε μια ατμόσφαιρα γενικευμένης διαφθοράς.
Έτσι, στα χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα απόσταση, στα σύνορα με το Τσαντ και το Σουδάν, οι κάτοικοι του Μπιράο, απομονωμένοι λόγω της έλλειψης δρόμων, δεν έχουν απολύτως καμία επαφή με την πρωτεύουσα της χώρας. Αυτή η περιοχή της Βακάγκα, στα σύνορα με το Τσαντ και το Σουδάν, υπήρξε πάντοτε βάση των εθνικών αντάρτικων κινημάτων. Αλλά και η υπόλοιπη επικράτεια δεν είναι καλύτερα εξοπλισμένη, με αποτέλεσμα οι ορδές της Σελέκα να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για την αρπακτική δράση τους. Τα Ηνωμένα Έθνη κάνουν λόγο για 230.000 εσωτερικούς μετανάστες, 62.000 πρόσφυγες στη Δημοκρατία του Κονγκό και στο Καμερούν και 500.000 ανθρώπους σε κατάσταση διατροφικής ένδειας. Οι χρηματοδότες δεν βιάζονται : οι « εκκλήσεις για χρηματοδότηση » της OCHA καλύπτονται μόνο κατά 30%. Η εγκατάλειψη της χώρας είναι έκδηλη, τραγικό σύμπτωμα της έλλειψης ενδιαφέροντος, ακόμη και στον ανθρωπιστικό τομέα. Και αυτό, γιατί η ΔΚΑ παραμένει περίπτωση « χαμηλής έντασης » : δεν υπάρχουν μεγάλης κλίμακας σφαγές, δεν υπάρχει ολοκληρωτική κατάρρευση, δεν υπάρχει γενικευμένος λιμός. Η δυστυχία της χώρας παραμένει ανάλογη με την οικονομική βαρύτητά της : αμελητέα.
Όσον αφορά τη Γαλλία, η αδιαφορία αυτή είναι καινοφανής. Από την εποχή του κράτους του Ουμπάνγκι-Σάρι, η διακριτικότητα της Γαλλίας είχε συμβάλλει στη συγκαλυμμένη προώθηση των γαλλικών -διπλωματικών, στρατηγικών και βιομηχανικών- συμφερόντων στην περιοχή. Αλλά το διετές πάγωμα στην εκμετάλλευση του ορυχείου ουρανίου της Μπακούμα, που ανακοίνωσε η γαλλική εταιρεία Areva τον Νοέμβριο του 2011 [4], απελευθέρωσε προσωρινά τη Γαλλία από τα άμεσα συμφέροντά της στην περιοχή. Οι τοπικοί άρχοντες μπορεί να αλλάξουν, αλλά θα είναι πάντοτε ικανοποιημένοι από τα έσοδα της εκμετάλλευσης του ουρανίου όταν έρθει η ώρα. Παρ’ όλο που οι προοπτικές εκμετάλλευσης των δασών στο νότιο τμήμα της χώρας είναι γνωστές, το βιομηχανικό επίδικο της περιόδου είναι το πετρέλαιο του Γκορντίλ, στα σύνορα με το Τσαντ. Το κοίτασμα, όμως, παραχωρήθηκε, το 2012, στους Κινέζους της China National Petroleum Corporation (CNPC). Οι υπόλοιπες οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών είναι αμελητέες. Τουλάχιστον σε επίσημο επίπεδο, καθώς η ΔΚΑ είναι η χώρα όπου ανθεί κάθε είδους λαθρεμπόριο. Η συνεχιζόμενη διαφθορά ευνόησε την εξόρυξη πολύτιμων λίθων και μεταλλευμάτων και την εξαγωγή ελεφαντοστού χωρίς κανέναν έλεγχο. Το ίδιο ισχύει για τις αγορές ξυλείας και εβέας (τροπικό δέντρο που παράγει ένα είδος καουτσούκ) που έχουν παραχωρηθεί, με ταμειακή λογική, σε διάφορα άτομα, συνήθως Γάλλους, που αναζητούν περιπέτειες στους τροπικούς. Όσο για τη στρατηγική διάσταση της ΔΚΑ, τα νέα μέσα εκτόξευσης και ο επαναπροσδιορισμός της γαλλικής πολιτικής στην περιοχή έγειραν αποφασιστικά την πλάστιγγα προς την Γκαμπόν. Οι δύο ιστορικές βάσεις του Μπουάρ και του Μπάνγκι, έδρες όλων των περιφερειακών αποστολών μετά την ανεξαρτησία των γύρω κρατών (Ρουάντα, Δημοκρατία του Κονγκό, Τσαντ, Κονγκό), εγκαταλείφθηκαν το 1998.
