2013-11-15 22:52:29
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΣΑΠΗ
Στην κλασική λογική, αλλά και σε μερικά άλλα λογικά συστήματα, ισχύει μια αρχή, η οποία έχει αποκληθεί «αρχή της έκρηξης».
Η αρχή αυτή βεβαιώνει ότι από μια αντίφαση μπορεί να εξαχθεί το οποιοδήποτε συμπέρασμα. Με άλλα λόγια, αν δεχτούμε ότι ισχύει ταυτόχρονα και το Α και το αντίθετο του Α, τότε μπορούμε από μια οποιαδήποτε αντιφατική υπόθεση να εξάγουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα. Δηλαδή, ξεκινώντας από μια αντίφαση μπορούμε τότε να ισχυριστούμε ότι όλα είναι αληθινά ή εφικτά.
Μια Λογική, επομένως, η οποία αποδέχεται την «αρχή της έκρηξης» είναι απολύτως υποκειμενική και ασυνεπής και παράγει εκείνους τους συλλογισμούς που στην καθημερινή έκφραση αποκαλούνται «σοφιστείες».
Όπως αφηγείται μια ιστορία, ο γνωστός φιλόσοφος και θεωρητικός της Λογικής Μπέρτραντ Ράσελ, αναλύοντας σε ένα φιλικό γεύμα την «αρχή της έκρηξης» και τις συνέπειες της αποδοχής της στη λογική σκέψη, προκλήθηκε από έναν συνδαιτυμόνα να του αποδείξει αν ότι δεχτεί ότι 2 = 3 τότε αυτός είναι ο Πάπας! Αφού σκέφτηκε για λίγο ο Ράσελ, διατύπωσε τον ακόλουθο συλλογισμό: Αν δεχτούμε ότι 2=3 και αφαιρέσουμε και από τα δύο μέλη αυτής της αντιφατικής ισότητας το 1, συμπεραίνουμε ότι 1 = 2
. Εγώ, λοιπόν, και ο Πάπας είμαστε δύο άτομα. Αλλά σύμφωνα με την ισότητα 2 = 1, είμαι και ένα άτομο. Άρα, εγώ και ο Πάπας είμαστε ένα άτομο!
Φανταστείτε να δεχόμαστε στα μαθηματικά ότι ένας αριθμός είναι και δεν είναι μεγαλύτερος από έναν άλλον αριθμό ή στη φυσική ότι ένα υλικό αντικείμενο έχει και δεν έχει βάρος ή στη χημεία ότι μια χημική ένωση είναι και δεν είναι οξύ και ούτω καθ' εξής για κάθε όψη της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Τότε θα μπορούσαμε με βάση οποιαδήποτε υπόθεση να «αποδείξουμε» το οποιαδήποτε συμπέρασμα. Μια τέτοια λογική καταστρέφει κάθε λογικό συλλογισμό, αφού αρνείται την υπαγωγή του σε μια συνεπή αποδεικτική διαδικασία, η οποία απαιτεί την εξαγωγή συμπερασμάτων με βάση συνεπείς μεταξύ τους παραδοχές. Γι' αυτό και μια τέτοια λογική αποκαλείται από τους υποστηρικτές του κλασικού ορθολογισμού «εκρηκτική», με άλλα λόγια καταστροφική, αφού κάθε ισχυρισμός στη λογική αυτή, αλλά και κάθε αντίθετός του ισχυρισμός μπορούν να θεωρούνται και να «αποδεικνύονται» αληθείς.
Η «αρχή της έκρηξης» και οι καταστροφικές για την πολιτική σκέψη συνέπειές της χαρακτηρίζουν τη «λογική» των πρωθυπουργικών επιχειρημάτων, όπως εκτέθηκαν πρόσφατα σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του, αλλά κυρίως στην πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή. Η ανεργία έχει ξεπεράσει κάθε όριο στην ιστορία της χώρας και η μετανάστευση των νέων προσομοιάζει εκείνη της δεκαετίας του '60, τα εισοδήματα της πλειονότητας των μισθωτών και των συνταξιούχων αντιστοιχούν στα όρια της επιβίωσής τους, αλλά το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας είναι θετικό, η ύφεση της οικονομίας καταγράφεται με αρνητικούς αριθμούς και οι προβλέψεις ανάκαμψης είναι απολύτως αυθαίρετες, το χρέος της χώρας έχει εκτοξευτεί πέρα από κάθε διαχειρίσιμο όριο, παρά ταύτα, όμως, όλες οι κυβερνητικές επιλογές είναι απολύτως επιτυχημένες, όπως υποστήριξε ο πρωθυπουργός. Αν δεχτούμε, βέβαια, ότι ισχύουν και δεν ισχύουν ταυτόχρονα τα κριτήρια επιτυχίας ενός κυβερνητικού προγράμματος.
Όλες οι αντιφατικές παραδοχές και τα παράδοξα συμπεράσματα του πρωθυπουργικού λόγου συσκοτίζονται από μια ποικιλία λεκτικών εκφράσεων διανθισμένων με φραστικές κραυγές, τις οποίες βέβαια μεταφράζουν, εξωραΐζουν και «ορθολογικοποιούν» τα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα με σχόλια, διευκρινήσεις και «καλόπιστες» κριτικές παρατηρήσεις. Παρά τον αγώνα τους, όμως, η πρωθυπουργική λογική, βασισμένη στην «αρχή της έκρηξης», είναι καταστροφική και γιατί εισάγει τον παραλογισμό ως συστατικό στοιχείο της πολιτικής σκέψης και γιατί πέρα από την ορθολογική σκέψη καταστρέφει τη χώρα.
Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
communenews
Στην κλασική λογική, αλλά και σε μερικά άλλα λογικά συστήματα, ισχύει μια αρχή, η οποία έχει αποκληθεί «αρχή της έκρηξης».
Η αρχή αυτή βεβαιώνει ότι από μια αντίφαση μπορεί να εξαχθεί το οποιοδήποτε συμπέρασμα. Με άλλα λόγια, αν δεχτούμε ότι ισχύει ταυτόχρονα και το Α και το αντίθετο του Α, τότε μπορούμε από μια οποιαδήποτε αντιφατική υπόθεση να εξάγουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα. Δηλαδή, ξεκινώντας από μια αντίφαση μπορούμε τότε να ισχυριστούμε ότι όλα είναι αληθινά ή εφικτά.
Μια Λογική, επομένως, η οποία αποδέχεται την «αρχή της έκρηξης» είναι απολύτως υποκειμενική και ασυνεπής και παράγει εκείνους τους συλλογισμούς που στην καθημερινή έκφραση αποκαλούνται «σοφιστείες».
Όπως αφηγείται μια ιστορία, ο γνωστός φιλόσοφος και θεωρητικός της Λογικής Μπέρτραντ Ράσελ, αναλύοντας σε ένα φιλικό γεύμα την «αρχή της έκρηξης» και τις συνέπειες της αποδοχής της στη λογική σκέψη, προκλήθηκε από έναν συνδαιτυμόνα να του αποδείξει αν ότι δεχτεί ότι 2 = 3 τότε αυτός είναι ο Πάπας! Αφού σκέφτηκε για λίγο ο Ράσελ, διατύπωσε τον ακόλουθο συλλογισμό: Αν δεχτούμε ότι 2=3 και αφαιρέσουμε και από τα δύο μέλη αυτής της αντιφατικής ισότητας το 1, συμπεραίνουμε ότι 1 = 2
Φανταστείτε να δεχόμαστε στα μαθηματικά ότι ένας αριθμός είναι και δεν είναι μεγαλύτερος από έναν άλλον αριθμό ή στη φυσική ότι ένα υλικό αντικείμενο έχει και δεν έχει βάρος ή στη χημεία ότι μια χημική ένωση είναι και δεν είναι οξύ και ούτω καθ' εξής για κάθε όψη της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Τότε θα μπορούσαμε με βάση οποιαδήποτε υπόθεση να «αποδείξουμε» το οποιαδήποτε συμπέρασμα. Μια τέτοια λογική καταστρέφει κάθε λογικό συλλογισμό, αφού αρνείται την υπαγωγή του σε μια συνεπή αποδεικτική διαδικασία, η οποία απαιτεί την εξαγωγή συμπερασμάτων με βάση συνεπείς μεταξύ τους παραδοχές. Γι' αυτό και μια τέτοια λογική αποκαλείται από τους υποστηρικτές του κλασικού ορθολογισμού «εκρηκτική», με άλλα λόγια καταστροφική, αφού κάθε ισχυρισμός στη λογική αυτή, αλλά και κάθε αντίθετός του ισχυρισμός μπορούν να θεωρούνται και να «αποδεικνύονται» αληθείς.
Η «αρχή της έκρηξης» και οι καταστροφικές για την πολιτική σκέψη συνέπειές της χαρακτηρίζουν τη «λογική» των πρωθυπουργικών επιχειρημάτων, όπως εκτέθηκαν πρόσφατα σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του, αλλά κυρίως στην πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή. Η ανεργία έχει ξεπεράσει κάθε όριο στην ιστορία της χώρας και η μετανάστευση των νέων προσομοιάζει εκείνη της δεκαετίας του '60, τα εισοδήματα της πλειονότητας των μισθωτών και των συνταξιούχων αντιστοιχούν στα όρια της επιβίωσής τους, αλλά το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας είναι θετικό, η ύφεση της οικονομίας καταγράφεται με αρνητικούς αριθμούς και οι προβλέψεις ανάκαμψης είναι απολύτως αυθαίρετες, το χρέος της χώρας έχει εκτοξευτεί πέρα από κάθε διαχειρίσιμο όριο, παρά ταύτα, όμως, όλες οι κυβερνητικές επιλογές είναι απολύτως επιτυχημένες, όπως υποστήριξε ο πρωθυπουργός. Αν δεχτούμε, βέβαια, ότι ισχύουν και δεν ισχύουν ταυτόχρονα τα κριτήρια επιτυχίας ενός κυβερνητικού προγράμματος.
Όλες οι αντιφατικές παραδοχές και τα παράδοξα συμπεράσματα του πρωθυπουργικού λόγου συσκοτίζονται από μια ποικιλία λεκτικών εκφράσεων διανθισμένων με φραστικές κραυγές, τις οποίες βέβαια μεταφράζουν, εξωραΐζουν και «ορθολογικοποιούν» τα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα με σχόλια, διευκρινήσεις και «καλόπιστες» κριτικές παρατηρήσεις. Παρά τον αγώνα τους, όμως, η πρωθυπουργική λογική, βασισμένη στην «αρχή της έκρηξης», είναι καταστροφική και γιατί εισάγει τον παραλογισμό ως συστατικό στοιχείο της πολιτικής σκέψης και γιατί πέρα από την ορθολογική σκέψη καταστρέφει τη χώρα.
Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
communenews
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
