2013-10-29 11:28:32
Φωτογραφία για Ηλεία, ο πλέον εύφλεκτος και καταπονημένος νομός της χώρας
Μπορεί η φετινή αντιπυρική περίοδος στην πολύπαθη Ηλεία να κλείνει σε λίγες μέρες με σχετικά καλές επιδόσεις στον τομέα της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, όμως ο νομός μας, δυστυχώς,

παραμένει διαχρονικά πρώτος με διαφορά αλλά και ιδιαίτερα επιρρεπής σε φωτιές, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, μέσα σ’ ένα χρονικό διάστημα 25 χρόνων, η Ηλεία κατέχει το μεγαλύτερο αρνητικό ρεκόρ στη χώρα μας (και μάλιστα με διαφορά) στις καταστροφές από δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (ΙΜΔΟ & ΤΔΠ) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ).

Με βάση τη μελέτη αυτή, ο νομός Ηλείας, ως προς τις μέσες ετήσιες καμένες εκτάσεις, εμφανίζει ιδιαίτερα αυξημένη τιμή (49.039 στρέμματα ανά έτος), η οποία απέχει αρκετά από τους αμέσως επόμενους Νομούς Αττικής (29.286 στρέμματα), Λάρισας (27.358 στρέμματα) και Εύβοιας (27.351 στρέμματα)
. Συγκεκριμένα, μέσα σε 25 χρόνια στην Ηλεία κάηκαν 1.275.000 στρέμματα δασικής και αγροτικής έκτασης, ενώ το ποσοστό καταπόνησης που καταγράφεται συνολικά για το νομό μας στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ανέρχεται σε 48,6% (ακολουθούν αρκετά πίσω η Χίος (36,4%) και η Σάμος(33,8%). Η μελέτη αφορά την 25ετία από 1983 έως 2008, συμπεριλαμβάνοντας και τις μεγάλες πυρκαγιές του 2007 που εκτός από καμένη γη άφησαν πίσω τους και δεκάδες νεκρούς, συγκλονίζοντας ολόκληρο τον πλανήτη, αλλά και βαρύτατες απώλειες σε κατοικίες, επιχειρήσεις και ζωικό κεφάλαιο. Σαράντα έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μόνο το 2007 στην Ηλεία, ενώ υπήρξαν και άλλες θανατηφόρες πυρκαγιές, όπως αυτή του 1990 στην Παλαιοβαρβάσαινα που κάηκαν ζωντανοί δύο Ηλείοι δασοπυροσβέστες.

Το 10% των καταστροφών της χώρας στην Ηλεία Ένα άλλο στοιχείο της έρευνας καταδεικνύει ότι οι πυρκαγιές των Νομών Ηλείας, Κεφαλληνίας και Ιωαννίνων αντιστοιχούν στο 17% του συνόλου των πυρκαγιών ολόκληρης της χώρας. Αντίστοιχα, οι καμένες εκτάσεις των Νομών Ηλείας, Αττικής, Λαρίσης και Ευβοίας ανέρχονται στο 25% των συνολικών της χώρας. Μόνο οι καμένες εκτάσεις της Ηλείας αγγίζουν περίπου το 10% των εκτάσεων που κάηκαν σ’ ολόκληρη την Ελλάδα μέσα σ’ αυτό το τέταρτο του αιώνα που αναφέρεται η έρευνα! Το αριθμητικό σύνολο των πυρκαγιών, πάντα για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στην Ηλεία, φτάνει τις 2.109 πυρκαγιές, που σημαίνει ότι κατά μέσο όρο κάθε χρόνο ξεσπούν στο νομό μας περίπου 84 πυρκαγιές! Αυτό σημαίνει ότι, στο εξάμηνο (Μάιος – Οκτώβριος) που διαρκεί επίσημα η αντιπυρική περίοδος, έχουμε μια πυρκαγιά σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα! Το συνηθέστερο σημείο έναρξης των πυρκαγιών στην Ηλεία, που καταγράφεται στο 56% των περιστατικών, δηλαδή 897 περιστατικά, είναι το δάσος, που είναι και το μεγάλο «θύμα» της πύρινης λαίλαπας, καθώς το 83% των καμένων εκτάσεων του νομού είναι δάση.