Στο διπλωματικό πεδίο, η κατάσταση διαγράφεται εξίσου σκοτεινή. Κανένας από τους φίλους του Μποζιζέ (Γαλλία, Τσαντ, Νότια Αφρική, Ουγκάντα) δεν προσέτρεξε σε βοήθεια, ενώ η « διεθνής κοινότητα » έλαμψε δια της σιωπής της. Είναι αλήθεια ότι η Γαλλία, από τον Ιανουάριο του 2013, έχει εμπλακεί σε μια άλλη περιοχή της Αφρικής, το Μαλί. Ωστόσο, ο γαλλικός στρατός πάντοτε καθόριζε την πολιτική ζωή της ΔΚΑ, προωθώντας τους προστατευόμενούς του, ορισμένες φορές για να τους ανατρέψει στη συνέχεια. Η « εγκατάλειψη » του Μποζιζέ δεν συνοδεύεται από το παραμικρό ενδιαφέρον για το μέλλον της χώρας. Στο Μαλί, το Παρίσι έκανε τα πάντα για να διαμορφωθεί ένα νομικό πλαίσιο για την πολιτική μετάβαση, επιτυγχάνοντας, με τη μεσολάβηση της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (Cedeao), τον ορισμό του Ντιονκούντα Τραορέ ως προσωρινού προέδρου, πριν επιβάλλει τις εκλογές του Ιουλίου 2013. Τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε για τη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, παρά μόνον μια εν λευκώ εξουσιοδότηση της Ceeac να μεσολαβήσει, με πρωταγωνιστές τους προέδρους Ιντρίς Ντεμπί (Τσαντ) και Ντενί Σασού Νγκουεσό (Δημοκρατία του Κονγκό), παρακάμπτοντας την Αφρικανική Ένωση. Επικεφαλής αυταρχικών καθεστώτων, οι δύο αρχηγοί κρατών είναι ιστορικοί σύμμαχοι της Γαλλίας.
Ενίσχυση της επιρροής του Τσαντ
Ο πρόεδρος του Τσαντ υπήρξε ένας από τους υποκινητές της κατάληψης της εξουσίας από τον Μποζιζέ, το 2003, και για δέκα χρόνια το βασικό περιφερειακό στήριγμά του, καθώς ενίσχυε με τα στρατεύματά του τις ειρηνευτικές δυνάμεις στην περιοχή, όπως τη Fomac. Ωστόσο, η αναγνώριση της νομιμότητας της Σελέκα, τη στιγμή, μάλιστα, που αντάρτες από το Τσαντ αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος στην επίθεση στο Μπάνγκι, αποτυπώνει την ενίσχυση της επιρροής του Ντεμπί. Εξάλλου, ο ηγέτης του Τσαντ, συμμετέχοντας στον πόλεμο του Μαλί δίπλα στους Γάλλους και επιβάλλοντας τον εαυτό του ως βασικό συνομιλητή στο ζήτημα της ΔΚΑ, αναδύεται ως ο μεγάλος ηγέτης της περιοχής. Έτσι χρυσώνει το χάπι για τη βροχή επικρίσεων που του απευθύνουν οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εννοείται ότι ο Μποζιζέ, που κατέφυγε στο Παρίσι, υπενθύμισε εκ του ασφαλούς ότι έχει εκλεγεί « δημοκρατικά » και ότι θα επιστρέψει στην εξουσία... Φαίνεται, όμως, ότι η σελίδα έχει γυρίσει. Η Ceeac, αναγνωρίζοντας το Εθνικό Συμβούλιο Μετάβασης στη ΔΚΑ από τον Ιούνιο και, στη συνέχεια, διαμορφώνοντας χρονοδιάγραμμα επιστροφής στη δημοκρατία με τη διεξαγωγή εκλογών μέσα σε 18 μήνες, νομιμοποιεί το πραξικόπημα.
Στο μεταξύ, στα μέσα Ιουλίου, οι εκθέσεις της κοινής αποστολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ, με επικεφαλής την Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, Ευρωπαία επίτροπο Συνεργασίας και Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, και τη Βάλερι Έιμος, αναπληρώτρια γενική γραμματέα του ΟΗΕ, με αρμοδιότητα τα ανθρωπιστικά ζητήματα, καθώς και οι δηλώσεις του ειδικού αντιπροσώπου του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, του Σενεγαλέζου στρατηγού Μπαμπακάρ Γκαγιέ, αρχίζουν να αφυπνίζουν τις κυβερνήσεις. Η Αφρικανική Ένωση ανακοινώνει ότι, μέχρι το τέλος του χρόνου, η Fomac θα αντικατασταθεί από τη Διεθνή Αποστολή Στήριξης της Δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής (Misca), η οποία θα διαθέτει, αυτή τη φορά, 3.600 άνδρες [5]. Από την πλευρά της, η Φατού Μπενσουντά, εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, δηλώνει, στις 7 Αυγούστου, την « ανησυχία της για τα εγκλήματα που διαπράττονται στη ΔΚΑ ».
