2013-11-05 15:55:06
Φωτογραφία για Εξωδικαστική επίλυση διαφορών μεταξύ καταναλωτών και επιχειρηματιών
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών

Το κόστος πρόσβασης στην Δικαιοσύνη είναι πλέον απαγορευτικό για την πλειοψηφία των πολιτών. Ήδη, η επιβολή ΦΠΑ στις δικηγορικές υπηρεσίες, είχε αυξήσει... σημαντικά το κόστος πρόσβασης για τους πολίτες. Περαιτέρω, με την εφαρμογή του ν.4055/12, ο πολίτης καλείται να καταβάλει υψηλά παράβολα ( για την έφεση, για την έγκληση, παράσταση πολιτικής αγωγής, για προσφυγή κατά κλητηρίου θεσπίσματος), ενώ επίσης το τέλος δικαστικού ενσήμου έχει επεκταθεί και στις αναγνωριστικές αγωγές ( ν.3994/11 αλλά και ν. 4055/12). Όλα αυτά μάλιστα τη στιγμή που η παροιμιώδης καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης καθιστά ασύμφορη την προσφυγή σε αυτήν, τουλάχιστον για όποιον δεν διαθέτει την οικονομική ευχέρεια να περιμένει επί πολλά έτη, κατά συνέπεια καθιστά τα δικαιώματα των οικονομικά ασθενέστερων πρακτικά μη επιδιώξιμα.

Πολλές φορές το κόστος της δικαστικής επίλυσης μιας διαφοράς που ανακύπτει μεταξύ επιχειρηματιών και καταναλωτών υπερκαλύπτει την οικονομική αξία της συναλλαγής που έλαβε χώρα
. Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με το μεγάλο χρονικό διάστημα που απαιτείται συνήθως για την έκδοση μιας δικαστικής απόφασης καθιστά πολλές φορές την προσφυγή στα δικαστήρια ασύμφορη για τους καταναλωτές. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος θεσμοθετήθηκαν εναλλακτικά μέσα επίλυσης των διαφορών, άλλοτε ως αποτέλεσμα κρατικής πρωτοβουλίας και άλλοτε με πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα. Οι προαναφερόμενες εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης των διαφορών είναι πιο ελκυστικές, τόσο για τους καταναλωτές, όσο και για τους επιχειρηματίες εξαιτίας του μικρού κόστους τους και της ταχύτητας επίλυσης της διαφοράς.

Ειδικότερα στην Ελλάδα υφίστανται οι κάτωθι φορείς συμβιβαστικής επίλυσης διαφορών:

1) Συνήγορος του Καταναλωτή: Αποτελεί ανεξάρτητη αρχή με στόχο την εξωδικαστική και φιλική διευθέτηση διαφορών μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών.

2) Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού: Σύμφωνα με το Άρθρο 11 του Ν. 2251/1994, οι εν λόγω επιτροπές συστήνονται από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και εποπτεύονται από το Συνήγορο του Καταναλωτή.

3) Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή: Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή παρέχει πληροφορίες και συμβουλές σε καταναλωτές που πραγματοποιούν αγορές αγαθών και υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπηρετεί την ανάγκη της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών που προκύπτουν σε διασυνοριακές συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών και προμηθευτών που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και της Ισλανδίας και Νορβηγίας.

4) Δίκτυο SOLVIT: Το δίκτυο SOLVIT έχει δημιουργηθεί με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ασχολείται με προβλήματα που προκύπτουν από πλημμελή εφαρμογή των κανόνων της Εσωτερικής Αγοράς εκ μέρους των δημοσίων διοικήσεων σε διασυνοριακό επίπεδο. Το SOLVIT στη χώρα μας ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών.

5) Δίκτυο FIN-NET: Το δίκτυο FIN-NET έχει συσταθεί με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στόχο έχει τη διαχείρηση διαφορών με διασυνοριακό χαρακτήρα, στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

6) Μεσολαβητής Τραπεζικών - Επενδυτικών Υπηρεσιών: Ο Μεσολαβητής ασχολείται με τις διαφορές καταναλωτών που προκύπτουν κατά τις συναλλαγές με τράπεζες σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα ο συγκεκριμένος φορέας δραστηριοποιείται και στο δίκτυο FIN-NET και χειρίζεται αντίστοιχες υποθέσεις διασυνοριακού χαρακτήρα.