Είναι φανερό ότι οι μεγάλες πυρκαγιές του 2007 επιδρούν καθοριστικά σ’ αυτή την αρνητική πρωτιά της Ηλείας, αφού σε μια μόνο χρονιά κάηκαν τρεις φορές περισσότερες εκτάσεις απ’ όσες κάηκαν όλα τα υπόλοιπα 24 χρόνια της έρευνας! Όμως και μια άλλη μεγάλη πυρκαγιά στο νομό μας άφησε πίσω της εκατό χιλιάδες στρέμματα καμένων εκτάσεων εκ των οποίων τα 77.000 στρ. ήταν δασικές και τα υπόλοιπα γεωργικές, καθώς και την καταστροφή 85 γεωργοκτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και το θάνατο 60 ζώων. Πρόκειται για την πυρκαγιά στο οροπέδιο του Λάλα και στις γύρω περιοχές, η οποία ξέσπασε στις 4 Αυγούστου 1998. Η φωτιά ξεκίνησε από άγνωστο αίτιο σε δάσος και εξελίχθηκε σε πυρκαγιά μικτής μορφής. Η επέμβαση των δυνάμεων πυρόσβεσης (επίγειων και εναέριων) έγινε σε μία ώρα από την αναγγελία του περιστατικού, ενώ για την κατάσβεση απαιτήθηκαν 9 ημέρες και 12 ώρες! Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε σε υψόμετρο 600 m, σε θέση με αυξημένες εδαφικές κλίσεις (60-80%), ενώ το έδαφος ήταν πλήρως χορτοκαλυμμένο και είχε πυκνή δενδρώδη βλάστηση. Την ημέρα της εκδήλωσης η σχετική υγρασία ήταν 25% και η θερμοκρασία του αέρα 30°C, ενώ έπνεαν πολύ ισχυροί βόρειοι άνεμοι (7,1-9,0 BF).

Λάθος οι επιλογές της πολιτείας για τα δάση…

Ένας εκ των τριών επιστημόνων που συνεργάστηκαν για την εκπόνηση της μελέτης, ο δασολόγος (Δρ) Γεώργιος Καρέτσος μίλησε στην «Πρωινή» καταθέτοντας τις δικές του εκτιμήσεις για τα αίτια και τις συνθήκες που καθιστούν την Ηλεία ως τον πλέον εύφλεκτο νομό της Ελλάδας. Ο κ. Καρέτσος που έχει εργαστεί και για την αποκατάσταση του Κρόνιου Λόφου στην Αρχαία Ολυμπία, δεν διστάζει να υποδείξει το κράτος ως τον κύριο υπεύθυνο για τις καταστροφές των δασών. «Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπεται η διαχείριση των δασών από τη δασική υπηρεσία αφού, αφενός οι υπάλληλοι περιορίζονται, αφετέρου η υπηρεσία στρέφεται σε ενασχολήσεις που έχουν σχέση με την αξία και τον χαρακτηρισμό της δασικής γης», τονίζει ο κ. Καρέτσος, προσθέτοντας:

«Τα περισσότερα δασαρχεία σ’ αυτή τη χαμηλή ζώνη που συμβαίνουν και οι περισσότερες πυρκαγιές, ασχολούνται κυρίως με πράξεις χαρακτηρισμού και δεν ασχολούνται με τη διαχείριση των δασών. Από την άλλη, δεν υπάρχουν και χρήματα από το κράτος ώστε να ασχοληθεί κάποιος φορέας με αυτό το θέμα, τη διαχείριση του δάσους. Αν είχε προχωρήσει το Χωροταξικό Σχέδιο ορίζοντας ποιες περιοχές είναι δασικές, ποιες αγροτικές και ποιες για οικιστική δραστηριότητα, δεν θα υπήρχε λόγος να ασχολείται κανείς με το να χαρακτηρίζει αυτές τις εκτάσεις. Όμως, ούτε το δασικό κτηματολόγιο προχώρησε, ούτε το υπόλοιπο κτηματολόγιο έχει ολοκληρωθεί, επομένως πώς το κράτος να ξέρει ποια είναι η περιουσία του, τι πρέπει να περιφρουρήσει και τι η δασική υπηρεσία να διαχειριστεί; Πρέπει να τελειώσει επιτέλους και η εκτός σχεδίου δόμηση, διότι δεν μπορεί ο καθένας να χτίζει όπου γουστάρει σε βάρος του περιβάλλοντος. Μόνο αν η δασική υπηρεσία ξεμπλέξει από τις πράξεις χαρακτηρισμού, που δεν είναι αυτή η δουλειά της αλλά η διαχείριση των δασών, θα μπορούμε να πούμε ότι κάτι πάει να γίνει για τη θωράκιση του δάσους».