Στις 23 Αυγούστου, κι ενώ η διεθνής ένταση κλιμακώνεται γύρω από μια ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, το Παρίσι δείχνει να αφυπνίζεται. Αφού δέχτηκε τους αντιπροσώπους οργανώσεων που κινητοποιούνται στο Μπάνγκι, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επιμένει στην « απόλυτη αναγκαιότητα αποκατάστασης της ασφάλειας για να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στους κατοίκους » και ανακοινώνει την απόφασή του να φέρει το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Έτσι, παίρνει θέση απέναντι στην εξελισσόμενη ανθρωπιστική καταστροφή, η οποία εμπεριέχει τον κίνδυνο « σομαλοποίησης » της χώρας. Έχοντας καταρρεύσει, η ΔΚΑ είναι ήδη μια τεράστια έκταση εκτός κάθε ελέγχου. Θα πρέπει, άραγε, να είναι κανείς ικανοποιημένος βλέποντας να διαμορφώνεται στο κέντρο της Αφρικής μια ακόμη no man’s land, παραδομένη σε κάθε είδους εξτρεμιστικές ομάδες -είτε πρόκειται για θρησκευτικές σέκτες είτε για δημιουργήματα ξένων δυνάμεων, που θα βρίσκουν εκεί καταφύγιο ; Από την Μπόκο Χαράμ και τον Στρατό Αντίστασης του Κυρίου [6] μέχρι την Αλ-Κάιντα (AQMI), οι υποψήφιοι είναι πολλοί P.-S.
Μια βίαιη ιστορία
1η Δεκεμβρίου 1958. Ο Μπαρτελεμί Μπογκάντα, πρόεδρος του Μεγάλου Συμβουλίου της γαλλικής Ισημερινής Αφρικής, προτείνει τη δημιουργία μιας δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής που να αποτελείται από την περιοχή Ουμπάνγκι-Σάρι, το Τσαντ και την Γκαμπόν.
29 Μαρτίου 1959. Ο Μπογκάντα σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.
13 Αυγούστου 1960. Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της περιοχής Ουμπάνγκι-Σάρι με το όνομα Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής (ΔΚΑ). Ο πρόεδρος Νταβίντ Ντακό εγκαθιδρύει μονοκομματικό καθεστώς.
1η Ιανουαρίου 1966. Πραξικόπημα του συνταγματάρχη Ζαν-Μπεντέλ Μποκάσα.
4 Δεκεμβρίου 1977. Ο Μποκάσα, που υποστηρίζεται από το Παρίσι, στέφεται αυτοκράτορας.
21 Σεπτεμβρίου 1979. Ο Μποκάσα ανατρέπεται προς όφελος του Ντακό, με τη βοήθεια του γαλλικού στρατού (επιχείρηση « Μπαρακούντα »).
1η Σεπτεμβρίου 1981. Πραξικόπημα του στρατηγού Αντρέ Κολινγκμπά, ο οποίος εγκαθιδρύει στρατιωτικό καθεστώς.
Σεπτέμβριος 1993. Ο Ανζ-Φελίξ Πατασέ εκλέγεται πρόεδρος. Επανεκλέγεται το 1999.
16 Μαρτίου 2003. Πραξικόπημα του στρατηγού Φρανσουά Μποζιζέ, ο οποίος κερδίζει τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές της άνοιξης του 2005.
2006. Ξέσπασμα της εξέγερσης στον Βορρά.
24 Μαρτίου 2013. Η Σελέκα παίρνει την εξουσία.
14 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακοινώνεται η διάλυση της Σελέκα.
Notes
[1] Η Ένωση των Δημοκρατικών Δυνάμεων για τη Συμπαράταξη (UFDR) του Μισέλ Τζοτοντιά, το Δημοκρατικό Μέτωπο του Λαού της Κεντρικής Αφρικής (FDPC) του Αμπντουλαγιέ Μισκίν, η Σύμβαση των Πατριωτών για τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη (CPJP) του Αμπντουλαγιέ Ισέν και η Πατριωτική Σύμβαση Σωτηρίας του Κοντρό (CPSK) του Μοχαμέντ Μούσα Νταφάν.
[2] Βλ. « En Centrafrique, stratégie française et enjeux régionaux », Le Monde diplomatique, Φεβρουάριος 2008.
[3] Μεταξύ των οποίων και 3.500 παιδιά-στρατιώτες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της OCHA, 6 Σεπτεμβρίου 2013.
[4] Μετά από την πτώση των τιμών που προκάλεσε η καταστροφή της Φουκουσίμα.
[5] Εδώ και δεκαπέντε χρόνια, η ΔΚΑ φιλοξενεί ειρηνευτικές δυνάμεις με λαβυρινθώδη ακρωνύμια, με διάφορες πολυεθνικές συνθέσεις, αλλά, συνήθως, χωρίς προβλήματα : Minurca, Fomuc, Fomac, Eufor, Micopax και Misca.