7) Δνση Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και Αναλογιστικής της ΓΓΕ του Υπουργείου Ανάπτυξης: Η συγκεκριμένη υπηρεσία εποπτεύει τη λειτουργία των ασφαλιστικών εταιρειών με στόχο την προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών. Παράλληλα ανήκει και στο δίκτυο FIN-NET και ασχολείται με υποθέσεις διασυνοριακού χαρακτήρα, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με το άρθρο 4 της ΚΥΑ Ζ1 111/2012 (ΦΕΚ Β 627/07-03-2012) προστέθηκε στο Ν. 2251/94, για την προστασία των καταναλωτών, το άρθρο 11α, με το οποίο ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο οι Συστάσεις της Επιτροπής 98 257 ΕΚ και 2001 310 ΕΚ, οι οποίες καθορίζουν τις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας φορέων εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών. Το άρθρο προβλέπει ότι κάθε φορέας ΕΕΔ υποχρεούται πριν από την έναρξη της δραστηριότητας διαμεσολάβησης και επίλυσης καταναλωτικών διαφορών να ζητήσει την καταχώρισή του σε ειδικό μητρώο που συνιστάται και τηρείται στην Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει σύστημα κανόνων για να βοηθήσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις κατά την επίλυση διασυνοριακών διαφορών. Αυτή είναι η περίπτωση των νέων δικαστικών μέσων ή βοηθημάτων για την απλούστευση της διασυνοριακής είσπραξης απαιτήσεων. Η ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής για μη αμφισβητούμενες χρηματικές αξιώσεις και η ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών για απαιτήσεις που δεν υπερβαίνουν τις 2000 ευρώ αποτελούν σημαντικά νομικά μέσα. Παρέχουν στους πολίτες και στις επιχειρήσεις σε όλη την ΕΕ τα μέσα για την ταχύτερη και πλέον αποτελεσματική επίλυση των διασυνοριακών υποθέσεων, καθιστώντας ευκολότερη την εκτέλεση της δικαστικής απόφασης ή πράξης εις βάρος εναγομένου σε άλλο κράτος μέλος.

Στις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:

α. Η διερεύνηση των καταγγελιών, αναφορών και παραπόνων των καταναλωτών για παραβίαση των κανόνων που αποβλέπουν στην προστασία του καταναλωτή από καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες.

β. Η μέριμνα για τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των καταναλωτών.

γ. Η μέριμνα για τον έλεγχο της εφαρμογής της ειδικής νομοθεσίας που αφορά την προστασία του καταναλωτή που εμπίπτει στην αρμοδιότητά της (ιδίως του Ν.2251/1994). Στο πλαίσιο αυτό παραλαμβάνει τις καταγγελίες- αναφορές των καταναλωτών, τις οποίες τις ταξινομεί ανάλογα με τη βαρύτητα των καταγγελλόμενων παραβάσεων. Εν συνεχεία, προβαίνει σε περαιτέρω έλεγχο και επεξεργασία των καταγγελιών μόνον εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο, αξιολογώντας μια σειρά από κριτήρια και μεταξύ άλλων την ανάγκη προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, τις πιθανές επιπτώσεις στο καταναλωτικό κοινό από την καταγγελλόμενη συμπεριφορά καθώς και το αποτέλεσμα που προσδοκάται από την παρέμβαση της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή σε συγκεκριμένη υπόθεση.

δ. Η επιβολή διοικητικών κυρώσεων στους προμηθευτές, σε περίπτωση που διαπιστώσει παράβαση της ειδικής νομοθεσίας που επιβλέπει.

Τι δεν μπορεί να κάνει η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή:

-Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή δεν αποτελεί όργανο εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών των καταναλωτών με τους προμηθευτές, καθώς η αρμοδιότητά της εξαντλείται στην επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε βάρος των προμηθευτών για παραβάσεις της ειδικής νομοθεσίας που επιβλέπει. Εφόσον επιθυμείτε την μεσολάβηση για την εξωδικαστική επίλυση της ατομικής σας καταναλωτικής διαφοράς με έναν προμηθευτή θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ένα από τους φορείς εξωδικαστικής (εναλλακτικής) επίλυσης διαφορών που λειτουργούν στη χώρα μας (π.χ. στον Συνήγορο του Καταναλωτή).

-Δεν προβαίνει σε γνωμοδοτήσεις ή απαντήσεις σε νομικά ερωτήματα.