Έλλειψη δασικής διαχείρισης και απροσεξία καλλιεργητών

Ο κ. Καρέτσος αναφέρει επίσης ότι σήμερα τα πευκοδάση στην Ηλεία παραμένουν χωρίς έστω και κάποια στοιχειώδη διαχείριση: «Πριν μερικά χρόνια μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε μια υποτυπώδης διαχείριση από τους ρητινοσυλλέκτες, οι οποίοι φρόντιζαν κάπως τα δάση όπου δούλευαν για τη συλλογή του ρετσινιού, κάνοντας πιο εύκολες προσβάσεις. Σήμερα το ρετσίνι έχει χάσει αρκετή από την εμπορική του αξία και κανείς σχεδόν δεν ασχολείται με τη συλλογή του. Αντίστοιχη μείωση παρατηρείται και στην κτηνοτροφία, έτσι όταν οι άνθρωποι δεν μπαίνουν πλέον στα δάση, συσσωρεύεται εκεί μεγάλη βιομάζα με θάμνους και άλλα είδη, που γίνεται τόσο πυκνή ώστε να μεταφέρεται η φωτιά πολύ εύκολα από τη μια περιοχή στην άλλη. Αυτό έγινε και το 2007 στην Ηλεία».

Μερίδιο της ευθύνης, κατά τον κ. Καρέτσο, αναλογεί και στους καλλιεργητές: «Οι καλλιεργητικές εκτάσεις παλαιότερα, τονίζει, ήταν περισσότερο φροντισμένες και καθαρισμένες από ξερόχορτα, σε σχέση με σήμερα. Έτσι, οι καθαρισμένες καλλιέργειες λειτουργούσαν ως ένα είδος ανάσχεσης της μετάδοσης της πυρκαγιάς. Τα τελευταία χρόνια, μετά τη μεγάλη αστικοποίηση του πληθυσμού, έχει παρατηρηθεί ότι πολλές καλλιέργειες παραμένουν χωρίς φροντίδα με αποτέλεσμα οι πυρκαγιές να περνούν μέσα από αυτές, αντί να ανακόπτονται. Πέραν του γεγονότος ότι έχει περιοριστεί αρκετά ο πληθυσμός των αγροτών, οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι ηλικιωμένοι άνθρωποι που δεν έχουν τόσο άμεση σχέση με τα κτήματά τους και τις περισσότερες αγροτικές εργασίες αναλαμβάνουν αλλοδαποί εργάτες επί πληρωμή. Έτσι, δεν εφαρμόζονται οι ίδιες πρακτικές που εφαρμόζονταν παλαιότερα για να είναι το κτήμα τους καθαρό χωρίς ξερόχορτα και οι ακαθάριστες αγροτικές καλλιέργειες που γειτνιάζουν με δάση λειτουργούν ως ‘γέφυρες’ μετάδοσης της φωτιάς».

Κλείνοντας ο κ. Καρέτσος επισημαίνει: «Εμείς οι δασολόγοι πάντα λέμε ότι αν μια χρονιά είναι θετική για τα δάση ως προς τις φωτιές, αυτή υπονομεύει την επόμενη. Διότι κάποια στιγμή το κακό θα επανέλθει, αφού κανείς δεν ελέγχει τη βιομάζα στα δάση, έτσι ωριμάζουν οι συνθήκες για να πάρει μεγάλη έκταση μια πυρκαγιά. Και αν δεν πετύχεις την καταστολή της στην αρχή, κανένας μηχανισμός δεν μπορεί μετά να την ελέγξει, όχι μόνο στην Ηλεία αλλά και σε χώρες που έχουν μεγαλύτερες πυρκαγιές. Γι’ αυτό, μόνο η πρόληψη και η σωστή διαχείριση του δάσους μπορούν να έχουν τα λιγότερο αρνητικά αποτελέσματα».

Του Χρήστου Βορλόκα

Πηγή: eproini
xespao
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