[6] Lord’s Resistance Army (LRA) του Τζόζεφ Κόνι. Η οργάνωση προέρχεται από την Ουγκάντα, αλλά έχει εγκατασταθεί εδώ και πολύ καιρό στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article481
Μετά το πραξικόπημα της 24ης Μαρτίου, η Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής βυθίζεται στο χάος : 230.000 εσωτερικοί μετανάστες, 62.000 πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες... Οι εκκλήσεις των Ηνωμένων Εθνών, που έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου μέσα στο καλοκαίρι, φαίνεται ότι ξυπνούν, επιτέλους, τη « διεθνή κοινότητα » από τον λήθαργο.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, οι υποστηρικτές του προέδρου Φρανσουά Μποζιζέ, ο οποίος ανατράπηκε από πραξικόπημα στις 24 Μαρτίου, εξαπολύουν στρατιωτική επίθεση στην Μποσανγκόα, στο βορειοδυτικό τμήμα της ΔΚΑ. Δηλώνουν ότι θέλουν να ανακτήσουν τον έλεγχο της χώρας, που έχει πέσει στα χέρια της Σελέκα, μιας συμμαχίας αντάρτικων κινημάτων από τον Βορρά [1]. Εκατό άνθρωποι φέρεται να έχασαν τη ζωή τους κατά την επίθεση. Από τον Μάρτιο και μετά, οι μάχες έχουν αφήσει πίσω τους εκατοντάδες θύματα και έχουν προκαλέσει τεραστίων διαστάσεων ανθρωπιστική κρίση, η οποία πλήττει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους
Σιγή ασυρμάτου. Τον Μάρτιο του 2013, οι απεγνωσμένες εκκλήσεις του Μποζιζέ για βοήθεια δεν λαμβάνουν –για πρώτη φορά- καμία απάντηση. Η Σελέκα, που συγκρατείτο στα περίχωρα του Μπάνγκι από τον Νοέμβριο του 2011, μόλις έχει επιτεθεί στην πρωτεύουσα. Καλύτερα εξοπλισμένη, περισσότερο οργανωμένη, με περίπου 4.000 μαχητές, διαθέτει μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ από τη δύναμη του τακτικού στρατού (FACA), ο οποίος πολεμά χωρίς εκπαίδευση, χωρίς επιμελητεία, ακόμη και χωρίς... όπλα. Στους 5.000 στρατιώτες των ενόπλων δυνάμεων, μόνο οι 3.000 φαίνεται ότι διέθεταν όπλο, με τους υπόλοιπους να περιορίζονται στον ρόλο των σκαπανέων - πυροσβεστών. Μόνο οι 800 άνδρες της προεδρικής φρουράς μοιάζουν σε θέση να αποκρούσουν την επίθεση των ανταρτών. Οι στρατιώτες αυτοί, όμως, που ενέπνεαν τον φόβο, καθώς, το 2003, είχαν ανατρέψει τον πρόεδρο Ανζ-Φελίξ Πατασέ προς όφελος του Μποζιζέ, κάμπτονται γρήγορα, μετά από σύντομη μάχη στα βόρεια της πρωτεύουσας.
Ο αρχηγός του κράτους μόλις που βρίσκει χρόνο να διαφύγει : διασχίζει τον ποταμό Ουμπάνγκι για να βρει καταφύγιο στη Δημοκρατία του Κονγκό. Από την πλευρά τους, οι Αφρικανοί στρατιώτες της Πολυεθνικής Δύναμης της Κεντρικής Αφρικής (Fomac), η οποία είχε αποσταλεί ως δύναμη διαμεσολάβησης από την Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Κεντρικής Αφρικής (Ceeac), το 2008, όπως και οι 600 Γάλλοι του αποσπάσματος « Boali », το οποίο είχε αναπτυχθεί για να προστατεύσει τους Γάλλους υπηκόους κατά το πραξικόπημα του 2003, παραμένουν με το όπλο παρά πόδα. Ενώ τον Μάρτιο του 2007, επιχείρηση Γάλλων αλεξιπτωτιστών, με την υποστήριξη στρατιωτών του Τσαντ, είχε καταδιώξει τους αντάρτες από το Μπιράο, κοντά στα σύνορα με το Σουδάν [2], αυτή τη φορά Γαλλία και Τσαντ φαίνεται ότι εγκατέλειψαν τον σύμμαχό τους.
Ένα μωσαϊκό πολιτικών φατριών
Μόλις πέφτει στα χέρια της Σελέκα, το Μπάνγκι γίνεται θέατρο λεηλασιών και βιαιοπραγιών, οι οποίες συχνά στοχεύουν κάθε πολίτη που είναι ύποπτος ότι υποστήριζε τον έκπτωτο πρόεδρο. Τα γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ιδιαίτερα το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA), λεηλατούνται. Κατά παράδοξο τρόπο, η πρεσβεία της Γαλλίας περιορίζεται σε ελάχιστα μέτρα προστασίας των 1.200 πολιτών της, παρόλο που η απειλή είναι άμεση.
Οι Γάλλοι αλεξιπτωτιστές και πεζοναύτες, που βρίσκονται στη χώρα από τότε που έγινε ανεξάρτητη, λόγω διμερούς αμυντικής συμφωνίας, παραμένουν στο στρατόπεδό τους, στο Μποκό. Είναι αλήθεια ότι οι κίνδυνοι μιας επέμβασης είναι πάρα πολλοί : η Σελέκα αποδεικνύεται ένα μωσαϊκό πολιτικών φατριών διαφόρων προελεύσεων. Έτσι, αναγνωρίζει κανείς στις τάξεις της αντάρτες του συνταγματάρχη Αμπούντ Μούσα Μακαγιέ από το Τσαντ, Σουδανούς janjawids που έχουν γλυτώσει από τη σύγκρουση στο Νταρφούρ, στρατιωτικές ομάδες που έχουν έρθει από το Βορρά, μεταξύ των οποίων το Δημοκρατικό Μέτωπο του Λαού της Κεντρικής Αφρικής (FDPC) και η Ένωση των Δημοκρατικών Δυνάμεων για τη Συμπαράταξη (UFDR) -συμμαχία που διαμορφώθηκε, το 2006, στο βόρειο τμήμα της χώρας, από οπαδούς του Πατασέ, πρώην υποστηρικτές του Μποζιζέ και στρατιωτικούς σε δυσμένεια.