-Δεν είναι αρμόδια για τη χορήγηση ή τη δικαστική επιδίωξη αποζημίωσης λόγω υλικής ή ηθικής βλάβης που ενδεχομένως υφίσταται ο εκάστοτε καταγγέλλων, ούτε μπορεί να εξαναγκάσει δικαστικώς ή εξωδίκως προμηθευτές να επιστρέψουν σε συγκεκριμένο καταναλωτή αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά. Επίσης, δε μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις σε περίπτωση όπου απαιτείται η απόδειξη πραγματικών περιστατικών ή το καταγγελλόμενο περιστατικό δε συνιστά παράβαση της ειδικής νομοθεσίας που επιβλέπει η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, αλλά ενδεχόμενη παράβαση άλλων διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις αρμόδια είναι τα πολιτικά δικαστήρια.

-Δεν δέχεται παράπονα από πολίτες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατά τη συναλλαγή τους με κάποια ελληνική υπηρεσία του Δημόσιου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Εάν θεωρείτε ότι ενέργειες ή παραλείψεις της δημόσιας διοίκησης παραβιάζουν δικαιώματα ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα σας θα πρέπει να απευθυνθείτε στο Συνήγορο του Πολίτη.

Επίσης, εάν έχετε να καταγγείλετε περιπτώσεις κακοδιοίκησης από θεσμικά όργανα και οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή.

Υποβολή Παραπόνων:

Για την υποβολή καταγγελιών και παραπόνων, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή:

1) μέσω της ιστοσελίδας με τη συμπλήρωση της Φόρμας Παραπόνων,

2) μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (E-Mail) : [email protected] ,

3) ταχυδρομικά ή με κατάθεση της καταγγελίας στο πρωτόκολλό μας (Γενική Γραμματεία Καταναλωτή - Πλ. Κάνιγγος, 10181 Αθήνα),

4) με fax (210 38 29 640 – 210 38 43 549 210 – 210 38 47 676),

5) στην ειδική τηλεφωνική γραμμή 1520.

Στην περίπτωση που ο καταναλωτής δεν κατορθώσει να επιλύσει την διαφορά του με τους επιχειρηματίες μέσω των υφισταμένων μεθόδων συμβιβαστικής επίλυσης διαφορών, ή δεν επιλέξει να προσφύγει σε αυτές, μπορεί να καταφύγει στα δικαστήρια προκειμένου να δικαιωθεί. Σε αυτήν την περίπτωση η διαφορά που προκύπτει είναι αστικού χαρακτήρα και επιλύεται από τα πολιτικά δικαστήρια.

Ειδική κατηγορία διαφορών αποτελούν οι μικροδιαφορές, οι οποίες αφορούν διεκδικήσεις αξίας έως ΕΥΡΩ 12.000. Συγκεκριμένα, η διαδικασία των μικροδιαφορών είναι πιο απλή γιατί οι καταναλωτές μπορούν να εκπροσωπήσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους στο δικαστήριο εάν δεν επιθυμούν να προσλάβουν δικηγόρο και είτε να καταθέσουν γραπτές προτάσεις στο δικαστήριο, είτε να αναλύσουν αυτοπροσώπως την υπόθεσή τους. Μέσω αυτής της διαδικασίας μπορούν να διεκδικήσουν κάθε είδους αποζημίωση έως το ποσό των ΕΥΡΩ 12.000.

Τέλος, πρέπει να αναφερθούμε στην συλλογική αγωγή. Ειδικότερα, συλλογική αγωγή μπορούν να ασκήσουν μόνο τα Εμπορικά, Βιομηχανικά, Βιοτεχνικά και Επαγγελματικά Επιμελητήρια και συγκεκριμένες καταναλωτικές οργανώσεις (δηλαδή καταναλωτικές οργανώσεις που έχουν τουλάχιστον 500 ενεργά μέλη και έχουν εγγραφεί στο μητρώο ενώσεων καταναλωτών πριν από τουλάχιστον 2 έτη, ή από κοινού περισσότερες ενώσεις καταναλωτών) εντός 6 μηνών από την τελευταία φορά που διενεργήθηκε η παράνομη πράξη. Η συλλογική αγωγή ρυθμίζεται από το αστικό δίκαιο και με αυτήν μπορεί να ζητηθεί η παράλειψη της παράνομης ενέργειας εκ μέρους του προμηθευτή, η δέσμευση, απόσυρση ή καταστροφή του προϊόντος, η δημοσίευση επανορθωτικής δήλωσης, αποζημίωση σε περίπτωση ηθικής βλάβης και ασφαλιστικά μέτρα. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση της συλλογικής αγωγής, δεν αποζημιώνεται ατομικά ο παθών, αλλά η αποζημίωση διατίθεται για κοινωφελείς σκοπούς σχετικούς με την προστασία του καταναλωτή.
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