Ο Μισέλ Τζοτοντιά, μουσουλμάνος από τον Βορρά, που πρόσκειται πολιτιστικά στο Σουδάν και είναι ηγέτης της UFDR, ορίζεται αρχηγός του κράτους δια βοής και τοποθετείται επικεφαλής ενός ειδικού Εθνικού Συμβουλίου Μετάβασης. Χωρίς ιδιαίτερη λαϊκή νομιμοποίηση στο Μπάνγκι, η Σελέκα κάνει ανοίγματα, εντάσσοντας στους κόλπους του Συμβουλίου στελέχη της αντιπολίτευσης και της προηγούμενης κυβέρνησης και διατηρώντας τον Νικολά Τιανγκαϊγιέ στη θέση του πρωθυπουργού. Ο Τιανγκαϊγιέ -μορφή της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων- είχε οριστεί πρωθυπουργός μετά από τις συμφωνίες της Λιμπρεβίλ (Γκαμπόν) του Ιανουαρίου 2013 μεταξύ της Σελέκα και της κυβέρνησης του Μποζιζέ.
Ωστόσο, παρά τα καθησυχαστικά αυτά σημάδια, μια άλλη πραγματικότητα επιβάλλεται σε ολόκληρη την επικράτεια : οι στρατιώτες της Σελέκα σπέρνουν τον τρόμο με διάφορα προσχήματα, μεταξύ των οποίων και ο αφοπλισμός του πληθυσμού. Έχουν καταγραφεί περιστατικά θρησκευτικού μίσους. Οι πρώην αντάρτες φέρνουν μαζί τους από τον Βορρά το Ισλάμ, σε έναν Νότο όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι χριστιανοί καθολικοί. Έτσι, με την ορκωμοσία του, στις 18 Αυγούστου, ο Τζοτοντιά έγινε ο πρώτος μουσουλμάνος πρόεδρος της χώρας. Στα τέλη του καλοκαιριού, όμως, τα περιστατικά βιαιοπραγιών και φόνων πολλαπλασιάστηκαν στην πρωτεύουσα. Στις 7 Σεπτεμβρίου, η κατάληψη της Μποσανγκόα, στα βορειοδυτικά, από τους υποστηρικτές του Μποζιζέ, οι οποίοι στράφηκαν ενάντια στους μουσουλμάνους-στηρίγματα της εξουσίας, προκάλεσε σφοδρή μάχη και δολοφονικούς διωγμούς κατά των χριστιανών από την πλευρά της Σελέκα.
Τον Σεπτέμβριο του 2013, η ΔΚΑ βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Η ασταθής μηχανική των μικροανταλλαγών διατροφικών προϊόντων, που εξασφάλιζαν ημέρα με την ημέρα την επιβίωση των περισσότερων από τους 4,5 εκατομμύρια πολίτες της ΔΚΑ, έχει διακοπεί εξαιτίας της ανασφάλειας που επικρατεί. Ο ΟΗΕ, από την πλευρά του, τραυματισμένος από τα γεγονότα της άνοιξης, δεν έχει θέσει ξανά σε λειτουργία παρά μέρος του μηχανισμού του. Στις 14 Σεπτεμβρίου, μάλιστα, ο Τζοτοντιά ανακοινώνει τη διάλυση της Σελέκα, χωρίς να διευκρινίσει ποιος θα έχει τον έλεγχο των 15.000 ανδρών της. Οι « οπλαρχηγοί », ενισχυμένοι από την κατάταξη κάθε είδους οπλισμένων μαχητών [3], δεν υπολογίζουν την κεντρική εξουσία-φάντασμα.
Εξάλλου, για ποιον λόγο ; Έξω από την πρωτεύουσα, το κράτος δεν υπάρχει πια. Όπως και στις διάφορες επαρχίες, η κατάρρευση δεν συνέβη χθες. Το 2013, η χώρα αυτή, μεγαλύτερη σε έκταση από τη Γαλλία, στερείται οποιασδήποτε υποδομής στα εδάφη της. Με εξαίρεση τους κατοίκους του Μπάνγκι και των περιχώρων του, οι υπόλοιπες κοινότητες έχουν αναδιπλωθεί στον εαυτό τους, μεταξύ άλλων και για να προστατευθούν από κάθε είδους ένοπλους, όπως οι ληστές των δρόμων (zaraguinas) από το Καμερούν... Πάνω απ’ όλα, το κράτος μοιάζει εικονικό. Ελάχιστα σχολεία, σχεδόν καθόλου δρόμοι, υπηρεσίες υγείας σε εμβρυακό στάδιο, καθόλου ενέργεια, δημόσιοι υπάλληλοι συχνά απλήρωτοι μέσα σε μια ατμόσφαιρα γενικευμένης διαφθοράς.
Έτσι, στα χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα απόσταση, στα σύνορα με το Τσαντ και το Σουδάν, οι κάτοικοι του Μπιράο, απομονωμένοι λόγω της έλλειψης δρόμων, δεν έχουν απολύτως καμία επαφή με την πρωτεύουσα της χώρας. Αυτή η περιοχή της Βακάγκα, στα σύνορα με το Τσαντ και το Σουδάν, υπήρξε πάντοτε βάση των εθνικών αντάρτικων κινημάτων. Αλλά και η υπόλοιπη επικράτεια δεν είναι καλύτερα εξοπλισμένη, με αποτέλεσμα οι ορδές της Σελέκα να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για την αρπακτική δράση τους. Τα Ηνωμένα Έθνη κάνουν λόγο για 230.000 εσωτερικούς μετανάστες, 62.000 πρόσφυγες στη Δημοκρατία του Κονγκό και στο Καμερούν και 500.000 ανθρώπους σε κατάσταση διατροφικής ένδειας. Οι χρηματοδότες δεν βιάζονται : οι « εκκλήσεις για χρηματοδότηση » της OCHA καλύπτονται μόνο κατά 30%. Η εγκατάλειψη της χώρας είναι έκδηλη, τραγικό σύμπτωμα της έλλειψης ενδιαφέροντος, ακόμη και στον ανθρωπιστικό τομέα. Και αυτό, γιατί η ΔΚΑ παραμένει περίπτωση « χαμηλής έντασης » : δεν υπάρχουν μεγάλης κλίμακας σφαγές, δεν υπάρχει ολοκληρωτική κατάρρευση, δεν υπάρχει γενικευμένος λιμός. Η δυστυχία της χώρας παραμένει ανάλογη με την οικονομική βαρύτητά της : αμελητέα.
Όσον αφορά τη Γαλλία, η αδιαφορία αυτή είναι καινοφανής. Από την εποχή του κράτους του Ουμπάνγκι-Σάρι, η διακριτικότητα της Γαλλίας είχε συμβάλλει στη συγκαλυμμένη προώθηση των γαλλικών -διπλωματικών, στρατηγικών και βιομηχανικών- συμφερόντων στην περιοχή. Αλλά το διετές πάγωμα στην εκμετάλλευση του ορυχείου ουρανίου της Μπακούμα, που ανακοίνωσε η γαλλική εταιρεία Areva τον Νοέμβριο του 2011 [4], απελευθέρωσε προσωρινά τη Γαλλία από τα άμεσα συμφέροντά της στην περιοχή. Οι τοπικοί άρχοντες μπορεί να αλλάξουν, αλλά θα είναι πάντοτε ικανοποιημένοι από τα έσοδα της εκμετάλλευσης του ουρανίου όταν έρθει η ώρα. Παρ’ όλο που οι προοπτικές εκμετάλλευσης των δασών στο νότιο τμήμα της χώρας είναι γνωστές, το βιομηχανικό επίδικο της περιόδου είναι το πετρέλαιο του Γκορντίλ, στα σύνορα με το Τσαντ. Το κοίτασμα, όμως, παραχωρήθηκε, το 2012, στους Κινέζους της China National Petroleum Corporation (CNPC). Οι υπόλοιπες οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών είναι αμελητέες. Τουλάχιστον σε επίσημο επίπεδο, καθώς η ΔΚΑ είναι η χώρα όπου ανθεί κάθε είδους λαθρεμπόριο. Η συνεχιζόμενη διαφθορά ευνόησε την εξόρυξη πολύτιμων λίθων και μεταλλευμάτων και την εξαγωγή ελεφαντοστού χωρίς κανέναν έλεγχο. Το ίδιο ισχύει για τις αγορές ξυλείας και εβέας (τροπικό δέντρο που παράγει ένα είδος καουτσούκ) που έχουν παραχωρηθεί, με ταμειακή λογική, σε διάφορα άτομα, συνήθως Γάλλους, που αναζητούν περιπέτειες στους τροπικούς. Όσο για τη στρατηγική διάσταση της ΔΚΑ, τα νέα μέσα εκτόξευσης και ο επαναπροσδιορισμός της γαλλικής πολιτικής στην περιοχή έγειραν αποφασιστικά την πλάστιγγα προς την Γκαμπόν. Οι δύο ιστορικές βάσεις του Μπουάρ και του Μπάνγκι, έδρες όλων των περιφερειακών αποστολών μετά την ανεξαρτησία των γύρω κρατών (Ρουάντα, Δημοκρατία του Κονγκό, Τσαντ, Κονγκό), εγκαταλείφθηκαν το 1998.
Στο διπλωματικό πεδίο, η κατάσταση διαγράφεται εξίσου σκοτεινή. Κανένας από τους φίλους του Μποζιζέ (Γαλλία, Τσαντ, Νότια Αφρική, Ουγκάντα) δεν προσέτρεξε σε βοήθεια, ενώ η « διεθνής κοινότητα » έλαμψε δια της σιωπής της. Είναι αλήθεια ότι η Γαλλία, από τον Ιανουάριο του 2013, έχει εμπλακεί σε μια άλλη περιοχή της Αφρικής, το Μαλί. Ωστόσο, ο γαλλικός στρατός πάντοτε καθόριζε την πολιτική ζωή της ΔΚΑ, προωθώντας τους προστατευόμενούς του, ορισμένες φορές για να τους ανατρέψει στη συνέχεια. Η « εγκατάλειψη » του Μποζιζέ δεν συνοδεύεται από το παραμικρό ενδιαφέρον για το μέλλον της χώρας. Στο Μαλί, το Παρίσι έκανε τα πάντα για να διαμορφωθεί ένα νομικό πλαίσιο για την πολιτική μετάβαση, επιτυγχάνοντας, με τη μεσολάβηση της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (Cedeao), τον ορισμό του Ντιονκούντα Τραορέ ως προσωρινού προέδρου, πριν επιβάλλει τις εκλογές του Ιουλίου 2013. Τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε για τη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, παρά μόνον μια εν λευκώ εξουσιοδότηση της Ceeac να μεσολαβήσει, με πρωταγωνιστές τους προέδρους Ιντρίς Ντεμπί (Τσαντ) και Ντενί Σασού Νγκουεσό (Δημοκρατία του Κονγκό), παρακάμπτοντας την Αφρικανική Ένωση. Επικεφαλής αυταρχικών καθεστώτων, οι δύο αρχηγοί κρατών είναι ιστορικοί σύμμαχοι της Γαλλίας.
Ενίσχυση της επιρροής του Τσαντ
Ο πρόεδρος του Τσαντ υπήρξε ένας από τους υποκινητές της κατάληψης της εξουσίας από τον Μποζιζέ, το 2003, και για δέκα χρόνια το βασικό περιφερειακό στήριγμά του, καθώς ενίσχυε με τα στρατεύματά του τις ειρηνευτικές δυνάμεις στην περιοχή, όπως τη Fomac. Ωστόσο, η αναγνώριση της νομιμότητας της Σελέκα, τη στιγμή, μάλιστα, που αντάρτες από το Τσαντ αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος στην επίθεση στο Μπάνγκι, αποτυπώνει την ενίσχυση της επιρροής του Ντεμπί. Εξάλλου, ο ηγέτης του Τσαντ, συμμετέχοντας στον πόλεμο του Μαλί δίπλα στους Γάλλους και επιβάλλοντας τον εαυτό του ως βασικό συνομιλητή στο ζήτημα της ΔΚΑ, αναδύεται ως ο μεγάλος ηγέτης της περιοχής. Έτσι χρυσώνει το χάπι για τη βροχή επικρίσεων που του απευθύνουν οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εννοείται ότι ο Μποζιζέ, που κατέφυγε στο Παρίσι, υπενθύμισε εκ του ασφαλούς ότι έχει εκλεγεί « δημοκρατικά » και ότι θα επιστρέψει στην εξουσία... Φαίνεται, όμως, ότι η σελίδα έχει γυρίσει. Η Ceeac, αναγνωρίζοντας το Εθνικό Συμβούλιο Μετάβασης στη ΔΚΑ από τον Ιούνιο και, στη συνέχεια, διαμορφώνοντας χρονοδιάγραμμα επιστροφής στη δημοκρατία με τη διεξαγωγή εκλογών μέσα σε 18 μήνες, νομιμοποιεί το πραξικόπημα.
Στο μεταξύ, στα μέσα Ιουλίου, οι εκθέσεις της κοινής αποστολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ, με επικεφαλής την Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, Ευρωπαία επίτροπο Συνεργασίας και Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, και τη Βάλερι Έιμος, αναπληρώτρια γενική γραμματέα του ΟΗΕ, με αρμοδιότητα τα ανθρωπιστικά ζητήματα, καθώς και οι δηλώσεις του ειδικού αντιπροσώπου του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, του Σενεγαλέζου στρατηγού Μπαμπακάρ Γκαγιέ, αρχίζουν να αφυπνίζουν τις κυβερνήσεις. Η Αφρικανική Ένωση ανακοινώνει ότι, μέχρι το τέλος του χρόνου, η Fomac θα αντικατασταθεί από τη Διεθνή Αποστολή Στήριξης της Δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής (Misca), η οποία θα διαθέτει, αυτή τη φορά, 3.600 άνδρες [5]. Από την πλευρά της, η Φατού Μπενσουντά, εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, δηλώνει, στις 7 Αυγούστου, την « ανησυχία της για τα εγκλήματα που διαπράττονται στη ΔΚΑ ».
Στις 23 Αυγούστου, κι ενώ η διεθνής ένταση κλιμακώνεται γύρω από μια ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, το Παρίσι δείχνει να αφυπνίζεται. Αφού δέχτηκε τους αντιπροσώπους οργανώσεων που κινητοποιούνται στο Μπάνγκι, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επιμένει στην « απόλυτη αναγκαιότητα αποκατάστασης της ασφάλειας για να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στους κατοίκους » και ανακοινώνει την απόφασή του να φέρει το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Έτσι, παίρνει θέση απέναντι στην εξελισσόμενη ανθρωπιστική καταστροφή, η οποία εμπεριέχει τον κίνδυνο « σομαλοποίησης » της χώρας. Έχοντας καταρρεύσει, η ΔΚΑ είναι ήδη μια τεράστια έκταση εκτός κάθε ελέγχου. Θα πρέπει, άραγε, να είναι κανείς ικανοποιημένος βλέποντας να διαμορφώνεται στο κέντρο της Αφρικής μια ακόμη no man’s land, παραδομένη σε κάθε είδους εξτρεμιστικές ομάδες -είτε πρόκειται για θρησκευτικές σέκτες είτε για δημιουργήματα ξένων δυνάμεων, που θα βρίσκουν εκεί καταφύγιο ; Από την Μπόκο Χαράμ και τον Στρατό Αντίστασης του Κυρίου [6] μέχρι την Αλ-Κάιντα (AQMI), οι υποψήφιοι είναι πολλοί P.-S.
Μια βίαιη ιστορία
1η Δεκεμβρίου 1958. Ο Μπαρτελεμί Μπογκάντα, πρόεδρος του Μεγάλου Συμβουλίου της γαλλικής Ισημερινής Αφρικής, προτείνει τη δημιουργία μιας δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής που να αποτελείται από την περιοχή Ουμπάνγκι-Σάρι, το Τσαντ και την Γκαμπόν.
29 Μαρτίου 1959. Ο Μπογκάντα σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.
13 Αυγούστου 1960. Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της περιοχής Ουμπάνγκι-Σάρι με το όνομα Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής (ΔΚΑ). Ο πρόεδρος Νταβίντ Ντακό εγκαθιδρύει μονοκομματικό καθεστώς.
1η Ιανουαρίου 1966. Πραξικόπημα του συνταγματάρχη Ζαν-Μπεντέλ Μποκάσα.
4 Δεκεμβρίου 1977. Ο Μποκάσα, που υποστηρίζεται από το Παρίσι, στέφεται αυτοκράτορας.
21 Σεπτεμβρίου 1979. Ο Μποκάσα ανατρέπεται προς όφελος του Ντακό, με τη βοήθεια του γαλλικού στρατού (επιχείρηση « Μπαρακούντα »).
1η Σεπτεμβρίου 1981. Πραξικόπημα του στρατηγού Αντρέ Κολινγκμπά, ο οποίος εγκαθιδρύει στρατιωτικό καθεστώς.
Σεπτέμβριος 1993. Ο Ανζ-Φελίξ Πατασέ εκλέγεται πρόεδρος. Επανεκλέγεται το 1999.
16 Μαρτίου 2003. Πραξικόπημα του στρατηγού Φρανσουά Μποζιζέ, ο οποίος κερδίζει τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές της άνοιξης του 2005.
2006. Ξέσπασμα της εξέγερσης στον Βορρά.
24 Μαρτίου 2013. Η Σελέκα παίρνει την εξουσία.
14 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακοινώνεται η διάλυση της Σελέκα.
Notes
[1] Η Ένωση των Δημοκρατικών Δυνάμεων για τη Συμπαράταξη (UFDR) του Μισέλ Τζοτοντιά, το Δημοκρατικό Μέτωπο του Λαού της Κεντρικής Αφρικής (FDPC) του Αμπντουλαγιέ Μισκίν, η Σύμβαση των Πατριωτών για τη Δικαιοσύνη και την Ειρήνη (CPJP) του Αμπντουλαγιέ Ισέν και η Πατριωτική Σύμβαση Σωτηρίας του Κοντρό (CPSK) του Μοχαμέντ Μούσα Νταφάν.
[2] Βλ. « En Centrafrique, stratégie française et enjeux régionaux », Le Monde diplomatique, Φεβρουάριος 2008.
[3] Μεταξύ των οποίων και 3.500 παιδιά-στρατιώτες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της OCHA, 6 Σεπτεμβρίου 2013.
[4] Μετά από την πτώση των τιμών που προκάλεσε η καταστροφή της Φουκουσίμα.
[5] Εδώ και δεκαπέντε χρόνια, η ΔΚΑ φιλοξενεί ειρηνευτικές δυνάμεις με λαβυρινθώδη ακρωνύμια, με διάφορες πολυεθνικές συνθέσεις, αλλά, συνήθως, χωρίς προβλήματα : Minurca, Fomuc, Fomac, Eufor, Micopax και Misca.
[6] Lord’s Resistance Army (LRA) του Τζόζεφ Κόνι. Η οργάνωση προέρχεται από την Ουγκάντα, αλλά έχει εγκατασταθεί εδώ και πολύ καιρό στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article481
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Μέλη της Greenpeace αναρριχήθηκαν στον Πύργο του Άιφελ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Δεν ξέρω κοπέλα μου… Εμείς απλά ΖΟΥΣΑΜΕ!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
